Buzz
Nhận định về khổ thơ 1 trong bài Nói với con được lựa chọn kỹ lưỡng nhất từ các tác giả học sinh giỏi trên toàn quốc, mang lại cho học sinh lớp 9 cái nhìn sâu sắc hơn về mối quan hệ gia đình, tình cảm cha con sâu sắc.
Với lời văn trìu mến đầy chân thành, hình ảnh thơ miêu tả đậm nét văn hóa dân gian miền núi, khổ thơ 1 trong bài Nói với con đã giúp độc giả cảm nhận được tình thân thiết trong gia đình, tình yêu quê hương và ý chí phấn đấu trong cuộc sống. Đồng thời, có thể tham khảo thêm về các bài phân tích, nhận định về mối quan hệ cha con trong bài thơ Nói với con. Hãy cùng đọc bài viết dưới đây của Mytour để hiểu rõ hơn nhé:
Nhận định khổ thơ đầu bài Nói với con của Y Phương
- Bản đồ tư duy Cảm nhận khổ thơ 1 trong bài Nói với con
- Kế hoạch cảm nhận khổ thơ 1 trong bài Nói với con của Y Phương (3 mẫu)
- Phân đoạn văn cảm nhận khổ 1 trong bài thơ Nói với con
- Đánh giá khổ thơ 1 của Nói với con
- Nhận định về khổ thơ đầu tiên của Nói với con ngắn gọn
- Nhận định khổ đầu tiên của bài thơ Nói với con
- Đánh giá khổ thơ đầu bài Nói với con (7 mẫu)
- Phân tích khổ thơ 1 của bài thơ Nói với con
- Phân tích khổ thơ 1 bài Nói với con
- Phân tích khổ thơ 1 Nói với con xuất sắc nhất
Bản đồ tư duy Cảm nhận khổ thơ 1 trong bài Nói với con
Kế hoạch cảm nhận khổ thơ 1 trong bài Nói với con của Y Phương
a) Giới thiệu
Thông tin về tác giả và tác phẩm:
- Y Phương là một nhà thơ đặc biệt của dân tộc, tác phẩm thơ của ông phản ánh từ đáy lòng, gần gũi và đơn giản nhưng đầy nhân văn.
- “Nói với con” là một bài thơ xuất sắc của Y Phương, thể hiện tình cảm thiêng liêng giữa cha và con. Bài thơ như một cuộc trò chuyện chân thành giữa người đi trước và người đi sau, của cha dành cho con yêu, những kỷ niệm đáng nhớ.
- Tóm tắt nội dung khổ thơ 1: Cha kể với con về nguồn gốc, tình yêu thương, và cuộc sống bình dị ở quê hương.
b) Phần thân bài
* Luận điểm 1: Tình thương cha mẹ vô bờ bến và sâu sắc
- Ngay từ những dòng đầu tiên, lời thơ như một cuộc trò chuyện thẳng thắn:
“Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười”
- Một đứa trẻ từ lúc mới hình thành trong bụng mẹ đã được bao bọc bởi tình thương và quan tâm của cha mẹ.
- Trong bài hát “Nhật ký của mẹ” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, có câu: “Bao ngày mẹ ngóng, bao ngày mẹ trông, bao ngày mẹ mong con chào đời…” -> Đó là biểu hiện của tình yêu thương sâu sắc của cha mẹ dành cho con.
- Hình ảnh một em bé chập chững bước đi đầu tiên trên con đường đời luôn được sự động viên và ủng hộ từ cha mẹ.
=> Không gian gia đình nhỏ bé nhưng đong đầy ấm áp và hạnh phúc.
* Điểm luận 2: Trẻ con lớn lên trong bầu không khí thuần nông của quê hương.
- Tác giả lại truyền đạt những tình cảm gần gũi, mối quan hệ đồng bào và tình thân thiết của làng quê, toát lên sự trân trọng và yêu quý.
“Người đồng mình thương lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”
- Tác giả tường thuật về những kỷ niệm, những cánh rừng rực hoa, những con đường quen thuộc, giản dị nhưng sâu lắng chứa đựng nhiều tình cảm.
“Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát”
- Hành động “ken, cài” không chỉ diễn tả mà còn thể hiện sự gắn kết sâu sắc trong lao động, cuộc sống của những người dân quê hương.
“Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng”
- Cánh rừng núi quê hương xinh đẹp, lãng mạn và tình cảm đã bảo vệ và dưỡng dục con người, cả về tinh thần và phong cách sống.
-> Tác giả muốn thông qua những câu thơ này để khơi gợi lòng yêu thương cho xóm làng, cho những người mà con gắn bó, những người không phải cùng máu mà còn thân thiết hơn cả gia đình.
=> Đoạn thơ khẳng định việc con lớn lên trong tình thương của cha mẹ và sự che chở của quê hương là bản sắc của làng quê.
* Tính Nghệ Thuật Đặc Biệt
- Việc sử dụng từ ngữ sinh động, hình ảnh sống động.
- Phong cách diễn đạt phù hợp với người dân miền núi.
- Thể thơ tự do được sử dụng một cách linh hoạt và cụ thể, truyền đạt được cảm xúc một cách tự nhiên và sâu sắc.
- Các biện pháp tu từ, so sánh, và điều ngữ được áp dụng một cách tinh tế.
c) Phần Kết
- Tổng hợp lại giá trị nội dung của khổ thơ đầu trong bài Nói với con.
- Chia sẻ những cảm nhận cá nhân của bạn về bài thơ.
Cảm Nhận Khổ Thơ Đầu Trong Bài Nói Với Con
Nhà thơ Y Phương, một tác giả nổi tiếng với bài thơ 'Nói với con', đã thể hiện sâu sắc về nguồn gốc và tình yêu của mỗi con người trong gia đình và quê hương. Khung cảnh gia đình ấm áp, tình thương từ bố mẹ được phác họa rõ nét qua những dòng thơ đầy ý nghĩa.
Cảm nhận về khổ thơ đầu tiên trong bài thơ 'Nói với con'.
Bài thơ 'Nói với con' là một tác phẩm tiêu biểu của Y Phương, thể hiện sự quý trọng và tự hào về truyền thống dân tộc. Những lời tâm sự chân thành của người cha đã khắc sâu vào lòng người đọc.
'Nói với con' là những dòng lời đầy ấm áp của cha mẹ dành cho con. Từng bước đi của con được hưởng ơn bố mẹ che chở, yêu thương.
'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười'
Hình ảnh 'chân phải', 'chân trái' kết hợp với số từ 'một bước', 'hai bước' gợi nhớ đến hình ảnh em bé chập chững bước đi. Đây là biểu hiện tình thương của cha mẹ dành cho con, từ khi con chào đời, cha mẹ luôn bên con, yêu thương và chăm sóc.
'Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng'
Cuộc sống lao động và tình thân quê hương là nơi nuôi dưỡng tâm hồn con. 'Người đồng mình' không chỉ là những người cùng quê cùng dân tộc mà còn là những người gắn bó, thân thiết. Họ sống tích cực và lạc quan giữa những khó khăn, mang lại sự tươi vui và ấm áp cho cuộc sống.
