Buzz
Bài thơ Từ ấy sẽ được thảo luận trong giáo trình Ngữ văn lớp 11. Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Tố Hữu.
Dưới đây là một số thông tin về nhà thơ Tố Hữu và nội dung của bài thơ Từ ấy. Kính mời quý bạn đọc tham khảo.
Từ ấy
Từ ấy trong tâm hồn tôi tỏa sáng như nắng hạ
Mặt trời sự thật tỏa sáng qua lòng tôi
Tâm hồn tôi là một vườn hoa rực rỡ
Phong phú hương thơm và nhộn nhịp tiếng chim...
Tôi liên kết trái tim với mọi người
Để chia sẻ tình yêu với mọi nẻo đường
Để tâm hồn tôi gặp gỡ với biết bao nỗi đau
Gần gũi nhau hơn trong cuộc sống đầy màu sắc
Tôi là con người của hàng nghìn gia đình
Là em của hàng vạn kiếp sinh tử
Là anh của hàng vạn đứa trẻ nhỏ
Không bận tâm về vật chất, không quan tâm đến vẻ bề ngoài...
I. Một ít thông tin về nhà thơ Tố Hữu
1. Một số thông tin về cuộc đời
- Tố Hữu (1920 - 2002) sinh ra với tên thật là Nguyễn Kim Thành.
- Xuất thân từ làng Phù Lai, hiện nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.
- Cha mẹ của ông là những người nho nghèo. Cả hai đã truyền đam mê văn học dân gian cho con cái.
- Lúc 12 tuổi, ông mất mẹ. Sau đó, ông đã tham gia vào phong trào cách mạng sau một năm học tại Trường Quốc học Huế.
- Vào tuổi trẻ, ông tham gia vào phong trào cách mạng và trở thành một trong những nhà lãnh đạo quan trọng của Đoàn thanh niên Dân chủ tại Huế.
- Vào cuối tháng 4 năm 1939, Tố Hữu bị bắt giam bởi thực dân Pháp và bị giam trong nhà tù Thừa Thiên.
- Tháng 3 năm 1942: Ông đã trốn thoát khỏi nhà tù và đến Thanh Hoá để tiếp tục hoạt động cách mạng.
- Trong cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945, ông đảm nhận vai trò là Chủ tịch của Uỷ ban khởi nghĩa tại Huế.
- Khi kháng chiến trên toàn quốc bùng nổ, ông đã đến Thanh Hoá, sau đó lên Việt Bắc làm việc tại các cơ quan Trung ương của Đảng, chịu trách nhiệm về văn hóa và nghệ thuật.
- Tố Hữu cũng từng đảm nhận nhiều vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị của Việt Nam.
- Ông được coi là một trong những nhà thơ đặc sắc của thơ ca cách mạng ở Việt Nam. Đồng thời, ông cũng là một trong những cán bộ cách mạng có nhiều kinh nghiệm nhất của đất nước.
- Trong năm 1996, ông đã được vinh danh bằng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
2. Con đường cách mạng, con đường thơ
- Tố Hữu được coi là một biểu tượng của văn nghệ Cách mạng Việt Nam.
- Từng bước thăng trầm trong con đường thơ của Tố Hữu luôn phản ánh chân thực cuộc đời cách mạng, từ những gian khổ hy sinh đến những chiến thắng vẻ vang của dân tộc. Đồng thời, đó cũng là hành trình khám phá quan điểm tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ.
- Các giai đoạn thơ của Tố Hữu:
- Từ ấy (1937 - 1946): là bước chân đầu tiên của Tố Hữu trên con đường thơ, đánh dấu sự trưởng thành của một thanh niên quyết tâm theo đuổi lý tưởng cách mạng và bao gồm ba phần Máu lửa - Xiềng xích - Giải phóng.
- Việt Bắc (1947 - 1954): kỳ thúc ca hùng vĩ, trìu mến về cuộc kháng chiến chống Pháp và những nhân vật anh hùng trong cuộc chiến tranh.
- Gió lộng (1955 - 1961): phong phú những nguồn cảm hứng vĩ đại.
- Ra trận (1962 - 1971); Máu và hoa (1972 - 1977): toả sáng sức mạnh kiên cường của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và niềm vui của chiến thắng.
- Một tiếng đờn (1978 -1992), Ta với ta (1992 - 1999): hai tập thơ đánh dấu sự chuyển biến trong thơ của Tố Hữu, với cuộc sống hàng ngày đầy sôi nổi, bao gồm niềm vui, nỗi buồn, sự mất mát, và những trải nghiệm đắng cay...
3. Phong cách thơ của Tố Hữu
a. Về nội dung: Thơ của Tố Hữu mang tính chất trữ tình chính trị sâu sắc.
- Thơ của Tố Hữu tập trung vào những giá trị cuộc sống lớn, tình cảm sâu, niềm vui to lớn của con người cách mạng và cả dân tộc. Thơ Tố Hữu không chỉ tập trung vào tình cảm cá nhân mà còn thể hiện những tình cảm to lớn, đại diện, phổ biến của con người cách mạng: tình yêu lý tưởng (Từ ấy), tình quân dân (Cá nước), tình thương quốc tế vô sản (Em bé Triều Tiên).
- Thơ của Tố Hữu có tính chất sử thi, tập trung vào những sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, luôn đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa lịch sử và tác động rộng lớn đến toàn dân: Cảnh xây dựng đất nước vĩ đại (Bài ca mùa xuân năm 1961), cảnh toàn dân ra trận (Chào xuân 67)...
b. Về nghệ thuật: Thơ của Tố Hữu mang tính dân tộc sâu sắc.
- Hình thức thơ: Đặc biệt thành công trong việc sử dụng các hình thức thơ truyền thống của dân tộc. Những bài thơ lục bát như Khi con tú hú, Việt Bắc, Bầm ơi…; Những bài thơ theo thể thất ngôn như Quê mẹ, Mẹ Tơm, Bác ơi!...
- Ngôn từ: Không chỉ chú ý tạo ra từ vựng mới, cách diễn đạt mới mà còn thường sử dụng những từ ngữ và phong cách gần gũi với dân tộc. Đặc biệt, thơ của Tố Hữu khai thác sự phong phú và đa dạng của tiếng Việt.
II. Giới thiệu về bài thơ Từ ấy
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Vào năm 1938, Tố Hữu gia nhập Đảng Cộng sản, một ngày đặc biệt đánh dấu sự tham gia của ông vào hàng ngũ những người chung lòng với một lý tưởng cao cả. Để kỷ niệm sự kiện quan trọng này với những cảm xúc sâu sắc, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ “Từ ấy”.
- Bài thơ này thuộc phần “Máu lửa” trong tập “Từ ấy” (bao gồm 3 phần Máu lửa, Xiềng xích, Giải phóng).
2. Thể thơ
Bài thơ “Từ ấy” được viết dưới thể thơ bảy chữ.
3. Cấu trúc
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1. Khổ thơ thứ nhất: Niềm vui của việc khám phá lý tưởng cộng sản.
- Phần 2. Khổ thơ thứ hai: Sự nhận biết về cuộc sống mới của tác giả.
- Phần 3. Khổ thơ cuối cùng: Sự thay đổi sâu sắc trong tình cảm.
4. Ý nghĩa của tiêu đề
- “Từ ấy”: biểu tượng cho một khoảnh khắc đặc biệt trong quá khứ.
- Trong bối cảnh lịch sử khi Tố Hữu sáng tác bài thơ này, tiêu đề thể hiện sự quan trọng của:
- “Từ ấy” - một điểm dừng chói lọi trong cuộc đời cách mạng của nhà thơ Tố Hữu, khi ông gia nhập hàng ngũ của Đảng cách mạng.
- Đồng thời, tác giả muốn thể hiện niềm vui của người Cách Mạng trẻ khi lần đầu tiên chạm ngõ lý tưởng của Đảng và khao khát dấn thân vào con đường cách mạng đầy gian nan ấy.
=> Một tiêu đề ngắn gọn nhưng chứa đựng tinh thần của nhà thơ.
5. Nội dung
Từ ấy là lời ước ao của một thanh niên yêu nước, đã nhận thức được lý tưởng cách mạng.
6 Nghệ thuật
Sử dụng hình ảnh sáng sủa và các kỹ thuật tu từ phong phú, cùng với ngôn ngữ giàu nhạc điệu…
III. Phân tích chi tiết bài thơ Từ ấy
(1) Khởi đầu
Hướng dẫn và giới thiệu bài thơ Từ ấy của nhà thơ Tố Hữu.
(2) Nội dung chính
a. Niềm vui rộn rã khi bắt gặp lý tưởng cộng sản
* Hai dòng thơ đầu tiên:
- “Từ ấy”: một thời điểm quan trọng trong cuộc đời cách mạng của Tố Hữu.
- Hình ảnh ẩn dụ:
- “nắng hạ”: ánh sáng mặt trời mùa hạ thường tỏa sáng rực rỡ.
- “mặt trời chân lý”: sự sáng tỏ của Đảng như ánh sáng mặt trời, chiếu rọi vào tâm hồn tác giả.
- Sử dụng các động từ mạnh: “bừng” gợi lên sự bất ngờ, “chói” thể hiện sức mạnh mạnh mẽ, từ đó thể hiện sức ảnh hưởng của lý tưởng Cách mạng.
=> Lý tưởng cộng sản như một nguồn sáng mới, làm sáng bừng cả trí tuệ và tâm hồn của nhà thơ.
* Hai dòng sau:
- Hình ảnh so sánh “hồn tôi là một vườn hoa lá”: so sánh giữa điều trừu tượng và cái cụ thể.
- Hình ảnh thơ giàu sức biểu cảm “rất đậm hương và rộn tiếng chim”: khu vườn tâm hồn của tác giả đầy hương thơm, tiếng hót chim líu lo.
=> Tâm hồn của tác giả lúc này tràn đầy sức sống.
b. Nhận thức về lẽ sống mới của tác giả
- Trước khi gặp lí tưởng cộng sản: tâm hồn nhà thơ bị mắc kẹt trong cái tôi tiểu tư sản.
- Sau khi gặp lí tưởng cộng sản, tâm hồn nhà thơ đã trải qua sự biến đổi sâu sắc.
- “Buộc lòng tôi với mọi người”: mong muốn vượt qua cái tôi cá nhân để hòa mình vào cộng đồng.
- “Để hồn trải với trăm nơi/Để hồn tôi với bao hồn khổ”: mong muốn tâm hồn gắn kết với mọi người.
- “Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”: gần gũi là sự đoàn kết thân thiết giữa con người, “khối đời” ẩn dụ một đại đoàn kết của những người cùng chung lý tưởng.
=> Nhà thơ tự nguyện gắn kết cuộc sống của mình với những người cùng chung lý tưởng tạo ra một khối đoàn kết mạnh mẽ, to lớn.
c. Sự biến đổi sâu sắc trong tình cảm
- “Tôi đã” kết hợp với “là” được lặp lại ba lần: khẳng định vị thế của mình trong cộng đồng.
- Các từ “con, em, anh”: xác định mối quan hệ gia đình, lòng thân thiết sâu sắc.
- Hình ảnh “kiếp phôi pha, cù bấc cù bơ”: thể hiện sự khó khăn, vất vả.
=> Tình cảm giai cấp trở nên gần gũi, thấm thiết như tình cảm gia đình.
(3) Kết bài
Khẳng định giá trị văn học và nghệ thuật của bài thơ Từ ấy.
