Bài văn mẫu lớp 11: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc một tác phẩm nghệ thuật Những bài văn hay lớp 11

Bài văn mẫu lớp 11: Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc một tác phẩm nghệ thuật tổng hợp 3 mẫu khác nhau vô cùng hay. Nhờ đó, các bạn có thêm nhiều gợi ý để tham khảo, hệ thống hóa kiến thức nghị luận cần thiết để học tốt môn Ngữ văn 11.

Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc nghệ thuật là một dạng bài quan trọng trong chương trình Ngữ văn 11 sách mới. Đây là loại bài nghị luận sử dụng lý lẽ, bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và những đặc sắc về nghệ thuật của một bài thơ hoặc một bài hát. Dưới đây là 3 bài nghị luận phân tích giá trị đặc sắc của một truyện thơ hoặc một bài hát yêu thích, mời các bạn tham khảo. Ngoài ra, bạn cũng có thể xem thêm nhiều bài văn hay khác tại chuyên mục Văn 11 Chân trời sáng tạo.

Viết bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật (bài hát)

Tác phẩm 'Việt Nam quê hương tôi', ra đời vào năm 1960, không chỉ là một bản tình ca cách mạng nổi tiếng mà còn là một tác phẩm đặc biệt của nhạc sĩ Đỗ Nhuận. Bài hát này đã giúp ông nhận được giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 1996, khẳng định sự tài năng và đóng góp của ông trong lĩnh vực âm nhạc.

'Việt Nam quê hương tôi' truyền đạt thông điệp về tình yêu và niềm tự hào đối với quê hương Việt Nam. Bài hát mô tả vẻ đẹp của đất nước Việt Nam với những cảnh thiên nhiên tuyệt vời, con người đặc biệt và văn hóa độc đáo. Từng từ, từng giai điệu trong bài hát khiến người nghe cảm thấy tự hào và yêu quê hương hơn.

Hãy đến với quê hương của chúng tôi
Ngắm biển xanh xa tít bờ
Nghe sóng vỗ dạt dào biển cả
Gió thổi vút qua bên bờ
Chiếc buồm trên biển tung bay

Đoạn mở đầu của ca khúc 'Việt Nam quê hương tôi' của nhạc sĩ Đỗ Nhuận. Ông sáng tác bài hát này cách đây hơn bốn mươi năm – với những hình ảnh, giai điệu mà trước đây không ít người, trong đó có tôi, từng hoài nghi: các tác phẩm văn học nghệ thuật trong những năm đất nước phải đối diện với cái chết sẽ không thể thanh bình và thơ mộng như vậy.

Tuy nhiên, khi bài hát vang lên, Tổ quốc tỏ ra giản dị, chân thực và thanh bình làm ta muốn khóc. Có lẽ dân tộc Việt Nam, một dân tộc đã phải trải qua nhiều cuộc chiến tranh với nước mắt, máu và ly biệt, mới có thể mơ về điều giản dị đến như vậy: Sự thanh bình.

Nơi đó vẫn là những cánh đồng ngô xanh mướt, những cây cối bốn mùa, những dòng sông mơ mộng, những ngôi nhà thân thương, những ngọn lửa ấm áp và những con người hiền hòa, nhưng được sống trong một xã hội không bị bệnh tật, đói kém, áp bức, giam giữ và chiến tranh. Đó chính là lý do mà Tổ quốc trong âm nhạc và hình ảnh của Đỗ Nhuận hiện ra tươi đẹp và thanh bình như một Thiên đường trên thực tế.

Nhạc sĩ Đỗ Nhuận được coi như 'một lựa chọn đúng đắn' để truyền đi thông điệp về dân tộc Việt Nam đến mọi người trên thế giới. Đó chính là Tổ quốc của tôi, một đất nước với những vẻ đẹp tự nhiên tuyệt vời và luôn mong mơ về sự thanh bình.

