Buzz
Dàn ý về việc Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường đem lại 10 mẫu dàn ý cụ thể, chuẩn xác nhất. Qua dàn ý chi tiết về việc Ai đã đặt tên cho dòng sông, các học sinh lớp 12 sẽ có thêm nhiều gợi ý để tham khảo và nắm bắt các luận điểm, luận cứ quan trọng để viết bài văn một cách hấp dẫn, đầy đủ các ý.
Ai đã đặt tên cho dòng sông là một tác phẩm xuất sắc, giúp chúng ta cảm nhận được vẻ đẹp tinh thần, nghệ thuật và âm nhạc của thiên nhiên xứ Huế. Đặc biệt, sông Hương thể hiện sự phong phú văn hóa, lịch sử của Huế và những đặc điểm duyên dáng của tâm hồn con người nơi đây. Ngoài dàn ý, bạn cũng có thể tham khảo thêm phần mở bài, kết bài và phân tích của bài văn.
Bản đồ tư duy về việc Ai đã đặt tên cho dòng sông
Dàn ý về vẻ đẹp của sông Hương khi chảy qua thành phố Huế
Kế hoạch số 1
1. Khởi đầu
- Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường: một nhà văn đặc trưng của xứ Huế, ông nổi tiếng với trí tưởng tượng phong phú và phong cách viết mê hoặc, chủ yếu tập trung vào thể loại văn bút.
- Tác phẩm là biểu tượng cho phong cách văn chương của tác giả: sự kết hợp hài hòa giữa sự sâu sắc và cảm động, giữa phân tích sắc bén và triết lý sâu xa.
- Biểu tượng của sông Hương trong lòng thành phố Huế
2. Phần thân bài
- Trên lãnh địa của Huế
- Tác giả so sánh sông Hương với những dòng sông nổi tiếng trên thế giới, với sự duy nhất của sông Hương chỉ thuộc về một thành phố, như một người con gái trung thành.
- Sông Hương mang lại cho Huế vẻ đẹp cổ kính, dân dã: “ánh lửa thuyền chài ... xưa cũ”, trôi chậm như một mặt hồ.
- Người con gái say đắm trong tình yêu khi bên người mình yêu, người con gái tài năng “tài nữ đánh đàn trong đêm khuya”.
- Lời tạm biệt Huế để ra biển
+ Giống như một người con gái lưu luyến, trung thành, từ biệt người yêu.
=> Tác giả chủ yếu cảm nhận vẻ đẹp của sông Hương từ góc độ tình yêu, khiến cho sông Hương hiện lên như một người con gái chung tình, đắm say trong tình yêu.
3. Phần kết bài
- Phản ánh cảm nhận về hình ảnh dòng sông Hương trong lòng thành phố Huế
- Đánh giá về các yếu tố nghệ thuật nổi bật: liên tưởng sáng tạo, sử dụng ngôn từ phong phú, văn phong tinh tế, thành công trong việc xây dựng hình tượng sông Hương.
- Qua tác phẩm, chúng ta nhận thấy niềm tự hào mãnh liệt của tác giả về vẻ đẹp tự nhiên của Huế và cả nước.
Dàn ý thứ hai
I. Phần mở đầu:
- Giới thiệu về đề tài sông Hương
- Thông tin về Hoàng Phủ Ngọc Tường và tác phẩm của ông
- Miêu tả vẻ đẹp của sông Hương khi chảy qua thành phố
Phần Thân bài
1. Bối cảnh sáng tác và nội dung của tác phẩm
– Tác phẩm được viết tại thành phố Huế vào năm 1981
“Ai đã đặt tên cho dòng sông” được tạo ra từ tập bút kí cùng tên, là biểu hiện điển hình của phong cách văn chương của Hoàng Phủ Ngọc Tường, lấy cảm hứng từ dòng sông Hương thơ mộng của Huế để tả lại tình yêu đất nước và con người.
– Nhận xét của Hoàng Phủ Ngọc Tường về tác phẩm.
- Có thể kể đến sông Xen, dòng sông đẹp nhất của thủ đô Pa ri để dẫn tới lời nhận xét của Hoàng Phủ Ngọc Tường ở câu mở đầu đoạn trích: “Trong những dòng sông đẹp ở các nước….một thành phố duy nhất”
- Đánh giá: Nhận xét mang đậm tính chủ quan của nhà văn. Thể hiện nét độc đáo sông Hương, uyên bác, tự hào.
2. Vẻ đẹp của Sông Hương khi chảy vào lòng thành phố.
– Đánh giá đoạn văn, như câu chuyển ý: Đoạn văn như được cảm nhận dưới con mắt nghệ thuật của nhà văn, hội họa và âm nhạc. Sông Hương được ví như người tình của xứ Huế.
Sông Hương trong cảm nhận hội họa
- “Sông Hương phấn khích hẳn lên…đông bắc” –> nhà văn cảm nhận sông Hương như một thực thể sống động, có niềm tin, tâm trạng khi tìm lại được chính mình
- “Chiếc cầu trắng… tiếng gọi của tình yêu”. –> vẻ đẹp thanh thoát của sông Hương và cầu Tràng Tiền được miêu tả qua nghệ thuật so sánh tài hoa.
- “Không giống như sông Xen…yêu quý của mình” –> niềm tự hào của tác giả khi so sánh sông Hương với các con sông nổi tiếng trên thế giới.
- Sông Hương trong cảm nhận âm nhạc
- Sông Hương – “điệu chậm tình cảm dành riêng cho Huế”, sông Hương chảy lưng lửng, điệu chạy lững lờ vì nó quá yêu thành phố của mình. –> chất âm nhạc thể hiện ở nhịp điệu êm đềm của bài bút kí bởi những câu văn dài nối tiếp nhau.
- Nhà văn liên tưởng đến dòng sông Nê và sông Leningrad…
3. Kết bài
- Phê phán về hình tượng dòng sông Hương ở trong lòng thành phố Huế
- Đánh giá về nghệ thuật nổi bật
Dàn ý số 3
1. Bắt đầu
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
- Giới thiệu về đoạn trích
2. Nội dung chính
- Sông Hương khi chảy qua thành phố Huế: Sông Hương được ví như người tình của xứ Huế. Sông Hương trong cái nhìn của họa sĩ
+ “Sông Hương rạng ngời hơn bao giờ hết… đông bắc” –> tác giả cảm nhận sông Hương như một sinh vật sống động, tràn đầy niềm tin và tâm trạng khi tìm thấy bản thân.
+ “Chiếc cầu trắng… tiếng nói của tình yêu” –> vẻ đẹp tinh tế của sông Hương và cầu Tràng Tiền được mô tả qua nghệ thuật so sánh tinh tế.
+ “Không giống như sông Xen… được yêu quý của riêng mình” –> niềm kiêu hãnh của tác giả khi so sánh sông Hương với các dòng sông nổi tiếng trên thế giới.
Sông Hương trong cảm nhận âm nhạc
+ Sông Hương – “điệu nhạc dịu dàng dành riêng cho Huế”, sông Hương trôi chậm, êm đềm như thể hiện bởi nhịp điệu nhẹ nhàng của bài văn, với những đoạn văn liền kề nhau.
Nhà văn liên tưởng đến dòng sông Nê và cầu Lenin-grad…
3. Tóm tắt cuối cùng
- Tổng kết nội dung
Dàn ý phân tích của bài Ai đã đặt tên cho dòng sông
Dàn ý số 1
I. Giới thiệu
- Tác giả: là một nghệ sĩ sâu sắc, có kiến thức vững chắc trên nhiều lĩnh vực, là nhà văn tài năng chuyên viết về bút kí, kết hợp một cách hài hòa giữa trí tuệ và tình cảm, giữa phê phán sắc sảo và suy ngẫm sâu xa.
- Trích từ bút kí cùng tên, hoàn thành tại Huế, tác phẩm thể hiện vẻ đẹp lãng mạn của dòng sông Hương và tình yêu sâu đậm của tác giả dành cho tự nhiên và đất nước.
II. Thân bài
Ý nghĩa tiêu đề: nhấn mạnh vào vẻ đẹp huyền thoại của sông Hương, khao khát của con người muốn tạo ra cái đẹp cho xứ Huế, biểu hiện lòng biết ơn đối với những người khai phá vùng đất này.
1. Hình tượng sông Hương
a. Dòng sông tự nhiên
- Ở nguồn: “bản trường ca của rừng già”, “cô gái Di gan”, “người con gái của rừng già”, “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”
- Đến Huế: sông Hương như người con gái lần đầu đến với tình yêu, vừa e lệ, vừa táo bạo.
- Trong lòng Huế: như một người con gái đắm chìm trong tình yêu, tài năng “tài nữ đánh đàn trong đêm khuya”.
- Từ biệt Huế ra biển: như một người con gái lưu luyến, thủy chung từ biệt người yêu.
- Nhận xét: tác giả chủ yếu cảm nhận vẻ đẹp sông Hương từ góc độ tình yêu khiến sông Hương hiện lên như một người con gái chung tình hết lòng với tình yêu.
b. Dòng sông lịch sử
- Sông Hương là một nhân chứng lịch sử của Huế, của đất nước: “soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ”, chứng kiến những mất mát đau thương của các cuộc khởi nghĩa thế kỉ XIX, ...
- Sông Hương như một công dân có ý thức trách nhiệm sâu sắc với đất nước: “biết hiến đời mình để làm nên chiến công”, ...
- Là một người con gái anh hùng: cùng gắn bó với Huế qua nhiều cuộc chiến đấu anh hùng trong thời kì trung đại, đến cách mạng tháng tám cũng có những chiến công vang dội, ...
c. Dòng sông văn hóa
- Sông Hương là “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”: toàn bộ âm nhạc cổ điển Huế, những bản đàn theo suốt cuộc đời Kiều và bản Tứ đại cảnh đều được sinh ra trên sông Hương.
- Là người tài nữ đánh đàn trong đêm khuya: không bao giờ lặp lại trong cảm hứng của các thi nhân
- Nhận xét: Sông Hương chính là người con gái phóng khoáng, chung thủy trong tình yêu, anh dũng kiên cường trong lịch sử, tài hoa sáng tạo trong âm nhạc, trong văn hóa, khiêm nhường trong đời thương. Là hiện thân cho vẻ đẹp người con gái Huế.
2. Hình tượng của tôi trong văn của tác giả
- Qua việc quan sát sông từ nhiều góc độ khác nhau, miêu tả về dòng sông trên nhiều phương diện khác nhau.
- Là một nhà văn có sự liên kết độc đáo, sáng tạo, và một phong cách viết độc đáo, uyên bác.
- Là một nghệ sĩ với tình yêu mãnh liệt, say mê với thiên nhiên của Huế và quê hương.
