Bài văn mẫu cho học sinh lớp 9: Đánh giá về mối quan hệ cha con trong bài 'Nói với con' của Y Phương, bao gồm 3 phần ý & 8 bài văn mẫu lớp 9 xuất sắc nhất

TOP 8 bài viết Cảm nhận về tình cha con trong 'Nói với con' của Y Phương VÔ CÙNG HAY, kèm theo 3 dàn ý chi tiết, giúp các em học sinh lớp 9 cảm nhận sâu sắc hơn về tình cảm gia đình ấm áp, thiêng liêng.

Tình cha con trong bài thơ 'Nói với con' của Y Phương được thể hiện qua lời nói chân thành và cách cha dạy con về những giá trị sống, tinh thần tự hào dân tộc. Hãy cùng đọc để hiểu rõ hơn về tác phẩm này trong môn Văn 9.

Phân tích cảm nhận về mối quan hệ cha con trong bài 'Nói với con' của Y Phương

Phần 1: Sự Khai mạc

1. Bắt đầu

• Giới thiệu về tác giả và tác phẩm: Tình cảm cha con được thể hiện qua những lời chia sẻ chân thành của cha và việc cha dạy con về ý nghĩa của cuộc sống và lòng tự hào dân tộc.

2. Thân bài

• Tình cảm cha con được thể hiện qua những ký ức hạnh phúc mà cha chia sẻ với con về thời thơ ấu của mình
• Cha mong muốn con trưởng thành với tinh thần kiên cường của dân tộc và lòng yêu thương đồng bào, ý chí mạnh mẽ
• Tình cảm cha con được thể hiện qua những lời dạy bảo và nhắc nhở
• Đặc điểm nghệ thuật của tác phẩm

3. Kết thúc

• Nhận xét tổng quan về mối quan hệ cha con

Phần 2: Sự Khai mạc

I. Bắt đầu

• Giới thiệu về tác giả Y Phương: là một nhà thơ dân tộc sinh ra ở vùng đất nổi tiếng với truyền thống cách mạng tại Cao Bằng.
• Giới thiệu về tác phẩm 'Nói với con': là một bài thơ sâu sắc và ý nghĩa nhất của Y Phương.

II. Nội dung chính

- Tóm tắt bài thơ: Trong toàn bộ bài thơ, chúng ta cảm nhận được sự truyền cảm hứng sâu sắc, tình cảm thiêng liêng của một người con đối với cha mình, đồng thời, tình yêu quê hương cũng được thể hiện một cách rõ ràng. Bài thơ là một tác phẩm mang tính nhân văn cao đẹp, giúp chúng ta nhìn nhận lại giá trị cao cả của việc giáo dục con cái.

- Phong cách nghệ thuật của tác giả:

+ Sử dụng ngôn từ giản dị, mộc mạc nhưng vẫn mang đến sức hút mạnh mẽ, vượt trội so với những phương pháp nghệ thuật phức tạp.

+ Các câu thơ trong bài thơ không chỉ là những dòng văn, mà còn là cả tâm hồn, con người của tác giả, thể hiện sự chân thành, kiên định, và tình cảm sâu sắc với non sông quê hương.

Trong khung thơ đầu tiên, Y Phương viết:

Chân phải bước đến cha
Chân trái bước đến mẹ
Một bước nghe tiếng nói,
Hai bước nghe tiếng cười

Ý nghĩa của hình ảnh gia đình trong khung thơ này: Y Phương đã mô tả một tổ ấm hạnh phúc nhất, nơi mà đứa trẻ được sinh ra và nhận được tình yêu thương từ cha mẹ. Gia đình là nơi mà mỗi đứa trẻ cần có. Đó là nơi ấm áp, giúp con có giấc ngủ ngon và nuôi dưỡng ước mơ, khiến tâm hồn con trưởng thành.

- Trong khung thơ thứ hai, tác giả bắt đầu dạy con những bài học về truyền thống của quê hương, khơi gợi trong con tình yêu và sự kính trọng đối với tổ tiên, đồng bào

- Giá trị nhân văn trong những dòng thơ của tác giả: Tác giả mong muốn con không quên những giá trị truyền thống lâu đời của dân tộc, đó là bản sắc văn hóa và tiếng nói riêng của mỗi vùng miền. Con phải giữ gìn, nhớ mãi và không bao giờ lãng quên:

- Tác giả gợi nhớ cho con về những kỷ niệm đáng nhớ về cha mẹ, nhấn mạnh rằng có cha mẹ mới có con ngày hôm nay. Tác giả mong muốn con hãy biết ơn cha mẹ đã sinh thành nuôi dưỡng, biết ơn tình thương của hàng xóm. Cha mẹ luôn mong muốn con sống đúng với những giá trị tốt đẹp mà dân làng tổ tiên truyền lại. Mong con sau này sẽ đóng góp cho sự phát triển của quê hương, dân tộc.

- Tác giả muốn dạy con cách sống mạnh mẽ, kiên cường, vượt qua khó khăn. Trong cuộc sống, có nhiều trở ngại và cám dỗ, nhưng tác giả mong muốn con hãy kiên nhẫn, quyết tâm vượt qua mọi thử thách, để trưởng thành và xứng đáng với truyền thống của dân làng.

Người cùng quê thân thương với da thịt
Kẻ nào cũng to lớn, không ai là bé nhỏ
Người cùng quê tự hào với công lao xây dựng quê hương
Và quê hương, là nền văn hóa

- Phân tích giá trị nghệ thuật và nhân văn trong những câu thơ của tác giả: Câu thơ chứa đựng sự sâu sắc và uy nghiêm, tác giả truyền đạt những lời khuyên sâu sắc nhất đến con. Ông là một người cha muốn truyền đạt những giá trị về phẩm hạnh, đạo đức và chuẩn mực xã hội mà con cần phải ghi nhớ khi trưởng thành.

III. Kết luận

- Ý kiến cá nhân về bài thơ?

Ví dụ: Bài thơ “Nói với con” làm cho người đọc cảm nhận được sự ấm áp và triết lý sâu sắc, thể hiện tình yêu cha dành cho con một cách dịu dàng nhưng rất mạnh mẽ. Bằng những dòng thơ đơn giản nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa, tác giả đã mang chúng ta từ thời thơ ấu không biết gì đến hiểu biết về cuộc sống và có ý chí mạnh mẽ vượt qua khó khăn, gìn giữ và phát triển truyền thống của dân tộc.

Dàn ý 3

1. Mở đầu

• Giới thiệu về chủ đề tình cha con.

2. Nội dung chính

* Tóm tắt tổng quan:

• Bài thơ ra đời trong bối cảnh đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân cả nước, đặc biệt là nhân dân miền núi đang gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn.
• Bài thơ tập trung vào tình cảm giữa cha và con.

* Phân tích, minh chứng

- Tình cảm cha con được thể hiện qua những kí ức mà cha kể lại cho con về những khoảnh khắc khi con còn nhỏ: (4 dòng thơ đầu tiên)

• Châm ngôn “một bước hai bước” → biểu tượng cho sự phát triển, lớn lên của đứa trẻ trong tình thương của cha mẹ.
• Ngôi nhà như thấp thoáng: “tiếng nói, tiếng cười” của cha mẹ: mỗi bước đi của con, mỗi tiếng cười đều được cha mẹ đón nhận và chăm sóc.

- Tình cha con khi cha ao ước con trưởng thành với tinh thần dân tộc kiên cường và lòng yêu thương đồng bào: (20 dòng thơ tiếp theo)

• Tiếng gọi “con ơi” → thể hiện tình cha mềm mại, trìu mến, thể hiện tình yêu thương của cha dành cho con.
• Các hành động “cài, ken” → kỹ năng làm việc tinh tế của những người dân quê trong công việc hàng ngày, tạo ra sự gắn bó, gần gũi.
• Đặc biệt, dù sống trong cảnh nghèo khó nhưng vẫn luôn gắn bó, trung thành với quê hương, nguồn gốc.
• Người cha tự hào về con với ý thức tự lập, mạnh mẽ và lòng tự trọng dân tộc.

