Bằng Đại học tại chức có tương đương với bằng Đại học chính quy không?

1. Học tại chức là gì?

Học tại chức là chương trình đào tạo dành cho những người vừa đi làm vừa học, giúp họ nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng chuyên môn. Đây là một hình thức linh hoạt cho phép người lao động kết hợp học tập và làm việc, nhằm nâng cao hiệu quả công việc và phát triển bản thân.

Thuật ngữ 'tại chức' có nguồn gốc từ chính sách hỗ trợ các cán bộ chiến sĩ phải ngừng học để tham gia kháng chiến. Hiện nay, nó được dùng để chỉ việc học tập đồng thời với công việc. Khái niệm 'học tại chức' đã được thay thế dần bằng 'đào tạo vừa làm vừa học,' mô tả một hệ thống học tập kết hợp với công việc.

Hình thức đào tạo này rất phù hợp với những người có lịch trình bận rộn và không thể tham gia các khóa học vào ban ngày. Học viên tại chức thường nhắm đến việc thăng tiến nghề nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm tốt hơn, hoặc chuyển sang lĩnh vực chuyên môn mới.

Theo Luật Giáo dục đại học, các hình thức đào tạo cấp văn bằng bao gồm chính quy, vừa làm vừa học, và đào tạo từ xa. Việc chuyển đổi giữa các hình thức đào tạo thực hiện theo nguyên tắc liên thông.

Thông tư 08/2021/TT-BGDĐT quy định chi tiết về hình thức đào tạo vừa làm vừa học như sau:

- Các hoạt động giảng dạy có thể diễn ra tại cơ sở đào tạo hoặc cơ sở phối hợp đào tạo, theo quy định tại Điều 5 của Quy chế đi kèm Thông tư 08/2021/TT-BGDĐT. Các hoạt động như thực hành, thực tập, trải nghiệm thực tế, và giảng dạy trực tuyến có thể được tổ chức ngoài các cơ sở này;

- Thời gian tổ chức giảng dạy được điều chỉnh linh hoạt trong ngày và tuần nhằm tạo sự thuận tiện cho học viên.

2. So sánh giữa đại học chính quy và đại học tại chức

Để hiểu rõ hơn về đặc điểm của học tại chức, việc so sánh với học chính quy có thể giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn:

- Cả hai hình thức đào tạo đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn và chất lượng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhằm cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cho các doanh nghiệp.

- Sinh viên của cả hai hệ đều phải trải qua quá trình xét tuyển và chọn lọc dựa trên điểm chuẩn của từng ngành học.

- Cả hệ đào tạo tại chức và chính quy đều yêu cầu học viên hoàn thành chương trình học và tích lũy đủ số tín chỉ theo quy định của trường.

- Cả hai loại hình đào tạo đều được công nhận bởi các cơ quan nhà nước và các tổ chức tuyển dụng.

Những điểm khác biệt:

- Hệ tại chức thường tổ chức học vào buổi tối, phù hợp với những người đang đi làm, nhằm cung cấp cơ hội nâng cao kỹ năng và bồi dưỡng chuyên môn. Trong khi đó, hệ chính quy chủ yếu dành cho sinh viên vừa tốt nghiệp THPT và những người mới bắt đầu học đại học hoặc cao đẳng.

- Quá trình tuyển sinh, điểm đầu vào, chất lượng đào tạo, và kết quả học tập giữa hai hình thức có thể có sự khác biệt rõ rệt.

3. Quy định về liên kết đào tạo trình độ đại học theo hình thức vừa làm vừa học

Theo Luật Giáo dục đại học, các cơ sở giáo dục đại học chỉ được phép liên kết đào tạo trình độ đại học theo hình thức vừa làm vừa học với các tổ chức giáo dục như cơ sở đại học, cao đẳng, trung cấp, trung tâm giáo dục thường xuyên cấp tỉnh; các trường đào tạo và bồi dưỡng thuộc quản lý của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, và lực lượng vũ trang. Điều kiện liên kết phải đảm bảo tiêu chí về môi trường học tập, cơ sở vật chất, thiết bị, thư viện, và cán bộ quản lý theo yêu cầu chương trình đào tạo. Không thực hiện liên kết đào tạo đối với các ngành sức khỏe yêu cầu chứng chỉ hành nghề.

Thông tư 08/2021/TT-BGDĐT quy định chi tiết về liên kết đào tạo trình độ đại học theo hình thức vừa làm vừa học như sau:

(1) Quy định liên kết đào tạo:

- Liên kết đào tạo chỉ áp dụng cho hình thức vừa làm vừa học theo quy định tại khoản 22 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học và theo các khoản (2), (3). Không thực hiện liên kết đào tạo cho các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe yêu cầu chứng chỉ hành nghề.

(2) Yêu cầu tối thiểu đối với cơ sở chủ trì đào tạo:

- Cơ sở phải được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục đại học bởi tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục hợp pháp và tiêu chuẩn này phải còn hiệu lực theo quy định.

- Chương trình đào tạo liên kết đã được triển khai ít nhất 03 khóa liên tục theo hình thức chính quy; từ năm tuyển sinh 2024, yêu cầu chương trình phải đạt chuẩn chất lượng theo quy định hiện hành.

- Đảm bảo rằng ít nhất 70% nội dung và khối lượng chương trình đào tạo được giảng dạy bởi đội ngũ giảng viên cơ hữu.

- Cơ sở đã ban hành quy định về liên kết và đã thẩm định các điều kiện đảm bảo chất lượng của cơ sở phối hợp đào tạo.

- Các cơ sở đào tạo thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an không áp dụng điểm a và điểm b của khoản này; chúng chỉ được liên kết đào tạo với các cơ sở giáo dục thuộc cùng bộ quản lý trực tiếp và phải có văn bản giao nhiệm vụ liên kết từ bộ quản lý.

(3) Yêu cầu tối thiểu đối với cơ sở phối hợp đào tạo:

- Cơ sở phối hợp đào tạo cần đáp ứng tiêu chuẩn về môi trường học tập, cơ sở vật chất, thiết bị, thư viện và đội ngũ cán bộ quản lý theo yêu cầu của chương trình đào tạo.

- Cơ sở phải có báo cáo tự đánh giá chất lượng gửi tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền; từ năm tuyển sinh 2024, cơ sở cần được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục theo quy định hiện hành, ngoại trừ các cơ sở đào tạo thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

4. Bằng Đại học tại chức có giá trị tương đương với bằng Đại học chính quy không?

Luật Giáo dục đại học quy định rằng hệ thống văn bằng giáo dục đại học bao gồm các loại bằng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ và các trình độ tương đương. Sau khi hoàn tất chương trình đào tạo, đạt tiêu chuẩn đầu ra và hoàn thành các nghĩa vụ cá nhân, người học sẽ nhận được bằng cấp từ hiệu trưởng của cơ sở giáo dục đại học tương ứng với trình độ học vấn đã đạt được.

Theo Nghị định 99/2019/NĐ-CP, bằng cử nhân được cấp cho những người hoàn thành chương trình đào tạo đại học, tuân theo quy định pháp luật và đạt chuẩn đầu ra cấp 6 theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam, cũng như các quy định hợp pháp của cơ sở đào tạo. Vì vậy, bằng đại học tại chức được công nhận có giá trị tương đương với bằng đại học chính quy theo các quy định hiện hành.

5. Có nên lựa chọn học tại chức hay không?

Nhiều người thường phải cân nhắc xem có nên theo học hệ Đại học tại chức hay không khi đứng trước lựa chọn về hình thức đào tạo. Với những lợi ích cụ thể, hệ đào tạo Đại học tại chức có thể là lựa chọn phù hợp tùy vào điều kiện và nhu cầu công việc của từng cá nhân, chẳng hạn như:

- Rút ngắn thời gian học tập: Hệ đào tạo vừa học vừa làm giúp giảm thiểu thời gian học so với hệ chính quy. Trong khi hệ chính quy kéo dài 4 năm, thì hệ liên thông chỉ mất khoảng 2 năm để hoàn thành chương trình đào tạo.

- Tích lũy kinh nghiệm thực tế: Hệ đào tạo này cho phép người học kết hợp làm việc và học tập, giúp họ có thêm thời gian tích lũy kinh nghiệm trong công việc. Họ có thể làm việc vào ban ngày và học vào buổi tối, từ đó nâng cao kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp.

- Giá trị bằng cấp Đại học: Bằng Đại học từ hệ vừa học vừa làm được công nhận trong các kỳ thi cao học và mở ra nhiều cơ hội việc làm tại các môi trường khác nhau.

Trước khi quyết định theo học hệ đào tạo Đại học tại chức, người học nên cân nhắc kỹ lưỡng về hình thức đào tạo cũng như quy trình xét tuyển. Việc chọn trường đào tạo uy tín là rất quan trọng để có cơ hội tiếp thu kiến thức và kỹ năng trong ngành nghề. Hệ Đại học tại chức không chỉ mở ra nhiều cơ hội học tập mà còn gia tăng khả năng thăng tiến trong tương lai, nên đây là một lựa chọn hợp lý.