Dành cho những tâm hồn cô đơn trong cuộc sống 'phải lúc nào cũng tích cực', hãy nhìn về ánh sáng. Và nơi nào sẽ chấp nhận và che chở cho những nỗi buồn không lời, những than thở về số phận, sự tự ti trước xã hội, thậm chí chỉ một mình, mà cũng có khi chính bản thân ta cấm đoán mình suy nghĩ về điều gì.
Mỗi khi gặp chuyện buồn, ai cũng có lẽ đã từng nghe câu thần chú 'hãy luôn suy nghĩ tích cực'. Khi nào cái sóng lạc quan đã biến chúng ta thành những đứa trẻ ngoan ngoãn, luôn cảm thấy xấu hổ với những suy nghĩ tiêu cực của bản thân.
Đó là những biểu hiện của 'Tích Cực Độc Hại
” - một thứ mà ai trong chúng ta đều đã trở thành nạn nhân hoặc thậm chí là những kẻ sát thủ vô tình.Khi tích cực trở thành một liều thuốc độc với chiếc vỏ hồng
Đầu tiên, chúng ta cần phải thừa nhận rằng việc biến tiêu cực thành tích cực có thể là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để giảm bớt lo lắng và cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên, không phải mọi tình huống đều như vậy, bạn cần phải phân biệt rõ giữa tích cực bình thường và tích cực độc hại.
Tích cực độc hại (toxic positivity) chỉ là
sựTránh xa, kiềm chế hoặc từ chối những cảm xúc tiêu cực của bản thân và người khác. Đó là lòng tin hoặc ý thức rằng dù tình hình có khó khăn đến đâu, điều quan trọng là luôn tập trung vào việc sống tích cực, vui vẻ và lạc quan.Tích cực độc hại đã được gieo vào tâm trí chúng ta từ thuở nhỏ. Đó là khi trẻ con được khen ngợi khi biết diễn đạt những ý tưởng tích cực, thái độ lạc quan và hạnh phúc, và bị phạt khi thể hiện những tâm trạng buồn bã, đau khổ. Hàng ngày, chúng ta nghe những lời nhắc nhở như 'Đừng buồn nữa, bạn đã có mọi thứ so với A, B', 'Tại sao bạn lại không ăn nữa, xưa nay bạn chẳng bao giờ phàn nàn về đồ ăn'. Có lẽ từ nhỏ, chúng ta đã học được một điều nhất định:Hãy cảm thấy xấu hổ với những cảm xúc tiêu cực của chính mình.
Lớn lên, đôi khi chúng ta tự nhủ rằng 'một nỗi đau của chúng ta cũng chỉ bằng mười nỗi đau của người khác', 'Phải luôn lạc quan lên!', 'Không ai muốn nhìn thấy gương mặt buồn rầu và nghe những lời tiêu cực'. Mọi người chỉ muốn nghe những điều họ mong muốn, và vì vậy mà mọi người cố gắng học cách nói những điều mà người khác muốn nghe. Bạn đã thể hiện lòng nhân ái với người khác, trở thành điều mà xã hội mong đợi, nhưng trước hết, bạn có thực sự yêu chính mình, hay đang cố gắng lẩn tránh những cảm xúc phổ biến của cuộc sống này.
Vậy tại sao tôi lại phải chịu đựng nỗi đau cùng người khác khi sự an ủi và lạc quan có thể làm dịu đi những cảm xúc tiêu cực?
Hãy quay về mục tiêu ban đầu của chúng ta:Điều gì thực sự mang lại hạnh phúc cho mọi người?
Bạn đã từng nghĩ đến cách tốt nhất để động viên một người đang trải qua trầm cảm, một người mắc bệnh ung thư bằng cách nào đó? Nói rằng 'Hãy vui lên', 'Chuyện gì phải buồn', 'Suy nghĩ đó chỉ là của bạn thôi, nó không quan trọng'. Liệu đó có thực sự giúp họ cảm thấy tốt hơn hay không? Hay chúng ta đang ám chỉ rằng họ nên sống như không bị ảnh hưởng bởi bệnh tật? Thay đổi suy nghĩ của một người là điều rất khó khăn, nhưng chắc chắn rằng, khi họ mở lòng chia sẻ nỗi buồn với bạn, điều mà họ mong muốn nhất là sự lắng nghe và chấp nhận những cảm xúc tiêu cực đó.
Hoặc đôi khi chúng ta gặp những câu thoại đơn giản trong cuộc sống:
- “Tôi vừa bị cắt giảm lương tháng này.”
TP: “Hãy vui lên, vì trong thời kỳ này có việc là một điều may mắn rồi.”
- “Tôi và ba mẹ thường xuyên tranh cãi với nhau vì không đồng quan điểm.”
TP: “Đừng nóng nảy như thế, ba mẹ chỉ muốn điều tốt đẹp nhất cho bạn thôi.”
- “Cuộc sống này dường như tồi tệ khi mọi chuyện xui xẻo đều xảy ra cùng lúc như thế này.”
TP: “Đó là vì bạn luôn nhìn về phía tiêu cực. Hãy lạc quan và biết ơn những gì bạn đang có.”
Truyền thông, báo chí thường tạo ra hình mẫu cho xã hội, những người lạc quan, tự tin, sống tích cực và truyền đạt năng lượng tích cực đến mọi người. Cách mạng lạc quan, mặc dù là một xu hướng tích cực, nhưng không may lại là nơi tạo ra những yếu tố độc hại tích cực.
Ví dụ có rất nhiều, nhưng có thể tổng hợp một số dấu hiệu của tích cực độc hại như sau:
- - Mọi thứ luôn phải được nhìn nhận tích cực, phải luôn lạc quan.
- Coi thường những trải nghiệm tiêu cực, đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của chúng, muốn quên đi càng nhanh càng tốt.
Người nghiện loại thuộc độc này sẽ như thế nào?
Đầu tiên, làm sao đáng tiếc khi phải thừa nhận rằng loại thuốc này không có tác dụng kéo dài trong việc loại bỏ những trải nghiệm tiêu cực.
Có lúc bạn cảm thấy những sự kiện tiêu cực đã bị quên lãng lại quay về vào một ngày nào đó. Đó có thể là do khi gặp vấn đề, bạn đã cố gắng tránh né hoặc giảm bớt sự nghiêm trọng của nó. Một trải nghiệm vui vẻ mới có thể tạm thời làm dịu đi những cảm xúc lúc đó. Nhưng niềm vui đó chỉ là thoáng qua, hạnh phúc thực sự phải được xây dựng bằng thời gian. Khi bức màn che đi biến mất, bạn phải đối mặt với thực tế. Bạn cần tìm cách chiến thắng và đẩy lùi những điều tiêu cực, nhưng đáng tiếc, tích cực độc hại lại biến chúng thành một căn bệnh mãn tính.
Bỏ qua những hậu quả thực sự của vấn đề:
Việc coi thường những trải nghiệm đau khổ có thể làm cho con người rơi vào tình trạng đau buồn sâu hơn. Một cuộc khảo sát năm 2020 về vấn đề bạo lực gia đình đã chỉ ra rằng tư duy tích cực có thể khiến những người bị bạo lực đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của vấn đề và tiếp tục ở lại trong những mối quan hệ độc hại. Sự lạc quan, hy vọng và sự tha thứ có thể tăng nguy cơ làm nạn nhân tiếp tục chịu đựng sự bạo hành và không có ý định tố cáo.Vấn đề về giao tiếp:
Trong mối quan hệ, việc tranh cãi thường không thể tránh khỏi. Tính tích cực độc hại có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái khi phải đối mặt với những rắc rối này và cố gắng lờ đi chúng. Bạn cũng khó có thể đồng cảm với những người tỏ ra tiêu cực và kéo bạn vào thế giới đó. Điều này khiến đối phương cảm thấy không được tôn trọng và gây rối loạn trong giao tiếp.Cảm thấy xấu hổ với những cảm xúc của chính mình: Tính tích cực độc hại, dù là tự chủ động hay bị động, thúc đẩy mọi người tắt đi những cảm xúc tiêu cực của họ. Khi không còn cảm nhận được tính tích cực, họ có thể cảm thấy thất bại, tự ti và cảm thấy tội lỗi với bản thân. Áp lực để duy trì tính tích cực có thể làm mất khả năng cảm nhận cảm xúc trong những tình huống khó khăn, và làm trở ngại khi muốn tìm kiếm sự giúp đỡ.
Có thể con người đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ để luôn sống tích cực, tràn đầy lạc quan và dường như đã trở thành một chuẩn mực xã hội. Nhưng cuối cùng, đau buồn vẫn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Đừng lo lắng, con người đã tiến hóa để thích nghi với những cảm xúc tiêu cực, để đối mặt và vượt qua những mối đe dọa trong cuộc sống, để tồn tại, sống sót và tiếp tục truyền bá gen. Đừng đi ngược với tự nhiên. Chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát được cảm xúc, dù chúng là những khách mời không mời.Vậy làm thế nào để thoát khỏi tính tích cực độc hại? Không còn tích cực, liệu chỉ còn bi quan thôi... Nhưng đừng vội, chúng ta vẫn có nhiều lựa chọn.
Vậy lối thoát cho tính tích cực độc hại là gì? Không còn tích cực nữa thì chỉ còn bi quan thôi… Ôi chờ đã, chúng ta vẫn có cách khác.
Lạc quan bi tráng - loại thuốc dành cho tâm hồn của bạn
Viktor Frankl, một nhà tâm lý học người Áo và một trong số ít người sống sót sau thảm kịch diệt chủng người Do Thái, sau những trải nghiệm đau thương, đã viết cuốn sách nổi tiếng “Tìm Kiếm Ý Nghĩa của Cuộc Sống”. Theo ông, liều thuốc tốt nhất để vượt qua những thử thách của cuộc sống là sự lạc quan bi tráng.Lạc quan bi tráng.
Nó có thể hiểu là “khả năng duy trì hy vọng và tìm thấy ý nghĩa cuộc sống, dù có trải qua nỗi đau, mất mát và khổ đau không thể tránh khỏi.Nó có thể được hiểu là khả năng duy trì hy vọng và tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống, bất kể gặp phải những khó khăn, mất mát và đau khổ không thể tránh khỏi.
.”Với phương pháp này, chúng ta phải chấp nhận ba yếu tố đau khổ, tội lỗi.đau khổ
.” “tội lỗi
” và “cái chết
”. Mỗi người trong chúng ta đều sẽ trải qua những điều này. Nhiệm vụ của chúng ta là biết cách vượt qua đau khổ để tiếp tục hành trình, từ lỗi lầm rút ra cơ hội để cải thiện bản thân, hiểu rõ hơn về ý nghĩa của cuộc sống để sống có ý nghĩa hơn.Cách chúng ta xử lý những sự kiện đau buồn, những thay đổi trong cách nhìn nhận thế giới do trải nghiệm và học hỏi từ những thất bại sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn ý nghĩa của những bi kịch trong cuộc sống. Ý nghĩa của cuộc sống cũng chính là từ những ý nghĩa được rút ra từ mỗi sự kiện, dù là vui vẻ hay đau khổ. Đó chính là điều mà Frankl gọi là “ý nghĩa tiềm tàng trong từng sự kiện mà mỗi người phải đối mặt trong cuộc sống của họ”.ý nghĩa tiềm tàng có sẵn trong từng sự kiện mà mỗi người phải đối mặt trong suốt đời mình”.
- Hãy tự hỏi bản thân “Sự kiện này đã thay đổi cuộc đời tôi như thế nào? Những cánh cửa nào đã đóng? Nó có thể mở những cánh cửa nào? ', “Cuộc tình tan vỡ này đã giúp tôi trưởng thành ra sao”, “Công việc này mất đi đã giúp tôi hiểu được mình cần phải học hỏi thêm điều gì?”
- Nhắc nhở bản thân rằng nếu bạn có thể hiểu được lý do bạn sẽ có thể tìm ra được cách giải quyết. Ở đâu có “Tại sao”, ở đó có “Làm như thế nào”.
- Nhìn nhận từ một góc nhìn mới. Mỗi câu chuyện là một mảnh ghép cho câu chuyện cuộc đời của bạn. Hãy cho phép bản thân lùi lại và nhận ra các mảnh ghép trong cuộc sống của bạn khớp với nhau như thế nào.
Cuối cùng thì điều không muốn cũng đã phải trải qua. Nếu thượng đế đã muốn ban tặng cho ta những trải nghiệm đó thì đừng để lãng phí nó, hãy biến nó thành thứ có giá trị. Nó là sự lột xác và chuẩn bị, nó sẽ tiết lộ và thể hiện bạn thực sự là ai và những thứ vừa mất đi thực sự quan trọng thế nào với cuộc sống của bạn. Đau buồn khiến bạn biết hạ thấp bản thân và kêu gọi bạn hành động. Nó xử lý và định hình lại thế giới của bạn, đồng thời tìm ra những thói quen và cách sống mới.
Nếu trước giờ bạn đã sống quá vội để lạc mất những mảnh ghép của nỗi buồn, bạn nên dành cho mình một khoảng thời gian để suy ngẫm về ý nghĩa có thể rút ra từ những trải nghiệm khó khăn trong thời gian vừa qua. Tập viết nhật kí hoặc bất kì điều gì có thể làm bạn hiểu hơn về cảm xúc của bản thân. Chia sẻ và yêu thương nhiều hơn. Mà trước hết, hãy tập yêu thương bản thân mình.Cuộc đời này sẽ dịu dàng với bạn khi bạn dịu dàng với nỗi đau của chính mình.
Phương pháp giúp những người thân yêu
Trong cuốn sách Dancing with fire, tiến sĩ John Amodeo đã kể một câu chuyện: Trong khoảnh khắc đau đớn khi đang sinh con, người mẹ Sara liên tục thốt lên, 'Tôi cảm thấy sợ!' Bà đỡ trấn an rằng cô không cần phải sợ. Cảm thấy không được thừa nhận, Sara giận dữ và hét lên, 'Nhưng tôi sợ!' May mắn thay, chồng cô đã biết cách xoa dịu cô bằng cách lắng nghe và đáp lại: “Vâng, Sara, anh thực sự có thể nghe thấy rằng em đang cảm thấy sợ hãi”. Một câu nói đơn giản nhưng hết sức kì diệu, nỗi sợ hãi của Sara bắt đầu giảm bớt.
Ý nghĩa mà tác giả muốn truyền đạt ở đây là: Sựlắng nghe
vàphản ánh
.Hình ảnh của người đỡ đẻ thường quen thuộc trong cuộc sống. Sự quan tâm của họ không thể phủ nhận, nhưng đôi khi lại đặt sai điểm. Khuyên người khác bỏ qua những trải nghiệm tiêu cực có thể khiến họ cảm thấy bị cô lập. Thay vào đó, khi người khác chia sẻ cảm xúc đau khổ và sợ hãi của họ, hãy lắng nghe và phản ánh lại cho họ. Điều này giúp họ cảm thấy kết nối và hiểu được rằng cảm xúc của họ không phải là điều gì đó lạ lẫm và xấu hổ.
Không bao giờ coi thường vai trò của việc lắng nghe chân thành trong quá trình chữa lành. Khi người khác cảm thấy cảm xúc của họ được thừa nhận, chúng ta mới có thể đóng góp ý kiến để làm mọi thứ trở nên tích cực hơn.