- Tình cha con hiện lên qua lời khuyên, lời nhắc nhở: (4 dòng thơ cuối)

• Hai từ “lên đường” → người con sẽ bước ra ngoài cuộc sống mới, xa lìa gia đình - quê hương để bắt đầu hành trình mới.
• Hai từ “nghe con” đầy ý nghĩa, tràn đầy tình thương vô bờ bến mà cha dành cho con.

* Đánh giá lại mặt nghệ thuật của bài thơ: Thấy được tình cha con qua bài thơ

3. Kết luận

• Xác nhận một lần nữa tình cảm cha con luôn tươi đẹp và sẽ sống mãi trong lòng người đọc.

Cảm xúc về tình cha con trong bài Nói với con - Mẫu 1

Tình cảm gia đình luôn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ nhất cho thơ ca. Trong đó, bài thơ ca ngợi tình mẫu tử và tình phụ tử được coi là những chủ đề thiêng liêng và quý báu nhất. Tìm kiếm bài thơ tôn vinh tình mẫu tử không khó, nhưng để diễn đạt đúng về tình phụ tử, có lẽ chỉ có bài thơ “Nói với con” của Y Phương là sự biểu hiện trọn vẹn nhất. Tác giả thông qua bài thơ đã khéo léo kết hợp tình cảm gia đình với tình yêu quê hương và dân tộc, dạy bảo con trở thành người con đúng nghĩa.

Tình cảm gia đình luôn là nguồn sức mạnh lớn lao nhất mà mỗi người chúng ta sở hữu. Nó không chỉ là động lực mà còn là vũ khí sắc bén nhất giúp chúng ta vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Ấn tượng ban đầu về bài thơ này chính là hình ảnh đứa con trưởng thành trong tình thương của cha mẹ, sự chăm sóc và mong chờ của họ.

“Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười”

Những hình ảnh này gợi lên trong tâm trí chúng ta nhiều kí ức đẹp. Đó là hình ảnh đứa trẻ bắt đầu nói và đi những bước đầu tiên trong cuộc sống dưới sự chờ đợi của cha mẹ. Có người từng nói rằng gia đình là nơi êm ấm và quý giá nhất để đưa con vào cuộc sống. Tuy nhiên, không chỉ có gia đình mà còn có tình thương của quê hương trong cuộc sống khó khăn, và lòng bao dung của những người lao động:

Người đồng mình yêu lắm con ơi
...........tấm lòng

Ở đây chúng ta thấy sự xuất hiện của cụm từ “Người đồng mình”. Điều này ám chỉ ai? Đó là một cách diễn đạt đặc trưng của đồng bào miền núi. Nó chỉ những người cùng quê, cùng dân tộc. Tác giả đã rất khéo léo áp dụng cách diễn đạt của người dân tộc vào thơ ca. Hầu hết những suy nghĩ được diễn đạt một cách chân thực. Công việc chăn nuôi, nghề làm của người dân lao động đã tạo ra những điều kỳ diệu. Rừng không chỉ cung cấp gỗ quý mà còn là nơi trổ bông hoa đẹp. Công việc mệt mỏi ấy đã dạy cho con người rất nhiều điều tốt lành. Con đường không chỉ là nơi chứa đựng những dấu chân mà còn là hành trình nuôi dưỡng con trưởng thành.

Ở đoạn này, nhà thơ đã chuyển từ việc sáng tác thơ sang việc suy ngẫm về nguồn gốc của hạnh phúc từ quê hương:

Cha mẹ…
... trên cuộc đời

Không chỉ giáo dục con về nguồn gốc của sự sống mà ở đây, người cha còn muốn truyền đạt cho con về những phẩm chất tốt đẹp của “người đồng mình”, đồng thời truyền nguyện cho thế hệ con cháu. Đó là tình yêu lao động, năng nổ và sức mạnh vượt qua mọi khó khăn, mọi gian khổ:

Người đồng mình yêu thương con nhiều lắm

…

Không lo cực nhọc

Ở đây, tác giả truyền đạt một thông điệp sâu sắc về tình thương và sự đoàn kết, khích lệ con người vượt qua khó khăn. Những dòng thơ đối xứng như “cao đo nỗi buồn/ xa nuôi chí lớn” thể hiện rõ ý chí kiên cường của dân tộc.

Dù cuộc sống gian truân, con người vẫn tự hào và mưu sinh trên đất quê hương. Người cha mong muốn con luôn ghi nhớ và vượt qua mọi khó khăn bằng niềm tin và trách nhiệm với quê hương.

Bài thơ “Nói với con” là biểu hiện tuyệt vời về tình cha con và tình yêu quê hương. Đó là nguồn động viên mạnh mẽ, nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người.

Cảm nhận về tình cảm gia đình trong bài thơ “Nói với con” - Mẫu 2

Chắc hẳn các bạn đã biết rằng từ lâu tình cha con luôn là chủ đề phong phú trong thơ ca. Nhưng những bài thơ nói về tình cảm cha con lại rất hiếm. Riêng bài thơ 'Nói với con' của tác giả Y Phương là một trong số ít đó. Bài thơ này thể hiện tình cảm ấm áp trong gia đình, tình yêu quê hương sâu sắc và lòng biết ơn với truyền thống và sức sống mạnh mẽ của dân miền núi.

Cội nguồn của con chính là gia đình, nơi mà con được sinh ra và lớn lên trong tình thương yêu. Cha mẹ cảm thấy hạnh phúc khi nhìn thấy con bước chập chững, nghe thấy tiếng nói và tiếng cười đầu tiên của con. Bằng cách diễn đạt mộc mạc và sử dụng điệp ngữ, tác giả đã tạo ra không khí ấm áp của gia đình.

'Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng'

Hơn nữa, quê hương cũng là một phần của cái nôi mà con lớn lên. Con trưởng thành trong môi trường lành mạnh và tình yêu thương của quê hương. Tác giả sử dụng cách diễn đạt của người miền núi để tạo ra những hình ảnh cụ thể và cao quý. Người đồng mình, vùng núi, dân tộc yêu con hết lòng. Đan lờ, ken vách là biểu tượng của lao động cần cù, sự đoàn kết và gắn bó giữa mọi người.

'Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng'

Thiên nhiên tươi đẹp trong thơ dưới hình hài con người. Điều này làm nổi bật vẻ đẹp của quê hương. Người cha muốn truyền đạt cho con tình yêu và sự gắn bó với vẻ đẹp của quê nhà. Khi ôm con thấy con lớn lên, người cha nhớ về những khoảnh khắc hạnh phúc ở quê nhà.

Cha mẹ luôn nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên tuyệt vời nhất trong đời'

Tôn trọng và mong ước điều tốt đẹp cho con. Cách diễn đạt mộc mạc và độc đáo. Nhà thơ tiếp tục thể hiện vẻ đẹp của người đồng bào qua những hình ảnh đặc sắc.

'Người đồng mình...

...

Không lo cực nhọc'

Thiên nhiên tươi đẹp trong thơ như một biểu tượng của quê hương. Nhà thơ muốn truyền đạt cho con tình yêu và sự gắn bó với vẻ đẹp của quê nhà. Khi ôm con thấy con lớn lên, người cha nhớ về những khoảnh khắc hạnh phúc ở quê nhà.

