Buzz
1. Khái niệm bạo lực học đường là gì?
Thuật ngữ 'bạo lực học đường' ngày càng phổ biến do tình trạng gia tăng trong lứa tuổi học sinh hiện nay. Sự phát triển của xã hội và internet đã góp phần làm tăng tình trạng bạo lực, thường xuất phát từ mâu thuẫn trên mạng hoặc hiểu lầm nhỏ mà các em không biết cách giải quyết, dẫn đến tình trạng bạo lực học đường.
Bạo lực là hành vi sử dụng sức mạnh để đe dọa hoặc gây hại cho người khác nhằm đạt được mục tiêu cá nhân.
Bạo lực học đường là gì? Bạo lực học đường có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Nó không chỉ đơn thuần là hành vi sử dụng vũ lực mà còn bao gồm việc dùng lời nói hoặc hành động để gây ảnh hưởng tiêu cực đến một học sinh. Các hình thức bạo lực học đường có thể bao gồm đánh đập, chửi mắng, xỉ nhục, hành hạ, hoặc sự phân biệt đối xử trong lớp học như chê bai ngoại hình.
Theo nghị định 80/2017/NĐ-CP, tại khoản 5 điều 2, bạo lực học đường được định nghĩa là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm phạm thân thể, sức khỏe, lăng mạ, xúc phạm danh dự, cô lập, xua đuổi và các hành vi khác gây tổn hại về vật chất và tinh thần của học sinh tại cơ sở giáo dục.
Bạo lực học đường là hành vi có chủ đích nhằm gây tổn thương về cả thể chất lẫn tinh thần cho người khác. Đây là hành vi vi phạm pháp luật và đạo đức xã hội, cần phải được loại bỏ triệt để trong môi trường giáo dục. Mặc dù việc này khó khăn do sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội và hiện tượng mất kiểm soát trong giới trẻ, nhưng chúng ta không thể từ bỏ vì bạo lực học đường ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và sự hình thành tính cách của học sinh, cả người bị bạo lực và người thực hiện bạo lực.
2. Tình hình bạo lực học đường hiện tại tại Việt Nam
Với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế và đặc biệt là internet, bạo lực học đường ngày càng gia tăng với nhiều hình thức khác nhau như đánh đập, tẩy chay, bêu xấu, uy hiếp qua phương tiện điện tử, đổ đồ ăn lên người, và ép buộc người khác làm theo ý mình.
Hiện nay, bạo lực học đường ở Việt Nam đã trở nên phổ biến và nhiều người coi đó là điều bình thường, không nhận thức được hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra sau này. Theo thống kê, với mỗi 5.200 học sinh thì có một vụ bạo lực học đường, và cứ 11.000 học sinh lại có một học sinh bị đình chỉ học vì đánh nhau. Tại một số trường THPT, mỗi năm có từ 3-4 vụ đánh nhau và đình chỉ học từ 1-3 học sinh. Con số này có xu hướng gia tăng về số lượng và mức độ nghiêm trọng, yêu cầu gia đình, nhà trường và cộng đồng phối hợp để giải quyết. Việc học sinh cầm dao, gạch để đánh nhau và gây thương tích nghiêm trọng ngày càng phổ biến, đe dọa sức khỏe và tính mạng.
Tuy nhiên, nhiều vụ bạo lực học đường lại bị che giấu bởi chính các nhà lãnh đạo trường học nhằm bảo vệ danh tiếng của cơ sở giáo dục. Các trường học lớn thường xử lý vấn đề này một cách âm thầm và cấm học sinh, sinh viên, cũng như giáo viên bàn luận về sự việc. Hành động này thực sự đang tiếp tay cho sự phát triển của bạo lực học đường.
Như vậy, bạo lực học đường đang gia tăng tại Việt Nam, nhưng các cơ sở giáo dục và xã hội còn thiếu quản lý chặt chẽ và có hiện tượng bao che. Điều này làm cho việc giảm thiểu bạo lực học đường trở nên khó khăn hơn. Các hành vi bạo lực không chỉ bao gồm đánh nhau mà còn có nhiều hình thức khác như bêu xấu, xỉ nhục, lăng mạ, tẩy chay, và tấn công qua mạng internet. Tấn công qua mạng là khó kiểm soát nhất nếu người bị tấn công không lên tiếng. Sự phát triển của internet và mạng xã hội khiến nhiều học sinh dù nhỏ tuổi cũng có tài khoản mạng, và nếu không báo cáo về việc bị tấn công trên mạng, sẽ khó có thể ngăn chặn hành vi này.
