Buzz
Bài Thực hành Tiếng Việt trang 16 trong sách Soạn văn 8 là nguồn kiến thức hữu ích không thể bỏ qua.
Các bạn học sinh lớp 8 hãy tham khảo để nắm vững kiến thức cần thiết. Chi tiết sẽ được cập nhật ngay sau đây.
Chuẩn bị bài học Thực hành Tiếng Việt trang 16
Phân tích Biệt ngữ xã hội
1. Nhận diện và giải thích các biệt ngữ trong các câu sau dựa trên ngữ cảnh. Hãy giải nghĩa các biệt ngữ đó.
a. Khi tôi lên 6 tuổi, thành phố tổ chức một cuộc thi tuyển 'chicken' tại các trường tiểu học, tôi cũng được chọn để tham gia lớp năng khiếu.
(Trích Tìm mảnh ghép thiếu của Ngô An Kha)
b. Hãy ôn tập kỹ lưỡng nhé em. Em cứ 'mèo' như vậy, nếu không trúng đề thi thì rất nguy hiểm đấy.
Gợi ý:
a.
- Biệt ngữ: mèo
- Trong từ điển, 'mèo' được dùng để chỉ một loại động vật. Tuy nhiên, trong trường hợp này, 'mèo' được sử dụng trong ngữ cảnh của một cuộc thi.
- 'gà': chỉ những thành viên mới trong lĩnh vực nào đó.
b.
- Biệt ngữ: tủ
- Trong từ điển, 'tủ' được dùng để chỉ một đồ vật. Nhưng ở đây, 'tủ' được sử dụng trong bối cảnh học tập, thi cử với đối tượng là học sinh.
- “Tủ” là những nội dung mà học sinh ôn tập trước kì thi (không ôn tập toàn bộ kiến thức mà chỉ ôn nội dung có thể có trong đề thi).
2. Việc lơ đễnh là điều rất quen thuộc, việc quên hộp thuốc lá vẫn là dấu hiệu của Cai Xanh mỗi khi đi tìm bạn để 'đánh một trận lớn', có nghĩa là cướp một đám lớn.
(Nguyễn Tuân, Một đám bất đắc chí)
Tại sao trong câu trên, người kể chuyện phải giải thích cụm từ “đánh một tiếng bạc lớn”? Theo em, tác giả sử dụng cụm từ đó với mục đích gì?
Gợi ý: Người kể chuyện cần giải thích cụm từ “đánh một tiếng bạc lớn” để độc giả hiểu ý nghĩa của cụm từ trong ngữ cảnh được sử dụng.
3. Trong cuộc phỏng vấn Tôi kéo xe của Tam Lang (viết về những người làm nghề kéo xe chở người thời trước Cách mạng tháng Tám năm 1945), có đoạn trò chuyện:
- Mày đã “tham gia vào trò chơi” chưa?
- Bây giờ, chúng tôi vẫn chưa tham gia lần nào cả.
Trong tác phẩm Cạm bẫy người của Vũ Trọng Phụng – một tác phẩm lột tả sự gian trá, lừa đảo của những kẻ đánh bạc trước năm 1945 – có câu: Tôi rất ngạc nhiên vì thấy hai con chim mồng thắng trận, vẻ u sầu rơi vào nhà đi săn đó đã đánh mất gần hai mươi viên đạn.
Nêu tác dụng của việc sử dụng biệt ngữ xã hội (in đậm) trong các trường hợp trên. Đối với người đọc tác phẩm văn học, khi gặp những biệt ngữ như thế, điều đầu tiên cần làm là gì?
- Sử dụng biệt ngữ xã hội trong các trường hợp trên giúp cho việc mô tả đời sống của các nhân vật trong tác phẩm trở nên sinh động, hấp dẫn hơn.
- Khi đọc tác phẩm văn học và gặp những biệt ngữ như thế, việc đầu tiên cần làm là xác định ý nghĩa của biệt ngữ (dựa vào ngữ cảnh sử dụng, đối tượng sử dụng kết hợp với việc tìm hiểu thông tin liên quan bên ngoài).
4. Nhận diện biệt ngữ xã hội trong các đoạn hội thoại sau và nhận xét về việc sử dụng biệt ngữ của người nói:
a.
- Ông ấy là con trai của anh phải không?
- Đúng vậy, bố. Nó lấy nhanh từ bố phải không?
b.
- Nam, dạo này thấy Hoàng buồn buồn, ít nói. Cậu có biết vì sao không?
- Tớ cũng không biết vì sao đâu bạn ơi.
Gợi ý:
a.
- Biệt ngữ: lầy
- Sử dụng biệt ngữ trong trường hợp này là không hợp lý. Vì từ “lầy” là biệt ngữ xã hội được sử dụng trong tầm kiến thức của giới trẻ. Còn người được nói chuyện là người lớn tuổi (khác biệt về độ tuổi) sẽ không hiểu được ý nghĩa của biệt ngữ này.
b.
- Biệt ngữ: hem
- Việc sử dụng biệt ngữ trong trường hợp này là phù hợp. Vì từ “hem” là biệt ngữ xã hội được sử dụng trong phạm vi kiến thức của giới trẻ. Đối tượng giao tiếp ở đây là bạn bè, có thể hiểu được ý nghĩa của biệt ngữ.
