Bàn chân bẹt ở trẻ: nguyên nhân và cách khắc phục

1. Nhận biết dấu hiệu bàn chân bẹt ở trẻ

Khi bé bước vào giai đoạn tập đi, hệ xương của bé phát triển mạnh mẽ. Đa số bé có sự phát triển bình thường. Tuy nhiên, có một số bé có xương bàn chân không phát triển cân đối vì một số lý do, điển hình là hội chứng bàn chân bẹt.

Bàn chân bẹt là gì?

Khi quan sát, chúng ta nhận thấy rằng, bàn chân của trẻ sơ sinh không có lõm, cũng không có vòm. Theo thời gian, bàn chân của trẻ sẽ phát triển bình thường và xương bàn chân sẽ lõm dần khi bé ở độ tuổi từ 2 - 3. Tuy nhiên, có một số trẻ đến độ tuổi này vẫn có mặt lòng bàn chân không lõm. Khi đi trên cát hoặc chân ướt đi trên nền, dấu chân của trẻ không có chỗ khuyết như chúng ta thường thấy. Đây chính là triệu chứng của hội chứng bàn chân bẹt.

Tuy nhiên, cần phải phân biệt rõ giữa hội chứng bàn chân bẹt và trường hợp bàn chân bị phình quá mức không thấy vết lõm. Hội chứng này thường biến mất hoàn toàn khi bé đạt đến 6 tuổi trở lên. Nếu triệu chứng không biến mất theo thời gian, cần phải tìm sự can thiệp từ y tế.

Bàn chân bẹt ở trẻ là biểu hiện của sự phát triển không bình thường của xương bàn chân

Dấu hiệu nhận biết bàn chân bẹt

Để xác định trẻ có bàn chân bẹt hay không, các phụ huynh cần chú ý theo dõi sự phát triển của con sau khi bé tròn 2 tuổi. Lúc này, khả năng vận động của trẻ đang phát triển mạnh mẽ. Nếu bé có các biểu hiện sau:

• Khi bé đi, bước chân không thẳng mà hình thành một chữ V.

• Khớp gối bị lệch theo hướng xoay hội tụ vào nhau. 

• Cổ chân cong ra ngoài hoặc vào trong. 

• Bàn chân không có khuôn mẫu, không để lại dấu vết.

Những biểu hiện này là dấu hiệu để phát hiện xem bé của bạn có bị bàn chân bẹt không. Cách dễ nhất là quan sát dấu chân của bé trên sàn nhà hoặc trên tờ giấy. Nếu dấu chân có vết lõm thì chân của bé bình thường. Nhưng nếu dấu chân là toàn bộ không có vết khuyết thì bé của bạn có thể mắc phải bệnh bàn chân bẹt.

Nguyên nhân gây ra chứng bàn chân bẹt

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc trẻ bị bàn chân bẹt. Có thể kể đến những nguyên nhân sau:

• Di truyền: có thể do di truyền từ bố mẹ hoặc có thành viên trong gia đình đã mắc phải tình trạng bàn chân bẹt nên bé dễ bị ảnh hưởng. 

• Thói quen: việc cho bé đi dép có đế phẳng từ khi còn nhỏ hoặc thường xuyên đi chân đất có thể gây ra tình trạng bàn chân bẹt, đặc biệt là đối với những bé có xương khớp mềm dẻo. 

• Gãy xương: nếu bé từng gặp phải tình trạng gãy xương ở bàn chân, điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của xương bàn chân. 

Bàn chân bẹt ở trẻ thường có yếu tố di truyền

2. Tác động của bàn chân bẹt đối với trẻ

Bàn chân bẹt là một vấn đề về sự phát triển cơ xương ở bàn chân không bình thường. Vì vậy, tình trạng này có thể gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, hoạt động hàng ngày và sự phát triển của trẻ sau này:

Biến dạng dài hạn của chân

Thường thì phần cong của bàn chân giúp giảm ma sát và lực đối với cơ thể khi tiếp xúc với mặt đất khi đi lại. Nhưng những người có hệ thống dây chằng yếu sẽ dẫn đến việc mất vòm chân. Do đó, khi đi lại, toàn bộ bàn chân tiếp xúc trực tiếp với mặt đất. Theo thời gian, điều này sẽ làm chân biến dạng. Khi di chuyển, chạy nhảy, bàn chân thiếu tính đàn hồi và linh hoạt, dễ gặp nguy cơ ngã, vẹo gót chân, và cổ chân cũng bị ảnh hưởng. 

