Báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian lớp 10: Dàn ý và 5 ví dụ

Báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian lớp 10: Cung cấp 5 báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian đỉnh cao kèm theo hướng dẫn viết chi tiết. Thông qua việc viết báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian, học sinh có thể lựa chọn cách tiếp cận và phong cách viết phù hợp để nắm vững kiến thức.

TOP 5 báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian là sự trình bày của những hiểu biết được về văn học dân gian thông qua văn bản viết. Đây là loại văn bản thể hiện các nội dung mô tả, phân tích, và đánh giá một cách logic và thuyết phục. Dưới đây là 5 mẫu báo cáo về văn học dân gian xuất sắc nhất mời bạn cùng khám phá. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo viết báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian với đề tài Sơn Tinh, Thủy Tinh.

Đề tài tham khảo: Thánh Gióng và Phù Đổng Thiên Vương

Dàn ý cho báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian Thánh Gióng

- Bàn luận vấn đề:

+ Nhân vật này là biểu tượng của dòng chảy anh hùng.

+ Các nhân vật đồng loại như: Sơn Tinh – từ truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh;…

- Khám phá giải pháp:

+ Tính cách đặc trưng của Thánh Gióng:

Thánh Gióng xuất thế kỳ diệu: mẹ của Ngài mang thai suốt 12 tháng mới sinh ra; Lúc ba tuổi, không biết nói, không biết cười, không biết đi, chỉ biết nằm đấy.

Thánh Gióng muốn ra trận và sự trưởng thành kỳ diệu: khi mặc vào giáp, Ngài trở thành một anh hùng cao to, oai vệ, hùng mạnh; Đấu một mình với hàng trăm hoặc hàng nghìn quân, điều này làm nổi bật sự to lớn, vĩ đại, và phi thường của Thánh Gióng.

+ Ý nghĩa của nhân vật: thể hiện tinh thần yêu nước, quyết tâm chống lại kẻ thù, sức mạnh phi thường và tầm vóc vĩ đại của sự đoàn kết dân tộc. Đồng thời, nó còn phản ánh niềm tin, khát vọng về một anh hùng hoàn hảo, là hình mẫu mà mọi người mơ ước, là hi vọng của dân tộc về một cuộc sống bình an, dưới sự bảo vệ của thần linh.

+ Nhận xét, đánh giá: cho đến ngày nay, người ta vẫn tổ chức lễ hội, xây dựng đền thờ Thánh Gióng vào mỗi dịp 8-9 tháng tư âm lịch.

Viết báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học dân gian về Thánh Gióng

Mẫu bài số 1

Thánh Gióng và biệt danh Phù Đổng Thiên Vương

Thánh Gióng - một trong những truyền thuyết tiêu biểu của văn học dân gian Việt Nam. Câu chuyện diễn ra vào thời Hùng Vương thứ sáu, kể về việc Thánh Gióng đánh đuổi quân giặc Ân. Nhân vật Thánh Gióng là điểm nổi bật trong tác phẩm.

Trong thời của Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có một cặp vợ chồng chăm chỉ làm ăn và được mọi người kính trọng vì phẩm đức, nhưng mãi vẫn chưa có con. Một ngày, bà lão đi ra đồng và phát hiện ra một dấu chân lớn, bà lão liền đặt chân mình lên ướm thử, không ngờ rằng sự kiện này đã khiến bà mang thai ngay sau đó.

Và sự ra đời và trưởng thành kỳ diệu của Gióng được mô tả qua các chi tiết:

Chín mươi ba tháng sau đó, bà sinh được một đứa con trai. Đến khi ba tuổi, cậu bé vẫn chưa biết nói cũng như cười.

Khi giặc Ân xâm lược đất nước, vua muốn tìm người dũng sĩ đánh giặc cứu nước. Một sứ giả được gửi đến làng Gióng và kỳ lạ thay, cậu bé bất ngờ nói: “Mẹ mời sứ giả vào trong.” Cậu bé hướng sứ giả về phía vua để nhận một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một bộ áo giáp sắt để chống giặc.

Từ đó, cậu bé lớn nhanh chóng, cứ mỗi bữa ăn là không đủ no, mỗi chiếc áo là không vừa. Khi giặc tới, và lúc sứ giả đem đến ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt, cậu bé vươn vai biến thành một tráng sĩ, đánh tan đoàn quân giặc.

Sau khi đánh giặc xong, tráng sĩ cởi bỏ áo giáp sắt, cưỡi ngựa bay lên trời. Vua ghi nhớ công ơn của Phù Đổng Thiên Vương và cho xây đền thờ tại quê nhà.

Nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết được tạo ra với hình ảnh một anh hùng chống lại sự xâm lược từ bên ngoài. Chúng ta có thể thấy được sức mạnh oai phong, lẫm liệt và đầy ấn tượng. Đúng với những điều kì diệu được dự báo từ khi sinh ra, Gióng trở thành biểu tượng cho sức mạnh của dân tộc Việt Nam.

Thánh Gióng trở về cõi vĩnh hằng, tỏ ra lòng tôn kính mà nhân dân dành cho người đã hiến dâng cho đất nước. Để kỷ niệm công đức, vua Hùng đã phong làm Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ tại quê nhà, nay là làng Phù Đổng, hay còn gọi là làng Gióng. Câu chuyện cuối cùng của tác phẩm chỉ ra những dấu vết hiện nay: bụi tre ngà ở huyện Gia Bình, do chân ngựa Thánh Gióng phun ra khi mới biến thể vàng óng, những dấu vết của chân ngựa biến thành những hồ ao liên tục, và ngựa thổi ra lửa đốt cháy một làng gọi là làng Cháy... Những dấu vết này minh chứng cho niềm tin vô hạn của nhân dân vào sức mạnh kỳ diệu của dân tộc.

Như vậy, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết mang đến nhiều ý nghĩa. Thánh Gióng là biểu tượng của vẻ đẹp anh hùng dân tộc, với trách nhiệm cứu nước và cứu dân.

Bài làm mẫu 2

Văn học dân gian đã nuôi dưỡng tinh thần của nhiều thế hệ. Từ khi còn nhỏ, chúng ta nghe hàng ngàn câu chuyện được truyền miệng qua các thế hệ, từ truyền thống truyền miệng sang việc ghi chép trên giấy. Và mỗi người ít nhất một lần nghe câu chuyện về Thánh Gióng - một câu chuyện để lại ấn tượng mạnh mẽ, thức tỉnh tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc.

Bình thường, thai phụ mang thai 09 tháng 10 ngày, em bé sẽ ra đời. Nhưng với Thánh Gióng lại khác, mẹ Thánh Gióng mang thai 12 tháng mới sinh. Không chỉ thế, khi còn nhỏ, Thánh Gióng không biết nói, không biết cười, không biết đi, chỉ biết nằm một chỗ suốt 03 năm. Một đứa trẻ khiến gia đình và hàng xóm lo lắng, bàn tán sôi nổi.

Rồi một ngày, khi sứ giả truyền tin vua cần người dũng cảm để cứu nước khỏi sự xâm lược của giặc Ân, một cậu bé không biết nói biết đi bất ngờ gọi sứ giả vào thưa chuyện. Mọi người đều kinh ngạc trước sự việc này. Trong vài ngày, cậu bé phát triển nhanh chóng, ăn không ngừng, quần áo mặc ngày một chật hẹp, và sức khỏe phi thường. Dân làng cùng góp gạo, góp đồ để hỗ trợ Thánh Gióng.

Khi Thánh Gióng bắt đầu hành quân, hình ảnh một người anh hùng oai phong lẫm liệt đã làm kinh hãi kẻ thù. Ngựa chiến và thanh vũ khí trong tay, Thánh Gióng đánh bại từng đợt quân giặc Ân. Ngay cả khi vũ khí của mình bị hỏng, chàng vẫn nhổ bụi tre bên đường và tiếp tục chiến đấu. Cuối cùng, đám quân giặc Ân hoảng loạn và bỏ chạy, mang lại sự bình yên cho đất nước. Thánh Gióng cũng từ đó cưỡi chiến mã bay lên trời.