III. Kết luận
- Đánh giá về nghệ thuật đặc biệt: sự sáng tạo độc đáo, sử dụng từ ngữ tinh tế, phong cách văn xuôi tao nhã, thành công trong việc xây dựng hình tượng của sông Hương.
- Thông qua tác phẩm, chúng ta cảm nhận được niềm tự hào mãnh liệt của tác giả với vẻ đẹp tự nhiên của Huế cũng như đất nước. Nhà văn có một phong cách viết sâu lắng, súc tích.
Dàn ý thứ 2
a) Giới thiệu
- Giới thiệu một số đặc điểm về tác giả và tác phẩm:
- Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nghệ sĩ với kiến thức sâu rộng trong nhiều lĩnh vực, là một nhà văn chuyên sáng tác về bút ký, kết hợp hài hòa giữa sự thông thái và tình cảm, giữa sự phê phán sắc bén và sự suy ngẫm đa chiều.
- Người đã đặt tên cho dòng sông trích từ bút ký cùng tên, viết tại Huế, nội dung chính thể hiện vẻ đẹp lãng mạn của sông Hương và tình yêu thương của tác giả dành cho thiên nhiên và quê hương.
b) Nội dung chính
* Ý nghĩa của tựa đề: nhấn mạnh vào vẻ đẹp huyền thoại của sông Hương, lòng khát vọng của con người muốn mang vẻ đẹp về xây dựng cho xứ Huế, và khơi gợi lòng biết ơn đối với những người đã khai phá vùng đất này.
- Tiêu đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông' đã dẫn dắt người đọc đến với nguồn gốc của tên gọi dòng Hương thơ mộng.
- Bài viết “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã giải thích tên của dòng sông thông qua một truyền thuyết lãng mạn về làng Thành Chung.
- Bằng cách đặt tiêu đề dưới dạng một câu hỏi, bài viết muốn dẫn dắt và kích thích người đọc suy nghĩ về nguồn gốc của tên dòng sông, thể hiện những hoài bão, niềm tự hào của con người muốn tôn vinh vẻ đẹp và quyền lực của văn hóa, lịch sử Huế.
- Tiêu đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông” cũng thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã khám phá ra vùng đất này, và tỏ ra tự hào về vẻ đẹp của đất nước.
* Tượng trưng cho sông Hương
- Sông Hương như một tượng trưng của thiên nhiên
- Ở đầu nguồn: là “bản trường ca của rừng già”, “cô gái Di-gan”, “người phụ nữ của rừng già”, “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”.
- Từ đầu nguồn đến Huế: sông Hương như một người phụ nữ lần đầu tiên trải qua tình yêu, tỏ ra mềm mại và mạnh mẽ đồng thời.
- Trong lòng Huế: như một người phụ nữ say đắm trong tình yêu khi ở bên người mình yêu, một người phụ nữ tài năng như “nghệ sĩ đàn trong đêm tối”.
- Từ Huế ra biển: như một người phụ nữ trung thành, đắm chìm trong tình yêu và từ biệt người yêu một cách lưu luyến.
=> Tác giả chủ yếu nhìn nhận vẻ đẹp của sông Hương qua góc độ tình yêu, khiến cho sông Hương trở thành một biểu tượng của sự trung thành và tình yêu chân thành.
- Sông Hương như một biểu tượng của lịch sử
- Sông Hương là một nhân chứng sống của lịch sử Huế và của cả đất nước: “chứng kiến sự vinh quang của thành phố Phú Xuân của vị anh hùng Nguyễn Huệ”, là chứng nhân cho những tổn thất đau lòng trong các cuộc khởi nghĩa của thế kỷ XIX,...
- Sông Hương như một công dân có trách nhiệm sâu sắc với quê hương: “sẵn lòng hy sinh cho sự nghiệp quốc gia”,...
- Là một người phụ nữ anh hùng: luôn gắn bó với Huế qua nhiều cuộc chiến tranh anh dũng từ thời trung đại, đến cuộc cách mạng tháng Tám với những chiến công kiên cường,...
- Sông Hương là biểu tượng của văn hóa
- Sông Hương được gọi là “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”: tất cả các tác phẩm âm nhạc cổ điển Huế, từ những bản đàn trong cuộc đời của Kiều đến bản Tứ đại cảnh, đều được sáng tạo trên dòng nước của sông Hương.
- Là người phụ nữ tài năng đánh đàn trong bóng đêm: không bao giờ trùng lặp trong sự sáng tạo của các nhà thơ.
=> Sông Hương được xem như một người phụ nữ tự do, trung thành trong tình yêu, kiên định trong lịch sử, tài năng và sáng tạo trong văn hóa và âm nhạc, khiêm tốn trong cuộc sống hàng ngày, là biểu tượng của vẻ đẹp của phụ nữ Huế.
* Tượng trưng cho bản thân tác giả
- Quan sát sông Hương từ nhiều góc độ khác nhau, mô tả sông Hương từ nhiều phương diện.
- Là một nhà văn có những ý tưởng, so sánh, và phong cách viết độc đáo, uyên bác.
- Là một nghệ sĩ đầy tình yêu, say mê với thiên nhiên và đất nước Huế.
* Tính độc đáo của nghệ thuật
- Nghệ thuật tái hiện vẻ đẹp của sông Hương.
- Cách liên tưởng độc đáo
- Sử dụng ngôn từ đặc biệt, phong cách văn chương lịch thiệp.
c) Phần kết
- Tổng quan về giá trị của nội dung tác phẩm.
