Huy Cận được biết đến là một nhà thơ tài năng trong trào lưu Thơ Mới. Tràng Giang (sáng tác năm 1939, được in trong tập Lửa Thiêng) là một trong những bài thơ nổi tiếng và đặc trưng nhất của Huy Cận trước khi Cách mạng Tháng Tám nổ ra, và nó mang vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại.
Tiêu đề và lời mở đầu của bài thơ đã khơi dậy phần nào cảm xúc chủ đạo của tác phẩm: sự thăng trầm trước vẻ đẹp bao la của vũ trụ.
Bài thơ bắt đầu với hình ảnh dòng sông bên ngoài cảnh, nhưng cũng là biểu tượng của dòng sông trong tâm hồn, nơi nỗi buồn trải dài với lớp sóng xô bờ. Không giống như dòng sông vĩ đại, cuồn cuộn của Lý Bạch hay Đỗ Phủ, Tràng Giang của Huy Cận lại yên bình (với sóng nhẹ nhàng, thuyền trôi bình yên), chứa đựng nỗi buồn sâu thẳm (thuyền trở về bến, nỗi buồn lan tỏa/ Cành cây khô héo trên dòng nước), là hình ảnh thực tế, gửi gắm tâm tư về cuộc sống của tác giả.
Trước vẻ rộng lớn của thiên nhiên, nhà thơ ao ước tìm kiếm những nơi mà con người tụ họp (làng, chợ, bến) trong cảnh vắng vẻ, trống trải. Huy Cận đã học từ câu thơ dịch Chinh phụ ngâm (Bến Phi gió thổi đìu hiu mấy gò), nhưng lại thêm một từ mới (Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu) khiến cảnh vật trở nên cô đơn hơn. Câu thơ Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều nói về âm thanh nhưng lại làm nổi bật điều trống trải.
Nếu khổ 1 mở rộng chiều ngang, thì khổ 2 lại mở rộng chiều cao. Những cấu trúc mô tả ánh nắng từ trời xuống đất, sông dài mênh mông nhấn mạnh không gian mở ra ở ba hướng. Kết hợp sâu sắc và chói lọi với vẻ sâu thẳm của vũ trụ. Lời đề từ được nhắc lại ở đây, tôn thêm nỗi cô đơn.
Khổ thơ 3 thể hiện rõ bút pháp mô tả cảnh tình với hình ảnh gần gũi nhưng đầy sức lôi cuốn. Những cảnh nghèo nàn trôi dạt giữa bờ xanh và bãi vàng có thể cũng là biểu tượng cho cuộc sống không định hình.
Nhà thơ ao ước tìm kiếm một sự gắn kết, nhưng trước mắt chỉ là không gian rộng lớn, không có chuyến đò, không có cây cầu nối. Con người cảm thấy cô đơn, lạc lõng giữa cuộc sống không hề gần gũi.
Nỗi cô đơn càng thấm vào lúc hoàng hôn. Được lấy cảm hứng từ câu thơ của Đỗ Phủ (Mặt đất mây đùn cửa ải xa), Huy Cận đã tạo ra hình ảnh hoàng hôn hùng vĩ: Lớp lớp mây cao đùn núi bạc. Cánh chim thân thuộc trong thơ về hoàng hôn trở nên mới mẻ: cánh chim nhỏ nghiêng xuống hiện lên bóng tối của chiều dần buông, cánh chim giữa trời mênh mông gợi lên cảm giác cô đơn, chìm đắm trước vũ trụ, trước cuộc sống.
Huy Cận đã nghĩ về Thôi Hiệu khi viết hai câu cuối. Khói từ sông khiến Thôi Hiệu buồn bã, còn Huy Cận, kể cả không có khói hoàng hôn, cũng nhớ nhà với tâm trạng sâu sắc trong lòng tác giả.
Vẻ đẹp kết hợp giữa cổ điển và hiện đại của bài thơ được thể hiện rõ ở đề tài và nguồn cảm hứng sáng tạo. Tràng giang mang theo nỗi buồn từ hàng nghìn thế hệ con người, nhỏ bé và hữu hạn trước thời gian và không gian vô tận và vô cùng. Tràng giang cũng là biểu hiện của 'nỗi buồn thế hệ' của một tâm trạng 'cái tôi' mới trong thời đại mất nước và 'chưa tìm thấy lối ra'.
Về chất liệu thi ca, ở Tràng giang, chúng ta thấy nhiều hình ảnh quen thuộc từ thơ cổ (như tràng giang, bờ bãi lạnh lẽo, cánh chim bay trong bóng chiều...), nhiều hình ảnh, từ ngữ được thừa hưởng từ thơ cổ. Tràng giang cũng không thiếu những hình ảnh, âm thanh thực tế của cuộc sống hàng ngày, không quá lãng mạn (như củi khô, tiếng vang từ chợ chiều, bèo trôi...)
Tràng giang thể hiện rõ vị cổ điển thông qua việc sử dụng thể thơ 7 chữ một cách lưu loát, kết hợp với cách ngắt nhịp, điền vần và cấu trúc đối chiếu; phong cách mô tả cảnh đẹp, thơ mộng, thậm chí là sử dụng các từ Hán Việt cổ (như tràng giang, cô liêu...).
Tuy nhiên, Tràng giang cũng mang tính mới mẻ qua việc trực tiếp thể hiện 'tâm trạng cá nhân' của tác giả một cách chân thành, những cảm xúc 'buồn thảm, đau đớn, không cần khói hoàng hôn cũng nhớ nhà', thông qua việc sử dụng ngôn từ sáng tạo với những dấu ấn cảm xúc riêng biệt của tác giả (sâu thẳm, gần gũi, cảm thấy sợ hãi...). Tràng giang của Huy Cận không chỉ là một bức tranh về cảnh đẹp mà còn là 'một bài thơ về tâm hồn'. Bài thơ thể hiện sự cô đơn và buồn bã trước vũ trụ và cuộc sống.
Từ chủ đề, cảm hứng, nội dung đến phong cách viết, Tràng giang không chỉ mang vẻ cổ điển mà còn phản ánh sự hiện đại, đây cũng là đặc điểm riêng của phong cách sáng tác của Huy Cận.
Mytour