Cha mẹ luôn nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên tuyệt vời nhất trong đời'

Tôn trọng và mong ước điều tốt đẹp cho con. Cách diễn đạt mộc mạc và độc đáo. Nhà thơ tiếp tục thể hiện vẻ đẹp của người đồng bào qua những hình ảnh đặc sắc.

'Người đồng mình...

'Người đồng mình giản dị thịt da
Chẳng mấy ai bé nhỏ đâu con
Người đồng mình tự gắng gượng xây dựng quê hương cao vinh'

Đục đá xây dựng là hành động thường thấy của người miền núi, từ đó thể hiện tinh thần bảo vệ và phát triển quê hương. Bài thơ tôn vinh truyền thống tốt đẹp của quê hương.

Nhà thơ muốn truyền dạy cho con yêu quý truyền thống tốt đẹp của quê hương và tôn trọng người đồng mình. Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, linh hoạt và bay bổng.

Tình cảm cha con thân thiết và trìu mến. Cha luôn mong muốn con giữ gìn và phát triển những giá trị tốt đẹp từ ông cha.

Cảm nhận tình cảm gia đình ấm áp và truyền thống tốt đẹp trong bài thơ Nói với con - Mẫu 3

'Quê hương là gì hở mẹ

Mỗi người đều có một quê hương đặc biệt, nơi mà ta lớn lên và gắn bó từ những khoảnh khắc đầu đời. Quê hương là biểu tượng của sự chân thành và tự hào. Bài thơ 'Nói với con' của Y Phương làm cho chúng ta cảm thấy rất xúc động về quê hương.

Mỗi người luôn nhớ về quê hương theo cách riêng của mình, thường là những hình ảnh giản dị và chân chất nhất. Trong khi Đỗ Trung Quân liên kết quê hương với hình ảnh của 'chùm khế ngọt', 'đường đi học', thì Y Phương lại truyền đạt bằng những từ ngữ sâu lắng.

'Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng'

Đó là vùng quê núi rừng chưa được phát triển, nhưng lại là nơi sinh sống của những con người đáng quý và tấm lòng cao quý. Bài thơ vẽ lên hình ảnh của một quê hương đầy truyền thống và tinh thần lương thiện, đồng thời tôn vinh những người dân đồng mình.

Nhưng đối với mỗi đứa con (và người đọc), những lời dặn dò, khuyên bảo của cha luôn là điều đặc biệt quan trọng. Đứa con luôn cần sự che chở, dạy dỗ từ cha và quê hương. Những bài học của cha là động lực giúp con trưởng thành, vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

Dù sống trên đá cứ cực nhọc
Hoặc sống trong thung đói nghèo
Đời sống cần phải như sông suối
Chảy từ thác, xuống ghềnh
Không lo gì về khó khăn
Người đồng mình mộc mạc, chẳng mấy ai bé nhỏ đâu con'

Tone của đoạn thơ gợi lên cảm xúc về những lời dạy dỗ thân thương và chân thành của cha. Dù cuộc sống có khó khăn nhưng con người vẫn phải vượt qua để sống. 'Nỗi buồn' giúp con người trưởng thành và ý chí giúp con vượt qua mọi khó khăn. Đây cũng là hy vọng của cha về tương lai của con.

Cảm nhận về tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 4

Tình cha ấm áp như ánh nắng mặt trời
Ngọt ngào như dòng nước từ nguồn đầu
Cha luôn vì con mà gian lao
Tình cha sâu đậm bao nhiêu
Cha ơi, tình yêu của cha...
(Tình cha)

Một trong những tình cảm sâu sắc nhất trong lòng con người là tình gia đình, tình cha con, tình mẫu tử. Vì vậy, đề tài này luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nghệ sĩ sáng tác văn học, thể hiện lòng biết ơn của con đối với bậc cha mẹ. Y Phương, một người dân tộc Tày, trong bài thơ 'Nói với con' (1980), đã diễn đạt rất sâu sắc và cảm động về tình thương cha yêu con, mong muốn con lớn lên thông minh và trưởng thành. Mạch cảm xúc của bài thơ là tình cha con sâu nặng, từ tình gia đình mở ra tình quê hương, từ kỷ niệm ngọt ngào nâng cao thành phương châm sống.

Mở đầu bài thơ, cha nói với con về nguồn gốc nuôi dưỡng: con lớn lên dưới tình yêu của cha mẹ và quê hương. Đầu tiên, cha nói về tình gia đình, nơi đầu tiên nuôi dưỡng con trưởng thành:

'Chân phải bước về cha
Chân trái bước về mẹ
Một bước là tiếng nói
Hai bước là tiếng cười'

Với những hình ảnh cụ thể như 'chân phải', 'chân trái', 'tiếng nói', 'tiếng cười', nhà thơ đã tạo ra bức tranh về một đứa trẻ mới bắt đầu tập đi và học nói bên cạnh cha mẹ. Điều này cho thấy không khí gia đình ấm áp, hạnh phúc, đầy tiếng cười của trẻ con. Đồng thời, nhà thơ làm cho người đọc hiểu rằng mỗi bước đi, mỗi tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm sóc và mong chờ. Đó chính là tình cha mẹ ruột thịt, là công lao thiêng liêng mà cha mẹ dành cho con, muốn con phải nhớ mãi.

Bên cạnh tình gia đình, cha cũng muốn con biết về nguồn gốc rộng lớn hơn, đó chính là tình làng xóm, quê hương:

Người đồng mình thương con lắm
Đan lưới, làm hoa vòng
Vách nhà vang tiếng hát
Rừng cũng mở hoa
Con đường dẫn tấm lòng

Sử dụng cách tư duy giàu hình ảnh của người dân miền núi và lối diễn đạt mộc mạc, nhà thơ Y Phương đã tả thực, sống động cuộc sống lao động phong phú và mơ mộng của 'người đồng mình'. 'Người đồng mình' ở đây đề cập đến những người cùng sống trên một vùng đất, cùng dân tộc. Câu thơ với cụm từ 'thương con lắm' làm cho lời thơ ngọt ngào, đầy tình yêu thương với quê hương. Cuộc sống lao động cần cù và vui vẻ của 'người đồng mình' được miêu tả qua những hình ảnh cụ thể: 'đan lưới', 'làm hoa vòng', 'vách nhà vang tiếng hát'. Những từ ngữ như 'đan', 'làm', 'ken' không chỉ diễn đạt các hành động lao động mà còn thể hiện phẩm chất cần cù, chịu khó và niềm vui của cuộc sống, thể hiện lòng yêu nghề nghiệp và niềm vui của người dân miền núi.

Nói về quê hương, người cha còn nhắc đến 'rừng núi' và những 'con đường' của 'người đồng mình':

Rừng cung cấp cả hoa
Con đường nối liền tấm lòng

Rừng không chỉ cung cấp gỗ và măng tre mà còn cung cấp cả 'hoa'. 'Hoa' là sản phẩm của thiên nhiên, là sự kết hợp của những điều đẹp nhất của trời đất mà rừng núi quê hương đã ban cho con người nơi đây. 'Con đường' là sợi dây kết nối của những 'người đồng mình'. Những 'con đường' này là biểu tượng cho tình đoàn kết của những con người ở đây. Như vậy, rừng núi không chỉ ban cho con người vẻ đẹp tự nhiên mà còn bảo vệ và nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống của họ.

Từ tình cảm quê hương, người cha đột ngột chuyển sang nói về tình cảm riêng tư của 'ngày cưới':

Cha mẹ nhớ mãi ngày cưới
Ngày đầu đẹp nhất trên đời.

Không ít người đã thắc mắc về sự chuyển biến này. Y Phương chia sẻ: tình cảm của đôi trai gái, của cha mẹ được nảy nở từ tình yêu đối với quê hương, với cuộc sống lao động. Khi con người gắn bó với quê hương, với lao động, họ tìm được tình yêu, hạnh phúc. Vì thế, người con ra đời không chỉ từ tình yêu của cha mẹ mà còn từ tình cảm của quê hương. Quê hương đã cho con nghĩa tình, đã bảo vệ con từ khi con mới chào đời.

