Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt trang 20 từ bộ sách Kết nối tri thức.
Mong rằng tài liệu dưới đây sẽ hỗ trợ các em học sinh lớp 6 trong việc chuẩn bị bài khi tiếp cận với sách mới.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt
* Phân biệt từ đơn và từ phức
- Nhìn vào những từ sau đây để phân biệt từ đơn và từ phức: tôi, dế, đi, nhọn hoắt, cá đuôi cờ, ngơ ngác, lêu nghêu, bè bè.
- Có thể thấy, trong số những từ này, các từ: tôi, dế, đi được xem là từ đơn vì mỗi từ chỉ gồm một tiếng.
- Nhọn hoắt, cá đuôi cờ, ngơ ngác, lêu nghêu, bè bè là những từ phức bởi vì mỗi từ này bao gồm hai hoặc nhiều hơn hai tiếng.
- Trong các từ phức trên, những từ nhọn hoắt, cá đuôi cờ được coi là từ ghép vì các tiếng này có mối liên hệ về nghĩa.
- Các từ ngơ ngác, lêu nghêu, bè bè được coi là từ láy vì giữa các tiếng có mối liên hệ về âm: lặp lại âm đầu (ngơ ngác), lặp lại vần (lêu nghêu), lặp lại cả âm đầu và vần (bè bè).
Phân biệt từ đơn và từ phức
Câu 1. Bạn hãy ghi lại vào vở và điền các từ được in đậm trong đoạn văn sau vào những chỗ trống:
Từ đơn | Từ phức | |
Từ ghép | Từ láy | |
tôi, nghe, người | bóng mỡ, ưa nhìn | hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã, rung rinh |
Câu 2. Trong bài học đầu tiên về cuộc sống, có những từ dùng để mô phỏng âm thanh như: véo von, hừ hừ. Hãy tìm kiếm thêm các từ tương tự trong văn bản.
Những từ mô phỏng âm thanh khác có trong văn bản là: phanh phách, phành phạch, giòn giã, ngoàm ngoạp, văng vẳng, thảm thiết.
Câu 3. Hãy tìm và đề cập đến tác dụng của các từ mô phỏng âm thanh trong những câu sau:
- Thỉnh thoảng, muốn kiểm tra sức mạnh của những cái móng, tôi đột nhiên đạp phanh phách vào đám cỏ xanh.
- Từ láy: thỉnh thoảng, phanh phách
- Tác dụng: thể hiện sức mạnh của Dế Mèn.
- Hai chiếc răng đen lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp giống như hai lưỡi liềm máy làm việc.
- Từ láy: ngoàm ngoạp
- Tác dụng: miêu tả tiếng nhai của Dế Mèn.
- Mỗi bước đi, tôi làm đôi chân nhún nhảy, rung lên rung xuống hai cái râu.
- Từ láy: dún dẩy
- Tác dụng: mô tả hành động của Dế Mèn.
Nghĩa của từ
Câu 4. Trong bài học đầu tiên về cuộc sống, các từ ngữ được sử dụng một cách độc đáo. Một số từ được sử dụng theo nghĩa khác với nghĩa thông thường, ví dụ như 'nghèo' trong 'nghèo sức', 'mưa dầm sùi sụt' trong 'điệu hát mưa dầm sùi sụt'. Hãy giải thích nghĩa thông thường của 'nghèo', 'mưa dầm sùi sụt' và nghĩa trong văn bản của những từ này.
- nghèo:
- nghèo: có ít tiền, không đủ để đáp ứng những nhu cầu cơ bản của cuộc sống.
- nghèo sức: yếu đuối, không có đủ sức lực để làm bất cứ điều gì.
- Mưa dầm sụt sùi:
- Mưa dầm sụt sùi: tiếng mưa rơi nhỏ nhẹ, kéo dài rất lâu.
- điệu hát mưa dầm sụt sùi: âm nhạc với giai điệu dài dòng, hơi buồn buồn.
Câu 5. Sử dụng các thành ngữ sau trong câu: ăn xổi ở thì, tắt lửa tối đèn, hôi như cú mèo.
- Giải thích:
- ăn xổi ở thì: cách sống nhàn nhã, không lo lắng về tương lai.
- tắt lửa tối đen: gặp khó khăn, cần sự giúp đỡ từ người khác.
- hôi như cú mèo: có mùi khó chịu như cú mèo.
- Sử dụng trong câu:
- Anh ta không có gia đình, nên sống một cách thoải mái, không lo lắng về tương lai.
- Hàng xóm cần phải biết chia sẻ và quan tâm, khi gặp khó khăn có người sẵn lòng giúp đỡ.
- Anh ta có mùi khó chịu như mèo.
Biện pháp tu từ
Câu 6. Trong đoạn trích Bài học đầu tiên về cuộc sống, có nhiều so sánh sinh động và thú vị. Hãy chỉ ra một số câu văn sử dụng biện pháp tu từ so sánh và tác dụng của chúng.
- Cỏ bắt đầu nghiêng ngả, giống như bị lưỡi dao cắt qua mạnh mẽ.
- Hai chiếc răng đen lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp giống như hai lưỡi liềm máy làm việc.
- Cái chàng Dế Choắt, mảnh mai và cao ráo như một người nghiện ma túy.
- Đã là người trưởng thành nhưng cánh chỉ ngắn đến giữa lưng, hở cả lớp xương sườn như người không mặc áo.
- Ông bạn hôi như mèo như thế này, ai mà chịu nổi.
- Sau khi lấy lại tỉnh táo, chị mới mở to mắt, giương cánh lên như chuẩn bị đánh nhau.
- Mỏ Cốc nhọn như một que sắt, có thể đâm xuyên cả mảnh đất.
- Như đã thể hiện cơn giận dữ, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lúc nữa rồi lại bay xuống đầm nước, không để ý đến sự đau khổ vừa gây ra.
=> Tác dụng: Những hình ảnh so sánh giúp mô tả một cách sinh động đặc điểm của các nhân vật trong truyện: sức mạnh cường tráng của Dế Mèn, sự yếu đuối của Dế Choắt và sự tức giận của chị Cốc. Qua những so sánh này, các nhân vật trở nên thực tế hơn, gần gũi như con người.