Tác động đến cấu trúc của bàn chân

Chứng bàn chân bẹt kéo dài sẽ làm thay đổi cấu trúc của bàn chân, tạo ra sự không cân đối. Dấu hiệu rõ nhất là ngón chân cái bị bó sát vào ngón chân bên cạnh, hình thành ra gai đau đớn khi đi giày. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề về cấu trúc xương không bình thường. Đặc biệt là gai gót chân, viêm gan bàn chân, và ảnh hưởng đến đầu gối. 

Đột biến khớp gối

Trẻ mắc phải chứng bàn chân bẹt thường có vấn đề về phát triển xương ở đầu gối. Khi di chuyển, chạy nhảy, xương ống chân và đầu gối có thể xoay lệch, gây ra cảm giác đau đớn và khó khăn trong việc vận động. Điều này giới hạn hoạt động thể chất. Theo thời gian, cũng có thể gây ra viêm và thoái hóa khớp gối. 

Bàn chân bẹt ở trẻ ảnh hưởng đến khả năng vận động

3. Có thể chữa trị được chứng bàn chân bẹt ở trẻ không? 

Mọi biểu hiện bất thường về phát triển xương ở trẻ đều có nguyên nhân. Nếu phát hiện và điều trị kịp thời, các vấn đề về sức khỏe bẩm sinh có thể được cải thiện đáng kể. Trong số đó, chứng bàn chân bẹt cũng là một trong những bệnh mà các bác sĩ khuyến nghị cần phát hiện và can thiệp sớm: 

Phương pháp điều trị không cần phẫu thuật

Ở độ tuổi từ 2 đến dưới 7 tuổi, khi trẻ phát triển bàn chân bị bẹt, phương pháp điều trị phổ biến nhất là trị liệu không cần phẫu thuật. Các bác sĩ thường yêu cầu phụ huynh cho trẻ sử dụng miếng lót đặc biệt khi mang giày dép. Miếng lót này được thiết kế phù hợp với kích thước chân của bé và tạo ra vòm ở bàn chân. Trong quá trình di chuyển hàng ngày, miếng lót này sẽ giúp hỗ trợ phần xương ở bàn chân, tạo ra vòm để xương bàn chân phát triển đúng cách. 

Đây được coi là phương pháp hiệu quả đặc biệt khi bắt đầu từ độ tuổi sớm. Trẻ được khuyến khích sử dụng miếng lót cho đến khi xương chân trở lại bình thường. Tuy nhiên, sau khi vượt qua độ tuổi 7, việc sử dụng phương pháp trị liệu này sẽ mất nhiều thời gian hơn và khó đạt được kết quả như mong muốn. 

Phương pháp điều trị bàn chân bẹt ở trẻ

Phẫu thuật để cải thiện tình trạng bàn chân bẹt

Trong một số trường hợp khi trị liệu không thành công, phẫu thuật là biện pháp cuối cùng để điều chỉnh xương chân về tình trạng ban đầu. Ngay cả ở trẻ dưới 7 tuổi không phản ứng với phương pháp trị liệu. Phẫu thuật chỉnh hình cần được thực hiện tại các cơ sở y tế hiện đại, với trang thiết bị và đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp. 

Nếu phát hiện trẻ có bàn chân bẹt hoặc dấu hiệu bất thường về phát triển xương khớp, hãy đưa trẻ đến Mytour để được khám và kiểm tra. Đây là một bệnh viện đa khoa uy tín với đội ngũ các chuyên gia hàng đầu về xương khớp và chỉnh hình, sẽ giúp giải quyết mọi lo lắng về sự phát triển không bình thường của bé: