Bài văn mẫu lớp 11: Phân tích nhân vật Đan Thiềm trong tác phẩm Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài của Vũ Như Tô

Văn mẫu lớp 11: Phân tích nhân vật Đan Thiềm trong tác phẩm Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài của Vũ Như Tô bao gồm cấu trúc ý chi tiết được tuyển chọn từ bài văn mẫu của các học sinh giỏi trên toàn quốc. Phân tích về Đan Thiềm giúp học sinh lớp 11 hiểu sâu hơn về tác phẩm và rèn luyện kỹ năng viết văn.

Đan Thiềm, một người cung nữ bị lãng quên, nhưng sở hữu niềm đam mê mãnh liệt với cái đẹp và nghệ thuật. Sự sáng tạo của Vũ Như Tô không thể phát triển mạnh mẽ nếu thiếu bàn tay và tâm hồn của Đan Thiềm, người bạn đồng hành, người luôn động viên và trân trọng những giá trị nghệ thuật mà nghệ sĩ ấy tạo ra. Dưới đây là dàn ý và mẫu văn phân tích về nhân vật Đan Thiềm, mời bạn đọc cùng khám phá.

Dàn ý phân tích nhân vật Đan Thiềm

I. Mở bài

- Trong văn học, chúng ta đã từng gặp một nhân vật sùng bái cái đẹp, đó là người quản ngục trong tác phẩm Chữ Người tử tù.

- Trên sân khấu của Vũ Như Tô (cụ thể là đoạn trích từ vở kịch Vĩnh biệt Cửu trùng đài) của tác giả Nguyễn Huy Tưởng, một lần nữa chúng ta lại gặp gỡ nhân vật Đan Thiềm – biểu tượng của đam mê và tình yêu đối với cái đẹp.

II. Phần chính

1. Giới thiệu về nhân vật Đan Thiềm

- Đan Thiềm, một người phụ nữ trong hoàng cung

- Nếu Vũ Như Tô đam mê vẻ đẹp, thì Đan Thiềm say mê tài năng

⇒ Đan Thiềm là bạn tri kỉ, tri âm duy nhất của Vũ Như Tô trong triều đình

2. Đan Thiềm - người yêu cái đẹp, cái tài

- Đan Thiềm khâm phục tài năng của Vũ Như Tô

- Bởi tôn trọng tài năng, không muốn tài năng phí hoài, Đan Thiềm khuyên Vũ Như Tô xây Cửu Trùng Đài, hy vọng để lại một công trình vĩ đại “vững như bình minh trên biển”

⇒ Đan Thiềm là biểu tượng của người đam mê vẻ đẹp và tài năng chân chính

3. Đan Thiềm – một con người tôn trọng lẽ phải và đam mê vẻ đẹp một cách tỉnh táo

- Đan Thiềm có nhận thức sâu sắc, nhận ra rằng Cửu Trùng Đài không thể giữ được, và khuyên bảo Vũ Như Tô

- Nhận biết đúng tình hình, Đan Thiềm khuyên Vũ Như Tô: “Đừng mơ mộng nữa. Dân chúng nông dân, dễ dẫn đến bi kịch. Họ không hiểu công việc của ông”

- Khi quân lính nổi loạn và lên án “Mày chết để chồng mày sống à.”, Đan Thiềm đã phản đối: “Những lời các người nói quá là quá đà” ⇒ tôn trọng lẽ phải và không chấp nhận sự thật bị bóp méo

⇒ tôn trọng lẽ phải, bảo vệ tài năng một cách tỉnh táo

III. Kết luận

- Tóm tắt những nét nghệ thuật đặc trưng xây dựng nhân vật Đan Thiềm thành công: mô tả tính cách qua ngôn từ, hành động…

- Xác nhận Đan Thiềm là một nhân vật yêu vẻ đẹp, tài năng, và tôn trọng lẽ phải một cách tỉnh táo. Đó là một nhân vật có những phẩm chất đáng trân trọng

Phân tích nhân vật Đan Thiềm

Đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài ngoài nhân vật chính là Vũ Như Tô ta còn phải nhắc đến Đan Thiềm, một người đam mê và tôn kính tài năng mãnh liệt. Mặc dù Đan Thiềm chỉ là nhân vật phụ nhưng đã đóng góp vào việc làm nổi bật nhân vật trung tâm và làm sâu sắc hơn tư tưởng, chủ đề của tác phẩm.

