Buzz
Bài văn Giọt sương đêm của Trần Đức Tiến sẽ được hướng dẫn tìm hiểu trong chương trình môn Ngữ Văn lớp 6, thuộc sách Chân trời sáng tạo, tập 1.
Mytour muốn cung cấp bài Soạn văn 6: Giọt sương đêm. Hãy cùng theo dõi nội dung chi tiết ngay sau đây.
Soạn bài Giọt sương đêm - Mẫu 1
1.1 Chuẩn bị đọc
Câu 1. Em đã từng thấy bọ dừa chưa? Em đã biết gì về tập tính của bọ dừa? Nếu chưa biết gì về bọ dừa, em hãy hỏi người khác hoặc tìm hiểu thông tin từ sách và Internet.
- Bọ dừa có tên khoa học là Brontispa longissima (Gestro), thuộc họ Ánh kim (Chrysomelidae), Bộ cánh cứng, lớp côn trùng, ngành chân đốt, giới động vật.
- Bọ dừa sống trên cây dừa, gây hại đến sự sinh trưởng và phát triển của cây dừa.
Câu 2. Đã từng có một sự kiện bất ngờ xảy ra và làm thay đổi quyết định của em chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm đó với mọi người.
Gợi ý:
Sự việc bất ngờ: Em và bạn bè trốn học đi chơi game, nhưng bị giáo viên phát hiện và thông báo cho mẹ. Biết chuyện, em nhận ra mẹ rất buồn. Điều này khiến em quyết định thay đổi, nỗ lực học tập.
1.2 Trải nghiệm với văn bản
Câu 1. Theo em, tại sao giọt sương lại khiến Bọ Dừa quyết định về quê?
Nhờ có giọt sương đêm lạnh lẽo rơi xuống cổ, Bọ Dừa nhớ lại quê nhà. Khu xóm nhỏ này giống như quê nhà của ông trong tuổi thơ, sau nhiều năm đi xa, ông đã quên mất. Vì vậy, Bọ Dừa quyết định về thăm quê nhà.
Câu 2. Cụ giáo Cóc nói điều gì quan trọng?
- Cụ giáo Cóc nói: “Nhìn này, đừng quên. Có khi chỉ một giọt sương đã đủ làm cho người ta thức trắng cả đêm.”
- Ý nghĩa: Ở đây, giọt sương là biểu tượng, gợi nhắc Bọ Dừa về quê hương. Nỗi nhớ quê đã khiến Bọ Dừa không ngủ được, và vào sáng hôm sau, Bọ Dừa quyết tâm trở về quê.
1.3 Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Truyện này được kể từ ngôi thứ mấy? Trong truyện có những nhân vật nào?
- Truyện được kể từ ngôi thứ ba.
- Trong truyện có: ông khách Bọ Dừa, Thằn Lằn, và cụ giáo Cóc.
Câu 2. Đoạn văn sau được kể từ lời của người kể chuyện hay từ lời của nhân vật?
Ai đó như Tắc Kè đang gọi cửa trong đêm. Không khí tại Bờ Giậu yên bình đến mức có thể nghe thấy tiếng Ốc Sên đi làm về, với tiếng áo dài vượt qua những chiếc lá rơi nhẹ nhàng.
=> Đoạn văn này được kể từ lời của người kể chuyện.
Câu 3. Dưới đây là một số đoạn văn tóm tắt các sự kiện trong truyện. Hãy sử dụng sơ đồ sự kiện đã học ở bài 1 (Lắng nghe lịch sử nước mình) để sắp xếp các sự kiện đó theo thứ tự được kể trong truyện.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm không ngủ của mình, Bọ Dừa đeo ba lô hành lý lên vai và nói lời tạm biệt với Thằn Lằn trước khi trở về quê.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về việc nhà buôn Cánh Cứng xuất hiện tại xóm Bờ Giậu vào đêm đó.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc và kể cho cụ nghe câu chuyện về Bọ Dừa không ngủ được.
d. Bọ Dừa đang ngủ dưới tán lá trúc, đêm khuya, giọt sương rơi trúng cổ khiến Bọ Dừa tỉnh giấc.
e. Bọ Dừa ghé qua xóm Bờ Giậu và hỏi Thằn Lằn về một chỗ nghỉ ngơi qua đêm dưới tán lá trúc.