Mọi cảm xúc có thể bắt nguồn từ bài hát đó. Giai điệu và hình ảnh trong bài hát có thể đã chạm vào tâm hồn người nghe chỉ một lần, đánh thức tâm hồn họ, để rồi tâm hồn chúng ta được mở rộng. Bởi đó cũng chính là khát vọng, giấc mơ của chúng ta về quê hương. Khát vọng đó, giấc mơ đó cũng là của mỗi người về thế giới này.

Đó chính là Tổ quốc của tôi: Việt Nam yêu dấu với những lũy tre thanh bình, dòng suối chảy qua những thửa ruộng trà, với rừng dừa trải dài bên chân trời, cây mía ngọt nở hoa trắng trên đồi, cánh đồng lúa xanh trải dài bên biển, tiếng ru ai đó đưa con ngủ vào giấc ngủ êm...

Tất cả những hình ảnh thân quen, giản dị đến mức dường như là 'tự nhiên', nhưng lại là ước mơ mãnh liệt mà mọi dân tộc đều ao ước. Và bao nhiêu dân tộc đã phải trải qua những đau thương để đến với đất nước của những điều thân quen, giản dị nhưng vô cùng linh thiêng đó. Dân tộc Việt Nam là một minh chứng cho điều đó.

Một quê hương thanh bình là ước mơ lớn lao hơn tất cả, nhưng cũng vô cùng giản dị, nhỏ bé, tồn tại sâu trong tâm hồn của nhạc sĩ, trong mỗi người Việt Nam, trong mỗi dân tộc trên thế giới. Dân tộc Việt Nam đã hiểu được điều đó và đã chiến đấu vì điều đó.

Ngoài ra, 'Việt Nam quê hương tôi' còn là một tác phẩm mang tính chất cách mạng, thể hiện lòng yêu nước và ý chí đấu tranh của người dân Việt Nam trong cuộc sống và lịch sử. Bài hát đã trở thành biểu tượng của sự đoàn kết và khát vọng tự do của dân tộc.

Đến nay, mỗi người Việt Nam vẫn tiếp tục chiến đấu cho sự thanh bình của đất nước. Cuộc chiến đấu đầu tiên là chống lại thực dân xâm lược. Cuộc chiến đấu thứ hai là chống lại nghèo đói, sự lạc hậu, đối đầu với những ý tưởng độc tài, đối đầu với sự bất công...

Cuộc chiến đấu chống lại nghèo đói, sự lạc hậu, độc tài và bất công của con người là cuộc chiến dài lâu, kiên trì. Có thể chúng ta, những người Việt Nam ngày nay như bạn, như tôi - đang đấu tranh cho một thế giới như thế, mặc dù có thể sẽ không nhìn thấy nó trở thành hiện thực. Nhưng khi một người nghĩ về sự thanh bình và đấu tranh cho nó, sự thanh bình đã tồn tại trong con người đó. Và tôi đã nghe 'Việt Nam quê hương tôi' với cảm xúc như thế, ước mơ như thế!

Viết văn bản nghị luận về tác phẩm Lục Vân Tiên

Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, bên cạnh những tác phẩm thơ văn nổi tiếng của cụ Nguyễn Đình Chiểu như: Ngư tiều y thuật vấn đáp, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh… thì truyện thơ Lục Vân Tiên là một tác phẩm lớn của nền văn học Việt Nam, có ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa dân gian các tỉnh phía Nam.

