Buzz
Để hỗ trợ học sinh vững kiến thức về các biện pháp tu từ, chương trình học Ngữ văn sẽ có bài thực hành tiếng Việt. Hôm nay, Mytour mang đến tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt trang 47, thuộc bộ sách Kết nối tri thức.
Thông tin chi tiết trong tài liệu sẽ hữu ích cho các bạn học sinh lớp 6 trong việc chuẩn bị bài khi tiếp cận với một bộ sách mới.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 47)
Phân biệt ẩn dụ
- Đọc những câu thơ sau và tập trung vào những từ được in đậm:
Bắp nằm dưới mặt trời sáng,
Mẹ nằm dưới mặt trời vàng.
(Nguyễn Khoa Điềm, Đoạn thơ từ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ)
Cha dẫn con bước trên cát mịn
Ánh nắng rực rỡ vai gầy.
(Hoàng Trung Thông, Tấm lòng)
- Giải thích:
- Từ “mặt trời” trong dòng thơ “Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng” được sử dụng để tôn vinh tình cảm mẹ hiền của người cha, như ánh sáng mặt trời ấm áp chiếu sáng cuộc đời con.
- Từ “chảy” trong câu “Ánh nắng chảy đầy vai” tượng trưng cho sự lan tỏa, tràn ngập, giống như dòng chảy của ánh nắng trên vai cha và con, tạo nên bức tranh sáng đẹp và ấm áp.
Tu từ và biểu tượng
Câu 1. Trong bài thơ Mây và sóng, “mây” và “sóng” là những biểu tượng sâu sắc. Hai hình ảnh đó khiến ta liên tưởng tới thế giới tự do và sức mạnh tự nhiên.
Hình ảnh “mây và sóng” không chỉ là những hình tượng của thế giới tưởng tượng mà còn là biểu hiện của sự quyến rũ và thú vị trong cuộc sống hàng ngày mà con người thường dễ mê muội.
Câu 2. Xác định và giải thích biện pháp tu từ được áp dụng trong “bình minh vàng”, “vầng trăng bạc” và ý nghĩa của chúng.
- Biện pháp tu từ: so sánh tượng trưng
- Ý nghĩa: tạo ra hình ảnh sáng rực, lấp lánh, gợi lên các hình ảnh phong phú và quyến rũ của thiên nhiên, khiến cho trẻ con say mê và tò mò.
Câu 3. Phân biệt và trình bày ý nghĩa của biện pháp tu từ tục ngữ trong đoạn thơ sau:
Nhưng con hiểu trò chơi nào thú vị hơn,
Con giống như làn sóng, mẹ là bến bờ bí ẩn,
Con vỗ, vỗ, vỗ mãi cho đến khi cười vang khắp trong lòng mẹ.
Và không ai trên thế giới này biết mẹ con ta ở nơi nào.
- Diễn ngôn trong câu: Con vỗ, vỗ, vỗ mãi cho đến khi cười vang khắp trong lòng mẹ.
- Hiệu ứng: Câu thơ đã tái hiện hình ảnh con là sóng, mẹ là bến bờ. Con “vỗ, vỗ, vỗ mãi” giống như làn sóng vỗ vào bờ biển. Từ đó, nhấn mạnh sự gắn kết của con với mẹ, thể hiện tình cảm mẫu tử sâu nặng.
Dấu câu
Câu 4. Trong bài thơ Mây và sóng có nhiều đoạn dẫn lời nói trực tiếp của các nhân vật. Cho biết dấu câu nào được sử dụng để đánh dấu những lời nói trực tiếp đó.
Dấu câu được sử dụng để đánh dấu lời nói trực tiếp là dấu hai chấm.
3. Danh từ chỉ người hoặc vật thay thế cho tên gọi của người hoặc vật.
Câu 5. “Bọn mình” trong các lời nói trực tiếp trong bài thơ Mây và sóng được dùng để chỉ đến ai?
“Bọn mình” được dùng để chỉ đến những người ở “trên mây”, những người ở “trong sóng”.
Câu 6. Trong tiếng Việt, ngoài “bọn mình” còn một số đại từ nhân xưng khác thuộc ngôi thứ nhất số nhiều như “chúng ta”, “chúng tôi”, “bọn tớ”, “chúng mình”. Có thể sử dụng từ ngữ nào trong số đó để thay thế cho “bọn mình” trong bản dịch không? Tại sao?
- Không thể sử dụng từ ngữ khác để thay thế.
- Lý do: Việc sử dụng đại từ “bọn mình” phù hợp với các đối tượng đang giao tiếp là em bé và những người “trên mây” và “trong sóng”, từ đó thể hiện sự gần gũi giữa các đối tượng giao tiếp.
* Bài tập ôn tập:
Câu 1. Phát hiện đại từ trong đoạn văn sau:
Hắn đi và chửi. Luôn vậy, sau khi uống rượu, hắn lại chửi. Ban đầu, hắn chửi trời, có gì đâu? Trời có thuộc về riêng ai không? Rồi hắn chửi đời. Nhưng cũng không sao: Đời là tất cả nhưng cũng không thuộc về ai cả. Tức mình hắn chửi ngay toàn bộ làng Vũ Đại. Nhưng mọi người trong làng đều nghĩ: “Chắc nó ngoại trừ mình ra!”
(Chí Phèo, Nam Cao)
Gợi ý:
Các từ đại từ là: hắn, ai, nó, mình
Câu 2. Thêm dấu câu phù hợp vào đoạn văn sau:
Lão bảo nó thế này, (.)
(,) Cậu có nhớ bố cậu không? Hả cậu Vàng, (.) Bố cậu lâu lắm không có thư về. Bố cậu đi có lẽ được đến ba năm rồi đấy... Hơn ba năm... Có đến ngót bốn năm... Không biết cuối năm nay bố cậu có về không? Nó mà về, nó cưới vợ, thì nó giết cậu, (.) Liệu hồn cậu đấy, (.)
(Lão Hạc, Nam Cao)
Chú ý:
Lão nói với nó như thế này:
- Cậu nhớ bố cậu không? Hả cậu Vàng? Bố cậu lâu lắm không có thư về. Bố cậu đi có lẽ được đến ba năm rồi đấy... Hơn ba năm... Có đến ngót bốn năm... Không biết cuối năm nay bố cậu có về không? Nếu nó về, nó cưới vợ, thì nó giết cậu. Đến hồn cậu cũng chẳng còn!