Trong các sự kiện trên, theo em, sự kiện quan trọng nhất là gì? Tại sao?
Gợi ý:
- Sắp xếp: e - b - d - a - c
- Sự kiện quan trọng nhất là a. Bởi vì sự kiện này chứa đựng ý nghĩa chân thật nhất của câu chuyện: Tình yêu và lòng nhớ nhà.
Câu 4. Trong đoạn văn sau, tác giả đã sử dụng phương pháp nghệ thuật nào để miêu tả các loại bọ cánh cứng?
Anh sống trên cây. Anh đào hang dưới đất. Anh lặn xuống nước sâu. Anh béo tốt nhẵn nhụi. Anh gầy còm mảnh mai, Anh trọc đầu không râu. Anh ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo. Anh hiền lành nhút nhát. Anh ngổ ngáo mọc sừng.
Điều này thể hiện đặc điểm nổi bật gì của truyện đồng thoại?
Gợi ý:
- Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ:
- Ngôn ngữ “Anh” kết hợp với nhân hóa (hành động con người: đào, lặn; đặc điểm con người: béo tốt, gầy còm, hiền lành nhút nhát, ngổ ngáo)
- So sánh: “Anh ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo”.
- Điều này thể hiện đặc điểm nổi bật của truyện đồng thoại: Phản ánh đặc điểm sinh hoạt của loài vật, đồng thời thể hiện đặc điểm của con người
Câu 5. Lý do khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm không ngủ ở xóm Bờ Giậu là gì?
Trong đêm yên bình, Bọ Dừa nghe thấy những âm thanh quen thuộc, đặc biệt là giọt sương rơi xuống cổ khiến ông nhớ lại quê nhà. Những âm thanh và hình ảnh đó đã gợi nhớ Bọ Dừa về quê hương.
Câu 6. Trải nghiệm mà Bọ Dừa có trong đêm đó là gì? Tác giả muốn truyền đạt thông điệp gì thông qua trải nghiệm đó?
- Trải nghiệm của Bọ Dừa trong đêm đó: ngủ dưới trời, dưới tán lá trúc và nghe những tiếng cây xào xạc, tiếng côn trùng trong lòng đất...
- Tác giả muốn truyền đạt: Đôi khi cuộc sống bận rộn khiến con người quên mất những điều thân thuộc, gần gũi.
Câu 7. Nhận xét về cách kết thúc của câu chuyện. Nếu là em, em sẽ kết thúc câu chuyện như thế nào?
- Câu chuyện kết thúc mở: Thằn Lằn kể cho cụ giáo Cóc nghe về việc Bọ Dừa mất ngủ và lời nhận xét của cụ giáo: ““Ấy đấy, chú thấy chưa. Có khi người ta thức trắng chỉ vì một giọt sương”.
- Có thể kết thúc câu chuyện bằng cách: Bọ Dừa trở về quê hương, gặp lại những người bạn xưa và hồi tưởng lại những kỷ niệm.
Soạn bài Giọt sương đêm - Mẫu 2
2.1 Tác giả, tác phẩm
- Nhà văn Trần Đức Tiến sinh năm 1953, quê ở làng Cao Đà, xã Nhân Mỹ, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Ông đã sáng tác nhiều tác phẩm dành cho thiếu nhi, trong đó có truyện đồng thoại như Dế mùa thu, Làm mèo, Xóm Bờ Giậu… Trần Đức Tiến viết từ tâm thế của một đứa trẻ nên truyện đồng thoại của ông có nét tinh tế, hồn nhiên.
