Buzz
Bánh Xu Xê (còn gọi là bánh su sê hay bánh phu thê) là một loại bánh ngọt truyền thống của Việt Nam, gắn liền với Đình Bảng - nơi khởi phát của triều Lý.
Giới thiệu
Theo truyền thuyết, bánh này được đặt tên bởi vua Lý Anh Tông.
| “ | ...Bánh xu xê. Cái tên kỳ khôi này ở đâu mà ra? Thứ bột vàng và trong như hổ phách ấy, dẻo và quánh dưới hàm răng, là một thứ bánh rất ngon. Dù sao, cũng là một thứ bột thẳng thắn, vì nó dễ cho ta đoán trước để mà thèm thuồng những cái ngon ngọt hơn ẩn náu bên trong. Qua cái màu vàng óng ánh ấy, màu trắng của sợi dừa và màu vàng nhạt của đậu thêm một sắc nóng ấm và thân mật. Tôi bao giờ cũng ưa thức ăn nào có một hình sắc đẹp đẽ cái đẹp lúc trông ngắm giúp nhiều cho cái thưởng thức lúc ăn lắm. | ” |
| — Thạch Lam, Hà Nội băm sáu phố phường | ||
Nguyên liệu và quy trình chế biến
Để làm bánh, người ta phải chọn loại gạo nếp cái hoa vàng thơm ngon. Gạo được vo sạch, để ráo nước và giã bằng cối thay vì xay bằng máy. Sau đó, lọc lấy tinh bột gạo. Một cân gạo nếp cái hoa vàng thường chỉ lấy được 4 lạng tinh bột. Bột lọc đó lại được xay mịn, phơi hoặc sấy khô, để qua 15 ngày mới đem làm bánh, nếu làm ngay thì bánh sẽ nát.
Nhân bánh là đỗ xanh ngâm kỹ đãi sạch vỏ, hấp chín, nghiền mịn, thắng với đường và trộn với vài sợi dừa nạo nhỏ. Khi ăn, bánh thường được cắt làm bốn nên trong nhân bánh có 4 hạt sen đặt ở 4 góc.
Khi bóc bánh ra, ta thấy bánh có màu vàng ươm trong suốt, nhìn rõ những sợi dừa nạo nhỏ rắc lẫn bên trong, trông thật hấp dẫn. Màu vàng của vỏ bánh được tạo thành từ hoa/quả dành dành. Người làm bánh phơi khô hoa dành dành, khi làm bánh thì ngâm vào nước sôi để chiết xuất nước màu vàng, dùng nước này trộn vào bột để tạo màu cho bánh.
Theo truyền thống, bánh được gói bằng hai loại lá: lớp lá chuối bên trong để chống dính, và lớp lá dừa bên ngoài. Tuy nhiên, trên tráp ăn hỏi, bánh có thể được đặt trong hộp giấy màu đỏ. Bánh được luộc tốt nhất bằng bếp củi với lửa vừa.
Công dụng
Ở nhiều nơi tại Việt Nam, bánh được dùng như lễ vật trong các tráp ăn hỏi. Trong đám cưới, bánh này cũng thường được dùng làm món tráng miệng.
Món tương tự
Mizubotan (nihongo: 水ぼたん) là loại bánh có nhân làm từ mứt đậu trắng trộn màu thực phẩm đỏ tạo thành màu hồng phớt. Lớp vỏ của bánh được làm từ tinh bột nếp hoặc bột sắn dây.