Bên cạnh những tiện ích mà mạng xã hội và internet mang lại, cũng tồn tại những mặt tiêu cực, đặc biệt là môi trường bạo lực học đường. Nếu các em không biết quản lý tài khoản mạng xã hội một cách đúng đắn hoặc tham gia vào các trang mạng không lành mạnh, sẽ dễ bị cuốn vào những nội dung xấu, gây nguy hiểm.
3. Nguyên nhân gây ra bạo lực học đường
Nguyên nhân gây ra bạo lực học đường có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm gia đình, nhà trường và cộng đồng.
- Trước tiên, từ phía gia đình: Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên và ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của trẻ. Nếu gia đình lơ là việc giáo dục và để mặc nhà trường hoặc nếu gia đình không lành mạnh, có bạo lực nội bộ, trẻ em có thể dễ dàng tiếp nhận những hành vi bạo lực và có xu hướng bạo lực hơn so với những trẻ em được giáo dục tốt trong môi trường gia đình.
- Tiếp theo là từ phía nhà trường: Môi trường giáo dục của nhà trường có thể góp phần vào tình trạng bạo lực học đường nếu mô hình giáo dục quá khô khan và thiếu sự quan tâm đến việc phát triển nhân cách và văn hóa ứng xử của học sinh.
Ngoài ra, việc nhà trường chỉ tập trung vào thành tích và có các hành vi bao che cũng góp phần làm gia tăng tình trạng bạo lực học đường.
- Cuối cùng, từ phía xã hội: Môi trường xã hội có ảnh hưởng sâu rộng đến nhân cách của con người. Nếu trẻ em sống trong môi trường xã hội đầy tiêu cực, với tội phạm và bạo lực phổ biến, chúng có xu hướng dễ dàng bị ảnh hưởng và có khả năng tham gia vào hành vi bạo lực và phạm tội nhiều hơn.
4. Các biện pháp giảm thiểu bạo lực học đường
Dựa trên các nguyên nhân đã nêu, chúng ta có thể áp dụng một số giải pháp sau đây:
- Cải thiện mô hình giáo dục trong trường học.
- Gia đình cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc giáo dục và quản lý học sinh.
- Giám sát và quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội của học sinh, đảm bảo rằng các em không bị ảnh hưởng quá nhiều từ môi trường trực tuyến. Cần hướng dẫn học sinh cách sử dụng internet một cách hợp lý và hiệu quả.
- Cung cấp cho học sinh kiến thức về cách ứng phó khi gặp tình trạng bạo lực học đường, và hướng dẫn các em cách hành động đúng đắn nếu chính các em trở thành nạn nhân.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục nhân cách, kĩ năng sống, đạo đức và pháp luật cho học sinh.
- Học sinh cần chủ động rèn luyện và nâng cao nhân cách của mình, tự giác phân biệt rõ hành vi đúng và sai.
- Triển khai các chương trình tuyên truyền và giáo dục về bạo lực học đường, truyền đạt thông điệp không chấp nhận bạo lực đến học sinh.
5. Các hình thức xử lý hành vi bạo lực học đường như thế nào?
Các biện pháp kỷ luật học sinh hiện nay bao gồm ba hình thức chính theo thông tư 08/TT năm 1988:
- Cảnh cáo trước toàn trường
- Đình chỉ học tập một tuần
- Đình chỉ học tập một năm
Ngoài ra, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi, một số trường hợp bạo lực có thể bị xử lý hình sự theo quy định của Luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Có thể thấy rằng bạo lực học đường là một hành vi tiêu cực, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. Để loại bỏ vấn nạn này trong môi trường giáo dục, cần sự chung tay của toàn cộng đồng, vì một cá nhân không thể giải quyết được vấn đề một mình. Các học sinh cũng cần nhận thức rõ hành vi của mình để tránh những hệ lụy đáng tiếc.