Từ việc nhắc lại cội nguồn sinh dưỡng, người cha tiếp tục ca ngợi đức tính cao đẹp của người đồng mình, gợi cho con tự hào về quê hương, dân tộc, dặn dò con phát huy và sống xứng đáng với truyền thống của quê hương:

Người đồng mình yêu con lắm ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dù thế nào, cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không sợ gian khó.

Câu thơ đầu được tái hiện 'Người đồng mình thương lắm con ơi' nhưng đã có một chút biến đổi. Nếu câu thơ ở khổ đầu là 'yêu', tức là từ tình cảm chân thành, từ trái tim tha thiết thì câu thơ ở khổ hai lại là: 'thương'. 'Thương' là một trạng thái tình cảm không chỉ từ trái tim yêu thương chân thành mà còn gói ghém cả sự sẻ chia, đồng cảm ở trong lòng. Vì thế, 'người đồng mình' – những con người cùng miền đất, quê hương, dân tộc cùng chí hướng đã đoàn kết, gắn bó, sẻ chia và đồng cảm với nhau để xây dựng quê hương trở nên giàu đẹp hơn.

Hai câu tiếp theo: Sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, kiên cường của 'người đồng mình'. Nghệ thuật đối lập tương phản: 'cao đo – xa nuôi', 'nỗi buồn – chí lớn', tác giả đã diễn tả những trạng thái khác nhau của 'người đồng mình'. 'Nỗi buồn – chí lớn' là khái niệm vô hình nhưng đã được tác giả hình dung cụ thể như có hình, có khối. 'Người đồng mình' buồn, lo lắng, khắc khoải trong lòng vì trước mắt họ là biết bao nhiêu khó khăn, gian nan thử thách; khi mà cả quê hương họ còn chưa vươn tới được tầm cao nhân văn, vẫn còn quanh quẩn với cái đói, cái nghèo. Nhưng 'Người đồng mình' không bao giờ chùn bước mà mạnh mẽ, vững vàng đối diện với những khó khăn, thách thức đó để đưa quê hương tiến lên phía trước, trở nên giàu mạnh, phát triển, văn minh. Câu thơ giản dị , mộc mạc nhưng đã diễn tả được tinh thần, ý chí quật cường, mạnh mẽ của người dân vùng cao.

Niềm tự hào về con người quê hương liên quan chặt chẽ đến những phẩm chất quý báu mà người cha muốn truyền cho con:

Sống trên đá không phê phán đá gập ghềnh
Sống trong thung không phê phán thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không sợ vất vả.

Nhà thơ đã sử dụng rất nhiều hình ảnh để diễn tả cuộc sống của người miền núi như: 'đá gập ghềnh', 'thung nghèo đói', 'lên thác xuống ghềnh' có ý nghĩa diễn tả những khó khăn, vất vả, nghèo đói và nhọc nhằn mà họ đã và đang phải đối mặt. Điệp ngữ 'sống ... không phê phán' (2 lần), kết hợp với nhịp thơ nhanh, dồn dập và biện pháp so sánh 'như sông như suối' có tác dụng diễn tả sức sống mạnh mẽ, mãnh liệt, bền bỉ của những người con miền núi trước cuộc sống khó khăn, vất vả. Qua đó, nhà thơ thể hiện niềm tự hào về 'người đồng mình' với sức mạnh, ý chí tự do, đoàn kết, gắn bó thiết tha của họ đối với nơi chôn rau cắt rốn của mình. Từ đó, người cha mong muốn con: phải sống có tình, có nghĩa, trung thành với quê hương, đất nước, dân tộc mình; biết chấp nhận và sẵn sàng vượt qua những khó khăn, thử thách bằng ý chí, nghị lực và niềm tin tất thắng.

Bốn câu thơ tiếp theo mạch tâm tình nhắn nhủ của người cha dành cho con vẫn được tiếp tục nhưng đã chuyển sang giọng điệu triết lí sâu sắc:

Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.

Nghệ thuật đối lập tương phản: giữa ngoại hình và tâm hồn. Hình ảnh 'thô sơ da thịt' diễn tả vẻ đẹp mộc mạc, bình dị, chân chất, khẳng khái của 'người đồng mình'. Nhưng họ không hề 'nhỏ bé' về tâm hồn mà rất giàu lòng tự trọng, giàu chí khí, niềm tin cao đẹp với khát vọng dựng xây, phát triển quê hương. Muốn vậy, 'người đồng mình' phải lao động:

Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.

Câu thơ có hai lớp nghĩa tả thực và ẩn dụ. Và tác giả đã miêu tả cuộc sống lao động của họ qua cụm từ 'tự đục đá' thường thấy của người dân miền núi cao. Công việc của họ rất vất vả, nặng nhọc nhưng họ sẵn sàng tự nguyện làm vì sự phát triển của quê hương mình. Nhưng hình ảnh 'kê cao quê hương' còn là hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho lòng tự hào, tự tôn dân tộc của 'người đồng mình'. Chính những con người cần cù, nhẫn nại, bằng đôi tay lao động của mình đã làm nên quê hương, làm nên phong tục tập quán lâu đời tốt đẹp của dân tộc.

Kết thúc bài thơ là lời nhắn nhủ, dặn dò người con phải tự hào về truyền thống quê hương, lấy những tình cảm ấy làm hành trang bước vào đời:

Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.

Hình ảnh 'thô sơ da thịt' được lặp lại lần hai có tác dụng khẳng định và nhấn mạnh lại niềm mong muốn của người cha dành cho con: Người đồng mình tuy mộc mạc, chân chất, bình dị, bộc trực, khẳng khái nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, luôn vươn tới những lẽ sống cao đẹp. Vì thế, trên đường đời, con phải thật tự tin, tự hào về quê hương, sống xứng đáng với 'người đồng mình', không cúi đầu trước giông tố khó khăn, vất vả ở phía trước. Bởi đằng sau con luôn có tình cảm chở che, nâng đỡ của cha mẹ, gia đình, của quê hương và đặc biệt trong bản thân con chất chứa phẩm chất quí báu của 'người đồng mình'. Hai tiếng 'nghe con' ở cuối bài thơ chứa đựng biết bao nhiêu là yêu thương và niềm tin của người cha dành cho con, nhẹ nhàng, xao xuyến.

Tóm lại, bằng bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên, bằng những hình ảnh cụ thể mà vẫn giàu chất thơ, 'Nói với con' đã thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc mình. Điều lớn lao nhất mà người cha truyền đến được cho con chính là lòng tự hào về quê hương và niềm tự tin khi bước chân vào đời. Khi biết tự hào một cách chính đáng thì sẽ có lòng tự tin vững chắc.

Cảm nhận tình cảm cha con trong bài Nói với con - Mẫu 5

Ca dao từng có câu: 'Công cha như núi Thái Sơn'. Có phải vì vậy mà người cha luôn khao khát những đứa con có được sự vững vàng, rắn rỏi mạnh mẽ trên đường đời. Qua bài thơ Nói với con của Y Phương, người đọc nhận thấy tình cảm và mong ước của một người cha như vậy dành cho con, một thứ tình cảm nồng ấm và thiêng liêng, giản dị. Bài thơ đồng thời cũng gợi cho người đọc những suy nghĩ sâu sắc về trách nhiệm của người làm con.

Mượn lời một người cha nói với con, bài thơ gợi về cội nguồn của mỗi con người, đồng thời bộc lộ niềm tự hào trước sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương mình. Nhà thơ đã mở rộng từ tình cảm gia đình đến tình cảm quê hương, từ những kỷ niệm gần gũi, thiết tha mà nâng lên thành lẽ sống.

