Buzz
Cấu trúc phân tích nhân vật Chí Phèo lựa chọn 5 mẫu cấu trúc chi tiết nhất. Điều này giúp học sinh lớp 11 có thêm tài liệu học tập, hiểu rõ hơn các luận điểm, luận cứ quan trọng để viết bài văn phân tích nhân vật hay đầy đủ các ý.
Hình tượng nhân vật Chí Phèo gợi lên trong lòng độc giả nhiều cảm xúc và sự đồng cảm sâu sắc đối với những thăng trầm của cuộc đời trước Cách mạng tháng Tám. Nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm của Nam Cao giúp người đọc hiểu được phần nào cuộc sống cay đắng, đau khổ, và tàn nhẫn của con người trong thời kỳ đó. Xem thêm: phân tích tác phẩm Chí Phèo, Sự biến đổi tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở, Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo và nhiều bài văn khác trong chuyên mục Văn 11.
Cấu trúc phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 1
I. Giới thiệu
- Một ít thông tin về Nam Cao và tác phẩm ngắn Chí Phèo: Một tác giả như một bức tranh lớn về văn hóa văn nghệ, tinh thần nhiệt huyết và trách nhiệm tác giả. Chí Phèo là một ví dụ điển hình cho sự kết hợp tài năng và nghệ thuật của ông.
- Trong câu chuyện ngắn, hình tượng trọng tâm Chí Phèo là một nhân vật với nhiều bi kịch của cuộc đời để lại trong lòng độc giả những cảm xúc sâu sắc.
II. Phần chính
1. Ngữ cảnh xuất hiện của Chí Phèo
- “Anh ta đi ra đi vào, đánh giày, dằn mặt...”: sự xuất hiện tự nhiên
- Qua lời chửi rủa, hình bóng nhân vật hiện ra:
- Kẻ lưu manh sau mỗi lần say rượu thường không tránh khỏi những lời tục tĩu
- Nhưng sau đó, Chí Phèo hiện ra như một nạn nhân cố gắng kháng cự, ao ước được coi là người bình thường
2. Sơ lược cuộc đời và hoàn cảnh của Chí Phèo trước khi vào tù
- Tình cảnh khó khăn từ khi sinh ra: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không mảnh đất nào, thậm chí không có một tấc đất để đặt chân
- Mặc dù vậy, Chí vẫn giữ những phẩm chất tốt đẹp:
- Ưu tú nhân đức: Không chọn bới công việc, từ nhà này đến nhà khác, làm công ngành chính đáng ⇒ Trung thực trong kinh doanh
- Khao khát một cuộc sống bình dị gia đình: Ước mơ có một căn nhà nhỏ, một cánh đồng, Chí Phèo mơ mộng về cuộc sống bình yên.
- Tự trọng: Bị ông Bá Kiến đánh đòn, đạp chân, nhưng Chí vẫn tự trọng ⇒ Thể hiện ý thức về phẩm chất cá nhân.
⇒ Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như người khác, những năm đầu đời lương thiện của Chí kéo dài trong khoảng 20 năm
3. Sự thay đổi của Chí Phèo sau khi thoát tù
- Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù:
- Vì sự ghen tị của ông Bá Kiến đối với vợ anh.
- Chế độ tù nhân của thực dân đã biến Chí trở thành “quái vật của làng Vũ Đại”
- Hậu quả của những ngày ở tù:
- Vẻ ngoài: “Đầu trọc lốc, răng sáng loáng, khuôn mặt đầy vết thương tích, hai con mắt mờ nhạt” ⇒ Chí Phèo mất đi hình dáng người.
- Tính cách: say sỉn, bất ổn, mơ hồ trong trạng thái say, đấm đá, chửi rủa, phá phách và trở thành công cụ cho Bá Kiến ⇒ Chí Phèo đã mất đi tính cách.
- Quá trình cải tổ của Chí Phèo: Trở về nhà Bá Kiến để trả thù ⇒ Chí trở thành công cụ của Bá Kiến
⇒ Chí đã bị mất cả vẻ ngoài lẫn tính cách, là biểu tượng của người nông dân bị áp đặt đến tận cùng
4. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
- Tình yêu thương đơn giản, chân thành của Thị Nở - đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo:
- Về nhận thức: Hiểu biết mọi tiếng vang trong cuộc sống.
