Bài văn mẫu cho học sinh lớp 11: Đánh giá về hình tượng của nhân vật lữ khách trong Bài ca ngắn đi trên bãi cát, với dàn ý & 3 bài văn mẫu xuất sắc nhất

Cảm nhận về hình tượng của nhân vật lữ khách trong Bài ca ngắn đi trên bãi cát để nhìn thấy sự buồn rầu, cảm giác bế tắc, sự mệt mỏi trước thời đại chính trị và việc coi thường 'phù du danh lợi' theo quan điểm của Cao Bá Quát.

Hình ảnh của lữ khách trong Bài ca ngắn đi trên bãi cát có kèm theo dàn ý chi tiết và 3 bài văn mẫu tốt nhất. Tài liệu này cung cấp thêm nguồn tư liệu tham khảo cho học sinh lớp 11, giúp họ nâng cao kỹ năng viết văn một cách hiệu quả.

Dàn ý về hình tượng của lữ khách trong Bài ca ngắn đi trên bãi cát

1. Khai mạc

Giới thiệu về tác phẩm 'Bài ca ngắn đi trên bãi cát'.

2. Nội dung chính

- Tâm trạng của người lữ khách qua bốn câu thơ đầu:

• Bốn câu thơ mô tả sự lang thang không mục đích của người lữ khách.
• Người lữ khách cảm thấy buồn phiền và lo âu. Ông cảm thấy chán chường khi nhận ra sự không rõ ràng của con đường sự nghiệp.
• Ông tức giận với tình trạng xã hội hiện tại và chính trị thời đại.

- Tâm trạng của người lữ khách trong sáu câu thơ tiếp theo:

• Tự trách bản thân vì không thể tìm ra bí quyết của giấc ngủ để có thể lãng quên cuộc sống, lãng quên cả nỗi đau của dân chúng → Đặc tính cao quý của người hiền triết luôn tỉnh táo trước thực tế cuộc sống.
• Đổ lỗi cho bản thân đã theo đuổi con đường vinh quang mặc dù biết rằng đó là một hành trình gian khổ và đau thương.
• Ông đã phản ánh một sự thật rằng có vô số người chạy theo danh vọng, nhưng số lượng những người nhận ra rằng danh vọng chỉ là hư vô, là thứ bình thường thì rất ít

→ Cảm giác tiêu cực khi nhận ra rằng con đường sự nghiệp đã bị biến chất và nó liên quan chặt chẽ với sự tầm thường của danh vọng, mà người ta có thể cạnh tranh, đấu đá để đạt được mục tiêu.

- Tâm trạng của người lữ khách trong 6 câu thơ cuối cùng:

• Bày tỏ sự lo lắng, suy tư, và sự bế tắc của lữ khách khi đối mặt với sự nghiệp.
• Sự cô đơn của ông khi đối mặt với vùng trời bao la.
• Dường như ông đã bước vào con đường cùng khi phải chọn giữa theo đuổi danh vọng hay từ bỏ nó để có một cuộc sống trong sạch, một tâm hồn cao thượng.
• Ông phân vân không biết phải làm thế nào để thoát khỏi thế giới bức bách, áp đặt đó.
• Ông khuyên bản thân phải hành động để thay đổi cuộc sống.

3. Kết luận

Đánh giá về nhân vật lữ khách trong bài thơ.

Hình ảnh của người lữ khách trong Bài ca ngắn đi trên bãi cát

Cao Bá Quát, một nhà nho nổi tiếng với trí tuệ và văn chương tinh tế nhưng số phận đầy bi ai về sự nghiệp. Sống trong thời kỳ chính trị áp đặt, đầy thù hận, ông cũng như những người khác thuộc tầng lớp trí thức, mặc dù có tài năng nhưng không được đánh giá cao. “Bài ca ngắn đi trên bãi cát” là một tác phẩm được viết sau khi tác giả đi qua miền Trung, nhìn thấy những bãi cát dài trắng xa vời. Đó là biểu tượng cho cuộc đời, cuộc hành trình vất vả và mơ hồ của những người trí thức lúc đó.

Trong thơ ca, hình ảnh của 'lữ khách' luôn được biểu đạt một cách sâu sắc. Theo từ điển, “lữ khách” có nghĩa là người đi xa với mục đích khám phá. Lữ khách đôi khi được hiểu là 'hành trình gia', 'du khách'. Thông qua hình ảnh của người lữ khách trên cát, Cao Bá Quát biểu lộ sự đắng cay của cuộc đời và những bước chân khó khăn trên con đường gian nan.

“Bãi cát dài vô tận,
Một bước đi như một bước lùi”.

Hình tượng bãi cát mênh mông từ câu thơ mở đầu. Bãi cát không chỉ là biểu tượng của cuộc sống vô tận, kéo dài qua các thế hệ, mà còn là biểu hiện của sự mất phương hướng của con người trước không gian và thời gian bao la. Muốn tiến về phía trước mà cảm giác như đang lùi lại.

Bước chân trên cát như bước trên một dải thảm vô tận. Mỗi bước dậm chân là một trọng lực nặng nề, đẩy con người ngả về phía sau. Dù mặt trời đã lặn nhưng bãi cát vẫn còn xa xôi, người lữ khách trên đường không kìm được dòng lệ chảy rơi:

“Mặt trời đã lặn, chưa dừng nghỉ,
Lữ khách trên cát lệ chảy rơi”.

Cao Bá Quát là một người dũng cảm. Đối mặt với khốn khổ của dân tình, ông muốn dùng trí tuệ và tài năng để giúp đời nhưng không được đánh giá cao. Bất mãn với hoàn cảnh xã hội, ông đã nổi dậy với hy vọng thay đổi. Nhưng hành động của ông lại bị coi là nổi loạn, bị đàn áp mạnh mẽ. Ông càng hành động càng thấy bản thân sai lầm, mất niềm tin vào chính mình. Nỗi cô đơn và hoài nghi chiếm lĩnh ông, khát vọng vẫn chưa thực hiện. Ông khóc trong cô đơn vô hạn, khóc vì lòng căm hận, khóc vì một sự nghiệp không có sự hỗ trợ và đồng lòng. Trong nỗi vô niềm tin vào con người, ông ước mình có thể tự mình thực hiện công việc lớn lao:

“Không học được phép ngủ của tiên,
Trèo núi, lội suối, giận không tan!”

Trong khi những người anh hùng đấu tranh trong bụi cát, với tâm trí kiệt xuất, hy vọng tìm được lối đi, thì những kẻ bình thường chỉ biết ham muốn danh vọng và lợi ích, say sưa với rượu chè. Mọi người đều chìm trong say sưa, chỉ có ông là tỉnh táo. Chỉ khi tỉnh thức mới nhận ra cuộc sống không công bằng cần phải thay đổi. Tỉnh thức mới nhận ra số phận đầy rẫy khó khăn, cuộc sống rối ren. Tỉnh thức mới nhận ra con đường trải đầy nguy hiểm, lòng người giả dối:

“Hỡi thế gian, tham danh lợi,
Mọi người bỗng say mê loài rượu.
Vui say bước qua đời mờ mịt,

Nhìn về phía trước, mây mù mịt mờ. Người lữ khách rên lên trong tuyệt vọng: “tình hình làm sao?” rồi điên cuồng hát vang khúc ca cuối cùng, “đường cùng”:

“Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!
Tình hình làm sao? Đường mòn mịt mờ,
Con đường đầy gian truân, nhiều lắm?
Hãy nghe ta hát khúc cuối, “đường cùng”,
Phía bắc, núi Bắc, non cao chói,
Phía nam, núi Nam, sóng vỗ trùng.

Con đường vẫn còn xa, vậy tại sao Cao Bá Quát gọi nó là đường cùng? Đường cùng vì nó vẫn tiếp tục xa vời, một không gian vô tận mở ra phía trước. Phía Bắc, núi cao chói ngút ngàn. Phía Nam, biển rộng sóng vỗ dạt dào. Đường cùng vì dù có đi nữa thì không biết đi về đâu, bước chân trên đường trở nên vô nghĩa. Cuối cùng, nhà thơ buông lời tuyệt vọng:

“Chẳng cần đứng nơi bãi cát?”

Đó là một trăn trở không dễ giải quyết. Không phải quyết định tiếp tục đi hay quay đầu lại, mà là việc chấm dứt sự tồn tại với tư thế đầu cao hay sống tiếp trong sự xấu hổ, bị người khác coi thường.

Trong bài thơ, người lữ khách mang vẻ vang của anh hùng nhưng lại vướng phải sự vô lực trên cuộc đời. Mỗi dòng thơ đều chứa đựng nhiều suy tư sâu kín, như muốn kêu gào giữa bao la trần gian. Đó là một tâm trạng cô đơn, tuyệt vọng. Bài thơ là sự va chạm mạnh mẽ của tâm hồn. Việc đi trên cát chỉ là một cớ để Cao Bá Quát tự hỏi mình và nhận ra sự thật. Ông đã bị cuốn vào trạng thái của người lang thang, bước đi một mình trên con đường đời lẻ loi.

Trong thời đại đó, ông tự tin mình thông hiểu và rộng lượng, vì vậy để tìm người hiểu và chia sẻ với ông cũng không dễ dàng. Nhưng điều ông muốn bày tỏ chính là thực tại của một xã hội suy tàn nhưng con người lại ngủ quên trong vô minh, chấp nhận cuộc sống thấp kém, điều mà ông không thể chấp nhận.

Bài thơ 'Đi trên bãi cát' thể hiện lòng dũng cảm mạnh mẽ của Cao Bá Quát trên con đường đầy gian khổ. Mặc dù có một chút bi ai ở cuối bài, nhưng không thể làm mờ đi tinh thần kiêu hãnh của một anh hùng đứng đầu trời, bước chân dưới đất mong muốn thay đổi cảnh vật nhưng vô ích.

Hình ảnh của lữ khách trong bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát

Cao Bá Quát, một trong những nhà thơ nổi tiếng sống trong một xã hội ưa chuộng người Nam hơn người Bắc. Điều này gây ra nhiều bất công trong triều đại Nguyễn. Ông là người can đảm, có tính cách rõ ràng trong cuộc sống thời ấy. Bài thơ 'Bài ca ngắn đi trên bãi cát' có thể đã được tác giả viết khi tham gia một cuộc thi, thể hiện ý chí của ông muốn thể hiện tài năng của mình. Nó thể hiện sự khinh thường của một người trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường và khao khát thay đổi cuộc sống.

Bãi cát dài vô tận,
........
.........
Anh đứng đây làm chi trên bãi cát?

Ngay từ đầu bài thơ, chúng ta thấy cụm từ 'bãi cát' lặp lại hai lần: 'Bãi cát dài vô tận'. Bãi cát ở đây là biểu tượng của một không gian khó khăn, vô tận. Đi trên cát khó khăn hơn so với đi trên đất liền, chân bước tới nhưng lại trượt về sau. Trên bãi cát, con đường rộng lớn, mơ hồ, khó xác định phương hướng như nhìn từ này sang kia chân trời. Đó không chỉ là con đường vật lý mà còn là biểu tượng của một cuộc hành trình xa xôi, mơ hồ. Để tìm ra sự thật, mục tiêu ý nghĩa cho cuộc đời, con người phải vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, đầy thách thức.

Trên bãi cát đó, có hình ảnh của một người (tác giả), người đang đi trên bãi cát. Một con người nhỏ bé, lẻ loi, cô đơn trên bãi cát rộng lớn, vô tận. Bước chân của người đi trên cát rất khó khăn, như giậm chân tại chỗ 'Đi một bước như lùi một bước'. Ta nhận thấy sự chán nản, bất mãn của tác giả khi thấy mình vật vã để theo đuổi con đường danh lợi.

“Bãi cát dài ơi, bãi cát dài!
Đi một bước như lùi một bước
Mặt trời đã lặn, chưa dừng lại,
Lữ khách trên đường nước mắt rơi.”

Người đi trên bãi cát ở đây lòng đầy oán trách vì con đường sự nghiệp vẫn còn xa lắm, không muốn là kẻ “ngủ quên” để có lý do rời bỏ đường đi.

Không học được tiên ông phép ngủ,
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!
Xưa nay, phường danh lợi,
Tất cả trên đường đời.
Đầu gió hơi men thơm quán rượu,
Người say vô số, tỉnh bao người?

Tác giả cũng nhắc đến cám dỗ của danh lợi đối với con người. Ông mô tả khái quát về những kẻ ham danh lợi phải đối diện với nhiều khó khăn, và sự cô độc của họ. Ông cảm thấy hình như ông đang đứng giữa những quán rượu sôi động, nhưng không ai tỉnh táo để thoát khỏi sự cám dỗ của rượu. Tác giả muốn người đọc nhận ra rằng danh lợi cũng là một thứ cám dỗ dễ làm thay đổi tâm hồn con người.

Người đi trên cát bỗng nhiên dừng lại.
Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!
Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt,
Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít?
Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”,
Phía bắc núi Bắc, núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt.
Anh đứng làm chi trên bãi cát?

Nỗi băn khoăn ngập tràn trong tâm hồn, người lần đầu tiên đặt ra câu hỏi: liệu có nên tiếp tục hay từ bỏ? 'Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt'. Nếu tiếp tục, không biết phải làm thế nào. 'Đường bằng mờ mịt - Đường ghê sợ thì nhiều!'. Có lẽ đã đến lúc bước vào đường cùng? Nỗi bế tắc và tuyệt vọng bao trùm cả người và bãi cát dài. Chỉ còn thể hiện qua tiếng hát về con đường cùng, về sự tuyệt vọng.

Bài thơ 'Bài ca ngắn đi trên cát' được thể hiện theo nhiều cách khác nhau, từ việc miêu tả như một khách thể đến một người đang trò chuyện. Mục đích là để thể hiện các tâm trạng và thái độ đối diện với những hoàn cảnh khác nhau, biểu lộ sự chán ghét với con đường danh lợi và niềm khao khát thay đổi cuộc sống.

Tôi cảm nhận hình tượng của nhân vật lữ khách là tuyệt vời nhất.

Văn chương là nơi nghệ sĩ thể hiện tâm trạng, nỗi niềm của họ, là bộ mặt của bậc nam tử. Cao Bá Quát cũng không ngoại lệ. Với bài thơ 'Sa hành đoản ca' (Bài ca ngắn đi trên bãi cát), ông đã thể hiện sự trăn trở, chán ghét đối với chính trị hiện thời.

Bốn dòng thơ đầu tiên đã tường minh hình ảnh người lữ khách với tâm trạng buồn bã, phiền muộn.

'Trường sa phục trường sa
Nhất bộ nhất hồi khước.
Nhật nhập hành vị dĩ
Khách tử lệ giao lạc'.

(Bãi cát lại bãi cát dài
Đi một bước như lùi một bước
Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,
Lữ khách trên đường nước mắt rơi.)

Cao Bá Quát đã tham gia nhiều lần vào các cuộc thi Hội tại kinh đô Huế, nơi ông đã trở nên quen thuộc với những bãi cát ven biển ở miền Trung, như Quảng Bình, Quảng Trị. Trong bài thơ, ông sử dụng hình ảnh của những bãi cát này để tượng trưng cho cuộc hành trình của con người trên con đường công danh đầy gian nan và khó khăn. Mỗi bước chân trên cát như một gánh nặng, khiến người lữ khách cảm thấy như đang lùi dần thay vì tiến lên. Sự mịt mùng và khó xác định của đường đi làm cho ông cảm thấy mất lòng tin và chán nản, và ông cũng phản ánh sự thất vọng của mình đối với xã hội và chính trị hiện tại.

Người lữ khách tự trách bản thân vì không thể 'học' được 'phép ngủ kì diệu' của tiên ông, để có thể thờ ơ và không quan tâm đến thế kỷ:

'Quân bất học tiên gia mỹ thụy ông
Đăng sơn thiệp thủy oán hà cùng!
Cổ lai danh lợi nhân,
Bôn tẩu lộ đồ trung
Phong tiền tửu điếm hữu mĩ tửu,
Tỉnh giả thường thiểu túy giả đồng'.

(Không học được tiên ông phép ngủ
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!
Xưa nay, phường danh lợi
Tất tả trên đường đời.
Đầu gió hơi men thơm quán rượu
Người say vô số, tỉnh bao người?)

Nếu được phép ngủ, tác giả sẽ không còn bận tâm về cuộc sống, không tỏ ra bất mãn với thực tế, cũng không lo lắng cho đời sống của người dân. Tuy nhiên, Cao Bá Quát không phải là người chạy trốn cuộc sống như vậy. Điều đó chỉ cho thấy tính cách cao thượng của một nhà nho chân chính. 'Trèo non', 'lội suối' là những công việc vất vả, và lữ khách tự trách bản thân vì vẫn tiếp tục theo đuổi con đường công danh mặc cho biết rằng nó đầy gian nan. Trong quan niệm của những người đàn ông trước kia, danh vọng là cách duy nhất để họ khẳng định bản thân và tài năng trước mọi người:

'Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông'

(Nguyễn Công Trứ)

Nếu không thể trả nợ công danh cho cuộc đời, các quý ông sẽ cảm thấy rất xấu hổ:

'Công danh nam tử còn nợ vương
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu'

(Phạm Ngũ Lão)

Cao Bá Quát đã phác họa thực trạng xã hội, với số lượng người theo đuổi danh lợi vô hạn, trong khi ít người nhận ra sự vô nghĩa của nó. Ông đặt ra câu hỏi: 'Người say vô số, tỉnh bao người'? Ông nhận ra rằng con đường công danh đã bị biến tướng, trở thành công cụ cho sự tham lam cá nhân. Cao Bá Quát so sánh sức hấp dẫn của 'phường danh lợi' với sức cuốn hút của rượu. Nhưng ông không bị quyến rũ bởi cả hai, ông vẫn giữ được sự tỉnh táo. Tuy vậy, ông cũng phải đối mặt với nỗi băn khoăn không biết có nên tiếp tục theo đuổi con đường công danh hay không.

Dường như người lữ khách đã rơi vào tuyệt vọng:

'Trường sa, trường sa nại cừ hà?
Thản lộ mang mang úy lộ đa.
Thính ngã nhất xướng cùng đồ ca,
Bắc sơn chi bắc sơn vạn điệp,
Nam sơn chi nam ba vạn cấp.
Quân hồ vi hồ sa thượng lập'?

(Bờ cát trải dài, bờ cát trải dài ơi!
...............

Người đứng lặng lẽ giữa bãi cát ấy?)

Cao Bá Quát đang suy tư về cuộc hành trình của mình, nhận ra rằng con đường đến với danh vọng không hề mịn màng, dễ dàng như ông tưởng. Đó là con đường gồ ghề, đầy nguy hiểm, khiến ông cảm thấy cô đơn, thất vọng khi đối mặt với tự nhiên và cuộc sống hiện tại. Không có lối thoát nào cho ông giữa vùng núi phía Bắc và Nam, sóng biển bao la. Ông chỉ có thể diễn đạt những tâm trạng của mình qua bài thơ, và băn khoăn giữa việc tiếp tục bám trụ vào danh vọng hay từ bỏ nó để tìm một cuộc sống ý nghĩa hơn. Câu cuối cùng của bài thơ như một lời nhắc nhở ông phải hành động, thay đổi để vượt qua khó khăn, trở ngại. Điều này cũng là dấu hiệu cho thấy ông sẽ từ bỏ danh vọng để tìm kiếm một con đường mới, một ước mơ mới. Khi con đường của quyền lực không còn mang lại giá trị cao cả, khi làm quan không còn để phục vụ nhân dân mà chỉ để lợi ích cá nhân, thì không có lý do gì để một người như Cao Bá Quát, người trung thành và kiên định, tiếp tục theo đuổi?

Tác giả đã sử dụng thể ca không gò bó, không ràng buộc về cấu trúc câu, luật vần, nhưng vẫn truyền đạt được cảm xúc, tâm trạng của mình thông qua hình ảnh tượng trưng. Qua bài thơ, ông ta thể hiện sự thất vọng, bế tắc, và phản đối chế độ chính trị hiện đại, cũng như sự phớt lờ với vật chất của xã hội. Tuy nhiên, đồng thời, bài thơ cũng thể hiện niềm hy vọng, lý tưởng của ông ta về một tương lai tốt đẹp hơn.