Mở đầu bài thơ bằng những hình ảnh cụ thể, Y Phương đã tạo được không khí gia đình đầm ấm, quấn quýt. Từng bước đi, từng tiếng nói tiếng cười của con được cha mẹ mừng vui đón nhận:

'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười'

Những câu thơ có cách diễn đạt thật độc đáo đã cho thấy tình yêu thương của cha mẹ đối với con. Con lớn lên hàng ngày trong tình yêu thương ấy, trong sự nâng niu, mong chờ của cha mẹ.

Không chỉ có tình yêu thương của cha mẹ, thời gian trôi qua, con trưởng thành trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương. Đó là cuộc sống của những 'người đồng mình', rất cần cù và tươi vui:

'Người đồng mình thương lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa, vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ nhớ mãi về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trong đời'.

Những từ ngữ giàu sắc thái biểu hiện: Cài nan hoa, ken câu hát,... đã miêu tả cụ thể cuộc sống ấy đồng thời thể hiện tình cảm gắn bó, quấn quýt của con người quê hương. Rừng núi quê hương thơ mộng và trữ tình cũng là một trong những yếu tố nuôi con khôn lớn, nâng đỡ tâm hồn con. Thiên nhiên với những sông, suối, ghềnh, thác... đã nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống: 'Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng'. Cách gọi 'người đồng mình' đặc biệt gần gũi, thân thiết và gắn bó như gợi niềm ruột thịt yêu thương.

Không chỉ gợi cho con về nguồn sinh dưỡng, cha còn nói với con về những đức tính cao đẹp của 'người đồng mình'. Đó là lòng yêu lao động, hăng say lao động với cả tấm lòng. Đó là sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ:

'Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn'.

Dùng những từ ngữ rất mạnh mẽ như 'cao', 'xa', 'lớn', tác giả muốn nhấn mạnh cuộc sống khoáng đạt, mạnh mẽ của những 'người đồng mình'. Dù khó khăn, đói nghèo còn nhiều nhưng họ không nhụt chí, ý chí của họ vẫn rất vững chắc, kiên cường:

'Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì là phong tục'

Những 'người đồng mình' vượt qua vất vả để bám trụ lấy quê hương. Bằng cuộc sống lao động không mệt mỏi, họ xây dựng quê hương với những truyền thống cao đẹp. Những 'người đồng mình' mộc mạc, thẳng thắn nhưng giàu chí khí, niềm tin...Người cha đã kể với con về quê hương với cảm xúc rất tự hào.

Tình cảm của người cha dành cho con rất thiết tha, trìu mến. Tình cảm này bộc lộ tự nhiên, chân thực qua những lời nhắn gửi của cha cho con. Người cha muốn con sống phải có nghĩa tình, thuỷ chung với quê hương, biết chấp nhận những khó khăn, vất vả để có thể:

'Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc'

Cha mong muốn con mạnh mẽ, tự tin, và trung thành với quê hương. Cha đã dạy con tin vào bản thân và tự hào về nền văn hóa của tổ tiên.

Những lời cha dành cho con thể hiện tình yêu thương, sự trìu mến và niềm tin vào tương lai của con. Cha muốn con tự hào về nguồn gốc và sức mạnh của quê hương khi bước vào cuộc sống.

Bài thơ gợi cho chúng ta nhận ra lòng yêu thương sâu sắc của cha dành cho con. Đằng sau sự im lặng, cha mang trong mình biết bao nỗi lo lắng, hi vọng và chờ đợi về tương lai của con.

'Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra'.
Vậy thì, là người làm con, con xin nguyện:
'Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con'.

Con sẽ đi theo bước chân vững chắc của cha, mang theo hình ảnh vĩ đại của quê hương để tiếp tục truyền thống cao cả mà cha đã kế thừa.

Bài thơ nổi bật với nghệ thuật sắc sảo, đặc biệt là cách diễn đạt tình cảm. Từ ngữ và hình ảnh mộc mạc nhưng sâu sắc, giúp tạo nên bức tranh sinh động và sâu lắng.

Bài thơ nhấn mạnh về tình cảm gia đình, ca ngợi sức mạnh của quê hương và dân tộc. Những lời cha dành cho con là bài học ý nghĩa mà mọi người cha đều muốn truyền đạt cho con của mình. Những bài học đơn giản và chân thành sẽ đi cùng con suốt cuộc đời.

Ý kiến và cảm nhận của tôi về tình cảm cha con trong bài thơ Nói với con

Trong văn học Việt Nam, tình cảm gia đình luôn được coi là cao quý và thiêng liêng nhất. Tình thương của mẹ là tình thương vô điều kiện, còn tình cha là sự ấm áp, là sức mạnh vững vàng dẫn con đi suốt cuộc đời. Đó chính là thông điệp mà tác giả Y Phương truyền đạt qua bài thơ 'Nói với con'.

Y Phương, một nhà thơ dân tộc sinh ra tại Cao Bằng, nơi có truyền thống cách mạng mạnh mẽ, luôn là nguồn cảm hứng cho mỗi người dân nơi đây.

Bài thơ Nói với con là tác phẩm đậm chất tình cảm của Y Phương. Tác giả muốn truyền đạt thông điệp về tình cha dành cho con, nhấn mạnh vai trò của cha mẹ trong việc sinh dưỡng và giáo dục con cái. Người cha mong con luôn biết ơn và gìn giữ tình yêu đối với quê hương.

Cha trong bài thơ muốn con hiểu rằng cha mẹ và đất nước là nguồn sống không thể thiếu nhau.

Tác giả đã sử dụng những từ ngữ chân thành và sâu sắc để mở đầu bài thơ. Mỗi câu thơ đều phản ánh chân thành, sự thiết tha của những người dân tộc.

Chân phải bước về phía cha
Chân trái bước về phía mẹ
Một bước nói lời yêu thương
Hai bước đến tiếng cười vui

Tác giả đã mô tả một gia đình hạnh phúc với hình ảnh cha, mẹ và con. Sự hiện diện của con trên cuộc đời là niềm vui to lớn, và hạnh phúc không gì sánh bằng khi nhìn thấy con bước vào cuộc sống, biết cười và yêu thương cha mẹ.

Tinh tế, Y Phương đã ứng dụng những từ chỉ số như 'Một, hai' để thể hiện sự yêu thương bao la của cha mẹ dành cho con. Mỗi bước chân, mỗi lời nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ trân trọng, đếm từng khoảnh khắc. Đó chính là tình thân thiết, thiêng liêng, không gì sánh kịp của gia đình ruột thịt.

Đây không chỉ là cảm nhận của Y Phương, mà còn là đề tài vĩ đại luôn được các tác giả tôn vinh trong văn học Việt Nam với những câu thơ bất hủ:

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.

(Khuyết danh Việt Nam)

Hoặc trong câu tục ngữ Việt Nam:

Mất cha như mất nóc nhà
Mất mẹ như mất điểm tựa cuộc đời

Hay

Mẹ dạy con khôn, Bố dạy con biết thêm

Đó mới là biểu hiện rõ nhất của tình cảm cha mẹ với con, tình cảm lớn lao và vô hạn nhất. Không ai sẵn sàng hy sinh tất cả để che chở con như cha, cũng không ai dám đương đầu với cả cuộc đời, đổi lấy cả tính mạng vì con như mẹ.

Vì thế, khi đọc bài thơ “Nói với con”, ta có thể cảm nhận được tác giả đã dồn hết tâm trí, tình cảm chân thành vào từng dòng chữ của tác phẩm này.

Người cha dạy con không chỉ yêu gia đình mà còn phải yêu quê hương, Tổ quốc. Bên cạnh tình cảm gia đình, tác giả muốn con khi trưởng thành cũng phải mang trong lòng tình yêu rộng lớn hơn cho quê hương, đất nước, nơi đã nuôi dưỡng và phát triển con.

Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho tấm lòng.

Trong những dòng thơ còn lại của bài thơ, tác giả liệt kê những điều tốt đẹp nhất mà xóm làng dành cho con. Nếu cha muốn con yêu quê hương và đồng bào, thì cha phải là người có tình yêu sâu đậm với nơi này từ trước.

Vì thế, tác giả thốt lên rằng “Người đồng mình yêu lắm con ơi”. Ba từ “Người đồng mình” thật gần gũi và thân thiết. Y Phương sử dụng từ này để chỉ những người cùng sống ở vùng đất này, những người chung quê hương hoặc cùng chảy máu Lạc Hồng của dân tộc Việt Nam.

Hai từ “yêu lắm” ghi khắc sâu vào tâm trí, thể hiện tình đoàn kết của dân tộc, tình đồng bào, tình làng nghĩa xóm ở vùng Cao Bằng. Họ đã biến tình yêu ấy thành phong tục, một truyền thống cần được giữ gìn và phát triển qua thời gian.

Do đó, cha muốn truyền đạt cho con tình yêu đối với nhân dân địa phương, dân tộc và đất nước, như cha đã từng có.

Vì lẽ đó, tác giả đã sử dụng những câu thơ tươi vui để mô tả những điều đẹp và gần gũi nhất với con, từ những điều nhỏ bé như “chiếc lờ, vách nhà, rừng, con đường”, đến những điều lớn lao như bình yên, niềm vui của đất nước.

Y Phương đã sử dụng hình ảnh sinh động và sức mạnh của từ ngữ để thể hiện rõ ý của mình. Ông muốn con hiểu rằng, chỉ khi quê hương yên bình, dân chúng mới có thể sống hạnh phúc và duy trì môi trường lao động tích cực, mỗi ngày như “đan lờ”- dụng cụ bắt cá, chúng đã trở thành “cài nan hoa” dưới tay khéo léo của những người dân miền núi.

Cộng đồng dân cùng nhau xây dựng những tấm vách gỗ để xây nhà, và những âm nhạc vang lên đầy đềm đến từ “câu hát” đoàn kết của họ. “Những con đường” mòn mỏi từ việc người dân đi làm ruộng, mang lại cơ hội cho họ gặp gỡ, kết nối với nhau, tạo ra thêm “tấm lòng” gắn kết.

Ngoài ra, những khu rừng rậm ở vùng núi Cao Bằng còn làm đẹp thêm cho cảnh quan hoang sơ, thơ mộng của đất nước này với những bông hoa rực rỡ, lung linh dưới ánh nắng và sương, tạo nên nét đẹp đặc trưng của quê hương.

Tác giả Y Phương đã sáng tác những câu thơ trong trẻo, giản dị và gần gũi nhất để dạy bảo con về cách sống, cách trở thành người tốt. Bên cạnh đó, ông đã khéo léo sử dụng từ ngữ để miêu tả và ca ngợi vẻ đẹp của quê hương, để dạy con biết cách “yêu” gia đình, yêu cha mẹ - những người đã sinh dưỡng và nuôi nấng con trưởng thành.

Đồng thời, ông cũng muốn truyền đạt niềm tự hào của mình với vẻ đẹp của vùng núi Cao Bằng dưới góc nhìn của một nhà thơ và của những người dân nơi đây, để dạy con yêu quê hương, đất nước - nơi đã mang lại cho con sự ấm áp, những điều tốt đẹp nhất, giúp con kế thừa và phát huy tình đoàn kết giữa đồng bào, dân tộc, biết trân trọng và gìn giữ sự bình yên của đất nước.

Xét về giá trị nghệ thuật của bài thơ “Nói với con”, ta thấy rằng, tác giả Y Phương không sử dụng những từ ngữ phức tạp để đố người đọc, mà thay vào đó, ông đã dùng từ ngữ đơn giản nhưng gợi hình và gợi cảm.

Bài thơ “Nói với con” vẫn được xem là một trong những tác phẩm gần gũi và hay nhất của nhà thơ Y Phương. Bởi những tình cảm chân thực và bút pháp tinh tế mà ông đã sử dụng để truyền đạt tâm tư tình cảm của mình. Bài thơ không chỉ giúp người đọc cảm nhận tình yêu của cha mẹ dành cho con, sự dạy bảo và hi vọng lớn mà cha muốn “nói” với con, mà còn giúp người đọc cảm nhận được cuộc sống nghịch lý, sự cần cù, hăng say trong lao động của người dân ở vùng núi Cao Bằng xa xôi.

Phân tích tình cha con trong bài “Nói với con”

Tình cảm gia đình luôn là một đề tài quan trọng trong văn học Việt Nam. Trong triết lý Nho giáo, người cha thường được tôn vinh và coi là trụ cột của các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, trong văn hóa Việt Nam, tình mẹ thường được đề cao hơn tình cha. Trong truyện ngắn Lão Hạc, Nam Cao đã vẽ nên một bức tranh về tình cha con trong hoàn cảnh đói khổ.

Trong truyện ngắn Chiếc Lược Ngà, Nguyễn Quang Sáng đã khám phá ra vẻ đẹp thiêng liêng của tình cha con trong bối cảnh chiến tranh khốc liệt. Và qua bài thơ Nói với con, Y Phương đã tạo ra hình ảnh tình cha con ấm áp, chân thành với những lời dạy bảo giản dị, mộc mạc mang đậm chất dân tộc.

Y Phương viết bài thơ Nói với con vào năm 1980, thời điểm đất nước đang phải đối mặt với nhiều khó khăn sau cuộc chiến tranh. Kinh tế bị phá hủy, sản xuất suy thoái, và xã hội đối diện với nhiều vấn đề như trộm cướp, tham nhũng. Trong bối cảnh đó, Y Phương cảm thấy đau lòng và mất đi niềm tin. Ông tin rằng giữ vững giá trị văn hóa là cách để vượt qua khó khăn.

Ông muốn truyền đạt ước mơ đó cho thế hệ sau thông qua lời dặn dò cho con trẻ. Ông muốn nhấn mạnh rằng chúng ta cần tin vào sức mạnh của văn hóa để vượt qua mọi khó khăn.

Và hy vọng rằng thế hệ sau sẽ tiếp tục kế thừa và phát triển giá trị văn hóa đó, dù có gặp bất kỳ khó khăn nào.

Với tiếng reo vui, bài thơ mở ra khung cảnh đầy hạnh phúc khi đứa con chập chững bước vào cuộc đời:

“Chân con bước tới cha
Chân tái bước tới mẹ
Một bước gần tiếng nói
Hai bước gần tiếng cười”.

Bằng hình ảnh sinh động, cách diễn đạt mộc mạc, bốn câu thơ mở ra hình ảnh một gia đình hạnh phúc, đầy tiếng cười. Đây là sự chìm đắm trong tình yêu thương và sự bảo vệ vững chắc của cha mẹ.

Nhịp thơ chậm rãi cho thấy sự ngập ngừng của người con, làm cho những phút giây này trở nên quý báu hơn. Hình ảnh thơ tự nhiên nhưng chứa đựng những ý nghĩa thiêng liêng, là niềm mong muốn sâu xa của cha.

Khi con đi xa, hãy nhớ về gia đình, cha mẹ, và nguồn gốc của mình. Bởi những bước đi đầu tiên của con đã được gia đình dìu dắt. Tình cha con là một liên kết vững chắc, định hình và phát triển trong những khoảnh khắc đầy ý nghĩa đó. Lời thơ kể từ đầu đã chạm đến trái tim con người, lan tỏa sự đồng cảm mạnh mẽ.