Khi nghiên cứu về văn học dân gian mang tên “Thánh Gióng”, chúng ta ngạc nhiên bởi trí tưởng tượng phong phú của người xưa. Họ biến một người bình thường, thậm chí có khuyết điểm, thành một anh hùng của toàn dân. Thánh Gióng cũng là biểu tượng của tình yêu quê hương mãnh liệt. Câu chuyện cũng mang tính giáo dục, khơi dậy tinh thần yêu nước và truyền thống tôn vinh tổ tiên. Sau này, để tưởng nhớ công đức của Thánh Gióng, dân làng đã tổ chức lễ hội và đặt ngày 08, 09/4 âm lịch làm ngày giỗ.

Mỗi câu chuyện, từ truyền kỳ đến truyền thống, mang theo một thông điệp nhất định. Có câu răn dạy về đạo đức, về tình yêu thương và sự đoàn kết; có câu khuyên bảo về sự không tham lam vì tham thì thâm, hậu quả không lường trước; và có câu kể về niềm tự hào về tinh thần dân tộc vĩ đại. Văn học dân gian mở ra một thế giới đa dạng, nhưng tất cả đều hướng tới mục tiêu biến chúng ta, những người đọc, thành những người tốt lành, có ích cho xã hội.

Viết báo cáo về một vấn đề văn học dân gian

Từ lâu, bóng dáng của chú cò đã đậm chất trong văn hóa của người Việt qua thơ ca, ca dao, và hát ru... Có thể nói chú cò là biểu tượng đẹp, gắn liền với cuộc sống của người nông dân xưa, cũng như là biểu tượng của sự kiên trì, hy sinh của phụ nữ Việt Nam.

'Cò bé ở nhà
Mẹ ra đồng gặt lúa'

Hoặc:

“Đời nước quê mình còn nhiều dốc
Chân cò cũng vẫn bước qua mỗi ngày'

Các bài ca dao thường lấy hình ảnh của chú cò để nói về cuộc sống của phụ nữ, người nông dân xưa. Còn những bài hát ru, đầy nghẹn ngào cũng mang đến cảm giác nhớ nhung, đau xót:

“Chim cò chải mồi ven sông
Điếm gạo về nhà, tiếng khóc êm đềm
Mẹ trông con chăm sóc ân cần
Để cha ra đi trẩy nước non Cao Bằng”

Như một câu ca dao gần gũi từ tuổi thơ:

'Chú cò đi bắt mồi đêm
Đậu trên cành mềm, cổ lộn xuống ao
Ôi bà ơi, bà hãy giúp tôi
Tôi chưa hề hợp lòng, bà hãy xáo măng cho tôi
Nếu xáo thì hãy xáo trong nước
Đừng xáo nước đục, lòng chú cò đau khổ”

Câu ca dao mang vẻ đẹp giản dị, sâu lắng để diễn đạt tình yêu thương và sự hy sinh của phụ nữ Việt Nam. Những khó khăn, gian khổ, thậm chí là những thử thách được biểu hiện qua hình ảnh con cò mẹ che chở, bảo vệ con cái. Hình ảnh con cò luôn đồng hành cùng mỗi người con từ những kí ức đẹp đến những khoảnh khắc buồn trong cuộc đời.

Không chỉ trong ca dao, con cò cũng xuất hiện trong thơ ca của nhiều nhà thơ hiện đại. Tú Xương đã diễn tả tình yêu thương và sự kính trọng của mình đối với người vợ thông minh, nhân hậu, và kiên nhẫn trong bài thơ “Thương vợ”:

“Đôi cánh cò giữa trời đầy vắng vẻ
Chao lượn trên mặt nước dòng đò đông”

Như những dòng thơ trong bài “Con cò” của nhà thơ Chế Lan Viên truyền tải ý nghĩa sâu sắc:

'...Một chú cò duy nhất
Chú cò mẹ ru
Đời con cũng thế
Bay qua chiếc nôi...'
“Ngủ đi! Ngủ đi!
Cho cánh cò bay phất phơ
Cho bầu trời vắng
Hát vang Quanh nôi...”

Dù là lúc bé hay lớn, nhưng trong lòng con luôn ấm áp tình yêu của mẹ. Những giai điệu ru nhẹ nhàng gợi nhớ buổi trưa hè êm đềm, con nằm trong lòng mẹ nghe lời ru dịu dàng và chìm vào giấc ngủ. Đó không chỉ là ký ức của riêng tôi mà còn của bạn, của chúng ta. Hãy nhớ về quá khứ đẹp đẽ để cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.

Viết báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian với đề tài Sơn Tinh Thủy Tinh

Truyện dân gian 'Sơn Tinh - Thủy Tinh' là một trong những câu chuyện được yêu thích và nổi tiếng rộng rãi tại Việt Nam. Câu chuyện này kể về cuộc chiến giữa hai vị thần Sơn Tinh và Thủy Tinh để bảo vệ quê hương khỏi lụt lội và hạn hán. Bài báo cáo này sẽ phân tích và trình bày về truyện dân gian 'Sơn Tinh - Thủy Tinh' và tầm ảnh hưởng của nó trong văn hóa dân gian Việt Nam.

Trong truyện 'Sơn Tinh - Thủy Tinh', hai vị thần Sơn Tinh và Thủy Tinh một lần nữa đối đầu. Sơn Tinh biểu trưng cho sức mạnh của đất, còn Thủy Tinh biểu trưng cho sức mạnh của nước. Câu chuyện bắt đầu khi Thủy Tinh gây lụt và Sơn Tinh phản đối. Cuộc chiến giữa họ đã làm cho cuộc sống của người dân gặp nhiều khó khăn. Cuối cùng, Sơn Tinh đã chiến thắng và ra lệnh cho Thủy Tinh rút lui.

Giá trị văn hóa dân gian: Truyện 'Sơn Tinh - Thủy Tinh' thể hiện tình yêu và sự tôn trọng của người Việt Nam dành cho thiên nhiên. Nó cũng phản ánh sự kết hợp giữa sức mạnh và lòng nhân ái trong cuộc sống.

Lời nhắn về tình bạn và sự đoàn kết: Câu chuyện này không chỉ kể về cuộc chiến giữa hai thần mà còn nhấn mạnh vào tình bạn và đoàn kết. Trong lúc cần thiết, hai thần đã hợp tác để bảo vệ quê hương và nhân dân.

Tầm ảnh hưởng trong nghệ thuật và văn hóa: Truyện này đã được áp dụng trong nghệ thuật, văn hóa và giáo dục. Nó thường xuất hiện trong tranh vẽ, vở kịch và được kể lại trong các trường học, giúp trẻ em hiểu về truyền thống và giá trị văn hóa của Việt Nam.

Truyện dân gian 'Sơn Tinh - Thủy Tinh' là một phần không thể thiếu của văn hóa dân gian Việt Nam. Nó thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên, giá trị của tình bạn và sự đoàn kết, và có tầm ảnh hưởng trong nghệ thuật và văn hóa. Câu chuyện này là một ví dụ tốt về cách truyền thống văn hóa được kế thừa và giữ gìn qua thời gian và vẫn được yêu thích và kể lại đến ngày nay.

Viết báo cáo nghiên cứu về văn học dân gian với đề tài Thạch Sanh

Những câu chuyện cổ tích độc đáo trong kho truyện cổ tích Việt Nam là một phần không thể thiếu với mọi thế hệ. Từ trẻ em đến người già, mỗi người đều được nuôi dưỡng trong không khí của những câu chuyện cổ tích đó. Chắc chắn câu chuyện về Thạch Sanh tài giỏi, lòng tốt trong câu chuyện cổ tích cùng tên đã trở nên quen thuộc với mọi thế hệ người Việt Nam. Câu chuyện về cuộc đời đầy gian nan của Thạch Sanh đã truyền đi thông điệp về luật nhân quả: ở hiền gặp lành, ác gặp ác báo.