Bài thơ khép lại khổ đầu tiên bằng việc nói về tình cảm gia đình và quê hương. Với lời thơ đầy cảm xúc, mộc mạc, Y Phương đã truyền đạt được tình thương và sức sống của người dân miền núi.
Cảm nhận về khổ đầu tiên của 'Nói với con'
'Nói với con' là một tác phẩm xuất sắc của nhà thơ Y Phương. Ở khổ thơ thứ nhất, qua lời nhắn nhủ của người cha, tác giả đã làm nổi bật cội nguồn nuôi dưỡng mỗi con người, từ gia đình.
Gia đình là nơi con nhận được sự sống và sự yêu thương, nơi con học cách bước đi, biết trân trọng những khoảnh khắc đầu đời. Quê hương và những người đồng mình cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và nuôi dưỡng con trưởng thành.
Mặc dù cuộc sống đầy khó khăn, những người đồng mình vẫn sống lạc quan, hòa hợp với thiên nhiên và tạo ra những vẻ đẹp tươi sáng cho cuộc sống. Quê hương với sự hào phóng và nhân ái của mình là một nguồn cảm hứng lớn cho sự trưởng thành của con người.
Khổ thơ đầu tiên của bài Nói với con là lời nhắn nhủ chân thành của một người cha. Gia đình và quê hương là nền tảng quan trọng giúp con phát triển và trưởng thành.
Cảm nhận về đoạn đầu của bài thơ Nói với con
Tình thân gia đình và tình yêu quê hương là những điều thiêng liêng nhất, mang tính nguyên sơ nhất trong lòng người Việt Nam. Tình thương con cái và hy vọng thế hệ sau tiếp nối truyền thống của tổ tiên, dân tộc, quê hương là cách thể hiện cụ thể nhất cho tình yêu đẹp đó. Trong bài thơ “nói với con” của tác giả Y Phương, chúng ta cảm nhận được sự mộc mạc, chân thành của người dân miền núi thông qua những lời tâm tình chân thành, những lời dặn dò, chia sẻ ân cần của cha mẹ với con, tỏ lòng tự hào về bản sắc con người và quê hương yêu dấu.
Bài thơ được sáng tác vào năm 1980, chỉ sau 5 năm kể từ ngày miền Nam được thống nhất. Đó là thời kỳ mà cả vật chất lẫn tinh thần của nhân dân cả nước, đặc biệt là những người dân miền núi, đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian nan. Từ hiện thực khó khăn đó, nhà thơ đã sáng tác ra bài thơ này. Bài thơ như là một lời tâm sự của tác giả với chính mình, để động viên bản thân và cũng là một lời nhắc nhở cho thế hệ mai sau.
Mở đầu bài thơ, bằng những lời tâm tình với con, Y Phương đã gợi lên nguồn gốc, sự nuôi dưỡng của mỗi con người. Ở 4 câu thơ đầu, tác giả nói với con rằng nguồn gốc và sự nuôi dưỡng đầu tiên của con là gia đình:
'Chân phải bước về phía cha
Chân trái bước về phía mẹ
Một bước tiếp xúc tiếng nói
Hai bước đến với tiếng cười”
Bằng cách sử dụng nhịp thơ 2/3, cấu trúc đối xứng và việc lặp lại từ ngữ, tạo ra một âm điệu tươi vui, gần gũi: chân phải – chân trái, một bước – hai bước, tiếng nói – tiếng cười. Tác giả đã tạo nên một hình ảnh cụ thể, thường thấy trong đời sống: đứa trẻ đang tập đi, cha mẹ đứng quanh vui mừng, hân hoan theo mỗi bước chân của con. Mỗi bước đi, mỗi tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm sóc, quan tâm. Từng góc nhà đều tràn ngập tiếng nói, tiếng cười của cha mẹ. Đó là bức tranh của một gia đình hạnh phúc, đầy tình thương, đầy niềm vui.
Tuy nhiên, đằng sau những lời nói cụ thể đó, tác giả muốn nói lên một điều quan trọng hơn: con sinh ra và lớn lên trong tình thương yêu, sự chăm sóc, mong đợi của cha mẹ. Gia đình là nguồn gốc và nơi dưỡng nấng con. Do đó, trên hành trình đời con, không được quên điều này.
Ngoài tình thân gia đình ấm áp, hạnh phúc, quê hương thơ mộng và cuộc sống lao động trên quê hương cũng là những điều giúp con trưởng thành, làm phong phú tâm hồn con:
“Người đồng mình yêu thương con nhiều lắm ơi!
Đan nan nứa thành hoa
Ken vách nhà hát
Rừng phát triển hoa lá
Con đường mở ra cho lòng nhân ái”
Quê hương được miêu tả qua lối nói hình ảnh của người dân vùng cao – “người đồng mình”. Sự giới thiệu này kết hợp với lời kêu gọi “con ơi” tạo nên sự trìu mến, gần gũi trong lời cha dành cho con. Tác giả sử dụng các hình ảnh sống động: “Đan nan nứa thành hoa”: miêu tả việc trang trí công cụ lao động thô sơ thành đẹp đẽ bởi “người đồng mình”; tạo ra hình ảnh tinh tế về sự khéo léo, sáng tạo của họ. “Ken vách nhà hát”: mô tả sinh hoạt văn hóa, gia đình của “người đồng mình”, khiến cho những vách nhà như được trang trí bởi những bài hát, hòa mình trong không gian âm nhạc; gợi lên một thế giới đầy tâm hồn và lạc quan của người dân miền cao. Cách sử dụng các động từ như “đan”, “ken” vừa diễn đạt sự khéo léo trong lao động, vừa thể hiện sự gắn bó của “người đồng mình” trong cuộc sống lao động.
Bằng cách nhân hoá “rừng” và “con đường” thông qua từ ngữ “cho”, người đọc có thể hiểu về lối sống đầy tình thương của “người đồng mình”. Quê hương chính là nơi đưa con vào cuộc sống êm đềm. Nguồn gốc của hạnh phúc con người chính là gia đình và quê hương – nơi cung cấp điều kiện cho con phát triển, trưởng thành với những phẩm chất tốt lành trong tình yêu thương và tâm hồn. Có lẽ đó chính là điều mà người cha muốn nói với con.
Cuối cùng, tác giả chia sẻ với con về những kỷ niệm ấm áp, hạnh phúc nhất của cha mẹ. Đó cũng chính là nguồn cảm hứng để tạo ra con:
'Cha mẹ luôn nhớ về ngày cưới
Ngày đẹp nhất trong cuộc đời”
“Nhớ về ngày cưới” là nhớ về những kỷ niệm của sự khởi đầu của một gia đình. Đó là biểu hiện của tình yêu và con là kết quả của tình yêu đó. “Ngày đầu tiên đẹp nhất” có thể là ngày cưới của cha mẹ, nhưng cũng có thể là ngày con chào đời.
Với tâm trạng chân thành, ngọt ngào, đoạn thơ là lời nhắn nhủ, gửi gắm tình cảm của người cha về nguồn gốc và sự nuôi dưỡng con: gia đình, quê hương là nền tảng cơ bản để con tiếp tục phát triển, trưởng thành. Do đó, con phải sống với tất cả tình yêu và niềm tự hào.
Đoạn thơ đầu tiên trong bài thơ “Nói với con” của Y Phương mang lại cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ cao quý giữa cha và con, làm dấy lên những cảm xúc, gửi đi thông điệp yêu thương của cha mẹ dành cho con cái. Bằng cách diễn đạt đơn giản, chân thành, thông qua những hình ảnh cụ thể và sâu sắc, bài thơ đã truyền đạt một cách độc đáo và sâu sắc nhất về tình yêu thương gia đình và tình yêu đối với quê hương. Trong lòng ta vang lên những giai điệu: “Cha sẽ là đôi cánh. Đưa con bay cao hơn nữa…. Cha sẽ là bức tường vững chắc. Che chở con suốt cuộc đời….”.
Cảm nhận về đoạn thơ đầu trong bài Nói với con
Cảm nhận về khổ thơ 1 trong bài Nói với con - Mẫu 1
Nói với con của Y Phương là một bài thơ sâu lắng về tình thân, tình quê hương cội nguồn. Thông qua lời dặn dò con, với một ngôn từ chân thành, giản dị và chân chất, Y Phương khơi gợi về nguồn gốc của mỗi con người, thể hiện niềm tự hào về sức sống mạnh mẽ của quê hương mình.
Bài thơ bắt đầu từ tình thân gia đình và lan tỏa ra là tình yêu quê hương, từ những kỷ niệm thân thương, quý báu mà nâng niu thành triết lý sống. Cảm xúc, chủ đề của bài thơ được phơi bày, dẫn dắt một cách tự nhiên, có tính chất tổng quát nhưng vẫn sâu sắc. Nói về nguồn gốc của con, điều đầu tiên cha muốn truyền đạt là tình thân gia đình. Gia đình là nơi nuôi dưỡng con trưởng thành:
“Chân phải bước về phía cha
Chân trái bước về phía mẹ
Một bước đến gần tiếng nói
Hai bước đến gần tiếng cười”
Con trưởng thành mỗi ngày dưới sự yêu thương, sự che chở và hy vọng từ cha mẹ. Đó là hình ảnh của một mái ấm gia đình đầy hạnh phúc. Người con được bảo bọc, được ôm ấp trong vòng tay ấm áp của cha mẹ. Lời thơ đặc biệt này được diễn tả bằng hình ảnh, với cách mô tả cụ thể để truyền đạt ý trừu tượng về cuộc sống miền núi, khiến cho câu thơ trở nên mộc mạc nhưng rất đầy cảm xúc: bước chân chạm vào tiếng cười, tiếng nói.
Cha dạy con từ lời đầu tiên đó để nhắc nhở về tình thân gia đình, về nguồn gốc của mỗi người. Với nhịp thơ 2/3, cấu trúc đối xứng, và việc sử dụng nhiều từ lặp lại, tạo ra âm điệu tươi vui, gần gũi: chân phải, chân trái; một bước, hai bước, tiếng nói, tiếng cười… Y Phương tạo ra không khí ấm cúng, hạnh phúc của gia đình. Mỗi bước đi, mỗi tiếng nói của con đều được cha mẹ quan tâm và hoan hỷ chào đón. Đó là tình thân mật, công lao của cha mẹ mà con phải nhớ mãi.
Người cha còn kể cho con biết: Con lớn lên trong cuộc sống lao động, trong tình yêu thương của “Người đồng mình” và trong tình thân của quê hương bản làng. Con trưởng thành trong cuộc sống lao động của người dân nơi đây. Cuộc sống lao động chăm chỉ và niềm vui của “Người đồng mình” được tác giả mô tả qua những hình ảnh đẹp:
“Người đồng mình yêu con nhiều lắm ơi
Đan lờ cài hoa nơi dòng suối
Vách nhà đậu câu hát vang
Rừng xanh in hoa sắc tươi
Con đường dẫn tấm lòng sẻ chia”
Đan lờ: Dụng cụ đánh bắt cá của người miền núi. “Đan lờ cài hoa” biểu hiện sự trân trọng công việc tạo ra vẻ đẹp của người lao động. Vách nhà đậu câu hát là biểu hiện của cuộc sống an lành với niềm vui và hạnh phúc. Các động từ “cài, đậu” được sử dụng khéo léo, vừa diễn tả động tác cụ thể trong lao động, vừa nói lên cuộc sống lao động gắn bó, hòa quyện niềm vui.
Trên hết, con trưởng thành dưới sự ân cần bảo vệ của con người và núi rừng quê hương. Rừng mang đến cho con sự sống, nguồn sống. Những đóa hoa của rừng chính là vẻ đẹp của tự nhiên mà rừng ban tặng. Rừng núi mang lại những khoảnh khắc đẹp, niềm vui và hạnh phúc cho mỗi con người. Những con đường xuyên qua bản làng, rừng núi nối liền tình thân, giúp đỡ đôi chân con bước vào cuộc sống.
Đến đây, ta hiểu rằng, người cha muốn truyền đạt cho con biết về quê hương của mình, một nơi giàu truyền thống văn hoá và nghĩa tình.
Quê hương là những gì thân thuộc, gần gũi nhất, đó cũng là nguồn gốc sâu thẳm của tình yêu Tổ quốc. Người cha còn nhắc đến những kỷ niệm ngày cưới với con để mong con luôn nhớ rằng con lớn lên trong tình yêu trong sạch và hạnh phúc của cha mẹ. Con là kết quả của tình yêu và hạnh phúc gia đình. Đó là nền móng của mọi tình yêu trong con:
“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”.
Nói với con những điều đó, người cha muốn truyền đạt cho con tình yêu và lòng tự hào về quê hương, về gia đình. Cha tự hào khi nói với con về sức sống kiên cường, mãnh liệt, về truyền thống cao đẹp của quê hương và mong ước con sẽ tiếp tục truyền thống đó. Nói về sức sống kiên cường, mãnh liệt của quê hương nói về sức sống của cả cộng đồng. Trong đó có cha mẹ, có đồng bào, có những người cùng quê hương.
Sự tái diễn nhiều lần cụm từ này nhằm khẳng định phẩm chất của người đồng mình là phẩm chất của quê hương vì sức sống của quê hương do người đồng mình tạo ra. Lời thơ mộc mạc, giản dị gợi bao tình yêu thương, sự gần gũi mến thương.
Phần đầu bài thơ “Nói với con” thể hiện sâu sắc tình cảm gia đình ấm áp, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc. Bài thơ giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tinh thần của người miền núi, gợi nhớ tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống. Giọng điệu trìu mến tha thiết, thể hiện qua lời tâm sự của cha với con, của thế hệ truyền lại cho thế hệ kế tục.
Cảm nhận khổ 1 Nói với con - Mẫu 2
Trong hành trình sáng tạo của Y Phương, bài thơ 'Nói với con' là một tác phẩm mặc dù được viết bằng ngôn từ mộc mạc, giản dị của người dân miền núi nhưng mang đậm nhiều ý nghĩa sâu xa về tình quê hương, dân tộc. Phần đầu của bài thơ Nói với con thể hiện sâu sắc tấm lòng thiết tha ấy:
Chân phải bước về phía cha
Chân trái bước về phía mẹ
Một bước chạm vào tiếng nói
Hai bước đến với tiếng cười
Người đồng mình yêu quý con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng đem đến hoa
Con đường dành cho những tấm lòng
Cha mẹ luôn nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên tuyệt vời nhất trong cuộc đời.
Bài thơ 'Nói với con', một tác phẩm văn học do Y Phương sáng tác sau khi chuyển về làm việc tại Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh Cao Bằng. Mang đậm tâm hồn của một người cha truyền dạy con trước khi con rời xa quê hương để tự lập, bài thơ nói chung, đoạn thơ cụ thể đã khơi gợi trong đứa con ý niệm về nguồn gốc của mình với từ ngữ mộc mạc, bình dị, giọng điệu thấm thiết, đầy tình thương.
Phần mở đầu của đoạn thơ bằng bốn câu thơ ngắn gọn:
'Chân phải bước tới cha
.........
Hai bước tới tiếng cười'
Thông qua lời nói mộc mạc, bình dị, tự nhiên của người dân núi, bốn dòng thơ đã tạo ra hình ảnh của một ngôi nhà sàn đơn sơ, ấm áp, một đứa trẻ mới bắt đầu bước vào cuộc đời, những bước đi vụng về, những tiếng nói trong trẻo của tuổi thơ giữa lòng yêu thương và sự chăm sóc của cha mẹ.
Dù khi bước chân phải của đứa con vấp phải trở ngại, ngã lăn, cha luôn sẵn sàng giúp đỡ, còn khi trẻ bước vấp về bên trái, vòng tay yêu thương của mẹ sẵn lòng ôm ấp, an ủi. Mỗi bước đi mạnh mẽ của con, mỗi tiếng nói rõ ràng đều là niềm vui của cha mẹ, và qua từng từ bình dị ấy, khổ thơ muốn khẳng định rằng: sự trưởng thành của đứa con là nhờ vào tình thương của gia đình, trong không khí hạnh phúc.
Không chỉ nhờ vào tình thương của gia đình hạnh phúc, mà theo lời của người cha trìu mến trong bài thơ, đứa con còn dựa vào cuộc sống lao động, thiên nhiên thơ mộng và tình thương để trưởng thành:
'Người đồng mình yêu lắm con ơi
...........
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời'.
Trong những câu thơ trên, cụm từ 'người đồng mình' cũng là cách diễn đạt giản dị, mộc mạc của dân miền núi. Mặc dù đơn giản, nhưng trong những từ ngữ đó chứa đựng nhiều tình cảm thân thuộc, miêu tả về đất nước của những người miền núi, những người sống trên mảnh đất chung, có cùng nguồn gốc dân tộc. Cuộc sống lao động được nhà thơ diễn đạt qua những hình ảnh sinh động, mô tả thực tế và ý nghĩa sâu sắc:
'Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát'.
'Lờ' là một dụng cụ dùng để đánh bắt cá, được làm từ những sợi tre, mây, được vót tròn. Công cụ đơn giản đó không chỉ làm nhiệm vụ trong cuộc sống lao động hàng ngày mà còn là biểu tượng của văn hóa. Bởi vì, mỗi sợi tre được vót, mài một cách tỉ mỉ bằng đôi bàn tay khéo léo, cần cù của người lao động.
Vành nan sẽ được đan kỹ, kín đáo để bắt cá, đồng thời cũng cần được đan đẹp, khéo léo, tạo thành những hình ảnh đẹp mắt. Hình ảnh này thể hiện cuộc sống lao động, đặc biệt là lao động ở miền núi, với bao mồ hôi của con người.
Tuy nhiên, qua lời thơ ngọt ngào về quê hương của Y Phương, cuộc sống lao động trở nên thi vị, đầy tình người. Nó tồn tại từ xa xưa, mang lại sự hỗ trợ cho những đứa con trưởng thành trong cuộc sống lao động.
Nếu 'lờ', công cụ đánh bắt cá giản dị, bình dị, đã giúp đứa con trưởng thành thì 'vách nhà', 'câu hát' cũng là hình ảnh, âm nhạc gần gũi, góp phần bảo vệ con người, giúp quá trình trưởng thành của họ mạnh mẽ hơn.
Như chúng ta đã biết, 'vách nhà' ở miền núi Cao Bằng thường được làm bằng những tấm gỗ sát vào nhau hoặc đan từ nan tre. Chúng được kết nối, đan vào nhau. Đó là những vật dụng giản dị, gần gũi với thiên nhiên. Nhưng khi xuất hiện trong thơ ca, chúng trở nên đặc sắc, đặc biệt khi kết hợp với tiếng đàn, điệu hát tươi vui, giàu màu sắc nghệ thuật:
'Vách nhà ken câu hát'
Những câu thơ đơn giản ấy đã đưa lại không khí hân hoan, sôi động của cuộc sống miền núi. Là hình ảnh người dân sau những giờ làm việc vất vả, họ thường sum họp ca hát, chơi nhạc cụ. Âm nhạc của họ lưu luyến, lay động lòng người. Đong đầy tình thương, hạnh phúc mà quê hương ban cho họ. Và, đứa con cũng lớn lên trong tình thương đó.
Ngoài ra, rừng núi quê hương tươi đẹp, tình thương cũng giúp đỡ người con trưởng thành:
'Rừng cho hoa
Con đường cho lòng nhân ái'.
Nếu hình dung về một vùng núi cụ thể, mỗi người có thể nghĩ đến nhiều cảnh khác nhau như thác nước, khu rừng rậm hay tiếng chim hót. Nhưng Y Phương chỉ chọn một hình ảnh, 'hoa', để diễn đạt cảnh quan của rừng. Mặc dù chỉ là một hình ảnh, nhưng nó gợi lên những điều đẹp đẽ và tinh tế nhất. Hoa trong 'Nói với con' có thể là biểu tượng của sự tươi mới - một phần của vẻ đẹp tự nhiên của rừng. Hình ảnh này là một tín hiệu thẩm mỹ, giúp diễn đạt ý định của tác giả: quê hương đẹp đã ấn định tâm hồn tốt lành của con người ở đó.