- Truyện Giọt sương đêm được in trong tập Xóm Bờ Giậu (NXB Kim Đồng, 2018).
- Tóm tắt nội dung Giọt sương đêm:
Đêm tới, khách Bọ Dừa đến xóm Bờ Giậu tìm chỗ ở. Sau khi hỏi Thằn Lằn, ông được mời ngủ tại nhà một chiếc bình. Nhớ lại kí ức về việc bị trẻ con bắt làm đồ chơi, ông từ chối và quyết định ngủ dưới vòm trúc. Xóm Bờ Giậu đêm đêm tiếng ồn áo, khó chịu khiến ông không ngủ được. Một giọt sương đêm đập vào cổ khiến ông giật mình. Sáng hôm sau, ông chia sẻ lại với Thằn Lằn trước khi rời xóm để trở về quê nhà.
2.2 Đọc - hiểu văn bản
a. Cuộc gặp giữa Bọ Dừa và Thằn Lằn
- Thời gian: Lúc hoàng hôn.
- Địa điểm: Xóm Bờ Giậu.
- Lý do: Bọ Dừa muốn tìm nơi ở trong xóm.
- Gặp gỡ:
- Bọ Dừa: Cẩn thận đặt chân xuống ngọn măng trúc ngoài cùng của xóm Bờ Giậu; hỏi về chỗ ở trong xóm, thậm chí còn hỏi về một nơi ở lạ.
- Thằn Lằn: Lắng nghe, đề nghị cho ở qua đêm; hỏi để thông báo và lo lắng về việc Bọ Dừa không thể ngủ được.
b. Trò chuyện giữa Thằn Lằn và cụ giáo Cóc
- Thời gian: Khi hoàng hôn buông xuống.
- Không gian: Xóm Bờ Giậu.
- Lý do: Thằn Lằn đến thông báo về việc Bọ Dừa đã xuất hiện.
- Gặp gỡ:
- Thằn Lằn: Đến thông báo về sự hiện diện của Bọ Dừa; Ngạc nhiên trước sự thông thái của cụ giáo Cóc.
- Cụ giáo Cóc: Hiểu biết rộng lớn về loài cánh cứng: “Hàng trăm, hàng nghìn... đều có…”.
c. Tác động của giọt sương đêm đến quyết định của Bọ Dừa
- Sự tương tác với đêm sương: Bọ Dừa cảm nhận mỗi biến động trong đêm.
- Trời có nhiều đám mây.
- Sương rơi như điệu nhảy dịu dàng trong tiếng thở dài của gió.
- Lá cây xào xạc như làn nhạc u buồn.
- Côn trùng trong lòng đất rỉ rả như tiết tấu buồn của một bản nhạc.
- Tắc Kè khuya khoắt gọi cửa.
- Nghe thấy cả tiếng Ốc Sên nhẹ nhàng trườn qua chiếc lá rụng.
- Tình huống: Một giọt sương đậu xuống khiến Bọ Dừa giật mình, tỉnh giấc hoàn toàn. Suốt đêm đó Bọ Dừa không thể ngủ mắt mở nhưng cảm thấy thực sự hài lòng.
- Giọt sương gợi nhớ quê nhà trong tâm trí Bọ Dừa. Sau bao nhiêu năm xa cách, dù bận rộn với công việc, Bọ Dừa vẫn nhớ đến quê hương mình đã từng quên mất.
=> Đó là giọt sương trong trẻo như một lời gọi tỉnh giấc cho Bọ Dừa, khiến ông nhớ về gốc rễ, quê hương của mình.
2.3 Tóm tắt và Nghệ thuật
- Tóm tắt: Truyện Giọt sương đêm nhắc nhở rằng cuộc sống bận rộn thường khiến chúng ta quên đi những điều thân thuộc và quý giá nhất, như quê hương.
- Nghệ thuật: Truyện thuộc thể loại đồng thoại, sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa và ngôn ngữ giản dị,...
