Bản anh hùng của ngày và đêm

Bản anh hùng của ngày và đêm là một tác phẩm âm nhạc nổi bật của năm 1972, được sáng tác bởi nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, dựa trên bài thơ của nhà thơ Bùi Công Minh. Đây là một trong những tác phẩm đáng chú ý của nhạc sĩ này.

Hoàn cảnh sáng tác

Nhà thơ Bùi Công Minh kể lại rằng vào năm 1968, sau khi tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội, ông và một nhóm bạn được giữ lại trường và thường tổ chức các buổi lửa trại, chia sẻ những câu chuyện cá nhân. Một câu chuyện đặc biệt là về một nữ sinh nhận thư từ người yêu nơi chiến trường. Bùi Công Minh cũng trải qua tình huống tương tự khi người yêu của ông, hiện tại là vợ ông, đang ở xa. Từ cảm xúc này, ông viết bài thơ 'Ngày và đêm', đăng trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội ngày 20 tháng 11 năm 1969.

Năm 1972, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu tình cờ đọc bài thơ 'Ngày và đêm' trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Bài thơ gợi nhớ đến hoàn cảnh của con trai ông, vì vậy ông đã phổ nhạc bài thơ để tặng con. Mặc dù giữ nguyên nội dung chính, Phan Huỳnh Điểu đã chuyển đổi bài thơ từ tình ca thành một bản hành khúc với phong cách riêng.

Trình diễn

Bài hát lần đầu tiên được công bố rộng rãi qua Đài Tiếng nói Việt Nam với sự thể hiện của ca sĩ, Nghệ sĩ ưu tú Phan Huấn. Trước khi thu âm, một sự cố nhỏ xảy ra khi câu mở đầu 'Rất dài và rất xa, là những ngày thương nhớ' bị cho là không phù hợp với bối cảnh chiến tranh Việt Nam, dễ làm nản lòng binh lính. Do đó, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã đồng ý loại bỏ câu này, dẫn đến việc bản thu âm đầu tiên của Phan Huấn sử dụng 'Hờ hờ hờ hớ hơ, là những ngày thương nhớ'. Chỉ đến năm 1975, sau khi Việt Nam thống nhất, lời bài hát mới được khôi phục nguyên vẹn.

Với phong cách hành khúc lãng mạn, 'Hành khúc ngày và đêm' đã xuất hiện trong album 'Những bản tình ca đỏ' của Nghệ sĩ ưu tú Quốc Hưng. Bài hát cũng được nhiều ca sĩ khác như Trọng Tấn, Vũ Thắng Lợi, cũng như Nghệ sĩ Nhân dân như Trần Hiếu, Tường Vi, Vũ Dậu thể hiện. Không chỉ được các nghệ sĩ kỳ cựu trình bày, bài hát còn được giới trẻ thể hiện theo phong cách mới trong các chương trình âm nhạc. Đến nay, nó vẫn là một trong những tác phẩm nhạc đỏ bất hủ của Việt Nam, thường xuyên xuất hiện trong các chương trình về Quân đội nhân dân Việt Nam.

Nhận xét

Khi bài hát được sáng tác, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã chọn Phan Huấn là người trình diễn đầu tiên, góp phần động viên các chiến sĩ ra trận. Phan Huấn đã biểu diễn ca khúc trên nhiều chiến trường và cả trong các bệnh viện dã chiến, nơi nhiều binh lính yêu cầu được nghe. Chỉ sau một thời gian ngắn phát hành, bài hát theo nhịp 2-4 như bước chân hành quân đã nhanh chóng được đón nhận rộng rãi.

Dù là một bản hành khúc, bài hát này lại được các nhà phê bình âm nhạc khen ngợi vì giai điệu tinh tế và đầy cảm xúc. Việc nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu chuyển thể hành khúc thành tình ca đã tạo ra một sự đổi mới độc đáo cho thể loại hành khúc cách mạng Việt Nam thời đó.