Bài đồng 'Bắc Kim Thang' trong phim có vẻ như là một lời dẫn mào đầu, nhưng khi áp dụng truyền thuyết của bài ca và từng lời hát, sẽ thấy nhiều sự trùng hợp đến lạ.
Bài viết có tiết lộ nội dung phim, xin độc giả cân nhắc!
Nếu chỉ xem Bắc Kim Thang một cách bề ngoài, chúng ta có thể cho rằng bài đồng dao quen thuộc chỉ là một cách để thu hút khán giả đến rạp. Nhưng nếu để ý kỹ hơn đến các tình tiết trong phim, kết hợp với câu chuyện đầy đủ về anh bán dầu và anh bán ếch, thì lại có khá nhiều sự trùng hợp giữa lời bài hát, nội dung câu chuyện và phim điện ảnh Bắc Kim Thang.
Bộ phim kể về sự mất tích của Hai Lầm (Minh Hy). Khi trở về nhà từ chuyến đi chữa bệnh xa, anh họ của Hai Lầm - Thiện Tâm (Trịnh Tài) bất ngờ nhận ra cô em gái yêu quý đã mất tích. Tuy nhiên, Thiện Tâm dần phát hiện ra rằng số phận của Hai Lầm không chỉ đơn giản là 'mất tích'.
Nội dung phim được dẫn dắt bởi lời hát của bài đồng dao Bắc Kim Thang quen thuộc với chúng ta, là câu chuyện hấp dẫn được ẩn sau lời bài hát. Câu chuyện kể về hai người bạn cùng làm nghề buôn bán. Người bán ếch và anh kia đi bán dầu thắp đèn. Họ sống chung trên một cù lao nhỏ ven sông, tách biệt với làng xóm. Để vào chợ, phải ngang qua một cây cầu khỉ khó đi. Từng có lần anh bán dầu bỏ tiền ra giúp đỡ anh bán ếch, vì thế anh chàng bán ếch rất quý trọng tình bạn với anh bán dầu.

Trong một đêm, khi ra ngoài làm việc, anh bán dầu phát hiện hai con chim: Le le và bìm bịp bị mắc kẹt trong bẫy. Anh giải thoát cho chúng và được hai con chim hứa sẽ báo đáp. Vài ngày sau, cặp chim quay trở lại gặp anh bán dầu, cảnh báo rằng có hai con ma da ở sông sẽ tấn công anh và anh bán ếch. Nếu cả hai bị tử vong, chúng sẽ được đầu thai. Ma da sẽ tấn công hai anh vào lúc bình minh, khi anh bán dầu ra chợ và anh bán ếch về nhà. Đây là thời điểm họ sẽ gặp nhau bên sông.
Anh bán ếch kể lại cho anh bán dầu nghe, nhưng người bạn thân không tin. Để không để bạn mình chết oan, anh bán dầu đánh lừa để khiến anh không thể đi bán hàng. Tuy nhiên, anh bán dầu vẫn phải đi bán hàng để kiếm sống. Trong lúc vội vàng qua cây cầu khỉ, anh trượt chân và chết đuối.
Anh bán ếch rất đau lòng, vớt xác bạn lên và cầu nguyện cho linh hồn được an nghỉ. Khi thấy người có thiện cảm đau khổ, Le le và bìm bịp cất tiếng kêu như tiếng trống và kèn, tưởng niệm một người đã khuất.
Bắc Kim Thang, cà, lang, bí rợ
Cột qua kèo, là kèo qua cột
Chú bán dầu qua cầu mà té, chú bán ếch ở lại làm chi
Con le le đánh trống thổi kèn
Con bìm bịp thôi tò tí te tò te
Hiểu được câu chuyện này, chúng ta sẽ tiến hành phân tích nội dung phim:
1. Hai anh em Thiện Tâm - Hai Lầm là 'Chú bán ếch và chú bán dầu' trong câu chuyện
Đầu tiên, cần nhận ra sự thân thiết của hai anh em. Điều này làm cho sự mất tích của Hai Lầm gây ảnh hưởng lớn đến Thiện Tâm. Tình huống này tương tự như câu chuyện của chú bán ếch và bán dầu trong bài đồng dao. Thiện Tâm là chú bán dầu, có cuộc sống tốt hơn về mặt vật chất. Vì là con trai và là đứa con được yêu thương nhất trong gia đình nên Tâm được đặc biệt quan tâm.


Ngược lại, Hai Lầm là chú bán ếch. Anh ta phải làm việc khuya về sớm, bắt ếch kiếm sống. Cô gái Hai Lầm cũng gặp phải tình trạng tương tự, là con gái nên luôn bị xem là người có lỗi trong nhà và không được sự thông cảm của gia đình. Nhưng trong bản điện ảnh Bắc Kim Thang, sao lại là Hai Lầm biến mất chứ không phải chú bán ếch? Đương nhiên, kịch bản đã được thay đổi để làm mới, hấp dẫn mà vẫn giữ được bản chất gốc của câu chuyện.


2. Nhân vật Le le và bìm bịp trong phim
Trong phim, Le le và bìm bịp được tượng trưng bởi ông Tư và bà Năm, hai người giúp việc trong gia đình Thiện Tâm. Hai nhân vật này đã được bố mẹ Thiện Tâm nuôi dưỡng nên luôn tận tụy với gia đình. 'Ở nghĩa' là động lực chính để hai nhân vật này tham gia vào giải mã bí ẩn của câu chuyện.

Đồng thời, Le le và bìm bịp cũng là biểu tượng của thiên nhiên. Trong phim, họ có thể trở thành hình tượng của sự tận tụy của hai người giúp việc. Tuy nhiên, Le le và bìm bịp cũng có thể đại diện cho 'nhân quả', những điều sẽ trừng phạt cho cô gái bị xem thường trong gia đình.

3. Ý nghĩa của tên gọi Kim Thang là gì?
Từ 'kim thang' ở đây được hiểu là cấu trúc tam giác hình kim (金), tức là hình thái tam giác cân. Để tạo ra hình thái tam giác kim, người xưa đã ghép hai que lại thành hình tam giác cân, cắm vào đất và trồng các loại rau củ leo lên đất. Trong bài hát, ba loại rau củ này bao gồm cà, khoai lang và bí rợ. Những loại cây leo này giúp thắt chặt và tạo ra cấu trúc vững chắc cho tam giác kim, một mô hình trồng trọt rất chặt chẽ.
Hai que tạo thành hình thái kim thang trong phim tượng trưng cho anh em Thiện Tâm và Hai Lầm. Câu hỏi được đặt ra là nếu một trong hai que biến mất, liệu mối quan hệ thăng bằng còn tồn tại được bao lâu?

Bài đồng dao cũng có thể ám chỉ rằng, hai người bạn thân thiết tạo thành một cấu trúc gọi là 'bắc kim thang'. Khi mối quan hệ giữa cả hai quá thân thiết, bền chặt thì nếu có chuyện gì xảy ra với một người, người còn lại sẽ không thể đứng vững lâu.

Trong bản điện ảnh, bi kịch của Bắc Kim Thang có phản ánh lại câu chuyện của Thiện Tâm và Hai Lầm không? Khi một người phải chịu sự đày đọa từ gia đình, người còn lại thường được nuông chiều hơn?
Đã đủ thuyết phục bạn rằng Bắc Kim Thang được tài tình cài đặt trong phim chưa? Nếu chưa, hãy đến rạp để tự trải nghiệm nhé! Bắc Kim Thang đang được công chiếu trên toàn quốc từ ngày 24/10.