Buzz
Qua 2 bài văn mẫu này, giúp các bạn có thêm tài liệu tham khảo phong phú, nâng cao kiến thức, rèn luyện kỹ năng viết văn nghị luận xã hội ngày một thành thạo hơn. Hãy tham khảo thêm nhiều bài văn xuất sắc khác tại phần Văn 12.
Luận văn Văn học là nhân học - Mẫu 1
Trong cuộc sống này, ngoài con người, còn có hai điều rất khó hiểu và khó nắm bắt đúng. Đó là tình yêu và văn chương. Có ai dám khẳng định rằng mình hiểu tình yêu và cũng có ai dám khẳng định rằng mình đã định nghĩa được văn chương? Văn chương cũng giống như tình yêu, mang trong mình vô vàn sắc màu. Vì thế, không thể nào nắm bắt được nó bằng tay, ngửi bằng mũi hay nhìn bằng mắt được. Người ta nói về văn chương rất nhiều, rất đẹp! Nhưng với Goóc-ki, ông đã rút ra kết luận: “Văn học là nhân học” - đúng như bản chất của văn chương.
Định nghĩa văn học gồm năm chữ dường như rất ngắn gọn, nhưng thực chất ý nghĩa của nó lại không hề ngắn gọn. Văn học không chỉ là việc nghiên cứu về con người, mà còn là việc hiểu sâu hơn về tâm hồn con người và cách làm người. Đó có thể là điều Goóc-ki muốn truyền đạt cho chúng ta - những người đã bước chân vào thế giới văn chương.
Câu nói của Goóc-ki dường như được rút ra từ chính cuộc sống của ông. Đó là một phát hiện mới nhưng cũng không mới; một câu nói ngắn gọn nhưng lại không hề ngắn gọn. Với những người coi văn chương là thứ vô ích, câu nói đó của ông sớm trở nên vô nghĩa như những bông hoa đã héo úa trước khi kịp nở.
Trong văn chương, ngôn từ là chất liệu chính để tạo nên tác phẩm, nhưng yếu tố quyết định cuối cùng sự sống còn của tác phẩm không chỉ là ngôn từ mà còn là hình tượng nhân vật. Nhân vật trong văn chương chính là những con người thực của cuộc sống, qua đó ta có thể hiểu rõ hơn về thế giới tâm hồn bí ẩn mà bề ngoài không thể nào hiểu được.
Học văn hoặc viết văn đều nhằm mục đích nhận thức sâu sắc hơn về cuộc sống và con người. Học văn cũng là học cách làm người. Văn học đã chọn cuộc sống làm đối tác trung thành của mình. Và vì lẽ đó, văn học phải là nhân học, không gì khác.
Tuy nhiên, văn học không chỉ là phương tiện nhận thức mà còn phải làm tốt vai trò giáo dục. Học văn cũng là học cách làm người. Điều tác phẩm văn học muốn truyền đạt qua những nhân vật xấu là con người cần loại bỏ, căm ghét và chống lại cái xấu, đừng để cái xấu tồn tại trong cuộc đời. Điều đó cũng có nghĩa là văn học dạy người ta hướng thiện và tiến tới sự hoàn thiện bản thân.
Có thể nói Gorki đã đưa ra một định nghĩa về văn chương rất đúng. Quay lại ý kiến ban đầu của bài viết, đó không phải là một phát hiện mới của Goóc-ki. Câu nói của ông đã nói về bản chất của văn học, một vấn đề mà nhiều người đã đề cập. M. Goóc-ki đã đề cập đến nhân vật trong phát biểu của mình. Văn học giúp con người tốt hơn thông qua nghệ thuật thể hiện nhân vật, không chỉ là về giáo dục. Sự tương đồng và khác biệt giữa con người trong tác phẩm và thực tế là gì? Và sức sống của nhân vật điển hình mạnh thế nào?