Đây là một tác phẩm mà cụ Đồ Chiểu sáng tác trước khi Pháp xâm lược đất nước ta. Tác phẩm này bao gồm tổng cộng 2.075 câu thơ, được viết dưới dạng truyện thơ văn vần (hoặc còn gọi là truyện thơ), với nhiều hình ảnh nghệ thuật đẹp mắt, phong phú trong văn chương, được cả nhân dân ưa chuộng và yêu thích. Trong đó, nhân vật chính của tác phẩm là người đàn ông hiếu thảo, đầy lòng dũng cảm, người đã dũng cảm đánh cướp Phong Lai để cứu dân, đánh bại quân xâm lược Ô Qua để bảo vệ nước nhà. Nhân vật nữ chính là Kiều Nguyệt Nga, một cô gái trung thành và kiên cường, luôn đồng hành với Lục Vân Tiên theo tinh thần tôn trọng giá trị của chữ nghĩa. Các nhà nghiên cứu đã nhận định rằng, tác phẩm này đã góp phần lớn vào cuộc sống tinh thần của nhiều thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là ở miền Nam.

Tác phẩm Lục Vân Tiên là biểu hiện của tư tưởng của cụ Nguyễn Đình Chiểu. Mỗi nhân vật trong tác phẩm không chỉ là hiện thân của những ước mơ, lý tưởng sống, mục tiêu sống và ý chí sống to lớn của cụ Nguyễn Đình Chiểu mà còn phản ánh cuộc đời thực tế của cụ. Qua các nhân vật, cụ đã mạnh mẽ phê phán những điều tiêu cực trong xã hội.

Những câu thơ quen thuộc trong tác phẩm Lục Vân Tiên đã đi sâu vào lòng của nhiều thế hệ, như: “Trước đèn xem truyện Tây Minh/ Mỉm cười với hai từ 'nhân tình' không dễ dàng/ Hỡi ai, lặng lẽ lắng nghe/ Dù làm việc trước, hay thận trọng sau/ Trai thì trung hiếu dũng cả/ Gái thì trang nghiêm như bài học của mình…”.

Tác phẩm truyện thơ Lục Vân Tiên là một tác phẩm độc đáo, không giống ai trong số những truyện thơ ở Việt Nam. Cụ đã thu thập tinh hoa của văn hóa dân gian từ cách sống, suy nghĩ cho đến ngôn từ của người lao động, và khi chuyển hóa vào tác phẩm Lục Vân Tiên, tác phẩm đã trở nên thân thiện với mọi người và sớm được nhân dân khám phá như một nguồn tài nguyên cho dân ca.

Tác phẩm Lục Vân Tiên không chỉ được xuất bản ở nhiều giai đoạn, mà còn được biểu diễn dưới dạng đàn ca tài tử, với hình thức trình diễn “ca ra bộ” đầu tiên của loại hình đàn ca tài tử, là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển nghệ thuật sân khấu cải lương. Đặc biệt, từ tác phẩm Lục Vân Tiên đã phát triển loại hình biểu diễn Nói thơ Vân Tiên.

Hình thức biểu diễn Nói thơ Vân Tiên tại Bến Tre đã lan rộng và hiện diện rộng rãi, cho thấy tác phẩm Lục Vân Tiên mang giá trị sâu sắc trong cộng đồng. 'Nói thơ Vân Tiên' vẫn còn sống mãi trong ký ức của nhiều người lớn tuổi và được truyền đạt cho thế hệ trẻ.

Thế hệ trẻ sẽ tiếp tục bảo tồn, kế thừa và phát triển những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của Bến Tre, đồng thời thúc đẩy hình thức biểu diễn Nói thơ Vân Tiên phù hợp với điều kiện hiện nay, như trong các hoạt động đoàn thể, giao lưu, cuộc thi văn nghệ…

Để quảng bá các tác phẩm văn học của cụ Đồ Chiểu, đặc biệt là Lục Vân Tiên, các Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh trên khắp các tỉnh thành đã tổ chức Liên hoan Đờn ca tài tử và Hội thi hóa trang Lục Vân Tiên - Kiều Nguyệt Nga trong nhiều năm qua. Các sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã đưa ra các chiến lược tương tự. Ngoài ra, dự kiến sẽ tổ chức các lớp tập huấn cho đối tượng rộng lớn như học sinh, sinh viên, công nhân, viên chức, lao động, hướng dẫn viên du lịch…

Truyện thơ Lục Vân Tiên đã trở thành một phần của văn hóa dân gian cả trong quá khứ và hiện tại. Mặc dù ít người có thể nhớ hết nội dung truyện thơ, nhưng nhân vật như Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga… vẫn gắn liền với tâm trí của nhiều thế hệ. Nhiều người vẫn nhớ một số đoạn thơ quen thuộc như: “Nhớ câu kiến ngãi bất vi/ Làm người thế ấy cũng phi anh hùng...”.