Nếu nhắc đến Vũ Như Tô ta nghĩ ngay đến niềm đam mê, khát khao vẻ đẹp, sẵn sàng hy sinh vì nghệ thuật, thì Đan Thiềm lại là người khao khát, say mê và trân trọng tài năng “mê đắm người có năng lực vượt trội”. Ban đầu, Vũ Như Tô không đồng ý xây dựng Cửu Trùng Đài, vì đó là trốn tránh cuộc sống xa hoa của vua Lê Tương Dực. Nhưng thông qua lời khuyên chân thành của Đan Thiềm, hãy sử dụng tiền của Lê Tương Dực để xây dựng Cửu Trùng Đài để dân tộc có một kiệt tác tranh tinh tế với sự tham gia của nghệ sĩ. Vẻ đẹp mà bà tôn kính là vẻ đẹp có thể lưu truyền mãi mãi, đó là niềm tự hào, tự học của dân tộc.

Cũng Đan Thiềm là người nhận ra sự thay đổi của hoàn cảnh, ở đoạn trước của tác phẩm, bà dường như không quan tâm đến số phận, sự sống chết của bản thân, không quan tâm Cửu Trùng Đài còn hay mất chỉ một lúc khuyên Vũ Như Tô hãy trốn đi. Tình hình ngày càng nguy hiểm, quân phản loạn đốt phá khắp nơi, săn lùng Vũ Như Tô đã bắt, Đan Thiềm hoảng sợ, cầu xin Như Tô hãy trốn đi: “Ông phải trốn đi, Ông phải trốn đi … trốn đi để chờ thời cơ khác. Sự việc đã hỏng”. “Tài năng kia không nên để lãng phí. Ông nếu có mệnh hệ nào thì nước ta không còn ai tô điểm nữa”. Bà liên tục nhắc Vũ Như Tô hãy bỏ trốn, giọng điệu, lời nói ngày càng trở nên hấp tấp, van nài. Tấm lòng quý trọng, nâng niu người tài của bà thật đáng trân trọng, nhưng trong tư duy của bà vẫn còn phần hẹp hòi, bà chỉ có mục đích duy nhất là bảo vệ người tài, bảo vệ tài năng, bà chưa từng đặt mình vào vị trí của người dân để hiểu nỗi thống khổ của họ khi phải xây dựng Cửu Trùng Đài.

Cho đến khi quân phản loạn đến, bà vẫn chẳng hề quan tâm đến tính mạng của bản thân mà chỉ lo sợ một điều là Vũ Như Tô sẽ bị giết. Bà sẵn sàng quỳ xuống chân bọn loạn, cầu xin tha chết cho Như Tô: “Bao nhiêu tội tôi xin chịu hết. Nhưng xin tướng quân tha cho ông Cả. Ông ấy là một người tài …”. Không chỉ vậy bà sẵn lòng chấp nhận cái chết vì mình: “Tha cho ông Cả. Tôi xin chịu chết”. Bà yêu quý, tôn thờ tài năng, người tài hơn cả tính mạng của chính mình.