- Cảm nhận cá nhân.
Dàn ý về vẻ đẹp của sông Hương ở vùng ngoại ô của thành phố Huế
I. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
- Nhập môn vấn đề: sông Hương ở vùng ngoại ô của thành phố Huế
II. Nội dung chính
1. Tổng quan
- Tác giả:
- Là người dân gốc Huế.
- Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà cách mạng yêu nước, ông đã tham gia vào cuộc chiến chống lại Mĩ Ngụy.
- Là một trong những nhà văn xuất sắc chuyên sáng tác bút kí.
- Phong cách nghệ thuật độc đáo
- Tác phẩm:
- Viết tại Huế vào tháng 1 năm 1982
- Thể loại: Tùy bút
- Trích đoạn: Vẻ đẹp của sông Hương ở vùng ngoại ô của thành phố Huế
2. Phân tích chi tiết
- “Dòng sông” giống như “tấm vải lụa” => nhấn mạnh hình dáng, giá trị của sông Hương
- “Người phụ nữ đẹp đang nằm ngủ mơ màng” => vẻ đẹp nữ tính của sông Hương
- Các động từ mạnh mẽ: chảy, đột ngột, tìm kiếm,..
=> Tập trung vào việc miêu tả lại dòng chảy của sông trên hành trình trở về với xứ Huế - người tình của nó
- Màu sắc “sáng sớm xanh, buổi trưa vàng, chiều tà tím”
=> Sự biến hóa đặc biệt, không có dòng sông nào có thể so sánh được
=> Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tái hiện một cách sống động, tự nhiên dòng chảy của sông Hương trên bản đồ địa lý, không chỉ thế, ông còn biến thủy trình của nó thành hành trình của một người phụ nữ đẹp đang trên đường tìm đến người yêu của mình.
3. Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật
III. Kết thúc
- Cảm xúc về dòng sông Hương.
- Có thể thêm những nhận xét khác.
Dàn bài về cảm nhận về vẻ đẹp của sông Hương
Dàn bài số 1
I. Bắt đầu
– Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Trong thể loại bút kí, ông thể hiện sự uyên bác của kiến thức và phong cách viết tinh tế.
– Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một ví dụ điển hình cho phong cách viết bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tác phẩm này ca ngợi vẻ đẹp của sông Hương, của thiên nhiên và của con người Huế với những trang văn “vừa giàu tri thức, vừa chứa đựng nét thơ, cung cấp thông tin về văn hóa lịch sử một cách phong phú”.
II. Nội dung chính
1. Tổng quan:
- Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được thu thập từ tập bút kí cùng tên, xuất bản vào năm 1984. Tập này gồm tám bài viết đa dạng về các chủ đề. Có những bài mang tính sử thi với cảm hứng anh hùng, ca ngợi quê hương, con người Việt Nam. Có những bài tập trung vào miêu tả thiên nhiên, thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với quê hương và niềm tự hào về truyền thống, văn hóa, lịch sử dân tộc. Trong số đó, có những bài viết về Huế.
- Trong đó, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một bài kí đặc biệt về sông Hương. Dòng sông này đã làm cho tác giả cảm nhận và sáng tạo từ nhiều góc độ, đặc biệt là góc nhìn tâm linh, phản ánh “văn hóa Phú Xuân”.
2. Phân tích chi tiết:
a. Tâm hồn sâu thẳm của một tác giả uyên bác:
Viết về sông Hương, Hoàng Phủ Ngọc Tường thể hiện một sự hiểu biết sâu rộng về mọi mặt: văn hóa, lịch sử, địa lý, văn học nghệ thuật… Nhà văn đã cung cấp cho người đọc một lượng thông tin đa dạng để hiểu sâu hơn về dòng sông Hương và thiên nhiên, con người Huế.
* Vẻ đẹp của sông Hương từ góc nhìn địa lý:
– Hành trình của dòng sông: với câu hỏi gợi tìm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”, bằng những bước chân rong ruổi, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tìm về cội nguồn và dòng chảy của sông Hương:
- Ở thượng nguồn sông Hương mang vẻ đẹp hùng vĩ: chảy “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn…”; “phóng khoáng và man dại”
- Ra khỏi đại ngàn, sông Hương chuyển dòng, giấu kín cuộc hành trình gian truân giữa lòng Trường Sơn, “ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng” -> Vẻ đẹp dữ dội, hùng vĩ của sông Hương giữa rừng già ít ai biết đến.
- Chảy qua vùng rừng núi, sông Hương trở nên dịu dàng, “uốn mình theo những đường cong thật mềm”. “Dòng sông mềm như tấm lụa”, êm đềm trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, chảy qua những lăng tẩm đồ sộ, chảy qua chùa Thiên Mụ và “những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà” .
-> Sông Hương trở thành “người mẹ phù sa” mang vẻ đẹp “dịu dàng và trí tuệ”.
- Giữa lòng thành phố Huế, dòng sông trở nên tĩnh lặng, trôi thật chậm, in bóng cầu Tràng Tiền xa trông nhỏ nhắn như “những vành trăng non”.