Cha cũng nhắc nhở con về tình yêu quê hương, về người và núi rừng Tây Bắc, nơi chứa đựng niềm tự hào lớn lao:

“Người đồng mình thương lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng”.

Từ trong gia đình, cha mở ra không gian rộng lớn để con hiểu biết, trân trọng và gìn giữ. Quê hương, nguồn cội là điều thiết thực của cuộc sống, là đất, là rừng, là con đường thắm tình dẫn bước ta đi. Người đồng mình luôn mang tươi đẹp, tình thương làm nguồn sống của mình, là điều mà cha muốn con hiểu sâu.

Đất và người là cội nguồn của mọi sự sống, mọi tinh thần. Ba tiếng “người đồng mình” vang lên tha thiết. Đó là tình, nghĩa của quê hương, bản làng. Cha mong muốn con phải biết trân trọng cái đẹp, bình dị và vững bền của cuộc sống.

“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”.

Không triết lí, chỉ lời nhắc nhở đơn giản nhưng quan trọng, cha muốn con trân trọng cuộc đời, quê hương và những điều bình dị, thiêng liêng nhất. Đó là nguồn sống, sức mạnh dẫn con vượt qua thử thách hướng tới tương lai. Cha cũng nhắc nhở về ý chí và khát vọng hướng về quê hương, cội nguồn và tự hào về nơi con đã sinh ra:

“Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha cũng muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không che thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”.

Lời nhắc nhở về tinh thần: “Cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn”. Cha muốn con hiểu rằng cuộc sống và tâm hồn của người miền sơn cước không cầu kỳ, bình dị nhưng vẫn mạnh mẽ và tự hào về quê hương dù nó không to lớn, không đẹp nhất.

Quê hương luôn chân thật, tự nhiên, không tham lam, không giả dối. Người đồng mình luôn mạnh mẽ, kiên cường, không bao giờ kiêu ngạo hay bị khuất phục. Đó là những phẩm chất quý báu cha mong con ghi nhận, nhớ và giữ mãi trong cuộc sống.

Câu thơ “Dẫu làm sao thì cha cũng muốn” nghe có chút ngậm ngùi nhưng truyền đạt hết niềm mong mỏi của cha. Con sẽ ra sao, tất cả do con quyết định. Cha biết rằng, trong cuộc sống hiện đại, việc giữ gìn và phát triển đạo lí, tình người là hết sức khó khăn. Câu thơ như tấm lòng của cha, dù có tin tưởng nhưng chưa thể hoàn toàn khẳng định điều thiêng liêng ấy.

Niềm tự hào về quê hương và con người lại được khẳng định mạnh mẽ trong lời dặn của cha:

“Người đồng mình tuy thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”.

Hình ảnh đất và người là điểm tựa của tác giả khi ông triển khai mạch thơ. Một lần nữa, “người đồng mình” hiện diện mạnh mẽ, lẫm liệt ngang tầm vũ trụ. Dù thô sơ bề ngoài, họ luôn tự lập, tự cường, không bao giờ nhỏ bé.

Sự đối lập giữa thô sơ và cao quý làm cho con người trở nên cao đẹp lạ thường. Sức sống mãnh liệt của họ luôn được khẳng định với niềm tin vững chắc. Họ kiên trì xây dựng quê hương và gìn giữ phong tục riêng. Đây là giá trị mỗi con người phải trân trọng và gìn giữ suốt đời.

Con sẽ tiếp tục trên con đường dân tộc, mang trong lòng máu mồ hồn nhiên của dân tộc. Một lối đi nhỏ dẫn đến chân trời mới. Truyền thống quê hương sẽ là nguồn sức mạnh để con nhận biết và khẳng định bản thân. Quê hương sẽ luôn bên cạnh con, giúp con vượt qua mọi khó khăn và thách thức:

“Con ơi dù thô sơ da thịt
Hãy bước đi
Không bao giờ nên coi mình là nhỏ bé
Hãy lắng nghe đi”.

Kết thúc bài thơ bằng một lời nhắn nhủ nghiêm túc nhưng tràn đầy tình thương và sự thông cảm. Hai từ “lắng nghe đi” đậm chất cha mẹ, kết nối tình yêu thương và hy vọng của quê hương. Mở ra một cánh cửa mới, quê hương nhỏ sẽ luôn ở bên con trong cuộc sống lớn, điều mà cha mẹ vừa lo lắng vừa tin tưởng trong niềm vui và lòng hiếu khách.

Nhẹ nhàng như lời thì thầm của trái tim, bài thơ thể hiện sự đẹp đẽ của tình cha con. Thông qua lời khuyên bảo, cha mẹ truyền đạt niềm tự hào về nguồn gốc quê hương và mong muốn con phải trân trọng, gìn giữ những giá trị cao quý mà người cha đã gìn giữ suốt hàng ngàn năm.

Tương tác và suy nghĩ về mối quan hệ cha con trong bài viết Nói với con

Mỗi khi nhắc đến tình cha con, nhắc đến tấm lòng yêu thương bao la của những người cha dành cho con,... tôi lại nghe những giai điệu êm đềm vang lên:

“Cha không ao ước những điều phi thường
Cha chỉ mong con sống chân thành
Ở nơi bình minh tỏa sáng
Con hãy đi và cha hy vọng con trưởng thành”

(Cha và Con – Bức Tường)

Thật vậy, tình cha dành cho con không thể phủ nhận. Bên cạnh tình mẫu tử thiêng liêng, tình phụ tử cũng rất cao quý và được sáng tác nghệ thuật quan tâm. Tôi đặc biệt ấn tượng với bài thơ “Nói với con”. Bài thơ này sâu sắc, tình cảm và mang một làn gió mới về tình cha con từ xưa đến nay.

Tình cha, tình mẹ luôn là chủ đề được thi ca khai thác, bởi nó chứa đựng sự thiêng liêng, cao quý. Mỗi người khi sinh ra đều có một gia đình, một tổ ấm mà họ luôn nhớ và yêu thương. Nghệ sĩ như Y Phương đem những gì đẹp đẽ của cuộc sống vào thi ca, và bài thơ “Nói với con” là minh chứng rõ ràng. Bài thơ ra đời trong thời kỳ khó khăn của dân tộc, nhưng người cha vẫn hy vọng con trưởng thành và tự hào về quê hương.

Trong “Nói với con” của Y Phương, tình cha con được thể hiện qua những kỷ niệm hạnh phúc mà cha dành cho con nghe từ khi con còn nhỏ:

“Chân phải đến cha
Chân trái đến mẹ
Một bước chạm âm thanh cha
Hai bước chạm âm thanh cười”

Ở đây, nhà thơ muốn truyền đạt ý nghĩa của tình yêu thương gia đình, nguồn gốc nuôi dưỡng con người từ cha mẹ. Bằng cách mô tả sâu sắc, tác giả tạo nên hình ảnh một đứa trẻ bước đi dưới sự dìu dắt, bảo bọc của cha mẹ. Nhịp điệu, từng lời thơ đều tạo nên bức tranh sinh động về tình cảm gia đình, nơi mỗi bước đi của con đều đượm ánh mắt quan tâm, tiếng cười của cha mẹ. Tình cha mẹ là tình cảm thiêng liêng, là nền tảng vững chắc giúp con lớn lên trong niềm hạnh phúc, ấm áp.

