Buzz
Lục Vân Tiên gặp nạn là câu chuyện nói về sự đối lập giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn. Đồng thời, đoạn trích cũng thể hiện sự trân trọng và niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động.
Mytour giới thiệu bài Soạn văn 9: Lục Vân Tiên gặp nạn. Hãy cùng khám phá nội dung chi tiết dưới đây.
Bài viết về việc Lục Vân Tiên gặp nạn - Mẫu 1
Chi tiết về việc Lục Vân Tiên gặp nạn
I. Tác giả
- Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888), thường được gọi là Đồ Chiểu, sinh ra ở làng Tân Thới, Gia Định (nay là thành phố Hồ Chí Minh), quê cha ở xã Bồ Điền, Phong Điền, Thừa Thiên - Huế.
- Ông đỗ tú tài năm 21 tuổi (1843), nhưng 6 năm sau (1849) ông mất khả năng nhìn.
- Tiếp đó, ông trở về Gia Định dạy học và cung cấp thuốc cho người dân.
- Trong thời kỳ thực dân Pháp xâm lược Nam Kỳ, ông tích cực tham gia vào cuộc chiến và hợp tác với các lãnh đạo trong việc chống lại kẻ thù hoặc sáng tác văn học để động viên tinh thần của nhân dân. - Nguyễn Đình Chiểu được coi là một nhà thơ vĩ đại của dân tộc. Khi Nam Kỳ bị xâm lược, ông chuyển đến sinh sống ở Ba Tri (Bến Tre).
- Các tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu chủ yếu truyền bá những giá trị đạo đức con người và khích lệ tinh thần yêu nước.
- Một số tác phẩm nổi tiếng: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ - Hà Mậu, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Thơ điếu Trương Định…
II. Tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tạo
- “Truyện Lục Vân Tiên” được viết vào khoảng đầu thập niên đầu của thế kỷ 19.
- Truyện được phổ biến rộng rãi thông qua các hoạt động văn hóa dân gian như “kể thơ”, “nói thơ Vân Tiên”, “hát Vân Tiên” ở Nam Kỳ và Nam Trung Kỳ.
2. Loại hình
- Truyện thơ viết bằng chữ Nôm
- Có nhiều bản thảo khác nhau, nhưng bản thảo phổ biến nhất hiện nay có 2082 câu thơ.
3. Vị trí đoạn trích
- Phần đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” thuộc phần thứ hai của truyện.
- Nội dung: Khi Lục Vân Tiên đang lạc bước giữa xứ lạ, anh gặp Trịnh Hâm trên đường trở về. Trịnh Hâm, với tâm tính ghen ghét, đã tấn công và hại Lục Vân Tiên.
4. Cấu trúc của đoạn trích
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng”. Lục Vân Tiên bị Trịnh Hâm hãm hại.
- Phần 2: Phần còn lại. Lục Vân Tiên được cứu giúp bởi long và được Ngư ông che chở.
III. Hiểu và phân tích văn bản
1. Lục Vân Tiên gặp nạn do Trịnh Hâm hãm hại
- Tình cảnh của Lục Vân Tiên: mù mịt, lạc lõng giữa nơi xa lạ, đất khách của người ta.
- Tình cảnh khi hành động: Trịnh Hâm lợi dụng bóng tối buổi đêm yên bình để thực hiện âm mưu của mình.
- Nguyên nhân: nổi da gà, ghen tị với tài năng của Lục Vân Tiên từ lâu.
- Tiến triển: Trịnh Hâm đẩy Lục Vân Tiên xuống sông, sau đó giả vờ rống để khiến mọi người tỉnh táo và giúp đỡ.
=> Trịnh Hâm âm mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại dùng lợi dụng để giả vờ giúp đỡ. Điều này cho thấy tính độc ác đã thấm nhuần vào bản tính của hắn.
2. Lục Vân Tiên được Giao lòng cứu giúp, sau đó được Ngư ông bảo vệ
- Vân Tiên rơi xuống nước nhưng sống sót nhờ Giao lòng cứu giúp, sau đó lại được Ngư ông giúp đỡ.
- Hành động: Gia đình lo lắng, chăm sóc cho Vân Tiên “Vơ con lửa một giờ/ Ông vơ bụng, bà vơ mặt mày”. Sự quan tâm, chu đáo của gia đình Ngư ông.
- Khi Vân Tiên tỉnh lại, kể lại sự việc xảy ra với mình. Ngư ông thấy thương xót và mời Vân Tiên ở lại với ông. Cho thấy lòng nhân ái, dung túng của ông.
- Dù Vân Tiên không biết làm sao để báo đáp ơn, Ngư ông vẫn sẵn lòng giúp đỡ mà không mong đợi sự trả ơn.
- Gia đình Ngư ông sống một cuộc sống khiêm tốn, không quan tâm đến danh lợi và tránh xa những tính toán ích kỷ.
Soạn văn Lục Vân Tiên gặp nạn ngắn gọn
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định chủ đề của đoạn trích.
- Trong đoạn trích về Lục Vân Tiên gặp nạn, tác giả nhấn mạnh sự đối lập giữa lòng thiện và lòng ác, giữa nhân cách cao cả và những âm mưu đen tối.
- Đồng thời, tác giả cũng thể hiện lòng trung thành và niềm tin vào nhân dân lao động.
Câu 2. Phân tích tâm địa độc ác của Trịnh Hâm qua hành động hãm hại Lục Vân Tiên và nhận xét về giá trị nghệ thuật của đoạn thơ tự sự này.
- Tình hình của Lục Vân Tiên: bị mù, cô đơn và xa quê hương.
- Trịnh Hâm thực hiện hành động vào buổi tối, khi mọi người đều ngủ say.
- Nguyên nhân của hành động của Trịnh Hâm là do ghen ghét và đố kỵ với tài năng của Lục Vân Tiên từ trước.
- Trong diễn biến, Trịnh Hâm đẩy Lục Vân Tiên xuống sông và giả vờ kêu cứu để làm cho mọi người tỉnh giấc.
=> Trịnh Hâm đặt mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại giả danh giúp đỡ. Điều này làm cho độc ác của hắn trở nên rõ ràng hơn trong mắt người đọc.
Câu 3. Trong đoạn trích, sự đối lập giữa cái ác và cái thiện được thể hiện như thế nào?
* Cái thiện được thể hiện qua hành động của nhân vật Ngư ông:
- Vân Tiên bị đẩy xuống nước nhưng may mắn không chết mà được Giao lòng dìu vào, và sau đó nhận được sự giúp đỡ từ Ngư ông.
- Gia đình Ngư ông lo lắng và cẩn thận chăm sóc cho Vân Tiên với lòng tận tình: “Một giờ cháy vậy con ơi, Bụng dạ ông hơ, mặt mày mu hơ”.
- Khi Vân Tiên tỉnh dậy và kể lại sự tình, Ngư ông xúc động và mời Vân Tiên ở lại, thể hiện lòng nhân ái và lòng hào hiệp của ông.
- Dù Vân Tiên không biết làm thế nào để báo đáp, Ngư ông vẫn sẵn lòng giúp đỡ mà không cần mong đợi sự đền đáp.
- Gia đình Ngư ông sống đơn giản, không quan tâm đến danh vọng và tránh xa những vấn đề ích kỷ.
* Trong đoạn thơ này, tác giả thể hiện niềm tin vào nhân dân lao động: họ luôn giữ tấm lòng tốt đẹp và lòng nhân ái.
Câu 4. Hãy chọn câu thơ ưa thích nhất của bạn trong đoạn thơ và chia sẻ cảm nhận về cảm xúc và ngôn ngữ sử dụng trong câu đó.
- Học sinh tự chọn câu thơ.
- Gợi ý:
Ngư ông nói: “Lòng lão chẳng mơ
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ đợi sự đền đáp?
Nước trong rửa sạch ruột gan,
Chỉ sờn sợi tóc nào dám chạm vào.
- Ngôn ngữ: đơn giản, rõ ràng, phản ánh tinh thần không màng danh vọng của con người.
- Cảm xúc của tác giả: sự kính trọng trước lòng nhân ái và sự giản dị của Ngư ông.
=> Nguyễn Đình Chiểu sử dụng nhân vật của mình để truyền đạt tư tưởng chính nghĩa của mình.
II. Thực hành
Trong truyện Lục Vân Tiên, còn những nhân vật nào có tính cách tương tự như Ngư ông ở đoạn trích này? Họ có điểm chung gì? Tác giả muốn truyền đạt ý nghĩa gì thông qua nhân vật ấy?
Gợi ý:
- Các nhân vật bao gồm: Giao long, Du thần, ông Tiều, Hớn Minh.
- Đặc điểm chung:
- Đều là những người đã cứu Lục Vân Tiên khi gặp nạn.
- Đều có tấm lòng nhân hậu, nhân cách cao cả.
- Tác giả kỳ vọng vào niềm tin của mình vào nhân dân lao động, vào công lý và chính nghĩa, và vào lòng nhân ái của con người trong cuộc sống.
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn - Mẫu 2
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định chủ đề của đoạn trích
Chủ đề: Lục Vân Tiên gặp nạn cho thấy mâu thuẫn giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao quý và những kế hoạch đê tiện. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện lòng trung thành và niềm tin vào nhân dân lao động.
Câu 2. Phân tích tâm hồn độc ác của Trịnh Hâm qua hành động hại bạn là Lục Vân Tiên. Bạn có nhận xét gì về giá trị nghệ thuật của đoạn thơ tự sự này?
- Hoàn cảnh của Lục Vân Tiên: mù lòa, cô đơn ở nơi xa quê nhà.
- Hoàn cảnh thực hiện hành động: Trịnh Hâm âm thầm vào đêm tối, trời tối để thực hiện kế hoạch độc ác.
- Nguyên nhân: Trịnh Hâm ghen ghét, ghen tị với tài năng của Lục Vân Tiên từ trước.
- Diễn biến: Đẩy Lục Vân Tiên xuống sông, giả vờ kêu gào để lừa dối mọi người.
=> Trịnh Hâm âm mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại lợi dụng cơ hội để giả vờ giúp đỡ. Điều này làm cho người đọc nhận thức được sự độc ác đã thấm vào tâm hồn của nhân vật này.