Nhưng Y Phương chọn chỉ một hình ảnh, 'hoa', để miêu tả vẻ đẹp của rừng. Dù là hình ảnh đơn giản nhưng có sức lan tỏa lớn, gợi lên những điều tuyệt vời nhất. Hoa trong 'Nói với con' có thể là biểu tượng của vẻ đẹp tự nhiên - một phần của vẻ đẹp của quê hương. Khi được đặt trong bài thơ, hình ảnh này giúp thêm phần thẩm mỹ, giúp tác giả diễn đạt ý định của mình: quê hương tươi đẹp đã đúc kết tâm hồn cao quý của con người ở đó.
Quê hương vẫn hiện hữu trong những điều gần gũi, thân thương. Đó là nguồn gốc yêu thương luôn chảy dạt trong lòng mỗi người, qua 'con đường cho những tấm lòng'. Từ 'cho' đậm chất tình cảm. Thiên nhiên ban tặng con người những điều cần thiết để trưởng thành, tặng cho con người những điều tuyệt vời nhất. Thiên nhiên đã bảo vệ, nuôi dưỡng con người về cả tâm hồn và cuộc sống.
Bằng cách nhân hoá 'rừng' và 'con đường' qua từ 'cho', người đọc có thể nhận ra tình nghĩa trong cuộc sống của 'người cùng dòng máu'. Quê hương chính là mái ấm để đưa con vào cuộc sống an lành. Ôm con vào lòng sung sướng, người cha kể về kỉ niệm đánh dấu bước khởi đầu cho hạnh phúc gia đình:
'Cha mẹ luôn nhớ ngày cưới
Ngày đầu tiên tuyệt vời nhất trên đời'.
Mạch thơ dày dạn, mở ra từ tình thân gia đình đến quê hương. Khúc thơ không chỉ là lời tâm tình ấm áp mà còn là lời dặn dò đầy chắc chắn của người cha gửi gắm cho con.
Bằng những bài thơ đẹp, giản dị, bằng cách diễn đạt cụ thể, độc đáo và gần gũi của người miền núi, người cha muốn nói với con rằng: sự ôm ấp của cha mẹ, gia đình và tình nghĩa sâu sắc của quê hương là nơi đã giúp con trưởng thành, là nguồn cơn nuôi dưỡng của con. Con hãy nhớ điều đó.
Chi tiết 'đá kê cao quê hương' là một hình ảnh sâu sắc, là biểu tượng của niềm tự hào cao cả của nhà thơ đối với dân tộc. Thông qua đó, nhà thơ như người cha mong muốn con phải tự hào về truyền thống của quê hương, phải luôn tự tin, vững bước trên con đường cuộc sống. Lòng mong muốn ấy còn được thể hiện qua lời thơ trìu mến, ngữ điệu cảm thán: 'thương lắm con ơi'; 'đâu con', trong những lời tâm tình dặn dò: 'nghe con' nhưng lại chứa đựng niềm tin mạnh mẽ của người dân miền núi, giàu hình ảnh và tự nhiên, làm xúc động lòng người.
Từ đó, ta cảm nhận được điều quan trọng nhất mà cha muốn truyền đạt cho con là lòng tự hào với sức mạnh, sự kiên định với truyền thống cao quý của quê hương và niềm tin khi bước vào cuộc sống.
Bằng cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh đầy cảm xúc, lối viết tươi sáng, ví von sinh động, giọng điệu trìu mến, nhịp điệu vừa nhanh vừa đầy hoài bão; bài thơ 'Nói với con' của Y Phương nói chung, đoạn thơ trên nói riêng đã giúp ta hiểu sâu sắc các đặc điểm, phẩm chất cao quý của người dân trên miền núi, cũng như dân tộc.
Từ đó, bài thơ và đoạn thơ như nhắc nhở mỗi chúng ta phải luôn gắn bó với quê hương, với truyền thống vì đó là nguồn gốc của dân tộc. Cũng như ta phải có ý chí vươn lên trong cuộc sống đẹp đẽ của quê hương, dù có nhiều khó khăn, thử thách.
Thực ra, núi rừng vẫn có thể còn hoang sơ vì đường đi còn nhiều gian khổ, thử thách... Nhưng, thiên nhiên quê hương vẫn đẹp và rộng lượng với muôn vàn màu sắc của hoa rừng làm đẹp cho con, trong sáng, giản dị, mộc mạc, sâu trong tâm hồn. Cũng như con đường rừng vô tận sẽ góp phần tạo nên lối sống chân thành vì trên đó, suốt đời con đi qua, con đã và sẽ được nhận những tấm lòng đậm chân thành, trung thành của 'người cùng dòng máu', của dân tộc.
Như vậy, qua những bài thơ tự nhiên nhưng sâu sắc, người cha đã truyền đạt tình yêu thương bao la, rộng lớn đối với con. Tình yêu thương ấy không chỉ hiện lên qua lời ngọt ngào, khen ngợi mà còn qua những lời dặn dò, trìu mến, ấm áp, tràn đầy niềm tin khi tiễn con lên đường bước vào cuộc sống mới.
Bằng cách kể lại nguồn gốc văn hóa, người cha mong con sẽ luôn ghi nhớ và phát huy truyền thống cao đẹp của dân tộc, để dân tộc luôn tồn tại và phát triển. Lời dạy của người cha sẽ luôn giữ giá trị đối với mọi người dân Việt Nam. Vì vậy, hãy nhớ và kế thừa để sống đúng với công lao của tổ tiên, dân tộc.
.....
Phân tích khổ 1 của bài thơ Nói với con
Mỗi người sinh ra đều có gia đình, quê hương, nguồn gốc. Đó là nơi nuôi dưỡng ta lớn, dạy ta bài học đầu tiên, cho ta thời gian yêu thương. Hai từ 'quê hương' luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà thơ. Y Phương - nhà thơ của núi rừng Tây Bắc, nhà thơ của hoa ban, hoa gạo và suối rì rào - đã truyền tình yêu gia đình, quê hương, niềm tự hào dân tộc vào bài thơ Nói với con thông qua lời của một người cha nhắc nhở con trước khi lên đường. Bài thơ đầy tình cảm, mộc mạc, với những ý thơ đẹp, Y Phương đã gửi vào lòng người tình cảm với gia đình, quê hương, tình cảm thiêng liêng đáng trân trọng.
Bước chân về phía cha
Bước chân về phía mẹ
Một bước, tiếng nói vang
Hai bước, tiếng cười tươi
Con yêu dấu, cha mẹ trân trọng
Gia đình sum vầy, ấm êm
Mái nhà đầm ấm, có cha, có mẹ, có con
Đường đời, cha mẹ dìu dắt
Con bước, cười vui, tiếng nói đầu đời
Tình yêu thương, gia đình hạnh phúc
Gia đình! Đó là điểm khởi đầu cho tình cảm tốt đẹp của con người. Là nơi ấm áp, là nơi mẹ về sau buổi chợ trưa, che chắn bằng nón lá. Là nơi có cha gọt nan tre cho con cánh diều. Gia đình là nơi con bước đi, lưu giữ tiếng nói, tiếng cười của tuổi thơ. Mỗi khổ thơ đều tràn đầy tình yêu thương, yên bình và hạnh phúc của gia đình, quê hương.