- Nhận ra nỗi đau trong cuộc sống và sợ cô đơn, lẻ loi
- Về ý thức: Chí Phèo mong muốn điều tốt lành và muốn hoà hợp với mọi người.
- Hình ảnh bát cháo hằng là hiện thân của sự độc đáo, chân thật và ý nghĩa sâu sắc:
Lần đầu và cũng là lần cuối cùng Chí được thưởng thức trong tình yêu thương và hạnh phúc.
⇒ Chí Phèo đã hoàn toàn tỉnh táo
5. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người
- Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo → định kiến của xã hội .
- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
- Đầu tiên: Chí bất ngờ trước thái độ của Thị Nở
- Sau đó: Chí nhận ra mọi chuyện: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi cầm dao đến nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự tử.
- Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự tử của Chí:
- Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân tỉnh táo về quyền sống.
- Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.
6. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị
III. Kết thúc
- Tóm tắt lại những đặc điểm quan trọng hình thành hình ảnh Chí Phèo
- Kết nối với việc trình bày cảm nhận cá nhân về nhân vật này
Dàn ý nhân vật Chí Phèo - Mẫu 2
1. Bắt đầu
Nam Cao được coi là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học hiện thực và phê phán ở Việt Nam.
Tác phẩm của ông thường đề cập đến cuộc sống của những người dân nhỏ bé trong xã hội, đặc biệt là người nông dân.
Chí Phèo là một trong những tác phẩm nổi tiếng thể hiện cuộc sống của người nông dân trước thời kỳ Cách mạng tháng Tám, khi họ bị thực dân phong kiến làm cho mất đi lòng tự trọng và nhân phẩm.
2. Phần nội dung chính
a) Chí Phèo - Biểu tượng của sự lương thiện trong người nông dân:
- Sinh ra trong hoàn cảnh khó khăn, mồ côi từ nhỏ và phải tự lập, tự nuôi sống bản thân.
- Lớn lên, Chí Phèo làm công việc canh tác cho gia đình Bá Kiến, là một người mạnh mẽ, kiên nhẫn và hiền lành.
- Mang trong mình ước mơ và niềm hạnh phúc từ những điều giản dị nhất.
- Giữ vững lòng tự trọng dù trong hoàn cảnh khó khăn.
b) Chí Phèo, kẻ lưu manh, con người bị đày ải trong làng Vũ Đại
- Bị Bá Kiến ép vào tù dưới thời thực dân.
- Người nông dân tốt bị giam cầm trong nhà tù, khiến họ mất đi bản sắc và phẩm chất nhân tính.
=> Chí Phèo là kết quả không tránh khỏi của một xã hội đang phát triển, là hậu quả của sự đàn áp và áp bức từ xã hội nông thôn trước Cách mạng tháng Tám.
c) Chí Phèo, bi kịch của người sinh ra là con người nhưng không được làm con người
- Gặp gỡ với thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
- Chí tỉnh giấc, khát khao được sống lương thiện, được trở về với cuộc sống đời thường, thực hiện những ước mơ bình dị. Biểu hiện cho sự thức tỉnh là Chí nhận ra mình đã già, nhận ra được những âm thanh của cuộc sống đời thường.
- Thế nhưng bị từ chối quyền làm người và chịu một kết cục bi thảm khi Thị nghe lời bà cô từ chối sống cùng Chí. Bà cô chính là đại diện cho rào cản xã hội, là tiếng nói đại diện cho thành kiến của xã hội đương thời khiến Chí rơi vào đau đớn, tuyệt vọng đến cùng cực.
- Kết cục bi thảm của Chí: Trong bế tắc, Chí ý thức được kẻ đã cướp đi bộ mặt và linh hồn của con người Chí chính là Bá Kiến. Chí đã đến trả thù, tiêu diệt Bá Kiến và tự kết liễu đời mình.
d) Đánh giá
– Nghệ thuật: Lối kể đa dạng, phác họa nhân vật độc đáo, xây dựng tình huống hấp dẫn, rất hợp lý.
