1. Ý nghĩa của các tục ngữ?
Các tục ngữ trong văn hóa Việt Nam thường bao gồm các khía cạnh sau:
- Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất:
+ Bằng cách diễn đạt ngắn gọn, lưu điệu và sáng tạo, những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động đã thể hiện và truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát và lao động sản xuất. Những câu tục ngữ đó như là 'bảo bối' tri thức của nhân dân, mặc dù chỉ có tính chất tương đối chính xác vì chúng chủ yếu dựa trên kinh nghiệm quan sát.
+ Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã được hình thành trong quá trình con người lao động và đối mặt với thiên nhiên, và được ông cha ta kết luận thành những kinh nghiệm quý báu. Đến ngày nay, chúng vẫn được truyền bá và trở thành một phần quan trọng của tri thức dân gian.
- Tục ngữ về con người và xã hội:
+ Tục ngữ về con người và xã hội mang tính hình ảnh sắc nét, ẩn dụ và hàm ý về nội dung. Những câu tục ngữ này luôn tôn trọng và tôn vinh nhân phẩm con người, đồng thời đưa ra những lời khuyên và nhận xét về những phẩm chất và cách sống mà con người cần có.
- Tục ngữ phản ánh triết lý dân gian:
+ Bài học từ cuộc sống, những giá trị về tư tưởng và đạo đức của nhân dân luôn là nguồn cảm hứng cho các câu tục ngữ.
2. Ví dụ minh họa
- Một số câu tục ngữ về
Cơn gió đông, chạy mãi không hết
Cơn gió nam, làm việc không ngừng
Mười tháng chưa cười đã tối đen.
Đâu có nắng thì vội, đâu có mưa thì chậm.
Muốn nuôi gà, cần có nhà trước.
Tháng bảy kiến bò, đề phòng lụt bão.
Nhất canh trì, nhì canh tài, tam canh phát đạt.
Nhất nước, nhì phân, tam cần tứ thành công
Chim én bay thấp, mưa lũ tràn ngập bờ ao
Chim én bay cao, mưa rào lại tanh
Nhất tài, nhì đức.
- Một số câu tục ngữ về con người và xã hội thường được truyền tai nhau:
Người là vàng của xã hội.
Người năm bảy tài, cả xã hội đều cần.
Học từ thầy không bằng học từ bạn.
Chẳng có thầy thì làm sao mày thành công.
Mỗi người một tính cách, mỗi người một số phận khi qua đời.
Chết mới biết lòng thân anh em.
Khôn ngoan tới lúc cần, giàu có ba mươi Tết mới sáng tỏ.
Chữ tốt như lấy tửu, người hay như ngắm ngọn nến.
- Một số câu tục ngữ phản ánh triết lý dân gian thường được truyền đạt:
Người tạo ra của cải, của cải không tạo ra người.
Chưa dùng tay làm thì chưa biết hàm nhai, chưa dùng tay làm thì chưa biết miệng trễ.
Một đồng của ra sao, công một nén ra sao.
Công mài sắt có ngày nên kim, không làm công thì sao có ngày thành kim.