Tác phẩm là sự thể hiện của cuộc đời, và con người trong tác phẩm cũng là sự thể hiện của con người trong thực tế. Họ cũng yêu, hận, và có hình hài xấu đẹp như con người thực tế. Nhưng sự phản ánh đó không phải là sao chép nguyên bản. Nhà văn sáng tạo nhân vật dựa trên cuộc sống. Mối quan hệ giữa cuộc đời và văn học là gì? Cuộc đời là nguồn cảm hứng cho văn học. Nhân vật trong tác phẩm thường mang giá trị đặc trưng của xã hội, thời đại. Sức sống của nhân vật điển hình là sức sống của một tác phẩm văn học. Mỗi nhà văn muốn để lại một, hai nhân vật đại diện để làm trong sạch tâm hồn con người theo bản chất của văn học: 'văn học là nhân học'.
Cái điều tưởng là dễ hiểu ấy cứ sống trong mỗi người như sự trường tồn của cuộc đời, của văn học. Mỗi trang văn là mỗi trang đời. Và mỗi trang đời được viết từ những mẫu, những mảnh con người. Vạt áo của triệu nhà thơ không bọc hết bạc vàng mà đời rơi vãi, cũng như không có thứ văn chương nào nằm ngoài quy luật của sự sáng tạo: nghệ thuật vị nhân sinh và văn học là nhân học.
Nghị luận Văn học là nhân học - Mẫu 2
Mối quan giữa văn học và nhân học không phải là điều tình cờ. Trong quá trình nối kết hai lĩnh vực đã có nhiều bất đồng. Ngay từ khái niệm nhân học, là khoa học về con người, đã kéo theo lịch sử dài. Văn học không thể tách rời khỏi nhân học. Điều này hình thành bản chất cốt lõi của văn học ngày nay. M.Gorki cho rằng “Văn học là nhân học” khi thảo luận về vấn đề này.
Văn học là nghiên cứu về cái đẹp trong cuộc sống, sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật để biểu đạt. Phương pháp sáng tạo của văn học thường thông qua việc tưởng tượng và hư cấu. Cách thể hiện các chủ đề thường được thể hiện qua ngôn ngữ. Ngôn ngữ văn học thường mang tính tượng trưng và được tổ chức một cách cẩn thận để tăng cường giá trị. Đồng thời, ngôn từ văn học thường mang tính chất sâu sắc và biểu cảm.
Văn học phản ánh và giải thích nhận thức, cũng như thái độ của con người đối với cuộc sống. Nó cũng đặt ra những vấn đề về bản chất nhân sinh.
Nhân học là một lĩnh vực nghiên cứu về tồn tại của con người trong môi trường tự nhiên và nghệ thuật. Từ góc độ tổng quát, 'Nhân học' là về việc hiểu về con người.
Thông qua tác phẩm, văn học phản ánh sâu rộng về cuộc sống tinh thần, vật chất và quy luật xã hội. Theo M.Gorki, 'nhân học' ở đây tập trung vào việc phản ánh mặt xã hội của con người, tức là lòng nhân ái của họ.
Vì vậy, 'Văn học là nhân học' có thể hiểu là văn học thể hiện và tôn trọng tình yêu thương con người trong mỗi tác phẩm văn chương. Văn học đặt con người làm trung tâm và nhằm phục vụ cuộc sống con người.
Ban đầu, văn học chỉ là một biểu hiện nghệ thuật ghi chép suy tư, cảm xúc và rung cảm về thực tại cuộc sống. Theo thời gian, văn học trở thành công cụ giúp con người phản ánh sâu sắc thực tế, tinh thần và là vũ khí trong cuộc chiến vì lẽ phải, sự công bằng. Tuy nhiên, không phải tất cả nhà văn đều tôn trọng và sử dụng chức năng này.
Câu nói của M.Gorki dường như được rút ra từ cuộc sống của ông – một nhà văn hiện thực vĩ đại. Từ kinh nghiệm thực tế, M.Gorki tóm gọn thành triết lý ngắn gọn nhưng chính xác đến lạ kỳ. Nhiệm vụ của văn học là phản ánh chân thực cuộc sống con người. Góc độ phản ánh phải mang tính nhân văn, nhằm giải phóng con người khỏi mọi khổ đau hay ràng buộc.