Câu 3. Sự đối lập giữa cái ác và cái thiện được thể hiện như thế nào qua đoạn trích?
- Cái ác được thể hiện thông qua việc Trịnh Hâm âm mưu hại Lục Vân Tiên, đẩy anh ta rơi xuống hồ nước.
- Cái thiện được biểu hiện qua nhân vật Ngư ông: Lục Vân Tiên rơi xuống nước nhưng không gặp nạn vì được Giao lòng giúp đỡ, và sau đó được Ngư ông cứu giúp. Cả nhà lo lắng, chăm sóc cho Vân Tiên như thể hiện tình thương và lòng nhân ái.
Câu 4. Hãy lựa chọn câu thơ bạn cho là hay nhất trong đoạn thơ và trình bày cảm nhận của bạn về cảm xúc của tác giả cũng như ngôn ngữ mô tả và biểu cảm trong những câu đó.
- Học sinh tự chọn.
- Gợi ý:
“Đêm khuya im ắng như tờ,
Sao lặng lẽ nhấp nhô, sương pha mờ.
Trịnh Hâm âm mưu lúc đêm tối,
Đẩy Vân Tiên té ngã, gục xuống sâu thẳm.
Kêu gào dối trá, Trịnh Hâm kêu gào,
Thức dậy mọi người để chứng kiến sự cố”
- Ngôn ngữ: đơn giản, thân thiện
- Cảm xúc của tác giả: tức giận và phẫn nộ trước hành động của Trịnh Hâm.
=> Nguyễn Đình Chiểu như lập thân thành nhân vật để thể hiện tư tưởng chính nghĩa của mình.
II. Thực hành
Trong câu chuyện Lục Vân Tiên, còn có những nhân vật nào có thể được đặt vào cùng một hạng với ông Ngư ở đoạn trích này? Họ có những điểm chung gì? Tác giả muốn truyền đạt thông điệp gì thông qua các nhân vật đó?
Gợi ý:
- Các nhân vật đó bao gồm: Giao long, Du thần, ông Tiều, Hớn Minh.
- Đặc điểm chung:
- Tất cả đều đã cứu Lục Vân Tiên khi gặp nguy hiểm.
- Họ đều có tấm lòng nhân hậu, nhân cách cao cả.
- Ý nghĩa cốt lõi của tác giả là niềm tin vào nhân dân lao động - niềm tin vào công bằng và chính nghĩa, niềm tin vào lòng nhân ái của con người trong cuộc sống.
Soạn bài Lục Vân Tiên gặp nạn - Mẫu 3
(1) Mở đầu
Giới thiệu về tác giả Nguyễn Đình Chiểu, tác phẩm truyện Lục Vân Tiên.
Hướng dẫn, giới thiệu về đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn.
(2) Phần thân bài
a. Lục Vân Tiên bị Trịnh Hâm hãm hại
- Tình cảnh của Lục Vân Tiên: mù lòa, lạc lõng nơi đất khách quê người.
- Hoàn cảnh thực hiện hành động: Trịnh Hâm lợn lẻo vào đêm tối tăm, âm u để thực hiện âm mưu.
- Nguyên nhân: Trịnh Hâm từ lâu đã ganh ghét, ghen tức với tài năng của Lục Vân Tiên.
- Tiếp theo là sự diễn biến: Trịnh Hâm đẩy Lục Vân Tiên xuống sông, giả vờ kêu gọi để mọi người tỉnh dậy cứu.
=> Trịnh Hâm âm mưu hại Lục Vân Tiên nhưng lại lợi dụng tên tuổi để giả vờ giúp đỡ. Điều này làm cho độc ác của hắn hiện rõ hơn trong mắt người đọc.
b. Sau đó, Lục Vân Tiên được Giao lòng giúp đỡ, sau đó được Ngư ông cứu giúp
- Vân Tiên bị đẩy xuống nước nhưng may mắn sống sót và được Giao lòng cứu giúp, sau đó là sự giúp đỡ từ Ngư ông.
- Gia đình Ngư ông lo lắng và cứu chữa cho Vân Tiên, thể hiện sự tận tình và chu đáo của họ: “Hối con vầy lửa một giờ/Ông hơ bụng dạ, mu hơ mặt mày”.
- Sau khi tỉnh dậy, Vân Tiên kể lại chi tiết vụ việc cho Ngư ông. Hành động này khiến Ngư ông động lòng thương và mời Vân Tiên ở lại với ông, thể hiện tấm lòng nhân ái và hào hiệp của ông.
- Dù Vân Tiên không biết bày tỏ lòng biết ơn như thế nào, Ngư ông vẫn sẵn lòng chăm sóc và che chở mà không mong đợi sự đền đáp.
- Gia đình Ngư ông sống giản dị, không quan tâm đến danh lợi và tránh xa những suy tính ích kỷ.
(3) Cuối cùng, khẳng định về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn.
Phê phán về sự hiện diện của tình người và tính chất cao cả trong đoạn trích, đồng thời nhấn mạnh về giá trị nghệ thuật của nó.
