Buzz
Khi viết bài Dưới bóng hoàng lan trang 46, 47, 48, 50, 51, 52 Ngữ văn lớp 10 Liên kết tri thức sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi một cách dễ dàng để soạn văn 10.
Soạn bài Dưới bóng hoàng lan (trang 46) - Liên kết tri thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
1. Tôi sẽ chia sẻ về những món ăn mà bà ngoại đã nấu cho tôi từ khi còn nhỏ. Những món ăn đó, được bà nấu với tình yêu thương, sẽ là những kỷ niệm không bao giờ phai mờ trong cuộc đời của tôi.
2. Đôi khi, tôi mong muốn thời gian trôi chậm lại để có thêm thời gian ở bên ông bà, cha mẹ. Ngày nào cũng học hành miệt mài từ sáng đến tối khiến tôi không còn đủ thời gian để quan tâm đến những điều đơn giản, quen thuộc xung quanh.
* Đọc nội dung văn bản
Gợi ý cách trả lời các câu hỏi trong bài đọc:
1. Chú ý đến những dấu hiệu để nhận biết ngôi của người kể chuyện.
Đoạn trích không đề cập người kể chuyện như một nhân vật trong tác phẩm, vì vậy người kể chuyện đã giữ bí danh. Do đó, ngôi kể trong câu chuyện này là ngôi thứ ba.
2. Tâm trạng của Thanh khi quay về không gian thân thuộc.
Khi quay về nhà bà, Thanh luôn cảm thấy yên bình và thoải mái, vì căn nhà với vườn cây mát lành này là nơi Thanh yêu thích, nơi có người bà luôn sẵn lòng chờ đợi để thể hiện tình cảm yêu thương.
3. Tâm trạng của Thanh khi nhìn thấy cây hoàng lan. Lưu ý đến các chi tiết về cây hoàng lan trong toàn bộ câu chuyện.
Khi nhìn thấy cây hoàng lan, Thanh nhớ đến những kỷ niệm tuổi thơ, những ngày Thanh thường chơi dưới gốc cây và nhặt hoa. Đó là thời kỳ mà cha mẹ Thanh còn sống. Thanh nhận ra thời gian trôi đi nhanh chóng, cây cỏ ngày xưa giờ đã lớn lên.
Đây là trạng thái của sự hoài niệm trong nhân vật.
4. Chú ý đến sự kết hợp giữa lời của người kể chuyện và lời nội tâm của nhân vật.
Đoạn văn có sự kết hợp giữa lời kể chuyện và lời nội tâm của nhân vật.
- Người kể chuyện miêu tả những cử chỉ bên ngoài của Thanh: “Chàng cảm động đến nỗi gần như rơi nước mắt.”
- Các đoạn nội tâm của Thanh khi suy nghĩ về bà: “Bà yêu thương cháu quá”, câu hỏi tự thắc mắc “Tiếng ai vậy?”, “Bà có nấu ăn một mình à?”.
- Câu “Nghe quen quá nhưng Thanh không thể nhớ” vừa là lời của người kể chuyện vừa thể hiện tâm trạng nội tâm của nhân vật.
- Qua lời nói: nhân vật Thanh sử dụng từ ngữ “tôi” để chỉ bản thân và gọi Nga là “cô”, trong khi đó, Nga sử dụng từ ngữ “em” để chỉ mình và gọi Thanh là “anh”. Qua cách gọi này, nhân vật Nga thể hiện sự thân mật hơn. Hơn nữa, Nga trực tiếp thể hiện nỗi nhớ và tình cảm của mình qua lời nói “em nhớ anh quá”. Ngược lại, Thanh phản ứng hơi lạnh nhạt, chỉ trả lời câu hỏi của Nga mà không đáp lại tình cảm của Nga.
- Qua những dòng mô tả tâm trạng, ta thấy rõ tâm lý của nhân vật Thanh. Thanh cảm thấy lòng dịu đi khi trò chuyện với Nga.
6. Ý nghĩa của cuộc trò chuyện giữa bà cụ và Nga về việc hái hoa hoàng lan.
Cuộc trò chuyện giữa bà cụ và Nga không chỉ nói về việc hái hoa hoàng lan khi cây còn non, mà qua lời Nga nói “Anh con hái đấy ạ” và cử chỉ Nga nhìn Thanh “mỉm cười”, có thể suy đoán, bà cụ và Nga đang thảo luận về tình cảm con người. Bà cụ có thể đang hỏi tại sao Nga thể hiện tình cảm trước, trong khi Thanh chưa đáp lại tình cảm của Nga.
