Buzz
Phạm Tiến Duật, nhà thơ nổi bật của thế hệ trẻ trong thời kỳ chống Mỹ, là đại diện tiêu biểu của ngành thơ. Bài thơ 'Tiểu đội xe không kính' được chọn trong chương trình Ngữ văn lớp 9, mô tả cuộc sống của những người lính lái xe ở Trường Sơn với tinh thần kiên cường và lạc quan. Những chiếc xe không kính trở thành biểu tượng của lòng dũng cảm và ý chí chiến đấu của họ.
1. Nội dung bài thơ 'Đội xe không kính'
Bài thơ về đội xe không kính
Không có kính không phải vì xe thiếu kính
Bom nổ, kính vỡ rơi tứ tung
Ngồi ung dung trong buồng lái,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng về phía trước.
Gió lùa vào mắt, làm mắt cay
Con đường thẳng tắp vẽ vào tim
Những vì sao trên trời và cánh chim
Như lao vào, hòa vào buồng lái
Không có kính, bụi phủ đầy
Bụi làm tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo thuốc lá
Nhìn nhau mặt lấm cười rạng rỡ.
Không có kính, áo cũng ướt
Mưa tuôn trào như ngoài trời
Chưa kịp thay, lái hàng trăm cây số nữa
Mưa tạnh, gió thổi khô nhanh chóng.
Những chiếc xe từ trong mưa bom
Tụ về đây tạo thành đội xe
Gặp bạn bè trên đường hành quân
Bắt tay qua cửa kính đã vỡ.
Bếp Hoàng Cầm dựng giữa bầu trời
Chung bát đũa, gia đình đã thành
Võng treo chông chênh đường xe chạy
Đi mãi, đi mãi, trời càng thêm xanh.
Không có kính, xe không đèn,
Không mui xe, thùng xe xước xát,
Xe vẫn tiếp tục vì miền Nam trước mặt:
Chỉ cần trái tim vẫn ấm trong xe.
2. Một số thông tin về Phạm Tiến Duật
- Phạm Tiến Duật (1941 - 2007) sinh tại huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ, Việt Nam.
- Sau khi hoàn tất học tập tại Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, ông gia nhập quân đội và tham gia chiến đấu trên tuyến Trường Sơn.
- Ông là một trong những nhà thơ trẻ xuất sắc của thế hệ chống Mỹ, tiêu biểu cho phong trào thơ thời kỳ đó.
- Thơ của ông thường miêu tả cuộc sống của lính và thanh niên xung phong trên Trường Sơn.
- Giọng thơ của Phạm Tiến Duật trẻ trung, sống động, ngây thơ nhưng cũng đầy sâu sắc.
- Ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2001 và truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2012.
- Các tác phẩm nổi bật: 'Vầng trăng quầng lửa' (1970), 'Ở hai đầu núi' (1981), 'Vầng trăng và những quầng lửa' (1983), 'Thơ một chặng đường' (1994), 'Nhóm lửa' (1996), 'Tiếng bom và tiếng chuông chùa' (1997), 'Tuyển tập Phạm Tiến Duật' (2007), 'Vừa làm vừa ghi' (2003).
3. Giới thiệu về bài thơ 'Đội xe không kính'
- Hoàn cảnh sáng tác:
'Bài thơ về đội xe không kính' được viết vào năm 1969. Đây là một tác phẩm thuộc tập thơ của Phạm Tiến Duật, đã đoạt giải nhất trong cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1969 và được in trong tập 'Vầng trăng và quầng lửa' (1970).
- Bố cục:
Bài thơ được chia thành 4 phần:
Phần 1: Từ đầu đến 'Như sa như ùa vào buồng lái'. Tả dáng vẻ kiên cường của người lính lái xe quân đội.
Phần 2: Tiếp theo là câu 'Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi', phản ánh tinh thần kiên cường của người lái xe trong hoàn cảnh hiểm nguy và thử thách.
Phần 3: Tiếp theo là câu 'Lại đi, lại đi trời xanh thêm', mô tả cảm xúc và tình đồng đội giữa các người lái xe.
Phần 4: Các đoạn còn lại. Vẽ nên hình ảnh tình yêu quê hương và quyết tâm chiến đấu vì miền Nam và tổ quốc.
- Thể thơ:
'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' được viết theo thể thơ tự do.
- Ý nghĩa của tiêu đề:
Mẫu 1:
Khi đặt tên tác phẩm 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính', Phạm Tiến Duật muốn truyền tải nhiều ý nghĩa sâu xa. Tiêu đề không chỉ cho thấy đây là một tác phẩm thơ mà còn nhấn mạnh vào tính chất thơ ca của nó trong bối cảnh chiến tranh khốc liệt. Hình ảnh trung tâm là những chiếc xe không kính, bị phá hủy bởi bom đạn, không chỉ đại diện cho một chiếc xe mà là cả một tiểu đội trong quân đội. Điều này không chỉ là trường hợp cá biệt mà là thực trạng chung của những chiếc xe trên tuyến đường Trường Sơn, ca ngợi tinh thần bất khuất của những người lái xe.
Mẫu 2:
Tiêu đề 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' làm nổi bật hình ảnh chủ đạo của bài thơ là những chiếc xe không kính. Hình ảnh này, mặc dù độc đáo, lại rất quen thuộc trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Những chiếc xe này chở vũ khí và đạn dược ra chiến trường, nhưng đã bị bom đạn tàn phá, khiến kính xe vỡ vụn. Hình tượng 'xe không kính' rõ ràng phản ánh sự khốc liệt của chiến trường đối với đội xe, đồng thời tôn vinh phẩm chất dũng cảm của những người lái xe.
- Hình ảnh 'xe không kính':
Hình ảnh những chiếc xe không kính đặc biệt: Những chiếc xe này không chỉ thiếu kính mà còn mang dấu ấn của nhiều năm chiến tranh với bom đạn. Đây không phải là hiện tượng riêng lẻ mà là tình trạng phổ biến của các xe trên tuyến đường Trường Sơn. Tiểu đội xe không kính mà tác giả mô tả chỉ là một ví dụ trong số nhiều tiểu đội tương tự.
- Nội dung:
'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' khắc họa hình ảnh những người lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, với sự kiên cường, tinh thần lạc quan và dũng cảm đối diện với mọi thử thách và nguy hiểm.
- Nghệ thuật:
Ngôn ngữ và giọng điệu của bài thơ mang đậm chất khẩu ngữ, tự nhiên và đầy sức mạnh.
- Mở bài và kết bài:
- Mở bài: Một số tác phẩm chỉ để lại ấn tượng thoáng qua khi đọc xong, nhưng cũng có những tác phẩm ghi dấu sâu đậm trong lòng người đọc. 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' của Phạm Tiến Duật là một ví dụ điển hình. Bài thơ vẽ nên hình ảnh những người lái xe tại Trường Sơn trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, thể hiện sự kiên cường, lạc quan và dũng cảm khi đối mặt với mọi thử thách trên chiến trường.
- Kết bài: 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' xứng đáng là một tác phẩm tiêu biểu của thơ ca giai đoạn kháng chiến chống Mỹ. Phạm Tiến Duật đã thành công trong việc khắc họa một cách chân thực và sinh động những năm tháng gian khổ tại rừng Trường Sơn cùng hình ảnh người lái xe.