Đó là một phát hiện mới nhưng lại không mới, được tóm gọn trong một câu nói ngắn nhưng không đơn giản. Với những người coi văn chương là vật chất vô giá trị, câu nói đó gần như vô nghĩa. Nhưng ở đây, M.Gorki thực sự đưa ra một triết lý đòi hỏi chúng ta phải suy ngẫm.
Như hội họa, âm nhạc, điêu khắc… văn học ban đầu là một nghệ thuật. Văn học tuân thủ các nguyên tắc của một nghệ thuật ngôn ngữ với cấu trúc phức tạp và chặt chẽ. Nó là một nghệ thuật đích thực, hướng đến việc giải trí và thỏa mãn nhu cầu cảm xúc của con người.
Tuy nhiên, văn học thực sự vượt lên trên điều đó khi tồn tại và phát triển. Đối tượng chính của văn học là con người và thực tại cuộc sống. Hai đối tượng này được phản ánh qua mọi góc độ trong một tương quan phức tạp và đa chiều.
Nói văn học là nhân học là một phát hiện đúng và giàu tính nhân văn. Văn học không chỉ phản ánh đời sống con người mà còn cảm nhận và thấu hiểu con người. Văn học thể hiện những ước mơ, khát vọng, tâm trạng của con người sâu thẳm trong tâm hồn với sự đa dạng, phong phú.
Đọc những bài ca dao bình dân trong di sản văn học dân tộc ta hiểu rõ đời sống tinh thần, tâm trạng của những người lao động nghèo khổ mà lòng nghĩa tình, mong muốn cuộc sống êm đềm, hạnh phúc. Những bài ca dao ngắn ngủi, dịu dàng không chỉ là một loại nghệ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng cả một thế giới được bảo tồn kỹ lưỡng và lâu dài.
Qua hình ảnh chị Dậu trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố, ta hiểu được lòng khao khát của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám luôn mong muốn một cuộc sống yên bình trong một thực tế đầy những bất công. Đối với họ, đó không phải là nghèo khổ đáng sợ nhưng cái đáng sợ hơn là nguy cơ tai họa có thể ập đến bất cứ lúc nào mà họ không có khả năng phòng tránh hoặc đối kháng. Tác phẩm cũng hé lộ ý nghĩa sâu sắc của tựa đề Tắt đèn, vừa tinh tế vừa đầy lòng trắc ẩn của tác giả đối với số phận con người.
Đọc truyện ngắn Cô bé bán diêm, ta cũng nhận ra niềm khao khát được sống hạnh phúc bên người thân yêu của cô bé bán diêm nghèo khổ. Cái lạnh của đêm Noel không đáng sợ bằng sự lạnh lùng trong lòng cô bé và sự thương tâm, lòng người trong cuộc sống này.
Chỉ khi nào văn học trở thành văn học đích thực, nó mới thể hiện được sự khám phá và sáng tạo. Nó tạo ra những giải thích đẹp và sâu sắc về con người và đời sống con người. Với văn học, ngôn từ là chất liệu đầu tiên để xây dựng tác phẩm, nhưng yếu tố quyết định sự sống còn của tác phẩm lại không phải là ngôn từ mà chính là hình tượng nhân vật. Nhân vật văn học không ai khác ngoài những con người trong cuộc sống. Trở thành đối tượng phản ánh của văn học, con người hiện ra sống động, chân thực trong mỗi tác phẩm. Tất cả chứa đựng tính nhân văn của văn học.
Đọc tác phẩm, ta nhận ra bản thân qua từng nhân vật ở mỗi khía cạnh tâm hồn, từng biểu hiện tình cảm, hiểu rõ hơn và sâu hơn về thế giới tinh thần phong phú và bí ẩn mà thường bị cái ngoại vi bao phủ. Và chính “thế giới tinh thần phong phú và bí ẩn” đó thể hiện rõ nhất sự nhân văn của văn chương.
Qua nhân vật Thúy Kiều, ta thấy được biến động tinh thần của nàng trong mỗi tình huống cụ thể. Khi vui vẻ, hạnh phúc. Khi đau khổ, tủi nhục đến tận cùng. Khi bế tắc, tuyệt vọng vô cùng. Điều đó khiến ta hiểu và chia sẻ cùng thân phận và cuộc đời khổ đau của nàng. Và từ đó, ta càng căm hận hơn xã hội bất nhân độc ác đã đè nén lên nhân phẩm con người; cướp đi quyền sống, quyền tự do của những con người nhỏ bé trong xã hội.
Chính văn học đã khám phá và tôn vinh những phẩm chất quý báu ở con người thường bị cuộc sống che giấu. Sự thấu hiểu từ thực tế đôi khi bị méo mó nhưng trong tác phẩm, người đọc có thể dễ dàng nhận biết điều đó một cách rõ ràng.
Nhờ tác phẩm Chí Phèo, ta biết rằng trong cả những kẻ tội lỗi nhất, trái tim vẫn có thể rung động vì tình yêu. Qua nhân vật AQ, ta hiểu rằng trong cuộc sống cũng có nhiều người vượt qua khó khăn với sức mạnh tinh thần đáng kinh ngạc. Văn học mở ra cái nhìn sâu sắc vào cuộc sống con người mà không một nghệ thuật nào có thể sánh kịp. Văn học khám phá, phát hiện và ca ngợi những đặc điểm tốt đẹp ở họ, những điều đã lâu bị cuộc sống che lấp.
Trong cuộc đời, Nguyễn Du có thể không làm được điều đó, nhưng qua văn học, ông đã đi xa hơn, vượt lên trên mọi sự tầm thường, mơ ước, khao khát. Ông mở ra một cái nhìn rộng lớn và toàn diện về xã hội hiện tại và hành trình tìm kiếm ý nghĩa sống của nhân vật. Có những điều chỉ có văn học mới có thể thực hiện được.
Không còn nghi ngờ gì nữa, những sản phẩm được tạo ra trong quá trình tương tác đó chính là biểu hiện của 'nhân học' – tình yêu thương con người và cuộc sống. Ngay cả kết quả cuối cùng cũng là vì con người mà tồn tại.
Văn học còn là sự thể hiện tinh tế của tư tưởng và tình cảm, ước mơ và khát vọng, quan điểm và lý tưởng thẩm mĩ của nhà văn về con người và cuộc sống. Mỗi trang văn, mỗi bài thơ, dù nói về chủ đề gì, đều thể hiện lòng yêu thương hoặc sự ghét của tác giả. Tác phẩm thể hiện một quan điểm về cuộc sống hoặc lên án cái ác, hoặc ca ngợi tình yêu, đề cao sự thiện, cái đẹp của thiên nhiên và con người.
“Văn học là nhân học” là một ý niệm sâu sắc như chính bản chất của văn học. Văn học là khoa học về con người, không chỉ là về con người sinh học mà còn là về những con người với cuộc sống tinh thần phong phú và đa dạng của họ. Tư tưởng ấy không chỉ là lý thuyết mà nó còn biến thành hành động, trở thành động lực thúc đẩy hành động.
Học văn là để hiểu sâu hơn về tâm hồn con người và để học cách trở thành một con người tốt hơn. Điều đó có lẽ là điều mà M.Gorki muốn nói với chúng ta – những người đã bắt đầu khám phá thế giới văn học?
Khi đến với văn chương, chúng ta bước vào một thế giới của tình người. Tác phẩm là điểm gặp gỡ đầu tiên giữa nhà văn và người đọc thông qua thế giới của những nhân vật phong phú và sống động. Để văn học là nhân học, cả nhà văn và độc giả đều phải “kết dính” trong tình yêu thương vô hạn và vĩnh hằng với con người. “Một nghệ sĩ chân chính phải là một nhà văn nhân đạo từ trong cốt tủy” (Sê khốp). Và rõ ràng, tác phẩm văn học cũng chính là nhân học, là khoa học về con người.