– Nội dung: Thông qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo mới mẻ. Phơi bày tội ác của bọn thực dân phong kiến đồng thời khẳng định niềm tin vào sức mạnh của tình người, vào nhân tính và bản chất con người.
3. Phần kết
– Chí Phèo đã trở thành biểu tượng của người nông dân trước Cách mạng Tháng Tám trong văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
– Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện qua nhân vật Chí Phèo đã đưa tác phẩm trở thành một trong những kiệt tác hàng đầu của Nam Cao, khẳng định vị thế của ông trong văn học Việt Nam.
Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 3
I. Giới thiệu
- Chí Phèo thực sự là một tác phẩm xuất sắc trong văn xuôi hiện đại, là đỉnh cao của sự sáng tạo của nhà văn Nam Cao.
- Bút pháp của Nam Cao đã đặt ra những câu hỏi, khám phá sâu sắc về số phận của những người lao động bị bóc lột. Hình tượng nhân vật Chí Phèo - một biểu tượng vĩ đại trong văn học Việt Nam - đã thể hiện một cách độc đáo và sâu sắc về nỗi đau, khổ đau của con người thông qua tác phẩm văn xuôi của Nam Cao.
II. Phần chính
1. Chí Phèo - Bi kịch của sự tha hóa nhân tính
a. Chí Phèo bị hủy hoại nhân hình
- Ngay từ khi sinh ra, Chí Phèo đã bị bỏ rơi bên một lò gạch cũ. Dân làng nuôi dưỡng hắn, nhưng cuộc sống của Chí Phèo đầy gian nan và khắc nghiệt. Bị đẩy vào tù vô cớ, Chí Phèo trải qua nhiều biến cố đau lòng, khiến cho ngoại hình và tâm hồn hắn đều bị tàn phá. Trở về làng sau nhiều năm biệt tích, Chí Phèo đã trở nên biến dạng và tan nát. Hắn đã trở thành biểu tượng của sự đau khổ và sự tàn phá của xã hội.
b. Chí Phèo mất đi phẩm chất nhân tính
- Khi trở về làng, Chí Phèo không kiểm soát được hành động của mình. Mua rượu mà bị từ chối, hắn lấy diêm đốt lửa trên mái nhà của người bán. Người bán hoảng sợ kêu la, dập lửa, rồi khóc lóc và đưa rượu cho hắn.
- Chí Phèo bị tha hóa hoàn toàn, hành động như một kẻ mất trí. Bất kỳ hành động nào ức hiếp, phá phách, đâm chém, hãm hại, đều làm cho hắn. Trong cơn say, hắn hành động như một ác quỷ, hoàn toàn mất đi phẩm chất nhân tính. Những cơn say liên tục, hắn ăn, uống trong cơn say, để rồi say mãi, say không ngừng. Hắn không biết đã phá hủy bao nhiêu mối quan hệ, làm hỏng bao nhiêu hạnh phúc, gây ra bao nhiêu đau đớn và nước mắt cho những người lương thiện!
2. Sự thức tỉnh của Chí Phèo
- Dù trong tâm hồn hắn dường như đã tàn phá hoàn toàn, phẩm chất lương thiện vẫn tồn tại, chỉ đang bị che khuất. Một tia sáng sẽ hiện ra khi có cơ hội. Khi được thị Nở quan tâm, Chí Phèo bất ngờ vì chưa từng được ai chăm sóc tự nhiên như vậy. Hắn không cần phải đe dọa hoặc cướp giật để nhận được điều gì đó.
- Tình cảm chân thành của thị Nở đã đánh thức ý thức và lương tâm của Chí Phèo. Từ đây, Chí mới nhận ra tình trạng tha hóa của mình và bi kịch bắt đầu xuất hiện trong tâm hồn.
- Sau khi được thị Nở quan tâm, lần đầu tiên khi tỉnh dậy, Chí Phèo nghe tiếng chim hót, tiếng cười nói của người đi chợ, ước ao có một gia đình nhỏ nhắn. Hắn muốn tìm được người bạn, tại sao lại gây ra mối thù kếch xù?
- Bản chất tốt đẹp của người lao động tỉnh giấc trong lòng Chí: “Ôi trời ơi. Hắn khao khát lương thiện, hắn muốn hòa mình với những người biết ơn!… Họ sẽ chào đón hắn vào xã hội công bằng, ấm áp của những người lương thiện”.
3. Bi kịch bị mất quyền làm người
- Chí Phèo mong muốn trở lại cuộc sống lương thiện với mọi người, nhưng toàn bộ làng Vũ Đại đều lo sợ, xa lánh hắn. Thị Nở từ chối kết nối với Chí Phèo. Chí lại đối diện với tình thế hoàn toàn tuyệt vọng: Sống lương thiện không được chấp nhận, làm kẻ xấu như xưa không thể và cũng không muốn.
- Những từ cuối cùng của Chí Phèo tiết lộ toàn bộ bi kịch trong tâm hồn: “Tao muốn làm người lương thiện (…). Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm sao để xoá đi những vết thương trên gương mặt này! Tao không thể trở thành người lương thiện nữa. Đã hiểu chưa!”.
- Cuối cùng, Chí Phèo đã giết chết Bá Kiến, kẻ đã gieo rắc bi kịch trong cuộc đời của Chí, rồi tự vẫn.
III. Kết luận
- Tác phẩm Chí Phèo mang giá trị nhân đạo sâu sắc, thể hiện tấm lòng nhân ái của Nam Cao dành cho những người đang gặp khó khăn. Tác giả khám phá sâu vào tâm hồn của họ, với những khao khát hạnh phúc, mong muốn yêu thương, đặc biệt là quyền được sống một cuộc sống lương thiện.
Chí Phèo là lời kêu gọi cứu giúp chân thành từ những người bất hạnh: Hãy bảo vệ và chiến đấu cho quyền được làm người của họ, để họ có thể sống hạnh phúc, không phải chịu đựng sự tàn ác của xã hội khiến họ mất cả nhân tính và nhân phẩm.
Dàn bài phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 4
I. Khởi đầu
- Giới thiệu về nhà văn Nam Cao và tác phẩm ngắn Chí Phèo.
- Dẫn dắt giới thiệu: Trong tác phẩm, nhân vật Chí Phèo nổi bật.
II. Nội dung chính
1. Hoàn cảnh, nguồn gốc của Chí Phèo
- Nguồn gốc: Sinh ra không biết cha mẹ, không có nhà cửa…
- Một người nông dân hiền lành, tốt bụng:
- Chăm chỉ, trung thực: Làm việc từ nhà này đến nhà khác, làm ruộng thuê để kiếm sống.
- Mong ước giản dị: Có một căn nhà nhỏ, làm ruộng thuê, vợ dệt vải…
- Có lòng tự trọng: Bà vợ của Bá Kiến đánh đập, bóp méo Chí, nhưng Chí chỉ cảm thấy nhục hơn là hạnh phúc.
=> Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như người khác, giai đoạn sống lương thiện của Chí kéo dài khoảng 20 năm đầu
2. Quá trình bị ảnh hưởng tiêu cực của xã hội đối với Chí Phèo
a. Chí Phèo bị bắt vào trại giam
- Chí Phèo làm công việc thuê cho nhà Bá Kiến.
- Vì một lí do ghen tuông vô căn cứ, Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù.
- Nhà tù thực dân đã biến Chí thành “kẻ ác ma của làng Vũ Đại”.
b. Sau khi ra khỏi tù
- Đức tính: nhiệt tình, mạnh mẽ, lúc say sỉn, lúc la hét, phá phách, đến cả yêu cầu trả thù Bá Kiến nhưng lại trở thành tay sai cho hắn.
c. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
- Tình cảm chân thành, giản dị của Thị Nở đã thức tỉnh bản tính lương thiện của Chí Phèo:
- Biết nhận ra mọi âm thanh trong cuộc sống.
- Nhận thức được bi kịch trong cuộc đời và sợ hãi cô đơn, cô độc.
- Chí Phèo khao khát lương thiện và mong muốn làm hòa với mọi người.
- Hình ảnh bát cháo là biểu tượng đặc biệt, chân thành và ý nghĩa sâu sắc:
- Lần đầu và cũng là cuối cùng Chí được thưởng thức bát cháo trong tình yêu thương và hạnh phúc.
- Bát cháo chứa đựng tình yêu của Thị Nở đã thức tỉnh phần người trong Chí.
4. Bi kịch bị từ chối quyền làm người
- Nguyên nhân: Do bà cô Thị Nở từ chối cho Thị lấy Chí Phèo (tượng trưng cho những định kiến trong xã hội xưa).
- Tình hình tâm trạng của Chí Phèo:
- Ban đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
- Sau đó, Chí hiểu ra mọi việc: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi mang dao đến nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự tử.
- Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự tử của Chí:
- Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.
- Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.
5. Mỹ thuật
- Tạo hình nhân vật đặc biệt trong bối cảnh đặc biệt
- Mỹ thuật miêu tả tâm lý nhân vật
- Ngôn ngữ tự nhiên, đơn giản
III. Kết luận
- Tổng kết hình tượng nhân vật Chí Phèo.
- Đánh giá tổng quát về nhân vật Chí Phèo.
Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 5
I. Khai mạc
- Tổng quan về nhà văn Nam Cao - một trong những tác giả hiện thực nổi bật của Việt Nam trước Cách mạng.
- Giới thiệu về truyện ngắn Chí Phèo, đặc biệt là hình tượng của nhân vật Chí Phèo.
II. Nội dung
1. Trước khi vào tù
- Gốc gác: Không cha mẹ, không tổ ấm - trưởng thành dưới lòng yêu thương của cộng đồng trong làng.
- Tính cách:
- Ước mơ đơn giản: có một căn nhà nhỏ, vợ làm thêu, chồng làm ruộng thuê…
- Sống với lòng tự trọng: Khi bà Ba - vợ ông Bá Kiến la lên, vặn cổ, Chí chỉ cảm thấy nhục hơn là thấy thoải mái.
2. Sau khi ra tù
- Về ngoại hình: “Đầu trọc phồng, hàm răng trắng sáng, khuôn mặt đầy những vết thương, hai con mắt sáng lấp lánh”.
- Tính cách: bạo lực, hung ác tìm đến nhà ông Bá Kiến đòi nợ.
- Quá trình biến đổi của Chí Phèo:
- Sau khi trở về làng một ngày, Chí Phèo say rượu say xỉn, sau đó đến trực tiếp nhà ông Bá Kiến, gọi hắn ra mắng chửi. Ông Bá Kiến đã dùng lời nói ngọt ngào và tiền bạc để cám dỗ, mua chuộc, biến Chí Phèo thành công cụ cho mình. Như vậy, Chí Phèo không chỉ không thể trả thù mà còn bị ông Bá Kiến kiểm soát, chi phối.
- Bị cảnh sống cô đơn, bơ vơ, túng quẫn, Chí Phèo lại tìm đến ông Bá Kiến để xin được vào tù. Ông Bá Kiến nhận ra điểm yếu của Chí Phèo nên dùng tiền bạc để thuyết phục Chí Phèo tham gia vào kế hoạch của mình, tiêu diệt các phe đảng phản đối trong làng. Mối thù vẫn còn nguyên mà Chí Phèo lại bị mua chuộc, tiếp tục bị cuốn vào âm mưu đen tối của ông Bá Kiến.
=> Chí Phèo đã trở thành quái vật của làng Vũ Đại.
3. Sau khi gặp cô Thị Nở
- Tình yêu với Thị Nở đã đánh thức lòng nhân từ của Chí Phèo. Hắn mong muốn được sống, được quý trọng.
- Nhưng khi bị từ chối, bị ruồng bỏ, Chí Phèo trở nên tuyệt vọng và hận thù, tìm đến ông Bá Kiến để trả thù. Mối thù đã được thanh toán bằng chính tính mạng của Chí Phèo.
III. Tổng kết
- Tóm tắt lại về nhân vật Chí Phèo - nhân vật chính trong tác phẩm.
- Cảm nhận tổng quát về nhân vật Chí Phèo.