Bốn dòng thơ đầu tiên tái hiện tình yêu thương của cha mẹ dành cho con.
Bước chân về phía cha
Bước chân về phía mẹ
Một bước, tiếng nói vang
Hai bước, tiếng cười tươi
Những dòng thơ đơn giản là hình ảnh của một gia đình hạnh phúc, có cha, có mẹ, có con. Cha mẹ đã dìu dắt, nâng đỡ từng bước con đi, lắng nghe tiếng cười, tiếng nói đầu đời của con. Tình yêu thương, hạnh phúc của gia đình hiện lên qua từng chữ vần, từng hình ảnh trong bài thơ, là niềm vui của mẹ cha khi nhìn thấy con bước đi lần đầu tiên.
Chân bước qua đồng cỏ, qua suối rừng
Quay trở lại làng, nghe tiếng khóc đầu tiên.
(Tên làng - Tên tác giả).
Những bước đi của con là những bước đi của thời gian, là sự kế thừa của các thế hệ. Ông bà đã từng dẫn dắt cha mẹ, và bây giờ cha mẹ dẫn dắt con, tạo nên sự vững chắc cho con phát triển trong môi trường gia đình và quê hương.
Con không chỉ lớn lên dưới sự yêu thương của gia đình mà còn dưới sự bảo bọc của quê hương, trong vẻ đẹp của người dân đồng bào:
Người dân tộc yêu con nhiều lắm ơi
Đan lời hát bài ca
Nhà là nơi hòa ca
Rừng mơ màng hoa lá
Con đường dẫn đến lòng nhân ái.
Từ tình thân gia đình sâu nặng, người cha dìu dắt con đến tình yêu quê hương, dân tộc. Tác giả tinh tế sử dụng cụm từ “người đồng mình” để nhấn mạnh đến sự đoàn kết, gắn bó giữa những con người trong vùng rừng núi.
Cha kể cho con nghe về cuộc sống của những người cùng quê cùng xóm. Con lớn lên không chỉ nhờ vào tình yêu thương của cha mẹ mà còn nhờ vào sự lao động của những người đồng mình. Họ là những người tài hoa:
Đan những dòng nghệ thuật
Vách nhà ghi chép những giai điệu.
Các động từ “đan” và “ghi” cho thấy sự tài hoa trong từ ngữ của nhà thơ. Tác giả đưa bạn đọc vào sự liên kết giữa lao động và nghệ thuật. Bức vách không chỉ là vật chất mà còn là biểu tượng văn hóa. Y Phương tả những đôi tay với chi tiết tinh tế, tái hiện nét đặc trưng của người dân Tày, thể hiện sự tài hoa và lãng mạn. Cụm từ “vách nhà ghi chép những giai điệu” tái hiện không gian văn hóa của người Tày ở Cao Bằng. Bức vách là biểu tượng của sự gắn kết và tinh thần lạc quan, hăng say lao động của con người. Trong khó khăn, họ vẫn tạo ra cuộc sống phong phú bằng những nét đặc trưng văn hóa.
Ngoài ra, vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng và sự thơ mộng của thiên nhiên cũng làm giàu thêm tình cảm cuộc sống của người con:
Rừng sinh ra hoa
Đường đi ghi dấu lòng.
Nói về núi rừng, chúng ta nghĩ đến những dòng suối róc rách, những trận mưa lũ, những cánh rừng mênh mông. Đối với bản địa, núi rừng là nguồn sống, là mẹ bảo bọc, mang lại mọi thứ cho cuộc sống hàng ngày. Y Phương chỉ cần một từ “hoa” để diễn đạt vẻ đẹp, tinh túy của quê hương. 'Rừng' và 'đường' trở thành nơi con trưởng thành và là nguồn cảm hứng cho cuộc sống. Mỗi con đường đều chứa đựng những tấm lòng. Thiên nhiên đã bảo vệ, nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống của con người. Đó chính là tấm lòng của quê hương và của những người bản địa: trung thành, hiền lành, và rộng lượng.
Từ tình cảm với quê hương, người cha không kìm được niềm hạnh phúc, tự hào khi nhắc nhở con về ngày đặc biệt:
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.
Kết quả của “ngày cưới” chính là đứa con, sinh linh cha mẹ luôn yêu thương và che chở. Y Phương muốn gửi đi thông điệp rằng yêu thương là nguồn gốc của tất cả, là cảm hứng cho cuộc sống của mỗi người. Dù con đã trưởng thành, sẵn sàng bước vào cuộc sống riêng, nhưng cha mẹ vẫn nhớ nhắc về ý nghĩa thiêng liêng của ngày kết hôn. Tất cả niềm vui và trách nhiệm của cuộc sống bắt đầu từ đó.
Ba hình ảnh: con người - mảnh đất quê hương - ngày cưới của cha mẹ thức tỉnh ở trẻ thơ tình yêu thương, lòng gắn bó với cội nguồn. Con sinh ra và lớn lên trong một thế giới màu sắc cổ tích, nơi có con người tài năng, tâm hồn lãng mạn, và những con đường qua rừng hoa. Con được sinh ra từ tình yêu tha thiết của cha mẹ, nhưng cũng là do quê hương đẹp đẽ. Thế giới ấy bảo vệ con trong niềm an ủi, yêu thương; nuôi dưỡng tâm hồn và xứng đáng để con không bị bỏ rơi.
Hình ảnh thơ đẹp, cụ thể, mộc mạc, nhưng đầy phong phú, sôi động, giàu nghệ thuật. Với thơ tự do, nhịp điệu sâu lắng, hình ảnh mộc mạc nhưng giàu cảm xúc, kết hợp với nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, đoạn thơ tôn vinh mối liên kết sâu sắc của con người với gia đình, quê hương, và đồng bào. Tình cảm đáng quý, đáng giữ gìn này trở thành nét đẹp văn hóa của người Việt. Sự kết hợp giữa nghệ thuật và cảm xúc của cha tạo nên ấn tượng sâu sắc trong bài thơ.
Mọi tình cảm tốt đẹp của con người đều phát triển từ những điều bình dị nhất, bao gồm tình cảm gia đình và tình yêu quê hương. Y Phương vận dụng lời của cha để nhắc nhở chúng ta sống với lòng biết ơn, trung thành, và nhớ về nguồn gốc. Bài thơ khẳng định tình yêu gia đình và quê hương. Nó khuyến khích mỗi người học hỏi, chăm chỉ, để xây dựng một đất nước giàu đẹp và phồn thịnh.
Phân tích khổ thơ đầu tiên của bài thơ 'Nói với con'.
Ngoài trời, mưa phùn rơi, và âm nhạc của bài thơ 'Nói với con' vang vọng. Những từ giản dị trong bài thơ này vẫn gợi lên những hình ảnh sống động trong tâm trí người đọc. Câu chuyện của người cha với con không chỉ là lời khuyên yêu thương mà bao gồm cả sự tự hào về nguồn gốc, về những điều quan trọng nhất. Sử dụng lời của người cha, nhà thơ nhắc nhở về nguồn gốc của mỗi con người, với sự tự hào về nền văn hóa và đất nước.
Bước tới cha bằng chân phải
Bước tới mẹ bằng chân trái
Một bước, tiếng nói vang lên
Hai bước, tiếng cười vang mãi
Con yêu thương người đồng mình ơi
Đan lờ nan hoa cài
Vách nhà câu hát khen
Rừng trổ bông hoa
Con đường ấm tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ ngày cưới
Ngày đẹp nhất đời
Tình thương của cha mẹ và quê hương vô biên, nuôi dưỡng con người từ nhỏ. Con lớn dần trong yêu thương bao la đó. Trong bốn câu thơ đầu, qua hình ảnh đơn giản, tác giả tái hiện sinh động không khí ấm áp của gia đình, tình cảm gắn bó tuyệt vời:
'Bước tới cha bằng chân phải
Bước tới mẹ bằng chân trái
Một bước, tiếng nói vang lên
Hai bước, tiếng cười vang mãi.'
Như thể đang ngắm một bức tranh về đứa bé mới bước chập chững, học nói. Từ 'bước tới' và 'chạm', tác giả khéo léo vẽ lên bức tranh đầy hồn của trẻ thơ. Mỗi bước đi, mỗi tiếng cười của con được cha mẹ đón nhận với niềm vui. Đó là gia đình hạnh phúc: bố mẹ và con đứa bé, nhà luôn rộn rã tiếng cười, tiếng nói. Tuy câu chuyện cụ thể, nhưng tác giả muốn nói về tình yêu thương, sự nâng niu của cha mẹ cho con. Hình ảnh ấm áp với cha mẹ, âm thanh hạnh phúc là biểu hiện của gia đình hạnh phúc, đầm ấm. Đó là điều mà mọi người luôn ao ước. Đây sẽ là quà tặng quý giá cho cuộc sống và tâm hồn con.
Con trưởng thành dưới bóng cha mẹ, trong vẻ đẹp của quê hương thiên nhiên. Cha mẹ yêu quý mảnh đất mà tổ tiên để lại ngày càng nhiều hơn. Câu thơ truyền đạt từ lòng yêu thương sâu lắng:
“Người đồng mình yêu thương con ơi!”
Nhà thơ tự hào về những người cùng sống trên mảnh đất quê hương đã nuôi dưỡng cho con mình trưởng thành. Cuộc sống lao động cần cù và vui vẻ của đồng bào dân tộc được nhà thơ miêu tả như những hình ảnh trong thần thoại:
“Đan lờ làm nan hoa
Vách nhà ken lên hát.”
Các động từ “đan”, “ken” vừa mô tả công việc lao động cụ thể, vừa thể hiện sự hoà hợp, gắn kết giữa hiện thực và lãng mạn trong cuộc sống vật chất, tinh thần của người dân vùng cao. Đan lờ làm nan hoa, dưới bàn tay của người Tày, những nan nứa, nan trúc, nan tre trở thành “nan hoa”. Vách nhà không chỉ ken bằng gỗ mà còn ken bằng “lên hát”. Những động từ “đan, ken, làm” không chỉ mô tả công việc cụ thể của con người trên quê hương mà còn tạo ra sự gắn kết, hòa quyện, quấn quýt giữa con người và quê hương, xứ sở. Cuộc sống lao động, sinh hoạt gia đình đầy niềm vui được đặt trong cả một quê hương giàu đẹp, nghĩa tình. Rừng núi quê hương đã che chở, nuôi dưỡng nhiều thế hệ trẻ về tâm hồn và lối sống:
“Rừng trổ bông hoa
Con đường ấm tấm lòng”.
Rừng không chỉ là nơi cung cấp gỗ và các sản phẩm lâm nghiệp quý giá mà còn là 'nơi cho hoa'. Con đường không chỉ là để đi qua mà còn là 'nơi cho những tấm lòng' nhân từ, bao dung, đó là con đường của tình thương. Với Y Phương, con đường đó là biểu tượng của quê hương: con đường vào làng, vào rừng, vào sông, vào suối, là con đường đến trường, con đường kinh doanh và cũng là con đường đến mọi miền đất nước. Điệp từ 'cho' chứa đựng tình cảm sâu sắc. Thiên nhiên đã bảo vệ, nuôi dưỡng và tạo lập tâm hồn cũng như phong cách sống của con người. Hạnh phúc vô biên khi ôm con nhỏ vào lòng, nhìn con trưởng thành, suy ngẫm về tình cảm của làng quê, nhà thơ đã suy ngẫm về nguồn gốc của hạnh phúc.
'Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời'
Người cha còn nhắc lại kỷ niệm ngày cưới của mình với con để mong con luôn nhớ rằng con đã lớn lên trong tình yêu sáng sủa và hạnh phúc của cha mẹ. Ngày cưới của cha mẹ - 'ngày đầu tiên đẹp nhất trong đời' - ngày cha và mẹ được gắn kết bởi 'duyên trời' - cũng là ngày bắt đầu của sự sống của con. Người cha muốn con biết về ý nghĩa của ngày đó - một kỷ niệm thiêng liêng không bao giờ phai mờ trong lòng mẹ cha và giờ đây nó lại in sâu trong lòng con. Đó là điểm xuất phát của mọi tình yêu thương trong con. Nói với con những điều đó, người cha muốn dạy dỗ con yêu quý gốc nguồn bằng chính tình yêu và lòng tự hào về quê hương, về gia đình... Chính quê hương đã tạo ra cuộc sống hạnh phúc, mạnh mẽ, lâu dài cho cha mẹ.
Từ việc hiểu biết về nguồn gốc của quê hương, cha muốn gửi gắm cho con lời nhắn nhủ sống sao cho xứng đáng với những người tiền bối, sống cho đẹp với nơi mà họ đã cất công xây dựng. Tạo hóa đã sinh ra và trao cho chúng ta một thể xác, một linh hồn. Đừng bao giờ làm mất đi bản thân. Người cha muốn con sống cao thượng bởi đó là nguồn lực mạnh mẽ để con trưởng thành. Quê hương là một tấm gương lớn để con soi bản thân mỗi khi lạc bước. Con sẽ thấy mình tốt hơn khi nhìn vào tấm gương của nguồn gốc thiêng liêng đó.
Đọc những vần thơ của Y Phương, ta như đang gặp lại quê hương của mình, tâm hồn của mình như được chiếu sáng. Con được sinh ra từ mẹ cha, con lớn lên bằng tình thương yêu và con sẽ trưởng thành từ sự nhận thức về nguồn gốc, về sức sống mãnh liệt của làng quê mình. Mỗi làng quê là một phần của đất nước và mỗi làng quê cũng là một phần của trái tim con người - trái tim của cha và con.
Phân tích khổ 1 Nói với con hay nhất
Y Phương là một nhà thơ đặc trưng của dân tộc. Thơ của ông là tiếng nói chân thành, chia sẻ từ trái tim của những người dân tộc, mang trong mình sự giản dị và sâu thẳm. Đọc thơ của Y Phương, độc giả sẽ cảm nhận được sự bình dị và thân thương nhưng cũng rất hoang dã và mạnh mẽ, giống như núi rừng. Trong những tác phẩm nổi tiếng của ông, không thể không kể đến 'Nói Với Con'. Đặc biệt, khổ thơ đầu tiên của bài thơ này là sự chia sẻ của cha về nguồn gốc của sự sống, một điều vô cùng thiêng liêng và cần được chia sẻ với con, để con hiểu thêm về tình yêu và sự gắn bó với cha mẹ, quê hương và những người thân yêu.
'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười'
Ngay từ đầu bài thơ, cha đã dành những lời chân thành nhất cho con. Nếu lời của mẹ thường mang đầy tình cảm dịu dàng và ấm áp, thì lời của cha thường gần gũi hơn, nhưng vẫn rất chân thành và đầy tình nghĩa.
Chỉ với bốn câu thơ, cha đã tạo ra một bức tranh về con tuyệt vời. Một đứa trẻ ngay từ khi còn trong bụng mẹ đã có thể cảm nhận được tình yêu từ cha mẹ. Khi sinh ra, sự hiện diện của con làm cha mẹ vô cùng hạnh phúc. Mỗi bước đi của con, mỗi tiếng nói, mỗi tiếng cười, đều là niềm vui lớn lao của cha mẹ. Những câu thơ đơn giản nhưng chứa đựng nhiều tình cảm sâu nặng, khiến ta cảm nhận được tình thương cha dành cho con.
Bốn câu thơ trong đoạn này gợi nhớ đến bài hát “Nhật Ký của mẹ” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung: “Bao ngày mẹ ngóng, bao ngày mẹ trông, bao ngày mẹ mong con chào đời…” - Đó chính là tâm tư, nỗi lòng của những người làm cha mẹ, mong đợi con từng ngày, hạnh phúc khi thấy con lớn lên từng ngày. Xúc động lắm những tấm lòng này: “Cha mẹ thương con vô điều kiện, còn xã hội mới thương con”, đó là sự thật mà khi trưởng thành chúng ta mới càng hiểu.
Trong bốn câu thơ đầu, hình ảnh em bé chập chững bước đi đáng yêu khiến bậc cha mẹ hạnh phúc tột độ. Những bước đầu tiên trên con đường đời của con luôn có sự cổ vũ từ cha mẹ. Câu thơ thể hiện hình ảnh một gia đình hạnh phúc, ấm áp.
Nếu bốn câu thơ trước là chia sẻ về niềm hạnh phúc của cha mẹ khi có con, thì những câu thơ tiếp theo chia sẻ cho con hiểu và yêu thương “người đồng mình” hơn.
“Người đồng mình thương lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”
Tác giả sử dụng ngôn ngữ dân tộc để thể hiện tình cảm yêu thương, lòng yêu quê hương mà người cha muốn truyền đạt cho con. Cha muốn con hiểu rõ về bản sắc của quê hương. Con cũng cần nhận biết rằng nơi con ở có những người lao động với phẩm chất tuyệt vời nhất.
Nhớ những khoảnh khắc như “tay trong tay đi dạo, dòng suối kề nhà reo hát”. Đó là những chia sẻ của cha về những kỷ niệm đẹp, những cánh rừng đầy hoa, những con đường quen thuộc và giản dị, nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc. Những người trong vùng vẫn luôn lạc quan, hạnh phúc và đoàn kết với nhau. Họ làm việc với niềm vui và hát ca, không gì tuyệt vời hơn thế.
Tiếp theo là hình ảnh đẹp của quê hương, nơi có “rừng nở hoa, con đường là nơi trái tim mở ra”. Nơi cha và con sống là những dãy núi rừng bạt ngàn, không chỉ là những vách đá hiểm trở, hẻo lánh, không chỉ là những đám mây dày đặc bao phủ mà còn là những rừng hoa đẹp tận rừng. Đó là hình ảnh tràn ngập hy vọng và hạnh phúc. Con người ở đây luôn trân trọng, đoàn kết với nhau.
Cha mẹ nhớ mãi ngày cưới
Ngày đẹp nhất trong cuộc đời”
Đặc biệt, cha nhắc đến ngày kết hôn của mình với sự thành thật và hạnh phúc từ tận đáy lòng. Đó là ngày đẹp nhất trong cuộc đời, đó là hạnh phúc, kết quả của tình yêu. Cha mong muốn con biết rằng, con là kết quả của một tình yêu đẹp. Và cha mẹ hạnh phúc vì có con. Qua đây, cha muốn con thấy cuộc sống gia đình mình hạnh phúc, hạnh phúc từ bên trong và hạnh phúc khi cùng nhau là “người đồng điệu”. Khổ thơ cũng như lời tâm sự, chia sẻ của cha với con rằng con phải biết yêu quê hương, yêu thương những người dân cùng vùng. Dù họ không cùng dòng máu nhưng lại là những người thân thiết hơn cả.
Khổ thơ 1 Là cách cha thể hiện sự chân thành và tình yêu to lớn mà bậc cha mẹ dành cho con cái. Là lời khẳng định rằng con được sinh ra trong niềm tự hào, trong tình yêu của cha mẹ. Và cũng là lời nhắn nhủ cho con rằng con là một phần của quê hương, của những người đồng bào, vì vậy hãy luôn yêu thương quê hương, yêu thương những người cùng dân tộc.
Bằng cách sử dụng từ ngữ hùng vĩ, hình ảnh sinh động và cách diễn đạt phù hợp với người dân miền núi, thể thơ trở nên phóng khoáng, giàu cảm xúc nhưng vẫn giữ được sự chân thành và mộc mạc, làm nổi bật vẻ đẹp của gia đình và cuộc sống ở vùng quê, nơi mà tình yêu thương chặt chẽ và sâu sắc, nơi mầm non của đất nước được nuôi dưỡng bởi tình thương của cha mẹ và những người không cùng máu mủ nhưng lại quan trọng không kém ruột thịt.
Kết thúc khổ thơ thứ nhất, trái tim của người đọc vẫn rơi vào cảm xúc của tình yêu giản dị mà cha dành cho con. Như câu ca dao: “Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”, thể hiện tình yêu của cha luôn mạnh mẽ và bền vững. Dù lời nói của cha không phải lúc nào cũng mềm mại nhưng chúng lại chứa đựng sự chân thành từ tận đáy lòng. Dù khổ thơ ngắn nhưng nó mang trong đó tâm tư và tình yêu vô bờ bến dành cho con. Đó cũng là lời khẳng định rằng con là một phần của dòng máu đất nước, vì thế hãy biết yêu quê hương, yêu dân tộc và yêu những người lao động bằng tất cả tấm lòng.
Những câu thơ đơn giản nhưng chân thành đã chạm đến trái tim của người đọc. Y Phương đã thành công trong việc tôn vinh tình cha con, tình yêu quê hương và đất nước.
...