Đan Thiềm cũng là người vô cùng tỉnh táo, thấu hiểu lẽ sống và nhận biết rõ tình hình thực tế đang diễn ra. Vũ Như Tô đã từng nhận xét Đan Thiềm là “trí sáng như vầng dương”. Bà là người tỉnh táo, minh mẫn trong mọi tình huống, dễ dàng thích ứng với những biến động của cuộc sống xung quanh. Bà chính là người khuyên Vũ Như Tô hãy sử dụng tiền của Lê Tương Dực để xây dựng Cửu Trùng Đài. Và cũng chính bà đã khuyên Vũ Như Tô nên bỏ trốn, chờ thời cơ khác đến, bởi lúc này ai cũng coi Vũ Như Tô là thủ phạm gây ra đau thương cho nhân dân, cũng vì : “Khi dân nổi lên, họ ngông cuồng vô cùng. Họ không phân biệt đúng sai”. Nếu Vũ Như Tô chết đi sẽ không còn ai tô điểm cho đất nước. Đan Thiềm là người phụ nữ cực kỳ nhạy bén, bà nắm bắt và hiểu rõ tình hình đang diễn ra vô cùng nguy hiểm đối với Vũ Như Tô, nếu ông Cả không trốn đi thì chắc chắn sẽ bị giết, bởi không ai hiểu khát vọng cao cả của Như Tô. Bà làm rõ cho Vũ Như Tô thấy lí do ông cần phải trốn đi đó là: ông là thủ phạm trong mắt mọi người. Bà hiểu rõ tình hình hiện tại và luôn đưa ra những lời khuyên, cách ứng xử rất khôn ngoan, uyển chuyển phù hợp với tình hình thực tế.

Tuy nhiên, cũng như Vũ Như Tô, Đam Thiềm cũng trải qua bi kịch với ước mơ tan vỡ. Bà là người tôn thờ tài năng, đặc biệt là những tài năng phi thường. Khi có cơ hội, bà đã khuyên Vũ Như Tô sử dụng tài năng của mình để phục vụ đời. Khi tình hình trở nên nguy biến, bà cố gắng bảo vệ Như Tô, thậm chí sẵn lòng hy sinh cả tính mạng. Nhưng tất cả những điều bà trân trọng đều bị phá hủy một cách dã man. Còn gì đau đớn và thương tâm hơn khi những điều ta yêu thương, ta trân trọng lại bị chà đạp, bị đốt cháy thành tro tàn. Lời cuối cùng của bà trước khi bị giết chứa đựng nỗi uất hận, đau đớn: “Ông Cả! Đài lớn tan tành! Ông Cả ơi! Xin cùng ông vĩnh biệt!”. Đó là tiếng khóc đau đớn, xót xa của một con người suốt đời tôn thờ vẻ đẹp, tài năng nhưng lại phải chứng kiến vẻ đẹp, tài năng đó bị tiêu diệt không thương tiếc. Điều đáng chú ý ở nhân vật này là suốt quãng đời bà khuyên bảo, van xin Vũ Như Tô bỏ trốn, dù ông luôn từ chối, không một lời trách móc, mà ngược lại vẫn dành cho ông sự ngưỡng mộ và thương xót chân thành.

Miêu tả nhân vật Đan Thiềm, tác giả đi sâu vào miêu tả tâm lý nhân vật rất sinh động và cảm động. Đặt nhân vật vào tình huống căng thẳng, đẩy lên cao trào, đã góp phần phản ánh tính cách của nhân vật là người “sẵn sàng hy sinh” để bảo vệ người tài. Ngôn ngữ của nhân vật phức tạp, đặt nhân vật vào nhiều mối quan hệ, khiến nhân vật đa dạng trong tính cách, tâm trạng. Nhân vật đã góp phần đẩy xung đột lên cao trào, nổi bật tài năng, bi kịch của nhân vật chính – Vũ Như Tô và giúp tác giả làm nổi bật chủ đề, ý nghĩa của tác phẩm.

Đối với nhân vật Đan Thiềm, Nguyễn Huy Tưởng đã thể hiện sự tiếc thương cũng như trân trọng sâu sắc trước tài năng cũng như số phận của nhân vật. Đồng thời, thông qua nhân vật này, ông cũng làm sâu sắc quan điểm nghệ thuật của mình, rằng nghệ thuật phải kết hợp với cuộc sống để tồn tại lâu dài.