Câu chuyện kể về một chàng trai mồ côi sống một mình trong một căn lều nhỏ giữa rừng. Lai lịch của chàng trai này cũng rất đặc biệt, được cho là con của Ngọc Hoàng được gửi xuống thế giới dân gian để tiêu diệt yêu quái và bảo vệ nhân dân. Lớn lên, chàng được Ngọc Hoàng dạy dỗ võ công mạnh mẽ và khỏe mạnh hơn người. Tuy nhiên, vì hoàn cảnh nghèo khó, không ai giúp đỡ nên Thạch Sanh phải sống khổ cực trong căn lều và chỉ ra chợ đốn củi bán khi cần thiết.

Bước ngoặt quan trọng nhất trong cuộc đời của Thạch Sanh là khi gặp gỡ Lý Thông. Lý Thông ban đầu là một thợ làm rượu, sau khi nhận ra sức mạnh và thánh thiện của Thạch Sanh, hắn quyết định kết bạn với chàng để lợi dụng. Lừa dối Thạch Sanh, Lý Thông cố gắng giết chàng nhưng không ngờ rằng với võ nghệ của mình, Thạch Sanh đã đánh bại quái vật và đưa đầu quái về gặp mẹ Lý Thông. Tuy nhiên, Lý Thông tiếp tục lừa dối Thạch Sanh lần thứ hai, chiếm đoạt công lao của chàng và nhận những phúc lợi từ vua, đẩy chàng trở lại căn lều cũ.

Hành động bất nhân bất nghĩa của Lý Thông đạt đến đỉnh điểm khi hắn âm mưu đẩy Thạch Sanh vào bước đường chết, lấp đầy hang đá để chôn vùi chàng, rồi chiếm đoạt công lao cứu công chúa. Nhưng không ngờ, nhờ tài năng của mình, Thạch Sanh đã thoát khỏi hang sâu và cứu được con vua thủy tề, sau đó giải oan cho bản thân nhờ tiếng đàn thánh oán. Tiếp đó, chàng liên tiếp lập công, đánh bại quân xâm lược, bảo vệ hòa bình cho nhân dân. Cuối cùng, chàng được nhà vua ban công chúa và sau này thậm chí là nối ngôi vua.

Khi có cơ hội xử lý Lý Thông, Thạch Sanh đã dùng lòng nhân từ, tử tế của mình để tha thứ cho kẻ ác. Tuy nhiên, tội ác của Lý Thông không được tha thứ, khiến cho hắn và mẹ hắn gặp nạn, bị sét đánh chết giữa đường và biến thành nhái, mãi mãi gào khóc mỗi khi mưa đến.

Tạo dựng nhân vật Thạch Sanh với phẩm chất cao quý, lương thiện, tác giả dân gian đã truyền đạt thông điệp về sự hiền lành, thiện chí, và hạnh phúc đến với những người tốt bụng, nhân từ. Tài năng võ công, tài bắn của Thạch Sanh cũng là biểu hiện của lý tưởng về anh hùng dũng mãnh, sẵn sàng chiến đấu vì công bằng, diệt trừ tội ác, bảo vệ cuộc sống cho nhân dân.

Tên gọi Thạch Sanh đã mang trong mình ý nghĩa về hình tượng của nhân vật chính trong câu chuyện. Thạch Sanh là một người dũng cảm, thông minh, tốt bụng và nhân từ, thuộc loại nhân vật anh hùng quen thuộc trong văn học dân gian, như Khoa Phụ, Ná, hoặc chàng trai trong truyện 'Bốn Anh Tài'... Họ phải trải qua nhiều khó khăn, thử thách, nhưng cuối cùng luôn gặp phải điều tốt lành.

Năm lần bảy lượt bị Lý Thông gài bẫy, dụ vào hang động chằn tinh, đánh bại chằn tinh và đại bàng, cứu công chúa và con vua thủy tề, Thạch Sanh đã thể hiện tài năng và phẩm chất xuất sắc của mình. Chiến thắng qua những khó khăn này là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh, ý chí và dũng khí phi thường của chàng trước những thách thức của cuộc sống.