7. Chi tiết nào ở phần kết giúp bạn dự đoán tiến triển tình cảm giữa Thanh và Nga?
- Chi tiết Thanh nhẹ nhàng dặn: “Tôi sẽ chào cô Nga nhé”.
- Chi tiết về tâm trạng của nhân vật Thanh: anh ta 'hiểu rằng Nga sẽ luôn đợi chờ, luôn nhớ mong anh như ngày xưa'.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Văn bản xoay quanh việc Thanh trở về thăm bà mình - mồ côi cha mẹ, sống với bà. Trong không gian yên bình và thanh thản của quê nhà, những hình ảnh quen thuộc hiện ra, và mùi hoa hoàng lan từ vườn và mùi tóc Nga khiến cho Thanh bị xúc động. Tuy nhiên, câu chuyện kết thúc với Thanh phải trở về cuộc sống hàng ngày.
Gợi ý cách trả lời các câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Câu chuyện được kể dưới góc độ người thứ ba. Góc độ kể này được duy trì nhất quán từ đầu đến cuối câu chuyện.
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Hình ảnh về thiên nhiên, con người, cuộc sống hàng ngày được Thanh nhìn nhận. Thanh là nhân vật chính, mặt trời chiếu sáng qua đôi mắt của anh, từ đó tác phẩm tạo nên bức tranh tổng thể về thiên nhiên và con người, đồng thời làm lộ nội tâm, suy nghĩ của Thanh trước cảnh vật.
Câu 3 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Những lời đối thoại giữa bà và Thanh tập trung vào các hoạt động hàng ngày của Thanh. Bà chỉ quan tâm đến việc Thanh đã về, đã ăn cơm chưa, sao không đi xe, nhắc nhở Thanh nghỉ ngơi, rửa mặt để mát mẻ...
Những đoạn đối thoại thể hiện sự chờ đợi của người bà đối với đứa cháu xa xứ. Bà không hỏi về công việc, chỉ quan tâm đến những điều nhỏ nhặt, chăm sóc cho bữa ăn, giấc ngủ của cháu.
Câu 4 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Hai nhân vật được mô tả là hàng xóm, quen biết từ thuở nhỏ, đã có mối quan hệ thân thiết từ nhỏ.
+ Trong suy nghĩ của Thanh, Nga như một người thân trong gia đình mà anh sẽ gặp mỗi khi đi làm xa về.
+ Cuộc trò chuyện giữa Nga và Thanh đơn giản, xoay quanh những chuyện nhỏ nhặt (“anh chóng lớn quá”, “tôi vẫn thế chứ chứ”)
+ Thanh đã có những lúc hiểu lầm rằng Nga là em gái ruột của mình.
- Sự biến đổi trong tình cảm của hai nhân vật: từ mối quan hệ thân mật đến mức Thanh nhầm lẫn Nga là em gái ruột, đến việc Thanh đã bắt đầu chú ý đến đôi môi đỏ của Nga, nhớ đến hai đôi chân xinh xắn của Nga. Còn Nga đã thể hiện trực tiếp tình cảm của mình thông qua cách gọi “anh-em” và câu “em nhớ anh quá”.
- Những biểu hiện tình cảm giữa hai nhân vật liên quan đến hình ảnh hoa hoàng lan:
+ Khi thấy bóng cây hoàng lan, Thanh đã nhớ đến Nga và gọi vui vẻ: “Cô Nga”. Nga cũng ngay lập tức vui vẻ đáp: “Anh Thanh! Anh đã về đấy à?”
+ Kỷ niệm đáng nhớ là ngày cả hai cùng nhặt hoàng lan rơi: Thanh hỏi Nga có còn nhặt hoàng lan rơi không, Nga đáp rằng: “Vẫn nhặt đấy. Nhưng không còn ai cùng nhặt nữa.”
+ Thanh và Nga dạo chơi dưới bóng hoàng lan, Thanh ngửi được mùi hương hoàng lan trên tóc của Nga.
+ Trong không khí thoảng hương hoàng lan, Thanh nắm lấy tay của Nga.
- Câu chuyện kết thúc khi Thanh phải rời xa và không biết khi nào mới trở về, nhưng đã tiết lộ tiến triển trong tình cảm của họ: Thanh đã gửi lời chào Nga.
Câu 5 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Trong “Dưới bóng hoàng lan”, nghệ thuật viết của Thạch Lam được thể hiện rõ qua cốt truyện.