Tình cha con trong bài thơ còn thể hiện qua mong ước của cha muốn con trưởng thành với tinh thần dân tộc và tình thương đồng bào:

“Người đồng mình yêu thương lắm, con ơi!
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát”

Câu 'con ơi' làm cho lời thơ trở nên tha thiết hơn, thể hiện tình cảm sâu nặng của cha đối với con. Người cha muốn con hiểu rằng mọi người xung quanh, nhất là những người cùng quê hương, đều là những người đáng quý, sống làm việc chăm chỉ và luôn mang niềm vui. Các hình ảnh về lao động tinh tế và tình thân thiết giữa những người cùng quê hương đã được mô tả rất sinh động và đầy cảm xúc trong bài thơ.

Song song với hình ảnh con người là bức tranh thiên nhiên:

“Rừng mọc hoa
Con đường trải lòng người”

Ở đây, Y Phương chỉ lựa chọn hình ảnh của “hoa” để mô tả cảnh quan rừng. Hoa là biểu tượng của vẻ đẹp và luôn gợi lên những cảm xúc sâu sắc. Hoa trong bài thơ có thể là hoa thực tại, là một phần của rừng núi, và hình ảnh này mang đến một thông điệp về vẻ đẹp của quê hương và ảnh hưởng của nó đến tâm hồn và lối sống của con người. Bằng cách nhân hóa “rừng, con đường” thông qua việc sử dụng từ ngữ “cho”, tác giả truyền đạt ý nghĩa về tình nghĩa trong cộng đồng. Ngoài ra, người cha cũng chia sẻ với con về những kỷ niệm quan trọng của gia đình:

“Cha mẹ luôn nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên tuyệt vời nhất trong cuộc đời”

Ở đây, chúng ta được trải nghiệm một lời tâm tình ấm áp và lời dặn dò đầy tin cậy của người cha dành cho con. Đó là biểu hiện của tình thương sâu sắc và lòng tin vững chắc của người cha dành cho con của mình!

Không chỉ tự hào về người dân miền quê chăm chỉ, cần cù, tác giả - người cha còn tự hào về ý chí mạnh mẽ, giàu mơ ước của “người đồng mình”, người luôn lo lắng và nuôi dưỡng ước mơ:

“Người đồng mình yêu thương con rất nhiều
Đo lường nỗi buồn
Xa nuôi mộng lớn”

Người cha thể hiện tình cảm yêu thương chân thành về khó khăn, thách thức và ý chí mạnh mẽ của “người đồng mình” đã trải qua “yêu thương con rất nhiều”. Bằng cách sử dụng tư duy độc đáo của người dân miền núi, nhà thơ đã dùng chiều cao của trời để đo lường nỗi buồn, dùng khoảng cách xa của đất để đo lượng ý chí của con người… Đặc biệt, việc sắp xếp các từ ngữ “cao, xa” theo thứ tự tăng dần của Y Phương cho thấy ý chí con người càng mạnh mẽ khi đối mặt với những thách thức lớn.

Đặc biệt, dù sống trong cảnh nghèo khó, nguy hiểm nhưng vẫn trung thành và gắn bó với quê hương nguồn cội:

“Sống trên đá không chê gập ghềnh
Sống trong hang không chê thung nghèo đói
Sống như dòng sông, suối
Chảy qua thác, ngược dòng
Không lo gian khó”

Các hình ảnh tượng trưng, thành ngữ dân gian đã đề cập đến cuộc sống cơ cực, nghèo khó của dân làng quê. Những câu thơ ngắn gọn cùng với những giai điệu trầm ấm đã tạo ra ấn tượng về cuộc sống đầy khó khăn, đói nghèo ở quê hương. Từ ngữ “không chê” thể hiện rằng mặc dù họ đối mặt với nghèo khó và thiếu thốn về vật chất, nhưng họ không bao giờ thiếu ý chí và quyết tâm, vẫn luôn trung thành và gắn bó với quê hương. Có lẽ chí lớn của họ đã được rèn luyện từ cuộc sống khó khăn đó, và tình yêu quê hương sẽ giúp họ vượt qua mọi khó khăn. Ngoài ra, “người đồng mình” cũng có trái tim trong sáng, giàu lòng tin vào cuộc sống và niềm tin vào con người.

Hơn hết, người cha tự hào về sự độc lập, mạnh mẽ và tinh thần tự hào về dân tộc của con:

“Người đồng mình chân thật trong xương tủy
Ít ai có tâm hồn bé nhỏ”

Thông qua cách diễn đạt của nhà thơ, chúng ta nhận ra rằng “người đồng mình” có thể giản dị, mộc mạc nhưng không bao giờ yếu đuối về tinh thần, ý chí và khát vọng xây dựng quê hương:

“Người đồng mình tự mình đắp nên nền quê hương
Còn quê hương, là nơi nuôi dưỡng phong tục tập quán”

Với bàn tay và trí óc của mình, người đồng mình đã xây dựng và làm phong phú quê hương, nâng cao đẳng cấp của nơi đất này. Quê hương chính là nguồn động viên tinh thần, nơi gìn giữ phong tục tập quán, ủng hộ những con người có chí và lòng tin. Câu thơ đã phác họa một cách tổng quan về tinh thần tự trọng, ý thức bảo vệ nguồn gốc, duy trì những giá trị truyền thống tốt đẹp của người đồng mình. Có thể nói, nếu không có tình yêu sâu nặng đối với con, gia đình, và quê hương, tác giả không thể viết ra những lời tâm tình đầy xúc động như vậy!!!

Cuối cùng, tình cha con trong bài thơ được thể hiện qua lời dặn dò, lời nhắn nhủ của người cha đầy niềm tin và hy vọng:

“Con ơi mặc dù có thô sơ
Nhưng hãy bước đi
Không bao giờ tự ti
Hãy lắng nghe cha”

Hai từ “bước đi” đã thể hiện rằng người con đã trưởng thành và sẵn sàng rời xa gia đình và quê hương để bắt đầu một giai đoạn mới trong cuộc đời. Trong hành trang của con khi bước ra đi có một kho báu quý giá hơn cả, đó là ý chí mạnh mẽ, và truyền thống của quê hương. Lời dặn của cha đơn giản, dễ hiểu, đầy ý nghĩa, ẩn chứa hy vọng lớn lao, mong con sẽ tiếp tục vững bước trên con đường, tiếp tục giữ vững truyền thống và làm cho quê hương vẻ vang. Hai từ “lắng nghe cha” đầy ý nghĩa, thể hiện tình yêu thương vô bờ bến của cha dành cho con. Câu thơ còn khắc sâu một bức tranh cảnh cực kỳ cảm động: cha yêu thương nhìn con, vuốt ve đầu con, và con người con ngoan ngoãn lắng nghe lời cha. Có lẽ không gì cao quý hơn tình cha con!!!

Như vậy, bằng ngôn từ của thơ thiết tha, trìu mến nhưng cũng trang nghiêm, những hình ảnh thơ cụ thể, có tính khái quát, mộc mạc nhưng giàu chất thơ đã làm rõ được tình cha con trong bài thơ. “Nói với con” giống như một khúc ca nhẹ nhàng nhưng lắng đọng. Lời thơ của người cha sẽ là nguồn động viên cho con suốt cuộc đời và có thể sẽ mãi mãi là bài học quý giá cho những bạn trẻ - bài học về niềm tin, ý chí, và lòng quyết tâm vươn lên...

Có thể nói, nếu trước đây độc giả đã cảm thấy xúc động với 'Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng ở tình cha con trong bom rơi đạn nổ qua sự khốc liệt của cuộc chiến, như một hạt ngọc ẩn chứa trong tâm hồn của người cha. Thì Y Phương lại biểu hiện tình cảm ấy một cách nhẹ nhàng nhưng không kém phần sâu lắng, ấm áp, là tình cảm tự nhiên tồn tại, không cần phải chờ đợi bất kỳ yếu tố nào. Nhờ điều này, tác phẩm trở thành một bài ca quý giá, sống mãi trong lòng độc giả, không bao giờ phai nhạt...