- Xuôi về Cồn Hến “quanh năm mơ màng trong sương khói”, hòa với màu xanh của thôn Vĩ Dạ, sông Hương mang vẻ đẹp huyền ảo, mơ màng. Và thật bất ngờ, trước khi rời khỏi kinh thành Huế, sông Hương “đột ngột rẽ dòng… để gặp lại thành phố lần cuối”. Nhà văn dùng biện pháp nhân hóa để nội tâm hóa hình dáng của dòng sông: “Đó là nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu” -> Biện pháp nhân hóa đã giúp tác giả thổi hồn vào dòng sông và hơn thế nữa là một phương thức để nhà văn kết nối sông Hương với con người và văn hóa của mảnh đất Châu Hóa xưa và Huế ngày nay.
– Sông Hương và thiên nhiên Huế: Lần theo dòng chảy của sông Hương, ta bắt gặp những bức tranh thiên nhiên đẹp mượt mà:
+ Thiên nhiên Huế được nhà văn tái hiện với vẻ đẹp đa dạng trong thời gian và không gian. Sông Hương phản quang vẻ đẹp biến ảo của Huế “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Gắn liền với dòng sông, những địa danh quen thuộc: Hòn Chén, Nguyệt Biều, Vọng Cảnh, Thiên Thai dường như sống động hơn: “sông Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn”, “sắc nước trở nên xanh thẳm”…-> Sông Hương tôn tạo vẻ đẹp cho cảnh sắc thiên nhiên Huế và ngược lại dòng sông cũng hun đúc mọi sắc trời, văn hóa của vùng đất cố đô.
– Sông Hương và con người Huế:
- Thiên nhiên và dòng sông luôn gắn bó, gần gũi với con người. Qua điệu chảy của dòng sông nhà văn thấy được tính cách con người xứ Huế: mềm mại, chí tình, “mãi mãi chung tình với quê hương xứ xở”.
- Qua màu sắc của trời Huế, màu sương khói trên sông Hương nhà văn thấy cách trang phục trang nhã, dịu dàng của các cô gái Huế xưa “sắc áo cưới màu điều – lục các cô dâu trẻ vẫn mặc sau tiết sương giáng”
* Vẻ đẹp của sông Hương từ góc nhìn lịch sử:
– Từ góc nhìn lịch sử, sông Hương không còn là cô gái “Di – gan man dại”, không còn là “người đẹp ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa” mà trở thành chứng nhân của những biến thiên lịch sử. Nhà văn ví sông Hương như “sử thi viết giữa màu xanh cỏ lá xanh biếc” -> Sự hòa quyện giữa chất hùng tráng và trữ tình. Sông Hương là một bản anh hùng ca, đồng thời giữa đời thường sông Hương là một bản tình ca “Còn non, còn nước, còn dài – Còn về, còn nhớ…”.
– Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nhìn thấy từ dòng sông những dấu tích lịch sử; từng nhánh rẽ của dòng sông, đến “những cây đa, cây cừa cổ thụ” cũng hàm ẩn một phần lịch sử:
+ Nhà văn đã ngược về quá khứ để khẳng định vai trò của dòng sông Hương trong lịch sử dân tộc. Từ thời đại các Vua Hùng, sông Hương là “dòng sông biên thùy xa xôi”. Trong những thế kỉ trung đại, với tên gọi Linh Giang, nó đã “oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của Tổ quốc Đại Việt”. Sông Hương gắn liền với những chiến công Nguyễn Huệ. Sông Hương đẫm máu những cuộc khởi nghĩa TK XIX. Sông Hương gắn liền với cuộc CMT8 với những chiến công rung chuyển. Và sông Hương cùng những di sản văn hóa Huế oằn mình dưới sự tàn phá của bom Mỹ… -> Chất trữ tình của tùy bút giảm đi, nhường chỗ cho chất phóng sự với những sự kiện lịch sử cụ thể.
=> Quay về quá khứ xa xưa, ngòi bút nhà văn lấp lánh niềm tự hào về lịch sử một dòng sông có cái tên mềm mại, dịu dàng nhưng kiên cường, kiêu hãnh qua thăng trầm lịch sử.
* Vẻ đẹp của sông Hương từ góc nhìn văn hóa:
Trong cảm nhận tinh tế của nhà văn, sông Hương còn hàm chứa trong bản thân nó nền văn hóa phi vật chất.
– Sông Hương _ dòng sông âm nhạc:
- Từ âm thanh của dòng sông (tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga, tiếng mái chèo khua sóng đêm khuya, tiếng nước vỗ vào mạn thuyền…) đã hình thành những làn điệu hò dân gian và nền âm nhạc cổ điển Huế. Và rồi cũng chính trên dòng sông ấy, những câu hò Huế vút lên, mênh mang, xao xuyến…
- Viết về sông Hương, nhiều lần nhà văn đã liên tưởng đến “Truyện Kiều” của Nguyễn Du. Đại thi hào đã từng có thời gian sống ở Huế, những trang Kiều ra đời từ mảnh đất có truyền thống nhã nhạc cung đình. Đó là cơ sở để H.P.N.T hóa thân vào một nghệ nhân già, nghe những câu thơ tả tiếng đàn của nàng Kiều, chợt nhận ra âm hưởng của âm nhạc cung đình và bật thốt lên: “Đó chính là Tứ đại cảnh” -> Bóng dáng Nguyễn Du và những trang Kiều nhiều lần xuất hiện trong bài kí bộc lộ một khả năng liên tưởng phong phú, một vốn văn hóa sâu rộng và sự gắn kết với truyền thống, một sự đồng điệu tâm hồn nhà văn.
– Sông Hương _ dòng sông thi ca:
- Hoàng Phủ Ngọc Tường đã thổi hồn vào những vần thơ biếc xanh của Tản Đà về xứ Huế: “Dòng sông trắng – Lá cây xanh”. Hình ảnh thơ này cùng với câu chữ của tác giả “màu cỏ lá xanh biếc” là bằng chứng cho sự kết nối của những tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm với sắc biếc của thiên nhiên Huế.
- Nhà văn cũng đã làm sống dậy một sông Hương hùng tráng bất tử “như kiếm dựng trời xanh” trong thơ Cao Bá Quát, một sông Hương “nỗi quan hoài vạn cổ” trong thơ Bà Huyện Thanh Quan…
=> Bằng vốn kiến văn phong phú, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã thúc đẩy linh hồn của con sông mà tên gọi của nó đã đi vào văn chương nghệ thuật, mà theo tác giả “Dòng sông ấy không bao giờ tái hiện mình trong cảm hứng của các nghệ sĩ”
b. Chất thơ của một ngòi bút tài hoa:
- Chất thơ hiện hữu từ những hình ảnh đẹp, từ độ nhòe mờ của hình tượng nghệ thuật: “những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà”, “lập lòe trong đêm sương những ánh lửa thuyền chài của một linh hồn mô tê xưa cũ…” ; qua cách so sánh liên tưởng gợi cảm: “Chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời nhỏ nhắn như những vầng trăng non”.
- Chất thơ hiện hữu ở cách Hoàng Phủ Ngọc Tường đánh dấu ca dao, lời thơ Tản Đà, Cao Bá Quát, Bà Huyện Thanh Quan.
- Chất thơ hiện hữu từ nhan đề bài kí gợi mãi những âm vang trầm lắng của dòng sông: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”
III. Kết bài
- Chất trí tuệ và chất thơ kết hợp hài hòa trong tác phẩm của Hoàng Phủ Ngọc Tường tạo ra phong cách độc đáo của nhà văn này.
- “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” không chỉ là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất về sông Hương mà còn là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của văn học Việt Nam hiện đại.
Dàn ý số 2
I. Mở bài
- Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường: là một nhà văn của xứ Huế, ông có trí tưởng tượng phong phú, phong cách viết mê hoặc, chủ yếu viết về tác phẩm tùy bút.
- Tác phẩm là một ví dụ điển hình cho phong cách văn chương của tác giả: sự kết hợp hài hòa giữa sự sắc bén của trí tuệ và sự trữ tình, giữa lối viết nghị luận sắc sảo và sự suy tư sâu sắc.
- Hình ảnh trung tâm của tác phẩm là hình tượng của dòng sông Hương.
II. Thân bài
1. Sắc đẹp của dòng sông tự nhiên
a. Ở nguồn cao:
- Là “bản hòa ca của rừng rậm” “rộn ràng dưới tán cây đại ngàn”, “mãnh liệt qua những dốc thác”; đôi khi lại nhẹ nhàng đắm chìm dưới tán lá xanh mơn mởn của cây hoa đỗ quyên ...”
- “nàng Di - gan”: tự do, man dại, tinh thần trong trắng, tấm lòng dũng cảm, có sức mạnh nguyên bản
- Vẻ đẹp dịu dàng và trí tuệ “người mẹ phù sa của miền văn hóa xứ sở” .
b. Sông Hương từ nguồn cao đến Huế:
- Sông Hương “như một cô gái xinh đẹp nằm ngủ trong mơ màng ...” bị đánh thức bởi tiếng gọi của tình yêu, bắt đầu cuộc hành trình gian nan, “tìm kiếm có ý thức” đến với Huế, lần đầu tiên đối mặt với tình yêu một cách mong manh, nhưng cũng mạnh mẽ chủ động “vẫn đi trong dư vang của dãy Trường Sơn”.
- Sông Hương chảy êm đềm, như “tấm lụa mềm” (như sông Đà như “tóc thả trời lòng”).
- Từ giao lộ Tuần đến chân đồi Thiên Mụ: mang vẻ trầm mặc khi lưu qua những nơi lăng tẩm, thay đổi hướng liên tục.
- Từ chân đồi Thiên Mụ đến khi đến gần Huế: “phấn khích”, “dựng đứng” để tìm đường về đúng
- Khi đối diện với Huế, sông Hương không gặp ngay mà “uốn cong mềm mại ...trong tình yêu” giống như cô gái e thẹn, ngại ngùng.
c. Trong lòng Huế
- Tác giả so sánh sông Hương với các dòng sông nổi tiếng trên thế giới, nhưng sông Hương chỉ thuộc về một thành phố duy nhất, giống như người con gái trung thành.
- Sông Hương mang đến cho Huế vẻ đẹp cổ xưa dân dã: “ánh lửa thuyền chài ... xưa cũ”, chảy chậm như một mặt hồ.
- Cô gái đắm chìm trong tình yêu khi ở bên người mình yêu, cô gái tài nữ “kỹ nữ đánh đàn trong đêm tĩnh mịch”.
d. Rời xa Huế ra biển: giống như một người con gái đậm chất lưu luyến, trung thành từ biệt người yêu.
- Nhận xét: tác giả chủ yếu cảm nhận vẻ đẹp của sông Hương qua góc độ tình yêu, khiến sông Hương hiện lên như một người con gái trung thành hết lòng với tình yêu.
2. Sông Hương trong dòng chảy lịch sử
- Sông Hương là một nhân chứng sống của lịch sử Huế, của đất nước: “chứng kiến bóng dáng kinh thành Phú Xuân của vị anh hùng Nguyễn Huệ”, chứng minh cho những mất mát đau thương của các cuộc khởi nghĩa thế kỉ XIX, ...
- Sông Hương như một công dân trách nhiệm sâu sắc với quê hương: “sẵn sàng hiến dâng cuộc đời để góp phần vào chiến công”, ...
- Là một người con gái dũng cảm: đồng hành cùng Huế qua nhiều trận đánh anh dũng trong thời kì trung đại, từ cách mạng tháng tám, ...
3. Sông Hương và di sản văn hóa
- Sông Hương như “nguồn cội văn hóa phong phú của xứ Huế”: toàn bộ âm nhạc cung đình Huế, những giai điệu vĩnh cửu của Kiều và Tứ đại cảnh đều bắt nguồn từ dòng nước mênh mông của sông Hương.
- Là nữ tài hoa thổi hồn vào đêm tĩnh lặng: không bao giờ lặp lại trong cảm xúc của các nhà văn.
III. Tổng kết
- Đánh giá về hình tượng dòng sông Hương
- Phê bình về nghệ thuật xuất sắc: liên tưởng độc đáo, sử dụng ngôn từ tinh tế, phong cách văn tế nhị, thành công trong việc tạo dựng hình tượng sông Hương.
- Qua tác phẩm, ta cảm nhận niềm tự hào của tác giả về vẻ đẹp tự nhiên của xứ Huế và đất nước.
Dàn ý về vẻ đẹp của sông Hương khi ở thượng nguồn
I. Khởi đầu
- Sông Hương trong thơ ca và hội họa.
- Hình tượng sông Hương với vẻ đẹp tại vùng đầu nguồn.
II. Phần chính
1. Ý nghĩa của tiêu đề
- Là một tiêu đề độc đáo và hấp dẫn, khơi gợi sự tò mò và quan tâm của độc giả, thúc đẩy họ khám phá để tìm hiểu và tự đàm phán về câu hỏi này.
- Mở ra nội dung của tác phẩm, trước hết là về vẻ đẹp của dòng sông Hương từ nhiều góc độ đa dạng và phong phú, sau đó là về huyền thoại về cái tên “Hương” thơm ngát và quyến rũ của con sông.
2. Vẻ đẹp của dòng sông Hương ở vùng nguồn
* 'Một bản trường ca của rừng già' mang đậm vẻ hào hùng, tráng lệ và sôi nổi:
- Sự hùng vĩ hiện hữu trong hình ảnh của những dòng sông 'mạnh mẽ giữa bóng râm của cây rừng, mãnh liệt khi đi qua những vách đá, xoáy trôi như cơn lốc...
- Vẻ đẹp mơ mộng và lãng mạn đến mức khiến người ta không thể không say mê, biểu đạt bằng 'vẻ dịu dàng, quyến rũ giữa những dải đỏ của hoa sưa rừng dài ngút ngàn'.
=> Sự kết hợp giữa tính cách mạnh mẽ và vẻ dịu dàng, cuốn hút, lãng mạn của dòng sông đã hoàn thiện, bổ sung cho nhau để tạo nên một Hương Giang đầy oai phong, đặc sắc và gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc.
* Hình ảnh của một cô gái Di-gan:
- 'Vẻ phóng khoáng và hoang dại' thật quyến rũ, bí ẩn, cùng với 'tinh thần mạnh mẽ và lòng tự do trong trắng'.
- Đặc trưng cho sự sống động và mạnh mẽ của dòng sông, mang lại cảm giác về một luồng nước chảy rồi rào, thích khám phá, tự do được rừng già Trường Sơn tạo nên.
* 'Người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở':
- Bỏ lại bản tính mạnh mẽ, hoang dại để trở thành một người phụ nữ dịu dàng, một người mẹ hiền lành, nuôi dưỡng con cái trong lòng Huế bằng sữa phù sa ngọt ngào, bằng hương thơm thân thuộc, bằng vẻ đẹp 'tử tế và hiểu biết'.
- Gợi nhớ con người về sự hy sinh to lớn của bà mẹ Hương Giang qua các thế hệ.
=> Đặt nặng vào sự kết nối đặc biệt, sâu sắc giữa dòng sông và đất cố đô qua bao thế hệ.
III. Tóm tắt
- Phê phán suy nghĩ về dòng sông Hương ở nguồn.
- Đánh giá lại tác phẩm với cái nhìn sâu sắc.
Dàn ý So sánh hình tượng sông Đà và sông Hương
I. Khởi đầu: Hướng dẫn, giới thiệu vấn đề cần thảo luận.
– Giới thiệu về tác giả Nguyễn Tuân và tác phẩm Người lái đò trên sông Đà
– Giới thiệu về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông
– Giới thiệu vấn đề đề cập: vẻ đẹp của sông Hương, sông Đà, và vấn đề bảo vệ cảnh quan thiên nhiên của đất nước.
II. Nội dung chính:
1. Điểm tương đồng giữa 2 dòng sông:
a/ Cả sông Đà và sông Hương đều được các tác giả mô tả như những nhân vật trữ tình mang tính cách riêng, thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên, tình yêu với quê hương, đất nước.
b/ Sông Đà và sông Hương đều mang vẻ đẹp hùng vĩ, mạnh mẽ.
– Vẻ đẹp hùng vĩ của sông Đà hiện diện qua sự dữ dội và mạnh mẽ trên nhiều phương diện khác nhau, với cảnh sắc hung bạo, âm thanh ma mị, và dòng đá sông Đà tựa như đang sắp xếp các mảnh đá thành trận đánh.
– Trong lòng Trường Sơn, sông Hương chảy dữ dội giống như một bản trường ca của rừng già, như một cô gái Di-gan phóng khoáng và hoang dại....
c/ Sông Đà và sông Hương đều mang vẻ đẹp thơ mộng và trữ tình:
– Sông Đà: hình ảnh dòng sông mềm mại như mái tóc dài, thay đổi màu sắc theo từng mùa, vẻ đẹp hoang sơ, cổ kính…
– Sông Hương: với dòng nước chảy dịu dàng và lôi cuốn giữa những dải đỏ rực rỡ của hoa đỗ quyên rừng. Sông Hương cũng mang nét đẹp của một cô gái ngủ mơ, đang chờ đợi người tình đánh thức. Nó cũng được ví như điệu nhạc slow mang tình cảm dành riêng cho Huế…
d/ Cả 2 đều được mô tả bởi bút phú của các nhà văn, tinh tế:
– Tinh tế: 2 dòng sông được mô tả từ góc độ văn hóa, thẩm mỹ:
+ Sông Đà là nơi tập trung cả hai nét đặc trưng của thiên nhiên Tây Bắc, từ sự hùng vĩ, uy nghiêm, đến sự trữ tình, thơ mộng.
+ Sông Hương được coi là biểu tượng của âm nhạc, của thơ ca, của lịch sử mà gắn liền với những đặc điểm văn hóa đặc trưng, với vẻ đẹp của người dân Huế.
– Uyên bác: cả hai tác giả đều sử dụng góc nhìn đa chiều, áp dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực nghệ thuật để miêu tả hình ảnh của hai dòng sông.
2. Đặc điểm riêng biệt trong từng hình ảnh dòng sông:
a/ Sông Đà:
– Trong đoạn trích, nhà văn tập trung vào khía cạnh hung bạo, dữ dội của sông Đà, giống như một kẻ thù đáng sợ và tàn ác.
-> Điều này được thể hiện rõ nhất qua hình ảnh của nước dữ, gió dữ, và những tảng đá dữ đội đặc biệt, những tảng đá này như những trận địa đầy nguy hiểm, luôn đe dọa tính mạng của con người. – Sông Đà được biểu lộ qua sự dữ dội, khác lạ: tiếng thét của sông Đà gần như là tiếng kêu gào của hàng ngàn con trâu dữ mộng, và mỗi viên đá trên sông đều mang trong mình nét hung ác, thù địch...
– Đặc biệt, tác giả vẽ nên hình ảnh hung dữ của sông Đà để làm nổi bật sự tài ba, trí tuệ của người lái đò. Tại đây, sông Đà trở thành một trận chiến gay go. Và mỗi lần vượt qua thác, người lái đò phải chiến đấu với thần sông, thần đá…
b/ Sông Hương:
– Sông Hương được nhấn mạnh ở vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình, gợi cảm và nữ tính, luôn hiện hữu như hình ảnh của một cô gái xinh đẹp, mong manh và đầy tình yêu say đắm. Ở nguồn, nó là một cô gái Di gan phóng khoáng, hoang dại; ở cánh đồng Châu Hóa, nó là một thiếu nữ ngủ mơ màng; và trong đêm tối, nó như một nghệ sĩ đàn dương, hoặc là nàng Kiều tài năng, đa tình nhưng vẫn trung thành, là hình ảnh của một người con gái dịu dàng thuộc về đất nước.
– Sông Hương được mô tả sâu sắc qua lăng kính văn hóa Huế, như một người mẹ phù sa ân cần bảo vệ cho vùng đất giàu truyền thống văn hóa từ xa xưa.
– Sông Hương được cảm nhận qua góc nhìn của tình yêu: dòng nước của sông Hương như là biểu tượng của tình yêu đang tìm kiếm người đợi chờ. Khi chảy qua Huế, sông Hương mềm mại như một lời “vâng” tình cảm. Trước khi đổ vào biển, sông Hương giống như một người con gái khẽ khàng chia tay người yêu, thể hiện sự lưu luyến và chút lẳng lơ kín đáo.
– Qua hình tượng của sông Hương mang vẻ đẹp nữ tính, tác giả thể hiện nét lãng mạn, trữ tình của vùng đất Huế.
3. Trách nhiệm cá nhân trong việc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên quê hương, đất nước.
Học sinh có thể phát biểu quan điểm riêng dựa trên các gợi ý sau: Thế hệ trẻ phải chịu trách nhiệm bảo vệ cảnh quan đất nước bằng những hành động cụ thể như: tôn trọng và bảo vệ môi trường, quảng bá vẻ đẹp tự nhiên…
III. Tổng kết: Đánh giá toàn diện về sự đóng góp của hai nhà văn
– Thông qua vẻ đẹp tương đồng của hai dòng sông, chúng ta nhận thấy sự đặc biệt của hai tâm hồn có tình yêu sâu đậm với thiên nhiên và niềm tự hào về vẻ đẹp của đất nước Việt Nam.
– Mỗi nhà văn đều có phong cách nghệ thuật riêng biệt trong việc mô tả các dòng sông, giúp độc giả khám phá một cách đa dạng về vẻ đẹp của quê hương, đất nước của mình.
