Buzz
Khi đọc những ý kiến về BlackBerry hiện nay, tôi thấy nhiều người chỉ nhìn thấy phần thất bại mà quên đi thành công lớn của họ. Có lẽ họ chưa hiểu được sức ảnh hưởng của BlackBerry đã làm thay đổi cả thế giới công nghệ như thế nào. Với tư cách là một người hâm mộ của BlackBerry, tôi cảm thấy nên có một động thái để tôn vinh họ. Đồng thời, tôi cũng đang rất mong chờ bộ phim về BlackBerry sắp ra mắt.
Đúng là trên thị trường điện thoại thông minh, BlackBerry có thể coi là đã trượt đuối. Tuy nhiên, khi nhắc đến tên tuổi của họ, chúng ta cũng nên nhìn vào những đóng góp lớn mà họ đã mang lại cho nhân loại và ngành công nghiệp công nghệ. Nếu không có những bước tiên phong của BlackBerry, có lẽ sẽ không có sự phát triển của các đại gia như Apple, Samsung hay Xiaomi trong tương lai.
Lưu ý: Bài viết này tóm tắt lịch sử của thương hiệu BlackBerry trong 39 - 40 năm qua, cùng với những so sánh với các đối thủ cạnh tranh và những nhận định cá nhân của tác giả. Do đó, nó sẽ không ngắn gọn. Mong mọi người có thể đọc bài viết gốc để hiểu rõ hơn về nội dung và hình ảnh được tối ưu hóa.
Là một người thuộc thế hệ 9x, tôi bắt đầu sử dụng BlackBerry từ những năm 2009 đến 2016. Trải qua những năm tháng đó, tôi có những trải nghiệm khác biệt so với những người dùng lớn tuổi hơn và đã tiếp xúc với những dòng máy cổ hơn. Rất mong được chia sẻ thêm những trải nghiệm của mọi người trong phần bình luận.
Hãy nhớ câu tôi thường nói trước khi bắt đầu bài viết: BlackBerry có thể không phải là thiết bị hoàn hảo nhất, nhưng nó đã mang lại cho tôi nhiều cảm xúc tốt đẹp nhất.
Phần 1: 1984 – 2000: Nền tảng cho sự ra đời của BlackBerry
Hãy cùng điểm lại quá khứ trước khi thương hiệu BlackBerry hay tập đoàn Research In Motion (RIM) được hình thành. RIM được thành lập vào năm 1984 tại thành phố Waterloo, tỉnh Ontario, Canada. Trong thời kỳ này, RIM hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực viễn thông và truyền thông. Vào năm 1988, RIM đã trở thành nhà pionner trong việc phát triển công nghệ truyền dẫn dữ liệu không dây tại Bắc Mỹ và là công ty đầu tiên bên ngoài khu vực Scandinavia phát triển sản phẩm cho mạng lưới dữ liệu không dây Mobitex - một công nghệ thuộc hệ thống di động thế hệ đầu tiên, trước khi công nghệ 2G được phát triển. Từ 1990 – 1995: Trong thời kỳ này, RIM tiếp tục phát triển các công nghệ dựa trên Mobitex và sản xuất một số sản phẩm như DigiSync Film KeyKode Reader, Mobitex protocol converter, Mobitex point-of-sale solution, RIMGate, Ericsson Mobidem AT và Intel wireless modem. Nhưng thật tiếc, vào giai đoạn này, tôi vẫn chưa ra đời để hiểu rõ hơn về những sản phẩm này và cách chúng được sử dụng. 1996: RIM ra mắt chiếc máy nhắn tin hai chiều đầu tiên, RIM Inter@ctive Pager. Đây là một bước đột phá vì máy có khả năng nhận và gửi tin nhắn, khác biệt hoàn toàn so với các máy chỉ nhận tin nhắn. Khi ra mắt vào năm 1997, Inter@ctive Pager nhanh chóng trở thành sản phẩm nổi tiếng nhất của RIM. 1998: Từ năm 1996, RIM hợp tác với RAM Mobile Data và Ericsson để phát triển mạng dữ liệu không dây Mobitex thành mạng nhắn tin hai chiều và mạng e-mail không dây. Điều này đã mở đường cho sự ra đời của chiếc máy nhắn tin thương mại đầu tiên của RIM, Inter@ctive Pager 950, vào năm 1998. Máy này có bàn phím QWERTY, sử dụng pin AA. Đặc biệt, Inter@ctive Pager 950 đã sử dụng hệ điều hành RIM OS 1, viết bằng ngôn ngữ lập trình C++, có khả năng chạy đa nhiệm và có nhiều ứng dụng hữu ích như lịch, máy tính, danh bạ, tìm kiếm, báo thức, và nhiều hơn nữa. Bạn có thể đọc đánh giá về Inter@ctive Pager 950 tại đây. 1999: RIM ra mắt chiếc BlackBerry 850, sản phẩm đầu tiên mang thương hiệu BlackBerry. Thiết bị này là một phiên bản nâng cấp từ chiếc 950, sử dụng băng tần 800 Mhz của hệ thống DataTAC, một công nghệ khác của thời kỳ 1G. Tên gọi BlackBerry được chọn từ 40 cái tên khác nhau, bởi vì bàn phím của các thiết bị nhắn tin của RIM giống hình dáng của quả BlackBerry – Dâu Đen
2000: Ra mắt chiếc BlackBerry 957, có thể coi là chiếc điện thoại thông minh đầu tiên của BlackBerry, với màn hình lớn nhưng vẫn nhỏ gọn, tích hợp email không dây và trình duyệt internet. Mặc dù chưa có khả năng thực hiện cuộc gọi điện, nhưng với hệ điều hành RIM OS và ứng dụng, thiết bị này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lịch sử công nghệ. Sự kết hợp mã hóa và hỗ trợ S/MIME đã tăng cường tính bảo mật, khiến các thiết bị BlackBerry trở thành lựa chọn hàng đầu của chính phủ và doanh nghiệp. BlackBerry 957 giúp con người có thể đọc email bất cứ lúc nào, bất kể đang ở đâu, mà không cần phải truy cập qua máy tính.ThumbWheelBánh Xe Theo Dõi- Nokia giới thiệu 3310 vào năm 2000
- Samsung tập trung vào dòng điện thoại gập như SGH-800
- Motorola ra mắt chiếc điện thoại nổi tiếng StarTAC vào năm 1996, sử dụng công nghệ AMPS thời 1G, phiên bản đời đầu này chỉ hỗ trợ sim 2G tại Việt Nam
- Windows ra mắt Windows 2000, và sau đó vào năm 2001 là phiên bản XP
- Apple tập trung vào PowerMac G4 Cube
- Palm tiếp tục thống trị thị trường Pocket PC / PDA với hệ điều hành Palm OS
Phần 2: 2001-2005 BlackBerry Series Bánh Xe Theo Dõi – Dẫn Đầu Trong Công Nghệ
2001-2002
Vào khoảnh khắc năm 2001, sau vụ tấn công 11/9 vào Mỹ, tên tuổi của RIM đã trở nên vững chãi hơn khi hệ thống mạng của họ vẫn hoạt động ổn định, trong khi các đối thủ khác gặp phải sự cố nghiêm trọng, thậm chí là sụp đổ.Trong đầu năm 2002BlackBerry 5810Đây là chiếc Smartphone BlackBerry đầu tiên
5810 chạy trên hệ điều hành RIM OS dựa trên nền Java, trải qua bước tiến từ C++ trước đây. Chiếc máy này đã tích hợp trình duyệt web, email, messenger, lịch, báo thức, và nhiều ứng dụng khác. Với khả năng chạy đa nhiệm, bạn có thể sử dụng nhiều ứng dụng cùng một lúc. Ngoài ra, 5810 cũng hỗ trợ mạng 2G và GPRS để truy cập internet. Mức giá của chiếc máy này không hề rẻ, lên đến $749.
Gần cuối năm 2002, RIM giới thiệu dòng sản phẩm BlackBerry 6710, 6720, và 6750, mỗi phiên bản sử dụng băng tần riêng biệt. Đây là các phiên bản nâng cấp của 5810, với việc tích hợp loa thoại và cải thiện cấu hình. Chúng được nâng cấp lên hệ điều hành BlackBerry OS 4.0 sau này, với mức giá $749, đỉnh cao của dòng sản phẩm vào thời điểm đó.
Vào năm 2002, sự xuất hiện của một chiếc điện thoại cá nhân có khả năng truy cập mạng, gửi nhận email và duyệt web, cùng khả năng đa nhiệm và taskbar giữa các ứng dụng, đã làm cho công việc trở nên dễ dàng hơn đáng kể vào thời điểm đó.
Trong khi đó, Nokia tung ra chiếc 7210 sử dụng hệ điều hành S40 đời đầu. Mặc dù có khả năng làm nhiều điều thú vị, nhưng do không hỗ trợ đa nhiệm, nên không thể so sánh được với BlackBerry. Tương tự, 7650 sử dụng S60 trên nền Symbian cũng không có khả năng đa nhiệm như BlackBerry. Giá của Nokia 7650 lúc đó là €600. Trong khi Palm cũng là một lựa chọn, nhưng chúng không phải là điện thoại di động. Dù đã tích hợp khả năng gọi điện trên Palm Treo 180 vào năm 2002, chúng vẫn chỉ là máy tính cầm tay với chức năng gọi điện, chưa thể so sánh với khả năng truy cập email và internet của BlackBerry.
Năm 2003-2004
Trong năm 2003, RIM giới thiệu dòng sản phẩm BlackBerry 6210, 6220, 6230, và 6280. Các thiết bị này có chức năng tương tự như dòng 67xx nhưng được trang bị màn hình nhỏ hơn, với thiết kế cong và gọn gàng hơn. Đặc biệt, giá thành của chúng cũng rất phải chăng, chỉ $299. Dòng sản phẩm này cũng đưa ra một kiểu dáng đặc trưng, định hình hầu hết các dòng smartphone của BlackBerry sau này. Một cải tiến lớn là việc dùng cổng Mini-USB trên 6210, tiện lợi hơn cho người dùng. So với các dòng trước đó như 6710, chúng sử dụng cổng sạc và kết nối theo tiêu chuẩn riêng, cần phải sử dụng dock và kết nối với máy tính qua cổng COM thay vì USB. Cuối năm 2003 và 2004, dòng sản phẩm BlackBerry 7000 Series được giới thiệu, bao gồm 72xx ($399) nâng cấp từ dòng 62xx và 77xx nâng cấp từ dòng 67xx. Cải tiến chính là về cấu hình và màn hình, cùng với việc chạy hệ điều hành BBOS 4.1 với nhiều tính năng mới. Máy đã được trang bị màn hình màu. Với màn hình màu trên dòng 7000 Series, công nghệ của thời đại đó thật sự thú vị. Dù sử dụng màn hình LCD, nhưng nó tương tự như e-ink hiện nay, vẫn có thể đọc rõ dưới ánh sáng mặt trời mà không bị chói như LCD hiện đại. Đèn nền được điều khiển bằng phím cứng và chỉ được sử dụng trong điều kiện thiếu sáng.
Với sự phát triển này, một số thiết bị đã tích hợp tính năng Wifi như 7270, tuy không để duyệt web mà chủ yếu để..., trong khi đó 7290 đã trang bị Bluetooth cho việc kết nối với tai nghe không dây. Chiếc 7520, mặc dù có thiết kế nổi bật với loa ngoài lớn, nhưng lại sử dụng hạ tầng mạng iDEN của nhà mạng Nextel, không thể sử dụng ở Việt Nam. Ngoài ra, 7520 còn tích hợp tính năng Walkie-Talkie, dùng để trò chuyện cùng các thiết bị Nextel khác.
Ngày xưa, dù đã sở hữu 7520, nhưng mình lại chưa biết đến tính năng bộ đàm này. Giờ đọc lại mới biết, ước gì bây giờ có 2 chiếc 7520 để thử
Vào năm 2004, BlackBerry giới thiệu chiếc BlackBery 7100, một thiết bị nhỏ gọn với bàn phím 1/2 QWERTY được gọi là SureType, dành cho đối tượng người dùng nữ giới thích sự nhỏ gọn. Thiết bị này có những điểm thú vị sau
Cuối năm 2004, BlackBerry 8700 ra mắt với giá $299 kèm hợp đồng 2 năm với nhà mạng. Hai chiếc 7100 và 8700 có cùng ngôn ngữ thiết kế, xuất hiện phím nghe gọi. 8700 có màn hình LCD đẹp hơn, màu sắc tốt hơn và độ phân giải cao hơn các thế hệ trước, được bảo vệ bởi lớp mặt kính. Đặc biệt, 8700 hỗ trợ EDGE để có thể trải nghiệm web tốc độ cao, là chiếc BB đầu tiên hỗ trợ kết nối này
Chiếc 8700 được đánh giá là có thiết kế đẹp, hầm hố và bền bỉ hơn rất nhiều so với đời 7xxx. Đúng chuẩn một chiếc điện thoại nồi đồng cối đá của BlackBerry với loa thoại to, màn hình sáng và rung mạnh. Trong quá trình sử dụng BlackBerry, có lẽ tôi đã dùng tầm chục chiếc 8700. Và nhắc đến chiếc này, những người chơi BlackBerry xưa chắc chắn sẽ biết: “8700R Made in CAN, main vàng cỏ úa, nhiễu vuông, track kín, phím vuông vát chéo”
Đến thời điểm này, có thể coi là kỷ nguyên TrackWheel đã kết thúc để chuẩn bị bước sang một kỷ nguyên mới. Tôi sử dụng từ ‘tạm coi’ vì đến năm 2006, BlackBerry vẫn gợi nhớ về TrackWheel bằng cách tung ra 8707 và 7130 để nâng cấp nhẹ cho 8700 và 7100
Về TrackWheel, thời điểm đó đã rất thông minh, bạn có thể cuộn theo chiều ngang bình thường, nhấn Shift và cuộn theo chiều dọc. Nhưng đôi khi bạn phải mở máy, tháo màn hình và làm sạch TrackWheel vì nó bám chặt vào main
BBOS 4.1 – 4.2 trong thời kỳ này tiếp tục phát triển và bổ sung nhiều tính năng mới, đồng thời có nhiều ứng dụng Java được phát triển cho BlackBerry. Khi có màn hình màu, người dùng đã có thể tùy chỉnh giao diện (theme) để làm cho điện thoại trở nên cá nhân hóa hơnNăm 2005
Vào năm 2005, BlackBerry giới thiệu dịch vụ nhắn tin tức thời nổi tiếng, BlackBerry Messenger, cho phép người dùng trao đổi tin nhắn giữa các thiết bị BlackBerry bằng cách sử dụng mã PIN-to-PIN, tương tự như Series Number hiện nay, thông qua hệ thống mạng của BlackBerry (BlackBerry Services: BIS/BES). Phần mềm này tương đương với iMess hiện nay và có tốc độ truyền tin nhanh hơn so với các ứng dụng chat trước đây như Yahoo Messenger. Trong thời đại khi phần mềm chat trên điện thoại di động chưa phổ biến, BlackBerry Messenger đã trở thành một công cụ quan trọng cho việc giao tiếp giữa người dùng BlackBerry
Phần 3: 2006-2008 BlackBerry TrackBall series – Thời kỳ hoàng kim
2006
Năm 2006, BlackBerry Pearl 8100 ra mắt với giá $199 cùng hợp đồng kéo dài hai năm. Điều đặc biệt là đây là chiếc điện thoại đầu tiên của BlackBerry không sử dụng TrackWheel nữa mà thay vào đó là một hệ thống điều hướng mới, được biết đến là TrackBall, một viên bi nhỏ để điều khiển, phản ánh chính xác hơn cách thức hoạt động của dòng máy này, một viên ngọc. Đồng thời, đây cũng là mẫu BlackBerry đầu tiên được trang bị camera, thẻ nhớ và hỗ trợ chơi đa phương tiện. Ngoài ra, máy cũng được tích hợp cảm biến ánh sáng để tự động điều chỉnh độ sáng màn hình và có hệ thống chân cắm dock sạc từ thế hệ này. Đây là một phiên bản nâng cấp ngoại hình của dòng 71xx với thiết kế rất lộng lẫy, đẹp mắt và hiện đại vào thời điểm đó.
BBOS 4.2 và bản nâng cấp lên 4.5 của thế hệ này đã được cải thiện và hỗ trợ nhiều tính năng giải trí hơn. Thực ra, có vẻ như vì trước đây tập trung chủ yếu vào email, tin nhắn, công việc và bảo mật, nên mãi đến lúc này BlackBerry mới chú ý đến nhu cầu giải trí, mặc dù điện thoại có camera và nghe nhạc đã có từ lâu.
Nhắc lại là trong năm 2006, BlackBerry cũng tung ra bản nâng cấp của 7130 và 8707 như đã đề cập ở trên.Năm 2007, một năm đặc biệt thành công của BlackBerry.
Không thể không kể đến chiếc 8110 Henna Design, với thiết kế vô cùng đẹp mắt. Trong năm này, BlackBerry chứng kiến sự ra đời của nhiều sản phẩm đáng chú ý. Chiếc BlackBerry 8800, dành riêng cho các nhà lãnh đạo và đặc vụ, được giới thiệu với mức giá $299 cùng với hợp đồng kéo dài 2 năm. Với bàn phím QWERTY đầy đủ, 8800 là chiếc điện thoại đầu tiên của BlackBerry mang giao diện mới. Điều đặc biệt là 8820 kết hợp cả Wifi, trong khi 8830 hỗ trợ mạng CDMA. Dòng điện thoại Curve cũng được ra mắt với cổng tai nghe 3.5mm, bao gồm BlackBerry 8300 (GSM) với giá $199 kèm hợp đồng 2 năm, 8310 (GSM + GPS), và 8320 (GSM + Wifi). Cùng với đó, dòng Pearl cũng được nâng cấp với 8110 (GSM + GPS) và 8120 (GSM + Wifi). Pearl và Curve, trong khi 8800 đậm chất chuyên nghiệp, lại có nhiều màu sắc để người dùng lựa chọn.
Trong năm 2007, BlackBerry đã chiếm lĩnh 30% thị phần điện thoại thông minh tại Mỹ và đứng thứ 2 toàn cầu, chỉ sau Nokia.
BlackBerry tiếp tục thống trị thị trường điện thoại thông minh cho đến năm 2010, khi nắm giữ hơn 40% thị phần tại Mỹ và gần 20% thị phần toàn cầu.
Trong năm 2007-2008, giá cổ phiếu của BlackBerry đạt đỉnh sau những năm tăng trưởng, trước khi bắt đầu suy giảm.
Năm 2008, là thời điểm BlackBerry tỏa sáng với sự sáng tạo không ngừng.
BlackBerry Bold 9000 được ra mắt với mức giá $199 kèm hợp đồng, đánh dấu sự huyền thoại của dòng sản phẩm. Bold 9000 được xem là biểu tượng của BlackBerry với thiết kế hoàn hảo, màn hình đẹp, bàn phím tối ưu, và các tính năng cao cấp như 3G, Wifi, GPS.
Trên Bold 9000, hệ điều hành đã được nâng cấp lên BBOS 4.6 và sau đó là 5.0, đánh dấu bước tiến lớn của BlackBerry.
BlackBerry giới thiệu Pearl Flip 8220 và 8230, một thiết bị gập độc đáo với bàn phím 1/2 QWERTY và TrackBall điều hướng.
BlackBerry Storm 9500/9530, hay còn gọi là Storm 1, là sự kết hợp giữa thiết kế đẹp mắt và công nghệ cảm ứng điện dung, đưa BlackBerry vào thế giới của các thiết bị cảm ứng.
Trong năm 2008, BlackBerry ra mắt BlackBerry Curve 8900, có tên mã là Javelin, với thiết kế mềm mại và camera tốt hơn, tuy không hỗ trợ 3G.
Năm 2008, Apple giới thiệu App Store và Google ra mắt Android Market, nhưng BlackBerry vẫn không cảm thấy bị đe dọa do doanh số vẫn đang tăng.
Trong giai đoạn này, BlackBerry đã áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến như cảm biến ánh sáng và tiệm cận, nhưng cũng bắt đầu thấy sự chậm trễ trong việc cải thiện các tính năng giải trí và phần cứng.
Về hệ điều hành, BlackBerry vẫn giữ vững vị thế của mình. Mặc dù BlackBerry OS không có nhiều cải tiến mới, nhưng vẫn có thể quản lý ứng dụng và sao lưu dữ liệu bằng BlackBerry Desktop Manager. Trái lại, iOS và Android đang phát triển mạnh mẽ với nhiều tính năng mới.Phần 4: 2009-2010 BlackBerry TrackPad series – Bước lùi
2009
Vào năm 2009, BlackBerry bắt đầu thích nghi với thị trường hiện đại nhưng đã bắt đầu tụt hậu. Thị phần của họ đạt đỉnh vào năm 2010 và sau đó giảm mạnh. Từ lúc này, BlackBerry chuyển sang sử dụng TrackPad thay vì TrackBall. TrackPad hoạt động giống như chuột quang hơn, không cần bề mặt dẫn điện như các thiết bị cảm ứng. Dòng Curve ra mắt phiên bản BlackBerry Curve 8520 với giá cả phải chăng hơn và thiết kế mỏng nhẹ hơn. Bold cũng được nâng cấp lên Bold 9700 với màn hình đẹp và pin tốt hơn. Bold 9700 và Bold 9780 được xem là hai thiết bị xuất sắc trong dòng Bold của BlackBerry. Đồng thời, Tour 9630 cũng được ra mắt với thiết kế gần giống Bold 9700 nhưng hỗ trợ thêm CDMA và vẫn sử dụng TrackBall.
Dòng Storm được nâng cấp lên Storm 2 với BlackBerry 9520/9550. Mặc dù BlackBerry vẫn kiên định với công nghệ SurePress nhưng đã có những cải tiến. Dù trải nghiệm gõ phím trên màn hình cảm ứng không tốt nhưng công nghệ bên dưới màn hình của Storm 2 lại tiên tiến hơn. Dưới màn hình Storm 2 có 4 nút ở 4 góc để nhận lệnh khi nhấn lực lên màn hình cảm ứng, điều này tương tự như Force Touch sau này trên các thiết bị của Apple.
Đối với mình, cách hoạt động này khá giống với Force Touch trên các thiết bị của Apple sau này, mặc dù phần cứng khác nhau. Tuy nhiên, việc phản hồi khi gõ phím trên màn hình cảm ứng Storm 2 mang lại cảm giác thú vị. Tuy nhiên, logic vận hành quyết định mức độ thành công. Với Apple, bạn có thể sử dụng lực chạm hoặc trackpad cảm ứng để thực hiện các thao tác mới, trong khi với Storm 2, bạn phải sử dụng lực nhấn để thực hiện các thao tác. Điều này khiến Storm 2 của BlackBerry không thể cạnh tranh với xu hướng cảm ứng phổ biến và dẫn đến thất bại
Vào năm 2009, dưới sức ép từ Apple App Store và Android Market, BlackBerry cũng tung ra BlackBerry App World. Tuy nhiên, App World có số lượng ứng dụng ít và không được cập nhật thường xuyên. Mỗi lần cập nhật ứng dụng, người dùng phải khởi động lại máy. Tổng thể, BlackBerry đã bắt đầu tụt hậu so với iOS và Android thời điểm này.2010
Với việc cải tiến phần mềm và mở rộng kho ứng dụng, BlackBerry tiếp tục ra mắt các thiết bị phần cứng mới trong năm 2010. Dòng Bold 9650 hỗ trợ cả mạng CDMA là sản phẩm mở màn. Dòng Pearl được nâng cấp lên 9100 với TrackPad và hỗ trợ 3G, cùng với phiên bản Pearl 9105 sử dụng phím T9. Dòng Curve cũng được nâng cấp từ 8520 lên 9300.
Dòng Storm đã được thay thế bằng dòng Torch với chiếc BlackBerry 9800, một thiết bị có màn hình cảm ứng có thể trượt lên để tiết lộ bàn phím cứng bên dưới. Đây là chiếc điện thoại trượt đầu tiên của BlackBerry và được coi là sự kết hợp tốt nhất giữa màn hình cảm ứng và bàn phím vật lý trong một thiết kế nhỏ gọn.
Và không thể không nhắc đến, một chiếc máy vô cùng quyến rũ, đó là chiếc Style 9760. Tuy nhiên, đối với tôi, chiếc máy này lại gây ra nhiều tiếc nuối vì chỉ hỗ trợ CDMA và không thể sử dụng ở Việt Nam.
Và vào cuối năm 2010, dòng Bold cũng trình làng phiên bản nâng cấp Bold 9780, không có sự thay đổi về ngoại hình, chỉ cập nhật một số tính năng mới bên trong.
Ở thời điểm này, có thể thấy BlackBerry không có nhiều sự thay đổi, không còn sự đột phá. Vẫn tiếp tục sử dụng hệ điều hành cũ kỹ với nền tảng Java đã lỗi thời, chỉ thay đổi hơi chút về giao diện và một số tính năng phụ trợ. Tương tự, Nokia cũng đang gặp khó khăn với Symbian. Trong khi đó, iOS và Android đang phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Trong cùng thời điểm này, Apple đã tung ra iPhone 4 (2010) với hàng loạt cải tiến đáng kể cả về phần cứng và phần mềm, tiếp nối thành công của iPhone 2G, iPhone 3 và iPhone 3s. HTC đang trở nên nổi tiếng với các thiết bị Windows Mobile trước đó, bắt đầu chuyển đổi sang Android và gặt hái thành công với dòng máy như HTC Desire, Desire HD và Evo 4G. Samsung cũng tham gia vào thị trường Android với dòng sản phẩm Galaxy từ năm 2009. Google hợp tác với HTC và Samsung để sản xuất dòng Nexus. Ngoài ra, iPad cũng được giới thiệu vào năm 2010. Mọi người đều đổi mới, nhưng BlackBerry không.Phần 5: 2011-2014 BlackBerry Cảm Ứng + Phím Cứng – Bám Víu Quá Khứ
2011-2012
Với sự bùng nổ của thiết bị cảm ứng, BlackBerry không thể bỏ lỡ. Vào năm 2011, họ chuyển hết sang cảm ứng cho tất cả các sản phẩm. Tuy nhiên, họ vẫn kiên định với hệ điều hành cũ là BlackBerry OS, một hệ điều hành đã lão luyện từ nhiều năm trước. Họ cũng cải thiện một số tính năng như sao lưu dữ liệu lên đám mây cho thiết bị, nhưng so với iCloud của Apple thì vẫn còn xa vời.
Vào năm 2011, App World đạt mốc 1 tỷ lượt tải sau 2 năm phát hành, một con số khá đáng chú ý. Tuy nhiên, cùng thời điểm đó, Apple App Store đã đạt hơn 15 tỷ lượt tải và Android Market cũng đã đạt 4.5 tỷ lượt tải [5].
Bold Touch 9900 / 9930 được ra mắt trong năm 2011 với khung kim loại và màn hình cảm ứng, vẫn giữ bàn phím full và Trackpad mới với đèn xung quanh rất bắt mắt. Thiết kế mảnh mai, gọn nhẹ, mang dáng vẻ của Bold 9000. Nắp lưng sử dụng sợi carbon đẹp mắt và tích hợp NFC, một tính năng còn khá mới mẻ vào thời điểm đó. Tuy nhiên, BlackBerry tiếp tục giữ lại camera không có tự động lấy nét trên 9900, một điều khá tiếc nuối cho một thiết bị ra mắt vào năm 2011 với camera 5MP không có Autofocus. Vấn đề về pin yếu và các trường hợp đột tử của 9000 cũng được nhắc lại.
Dòng full cảm ứng trở lại với Torch 9860, đã từ bỏ tư duy SurePress để tạo ra một điện thoại cảm ứng thông thường, dòng màn hình trượt cũng được nâng cấp lên Torch 9810. Dòng Curve được nâng cấp lên Curve 9360. Dành cho những người muốn điện thoại cảm ứng nhỏ gọn và giá phải chăng có dòng Curve 9380. Dòng Bold 97 cũng được cập nhật lên Bold 9790 với thiết kế nhỏ gọn và màn hình cảm ứng.
Năm 2011 còn chứng kiến sự hợp tác giữa BlackBerry và Porscher Design trong việc sản xuất chiếc BlackBerry Porscher Design P’9981, sử dụng nội dung của 9900. Đây là một chiếc điện thoại sang trọng với vẻ ngoài đặc biệt, được làm bằng kim loại và da. Tuy nhiên, nhược điểm về pin yếu và nhanh mòn phím vẫn tồn tại. P’9981 được bán với giá cao, khoảng $2000 khi mới ra mắt và có giá khoảng 45 - 50 triệu đồng khi nhập khẩu vào Việt Nam, dành cho những người hâm mộ BlackBerry có điều kiện.
Trong giai đoạn này, BlackBerry ra mắt một sản phẩm mới đầy thú vị, đó là máy tính bảng BlackBerry PlayBook. Đây có thể coi là bước tiến lớn đầu tiên của họ sau khi thị trường đã thay đổi trong 5 năm qua. Thay vì tiếp tục sử dụng hệ điều hành cũ trên nền Java, họ đã chuyển sang sử dụng hệ điều hành mới dựa trên nền tảng QNX cho máy tính bảng này và đặt tên là BlackBerry Tablet OS.
So với iPad 2 cùng thời, màn hình của PlayBook sáng đẹp hơn nhiều (170ppi so với 132ppi), loa ngoài stereo lớn và âm thanh sống động hơn, cả camera trước và sau đều có độ phân giải cao hơn iPad 2
Thao tác sử dụng cực kỳ linh hoạt, bao gồm vuốt để về trang chủ, vuốt từ góc trên để truy cập cài đặt và thông báo, cũng như vuốt từ hai bên để chuyển đổi giữa các ứng dụng
Tuy nhiên, một điểm yếu của PlayBook là thiếu ứng dụng, và sau này không nhận được sự hỗ trợ kéo dài. Mặc dù đã hợp tác với một số bên thứ ba để đưa ra một số ứng dụng và trò chơi phổ biến, nhưng vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu người dùng
Trải qua năm 2012, BlackBerry không ra mắt sản phẩm nổi bật nào, chỉ có việc cập nhật PlayBook với một số nâng cấp nhỏ và hỗ trợ kết nối 4G LTE. Họ tập trung vào việc phát triển phần mềm cho các thiết bị mới, bao gồm PlayBook và dòng BlackBerry 10 sắp ra mắt trong năm sau2013-2014
Năm 2013, BlackBerry thay đổi bộ mặt với cặp đôi Z10 và Q10, sau đó là sự xuất hiện của Z30, Q5, cùng với phiên bản đặc biệt Porscher Design P’9982 dựa trên Z10 và P’9983 dựa trên Q10 vào năm 2014, đều chạy hệ điều hành mới BlackBerry 10. Họ cũng quyết định đổi tên công ty từ RIM – Research In Motion thành BlackBerry vào năm 2013
Vấn đề lớn nhất của việc thay đổi này là toàn bộ các thiết bị cao cấp từ năm 2011 trở về trước không tương thích với hệ điều hành mới này. Ngay cả PlayBook cũng không được nâng cấp lên phiên bản mới. Điều này khiến người dùng lựa chọn bị hạn chế, buộc họ phải nâng cấp nếu muốn trải nghiệm một hệ điều hành mới với nhiều ứng dụng hơn và thoải mái hơn so với BBOS cũ kĩ.
Và năm 2013 đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ tăng trưởng của BlackBerry, với số lượng người dùng bắt đầu giảm từ thời điểm này, doanh thu cũng giảm mạnh sau khi đạt đỉnh vào năm 2011 và duy trì ổn định trong năm 2012.
Người dùng BlackBerry như mình, đã bỏ ra nhiều tiền để sở hữu chiếc flagship 9900 vào năm 2012. Nhưng cùng năm đó, tin đồn về việc BlackBerry sẽ chuyển sang hệ điều hành mới và BBOS sẽ bị thay thế. Tự tin đầu tư vào PlayBook vào năm 2013, nhưng lại nghe tin rằng PlayBook sẽ không được hỗ trợ lên BB10. Đó là thời điểm mình cảm thấy thất vọng với BlackBerry vì họ có vẻ 'bỏ rơi' người dùng quá nhiều. Điều này làm cho người dùng mới không còn hứng thú và người dùng cũ cũng quay lưng. Rõ ràng, khi chọn mua một sản phẩm chỉ để sử dụng trong 2 năm mà không biết tương lai, người tiêu dùng sẽ lựa chọn iPhone hoặc Samsung với sự hỗ trợ lâu dài kéo dài 3-4 năm hoặc hơn.
Với tình yêu chân thành dành cho BlackBerry, tôi vẫn không ngừng mua các flagship khác như Z10 hay Passport sau đó, không từ bỏ sau hai lần thất vọng.
Khi BlackBerry chính thức chuyển sang một hệ điều hành mới hỗ trợ cảm ứng và ứng dụng tốt hơn, họ đã đến muộn so với Apple và Google, khoảng 7 năm sau. Sự trễ này khiến họ gặp khó khăn trong việc thu hút người dùng và nhà phát triển, mặc dù BlackBerry 10 OS là một hệ điều hành rất xuất sắc và ổn định, với một số tính năng tiên tiến như các cử chỉ vuốt để về home, mở thông báo, vuốt để chuyển đa nhiệm, mà các hệ điều hành khác phải mất khá lâu mới có. Tuy nhiên, cũng có quá nhiều điểm mà họ kém hơn so với thời đại.
Vào năm 2013, trong khi Apple ra mắt iPhone 5s với cảm biến vân tay đột phá và Samsung nổi tiếng với dòng Galaxy Note thế hệ thứ 3, BlackBerry vẫn đang bắt kịp với Z10, một thiết bị cao cấp với ít điểm nổi bật về phần cứng và một hệ điều hành mới cố gắng duy trì các giá trị cũ.
Vào năm 2014, BlackBerry giới thiệu BlackBerry Passport, một thiết bị độc đáo với màn hình vuông và bàn phím cứng có bề mặt cảm ứng. Điều này có lẽ là một ý tưởng sáng tạo cuối cùng của BlackBerry trong lĩnh vực phần cứng. Với mức giá khá cao $599, Passport chỉ dành cho những fan hâm mộ. Trong tầm giá tương tự, người dùng có thể lựa chọn iPhone 5S ($549) hoặc iPhone 6 ($649) vào thời điểm này.
Cùng thời điểm này, họ cũng ra mắt BlackBerry Classic, mang lại TrackPad và hàng phím menu của BBOS quen thuộc. Nhưng hiện nay, sản phẩm của BlackBerry dường như chỉ dành cho các fan cứng với nhiều kỷ niệm, không còn khả năng thu hút người dùng mới. Điều này được minh chứng bởi sự liên tục giảm dần trong số lượng người sử dụng từ năm 2013 trở đi.
Chính bản thân tôi đã từng sử dụng Z10, Q10 và Passport. Z10 và Q10 không có gì nổi bật ngoài hệ điều hành. Passport nổi bật hơn với bàn phím cứng kết hợp cảm ứng. Tuy nhiên, với giá thành cao và hệ điều hành BlackBerry 10 thiếu thốn, không đủ để đưa BlackBerry trở lại cuộc đua. Trong khi đó, Android và iOS trở nên mạnh mẽ hơn, với số lượng người dùng và ứng dụng đa dạng, cải thiện khả năng kết nối và giao tiếp trên các thiết bị đó.
Passport cũng là chiếc điện thoại BlackBerry cuối cùng mình dùng. Khi đó, tôi đặt mua từ Mỹ và có người quen mang máy về cho tôi vào dịp Black Friday. Mẫu RED limited được giảm giá từ $699 xuống còn $599. Đó cũng là chiếc máy BlackBerry đầu tiên và duy nhất mà tôi mua trực tiếp từ trang chủ của hãng, không thông qua bất kỳ nhà bán lẻ nào tại Việt Nam.Kết thúc: 2015-2018 BlackBerry Android – Bị lãng quên trong thời đại
BlackBerry cố gắng kiên trì với BB10 thêm 2 năm cho đến năm 2015, nhưng sau đó họ đã phải chuyển sang hệ điều hành Android. Tuy nhiên, đến thời điểm này, họ đã chậm hơn Samsung 6 năm, HTC 7 năm và thậm chí còn chậm hơn Xiaomi 4 năm trong việc làm thiết bị Android. Khi họ còn đắm chìm trong BBOS 7 nền Java vào những năm 2011, Xiaomi đã xuất hiện với chiếc điện thoại Android đầu tiên. Và chỉ sau 3 năm, vào năm 2014, Xiaomi đã trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ ba trên thế giới sau Apple và Samsung. BlackBerry Priv, thiết bị đầu tiên của BlackBerry sử dụng hệ điều hành Android, đã được ra mắt vào năm 2015. Điện thoại này mang lại cảm hứng từ dòng Torch trước đây với thiết kế màn hình trượt. Được biết đây là chiếc smartphone BlackBerry đầu tiên chạy Android và cũng là sản phẩm cuối cùng mà BlackBerry tự sản xuất.
Mặc dù vẫn giữ lại một số đặc điểm đặc trưng của BlackBerry trên hệ điều hành Android như BBM, BlackBerry Hub, một nơi tổng hợp tất cả thông báo từ mọi ứng dụng, bàn phím cứng có cảm ứng, và các phím tắt... Nhưng những tính năng này không đủ để thu hút người dùng, đặc biệt khi kết hợp với mức giá bán khá cao so với cấu hình mà điện thoại cung cấp.