Mặc dù là một câu chuyện giản dị, nhưng cốt truyện nhẹ nhàng của 'Dưới bóng Hoàng Lan' đã tạo ra một trải nghiệm độc đáo cho người đọc. Câu chuyện tập trung vào những cảm xúc đơn sơ nhưng mạnh mẽ, khiến người đọc cảm nhận được sức mạnh của tình cảm. Thanh, một người mồ côi cha mẹ, sống cùng bà và sau này đi làm xa, trở về thăm bà và gặp gỡ Nga là trung tâm của câu chuyện. Nhà văn đã sử dụng lời thoại, dòng nội tâm và lời kể của người kể chuyện để tạo ra những cảm xúc tinh tế về tình thân, tình yêu và sự gắn bó với những nơi quen thuộc.
Nhờ vào việc kết hợp lời thoại, dòng nội tâm và lời kể của người kể chuyện, “Dưới bóng hoàng lan” đã mang lại cho người đọc những cảm xúc sâu sắc về tình gia đình, tình yêu và sự gắn bó với những nơi thân quen.
Câu 6 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Tiêu đề nhắc đến hình ảnh liên quan đến cây hoàng lan - loài cây đó xuất hiện nhiều trong tác phẩm và gắn với ký ức tuổi thơ của Thanh. Dưới bóng cây hoàng lan, trong không gian hương hoa hoàng lan, chúng ta gặp người bà yêu thương Thanh và cô Nga.
Không chỉ là một chi tiết vật lý trong câu chuyện, việc đặt tiêu đề và sự kiện diễn ra dưới “bóng hoàng lan” làm cho câu chuyện trở nên mơ hồ, lãng mạn và cuốn hút hơn.
Câu 7 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Cảnh này gợi cho tôi hình ảnh một bức tranh tuyệt vời: bà, Thanh, Nga và Nhân cùng ngồi bên bữa cơm.
Bức tranh đó thể hiện sự hài hòa giữa bốn con người và những tình cảm đẹp, trong sáng. Nó cũng kết hợp hài hòa giữa con người và thiên nhiên, với khu vườn nơi mọi người ngồi có ánh nắng mặt trời rọi và có cây hoàng lan đang nở hoa, cùng với những chi tiết như búp hoa, đám lá và gạch mát phủ rêu. Bức tranh đó thể hiện cả màu sắc, mùi hương và hình ảnh đầy sống động.
Câu 8 (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- “Dưới bóng hoàng lan” tiết lộ một kết thúc hạnh phúc cho câu chuyện tình yêu được để mở trong truyện.
- Trong tác phẩm “Dưới bóng hoàng lan”, Thạch Lam mở ra một không gian hồi sinh những vết thương của cuộc sống qua nhân vật Thanh. Khi trở về nhà, Thanh có cảm giác như quay về tuổi thơ, nhớ lại những điều trong sáng nhất mà hai năm qua đã quên mất trong cuộc sống ở thành phố. Những khó khăn và căng thẳng được xua tan bởi những tình cảm chan chứa, cao quý: tình thân thiết trong gia đình và tình yêu thương.
- Thạch Lam đã làm tăng giá trị của những kỷ niệm từ tuổi thơ, những điều bình dị, những tình cảm quen thuộc trở thành những hồi ức ngọt ngào cho những người phải rời xa quê nhà. Khi Thanh phải quay về tỉnh, anh ta cảm thấy buồn và hạnh phúc đan xen.
* Kết nối đọc – viết
Bài tập (trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Đoạn văn tham khảo:
'Dưới bóng hoàng lan' kết thúc với Thanh phải trở về thành phố với tâm trạng 'nửa buồn nửa vui'. Buồn vì phải rời xa quê nhà thân thương để quay trở lại cuộc sống ồn ào của thành thị. Tuy nhiên, vẫn cảm thấy vui vì đã mang theo những giá trị của tình yêu thương, những kỷ niệm trong trẻo và tình cảm nhẹ nhàng giữa Thanh và Nga. Câu chuyện kết thúc khi Thanh nhờ bác Nhân gửi lời chào đến Nga và biết rằng Nga vẫn đợi chờ và nhớ mong anh như ngày xưa. Đây là một niềm tin, một hy vọng mới cho cuộc sống của Thanh, mở ra một tiềm năng mới trong mối quan hệ giữa họ, và tạo nên một cái kết lạc quan cho câu chuyện tình yêu vẫn đang tiếp diễn.
Để học hiểu tốt bài 'Dưới bóng hoàng lan' hoặc các bài khác:
