Phân tích diễn biến cảm xúc của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở được hiểu sâu sắc hơn về số phận đau buồn trong xã hội phong kiến, những người nông dân bị áp bức, chà đạp và dẫn vào bước đường cùng. Ngoài ra, có thể tham khảo thêm phân tích nhân vật Huấn Cao, nhân vật Viên quản ngục trong Chữ người tử tù.
Dàn ý phân tích cảm xúc của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
I. Khởi đầu
- Trong sự nghiệp sáng tác của Nam Cao, truyện ngắn Chí Phèo được coi là một tác phẩm xuất sắc, là phê phán sâu sắc về thực tại xã hội Việt Nam trong khoảng thời gian 1930 - 1945. Tác phẩm đã thành công trong việc mô tả tâm lý của nhiều nhân vật, đặc biệt là diễn biến tâm lý của nhân vật Chí Phèo (từ khi gặp thị Nở đến khi kết thúc cuộc đời).
- Tâm trạng của nhân vật Chí Phèo trong đoạn này phức tạp nhưng có sự logic, tuân thủ quy luật tâm lý. Đây là một quá trình tỉnh thức để hi vọng, tuyệt vọng và để trả thù.
II. Phần chính
- Diễn biến tâm lý của nhân vật ấy có thể tóm gọn như sau: từ việc tỉnh thức những cảm xúc bình thường của con người (nỗi buồn mơ hồ kết hợp với nhiều cảm xúc sâu xa, thuộc về bản chất con người) đến nỗi sợ hãi cô đơn, mong muốn quay trở lại với một xã hội công bằng, thân thiện với mọi người. Sự mong muốn ấy trở nên càng khao khát hơn khi Chí Phèo nhận được sự chăm sóc chân thành, dễ thương từ thị Nở, nhận ra rằng hạnh phúc, tình yêu cũng có thể được cảm nhận qua hương vị của chiếc cháo. Tuy nhiên, sau đó Chí Phèo bị từ chối một cách đáng thất vọng bởi thị Nở, và lúc đó mới nhận ra số phận đau khổ và bi kịch của mình. Càng đau khổ càng nảy sinh ý thức về sự trả thù. Hắn cầm dao đi trả thù.
- Việc Chí Phèo giết Bá Kiến rồi tự sát là một biểu hiện của sự giải thoát, sự trả thù của kẻ bị kỳ thị (bị từ chối quyền làm con người) dẫn đến cái chết. Ban đầu, hành động của Chí Phèo có thể là do bản năng, hoặc do tiếng gọi hay sự lôi cuốn từ tiềm thức. Tuy nhiên, khi đối mặt với Bá Kiến, Chí Phèo đã hành động trong một trạng thái rất tỉnh táo: nhận biết chính xác ai là người đã đẩy mình vào cảnh khốn khổ (kể cả thị Nở, người cuối cùng ở làng Vũ Đại mà Chí Phèo còn kỳ vọng sẽ sống hạnh phúc bên cạnh). Đó là thời điểm của sự tuyệt vọng cùng cực. Chí Phèo hành động vừa u tối, bản năng, vừa sáng suốt, tỉnh táo.
- Nếu nhìn từ một góc độ nào đó, việc thị Nở từ chối đã đẩy Chí Phèo quay trở lại thực tại và nhận ra rằng kẻ thù của mình vẫn là Bá Kiến. Trong truyện, Nam Cao mô tả Chí Phèo ba lần đến nhà Bá Kiến, và mỗi lần đều mang theo vũ khí (một cái vỏ chai hoặc một con dao). Điều này cho thấy mâu thuẫn giữa Chí Phèo và Bá Kiến là một mâu thuẫn không thể giải quyết được, và cuối cùng sẽ dẫn đến cái chết.
III. Kết luận
Sự miêu tả thành công diễn biến tâm lý của nhân vật Chí Phèo trong đoạn này của tác phẩm như đã được phân tích, vừa thể hiện sự sắc sảo của tác giả trong việc nhìn nhận hiện thực, vừa thể hiện một tinh thần nhân đạo sâu sắc và cảm động.
Dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng Chí Phèo
I. Mở bài
- Giới thiệu về Nam Cao và tác phẩm Chí Phèo: Nam Cao, một tác giả luôn suy ngẫm về cuộc sống và nghệ thuật viết văn, luôn nhìn nhận thế giới qua ánh mắt của lòng nhân ái. Chí Phèo là một tác phẩm mà Nam Cao đã sử dụng lòng nhân ái để quan sát và viết ra.
- Với cái nhìn chứa đựng lòng nhân ái, Nam Cao đã cho sự thiện lương một cơ hội trở lại với Chí Phèo sau khi gặp gỡ Thị Nở.
II. Thân bài
1. Tổng quan về hoàn cảnh của Chí Phèo trước khi gặp Thị Nở
- Chí Phèo từng là một người nông dân thiện lương.
- Sau khi bị Bá Kiến gài bẫy, Chí Phèo bị giam vào tù.
- Trong nhà tù thuộc thực dân, Chí Phèo đã trải qua sự biến đổi về cả về thân hình lẫn tính cách:
- Trở thành tay sai của Bá Kiến.
⇒ Trước khi gặp Thị Nở, Chí Phèo bị xem là “con quỷ của làng Vũ Đại”
2. Sự gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
– Tình huống gặp gỡ:
- Không ai đáp lại sự giận dữ của Chí Phèo, vì vậy “hắn” quyết định vào nhà Tự Lãng để uống rượu.
- Sau khi say, Chí Phèo đi lang thang về.
- Anh ta tình cờ gặp một phụ nữ đang ngủ gần bờ sông (Thị Nở).
- Dưới trăng, trong trạng thái say sưa, Chí Phèo và Thị Nở đã chia sẻ và giao du với nhau.
⇒ Cuộc gặp gỡ này đã gây ra những biến đổi tâm lý đáng chú ý trong Chí Phèo.
3. Tâm trạng của nhân vật Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
a. Sự Thức Tỉnh
– Sau khi gặp Thị Nở, Chí Phèo bắt đầu tỉnh táo thực sự lần đầu tiên.
- Đột ngột nhận ra rằng trong lều ẩm của mình, anh ta có thể cảm nhận được sự thay đổi của ánh sáng từ buổi trưa đến buổi tối.
- Như là tỉnh dậy sau một giấc mơ dài, anh ta cảm thấy rối bời.
- Anh ta tỉnh để nhận ra vị đắng trong miệng và 'bầu không khí u ám trong lòng'.
- Cảm thấy 'sợ rượu' - dấu hiệu rõ ràng nhất của sự tỉnh táo.
- Cảm nhận được âm thanh của cuộc sống xung quanh: tiếng chim hót, tiếng cười nói của người dân...
- Anh ta đủ tỉnh táo để nhận biết hoàn cảnh của mình, để nhận thức được sự cô đơn của mình.
⇒ Cuộc gặp với Thị đã đánh thức sự tỉnh táo thực sự trong Chí Phèo sau những cơn say sưa.
b. Niềm Vui, Hy Vọng, Ước Mơ Quay Trở Lại
- Mong ước về tuổi trẻ trở lại: Ao ước một gia đình nhỏ, làm ruộng thuê, vợ dệt vải, nuôi lợn và có một ít ruộng đất để cày cấy.
- Khi nhìn thấy bát cháo hành của Thị Nở, Chí Phèo ngạc nhiên và cảm thấy xúc động vì lần đầu tiên có người quan tâm đến anh ta.
- Thấy Thị Nở quan tâm, anh ta cảm thấy vui buồn xen kẽ.
- Anh ta muốn được thân thiết với Thị, cảm thấy lòng mình như một đứa trẻ thơ.
- Chí Phèo mong muốn có cuộc sống lương thiện: Tình cảm của Thị Nở làm anh ta nghĩ rằng có hy vọng trở lại cuộc sống đạo đức.
- Tình yêu với Thị Nở làm anh ta hy vọng và ước ao có một gia đình: “Có thể ta qua ở với em cho vui”.
⇒ Gặp Thị Nở, Chí Phèo đã trải qua những cảm xúc mới mẻ, mang lại niềm vui, hy vọng và ước ao trở lại cuộc sống lương thiện
c. Thất Vọng, Đau Đớn
– Tình cảm của Chí Phèo bị ngăn cấm bởi bà cô Thị Nở, khiến anh ta thất vọng và đau đớn:
- “Trống trải”, “ngẩng đầu lên”: Thể hiện sự nhận thức về hoàn cảnh của mình, làm người ta cảm thấy thương xót.
- Khi ngửi thấy hương vị của cháo hành: Hồi tưởng về tình yêu đã qua.
- Hành động: Nắm tay Thị ⇒ Muốn giữ lại hạnh phúc.
- Anh ta tìm đến rượu và “ôm mặt khóc thảm thiết”.
⇒ Ao ước trở thành người đạo đức lại không còn, Nỗi đau đớn, tuyệt vọng trong tâm trí
d. Phẫn nộ
- Khát khao trở về làm người tốt bị cản trở, cảm giác phẫn nộ trong lòng đẩy lên cao
- Anh ta quyết định đến thăm nhà thị Nở “để trừng phạt cả gia đình nó, trừng phạt con chiến lợn già của nó”.
- Nhưng “anh ta không vào nhà thị Nở mà đi thẳng đến nhà Bá Kiến và trực tiếp nói với Bá Kiến: nỗi phẫn nộ đã giúp Chí Phèo nhận biết đúng kẻ thù của mình
⇒ Hành động tự kết liễu thể hiện sự phẫn nộ và tuyệt vọng đến tột cùng
III. Tổng kết
- Tóm tắt lại tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
- Mô tả suy nghĩ của bản thân