Viết văn bản nghị luận về bài hát Đất nước trọn niềm vui

Mỗi khi đến dịp kỷ niệm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, trên các phương tiện truyền thông lại vang lên những giai điệu trầm hùng của những bài ca bất hủ đã truyền lửa đến trái tim người nghe qua nhiều thế hệ. Mỗi khúc ca chứa đựng một câu chuyện gắn liền với lịch sử, giúp thế hệ sau hiểu rõ hơn giá trị của một chiến thắng đã tạo nên một Việt Nam mới. Trong đó, có ca khúc “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà.

Bài hát “Đất nước trọn niềm vui” ra đời vào đêm 26/4/1975 tại nhà riêng của nhạc sĩ Hoàng Hà ở Hà Nội. Nhạc sĩ Hoàng Hà kể lại, từ giữa tháng 4/1975, không khí ở Hà Nội rất sôi động. Tình hình chiến sự được mọi người theo dõi từng giờ, từng phút. Ông không ít lần ở lại cơ quan - Đài Tiếng nói Việt Nam để cập nhật tin tức nhanh chóng, đầy đủ hơn. Không khí tại Hà Nội trong thời điểm lịch sử đó rất quyết tâm, tràn đầy niềm tin vào chiến thắng.

Khi nghe tin quân ta đang tiến về Sài Gòn, nhạc sĩ đã dâng trào cảm xúc để sáng tác ra những giai điệu đầy cảm xúc, thể hiện niềm hạnh phúc vô biên về một ngày vui của dân tộc đang đến rất gần: “Hội toàn thắng náo nức đất nước/ Ta muốn bay lên say ngắm sông núi hiên ngang/ Ta muốn reo vang hát ca muôn đời Việt Nam/ Tổ quốc anh hùng”.

Ca khúc “Đất nước trọn niềm vui” được Nghệ sĩ Nhân dân Trung Kiên biểu diễn trên Đài Tiếng nói Việt Nam vào sáng 30/4. Mặc dù được sáng tác trong thời gian ngắn, mặc dù nhạc sĩ không có mặt ở Sài Gòn vào thời khắc lịch sử để chứng kiến cảnh: “Ta đi trong muôn ánh sao vàng, rừng cờ tung bay! Rộn ràng bao mê say những bước chân dồn về đây”, nhưng thông qua trải nghiệm niềm hân hoan của một nghệ sĩ mong đợi ngày chiến thắng và hân hoan với ngày khải hoàn của dân tộc, lời ca, tiếng hát của ca khúc như là tiếng lòng của những người con nước Việt trong thời khắc quan trọng của lịch sử.

Sức sống mãnh liệt của ca khúc không phải là điều dễ dàng có được. Nó được củng cố trong chính giá trị mà ca khúc mang lại, vượt qua thời gian để chạm đến trái tim của bao thế hệ người nghe.

Về giá trị lịch sử, ca khúc đã khẳng định giá trị thực sự của mình trên nhiều phương diện, nhất là ở hai giá trị đáng chú ý là lịch sử - tư tưởng và nghệ thuật (nghệ thuật từ ngôn từ và âm nhạc).

Dù đã trôi qua bao nhiêu năm kể từ khi ca khúc ra đời, tác giả của bài hát đã trở thành người đã đi vào quên lãng, nhưng tinh thần của bài hát vẫn giữ nguyên giá trị thời sự và niềm vui như khi mới ra mắt.