Dù là người dùng trung thành, nhưng chỉ trong vòng 5 năm, tôi đã chứng kiến BlackBerry thay đổi hệ điều hành 3 lần và ngưng cập nhật cho các thiết bị cũ 3 lần. Điều này khiến tôi cảm thấy khá bất mãn vì các thiết bị cũ nhanh chóng trở nên lỗi thời và không còn sử dụng được. Với việc ra mắt điện thoại chạy Android mới, có giá Flagship nhưng cấu hình không tương xứng và phần mềm còn thiếu kinh nghiệm, tôi cảm thấy nó sẽ mau chóng trở nên lỗi thời. Chính vì vậy, sau khi sử dụng Passport, tôi đã chuyển sang iPhone.
Sau Priv, vào năm 2016, BlackBerry chính thức dừng sản xuất phần cứng và chuyển giao thương hiệu cho TCL. Từ thời điểm này, TCL trở thành đối tác độc quyền phân phối điện thoại BlackBerry toàn cầu. Các sản phẩm tiếp theo như DTEK50 (2016), DTEK60 (2016), Motion (2017), Evolve (2018) không thu hút nhiều sự chú ý. BlackBerry cũng chuyển đổi hoạt động từ sản xuất phần cứng sang phát triển phần mềm và giải pháp.
Hai chiếc điện thoại cuối cùng của BlackBerry là KeyOne (2017) và Key2 (2018), vẫn giữ lại một chút đặc điểm riêng của BlackBerry. Cải tiến đáng chú ý nhất là việc tích hợp cảm biến vân tay vào phím Space trên KeyOne. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, iPhone đã có cảm biến vân tay từ nhiều năm trước và đã chuyển sang Face ID từ năm 2017.
Trong khi đó, Samsung và Apple đang liên tục đạt được thành công với các dòng sản phẩm như Galaxy S6 đến S9 và Note 5 đến Note 9 của Samsung, cũng như iPhone 6s và iPhone X của Apple. Apple đã đưa ra cảm biến vân tay trên iPhone từ năm 2015 và chuyển sang Face ID từ năm 2017.
Sau Key2, thương hiệu BlackBerry đã rời xa thị trường điện thoại thông minh.
BlackBerry đã chính thức ngừng hỗ trợ và đóng Server cũng như mọi dịch vụ cho các hệ điều hành BlackBerry 10, BlackBerry OS 7.1, BlackBerry Tablet OS 2.1 và nhiều dịch vụ và phần mềm khác. Việc này diễn ra vào ngày 04/01/2022, kết thúc một thời kỳ lịch sử của Smartphone BlackBerry.
Mặc dù một số mẫu BlackBerry Android vẫn đang hoạt động tốt và vẫn có một số lượng người hâm mộ BlackBerry trung thành với bàn phím QWERTY, nhưng BlackBerry không còn sản xuất điện thoại nữa. Dù nhiều người nói rằng họ đã kết thúc, nhưng thực tế, BlackBerry vẫn tồn tại và tiếp tục kinh doanh dựa trên lĩnh vực bảo mật của họ. Tuy nhiên, người dùng cuối như chúng ta không còn là khách hàng của BlackBerry nữa.Đánh giá và Nhận định
BlackBerry đã trải qua một thời kỳ hoàng kim và sau đó chìm vào quên lãng, như nhiều thương hiệu khác như Nokia hay Motorola. Họ từng rất thành công, nhưng sau đó lại gặp thất bại. Tuy nhiên, gọi họ là kẻ thất bại có lẽ là không công bằng, bởi họ đã có những đóng góp quan trọng cho ngành công nghiệp công nghệ. Họ thất bại vì họ không thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi của thị trường và cạnh tranh. Khi iPhone và điện thoại cảm ứng xuất hiện, BlackBerry vẫn giữ định kiến rằng bàn phím là lựa chọn hàng đầu của người dùng.- Phản ứng chậm trễ với sự thay đổi của thị trường và sự cạnh tranh. BlackBerry tập trung quá nhiều vào thị trường doanh nghiệp, bỏ qua thị trường cá nhân. Họ cũng thiếu sự hợp tác với bên thứ ba, trong khi Apple và Google mở cửa cho các nhà phát triển, BlackBerry tự mình phát triển các ứng dụng. Điều này khiến họ mất đi cơ hội và mất điểm trước Apple và Google.
Trải qua những năm từ 2009 đến 2016, tôi đã dùng BlackBerry làm điện thoại chính. Từ các dòng máy cổ đến những phiên bản cao cấp, BlackBerry luôn gây ấn tượng mạnh mẽ với tôi. Những chiếc máy ấn tượng nhất bao gồm:- BlackBerry 6710 với màn hình vuông đen trắng, một trải nghiệm gần gũi với Passport của tôi vào năm 2015
- BlackBerry 7290 T-Mobile, với màu xanh ngọc đẹp nhất
- BlackBerry Pearl 8100, chiếc BlackBerry đầu tiên của tôi
- BlackBerry Flip 8220, chiếc máy “sexy” nhất và độc đáo nhất
- BlackBerry Storm 2 9520, với công nghệ SurePress độc đáo
- BlackBerry 9900, chiếc BlackBerry Brandnew đầu tiên tôi sở hữu
- BlackBerry Passport, với bàn phím cảm ứng và hệ điều hành BB10
- BlackBerry PlayBook, vẫn sử dụng cho đến ngày hôm nay
