Bát Cực Quyền

Bát Cực Quyền (chữ Hán: 八極拳, bính âm: Bājí quán) là một trong những môn võ cổ truyền của miền Bắc Trung Quốc, bắt nguồn từ Mạnh Thôn, thuộc khu tự trị dân tộc Hồi, cách Thương Châu, tỉnh Hà Bắc khoảng 37 km về phía Đông Nam. Môn võ này hình thành và phát triển mạnh mẽ từ khoảng năm 1644 dưới triều đại nhà Thanh. Đặc điểm của Bát Cực Quyền là kỹ thuật ngắn gọn, nhanh mạnh và dứt khoát, với sức mạnh kình lực lớn, các động tác bao gồm đẩy, hất, ép, và tấn công bằng lực mạnh. Các động tác được thực hiện với tốc độ và sức mạnh như tên bắn, bước đi như đục đá, lên cứng xuống mạnh, và thế võ hiểm hóc. Theo truyền thuyết, khi luyện tập, Bát Cực Quyền thể hiện sức mạnh như hổ, điềm tĩnh như gấu, nhanh nhẹn như đại bàng, và linh hoạt như rắn. Môn võ này được rất nhiều người trong giới võ thuật Trung Quốc coi trọng, với câu nói nổi tiếng của Càn Long hoàng đế triều Thanh: 'Văn dụng Thái cực an thiên hạ, Vũ hữu Bát cực định càn khôn'. Trong thời kỳ triều Thanh, nhiều hoàng đế học Bát Cực Quyền và sử dụng các võ sư của môn phái này làm hộ vệ hoặc chỉ huy các võ quan cao cấp. Một trong những sư phụ nổi tiếng của môn võ này là thần thương Lý Thư Văn.

Danh Xưng

Tên đầy đủ là 'Khai Môn Bát Cực Quyền' (chữ Hán: 開門八極拳; bính âm: Kāimén bā jí quán), còn được gọi là 'Nhạc Sơn Bát Cực Quyền'. Tên tiếng Anh phiên âm từ tiếng Hoa Bājí quán, romaji: Hakkyokuken, dịch nghĩa là: Eight Extreme Fist). Tên gọi 'Khai Môn' (người mở cửa) xuất phát từ sáu đường mở cửa trong kỹ thuật, phá vỡ phòng thủ của đối phương. Tên 'Bát Cực' theo truyền thuyết cổ đại ám chỉ 'ở ngoài chín châu có tám dần' ('bát dần'), và ngoài tám dần có tám hoằng, ngoài tám hoằng có tám cực. 'Dần' là nơi xa nhất trong tám phương. Tên 'Nhạc Sơn' được đặt theo chùa Nhạc Sơn ở Hà Nam, nơi được cho là nguồn gốc của Bát Cực Quyền. Có hai thuyết về nguồn gốc của Bát Cực Quyền: một cho rằng đạo sĩ họ Lại dạy nghề cho Ngô Chung ở thôn Hậu Trang Khoa, huyện Khánh Vân, tỉnh Hà Bắc; thuyết còn lại cho rằng Trương Nhạc Sơn từ Hà Nam truyền lại cho Ngô Chung. Ngô Chung sau đó truyền lại cho con gái là Ngô Vinh. Nhà họ Ngô sau đó di cư đến trấn Mạnh Thôn, huyện Thương, tỉnh Hà Bắc, từ đó Mạnh Thôn trở thành trung tâm truyền bá Bát Cực Quyền.

Đặc điểm

Bát Cực Quyền tích hợp những tinh hoa từ các phái Thiếu Lâm, Võ Đang và Không Động, nổi bật với đặc tính cương mãnh và thiên về tấn công. Hệ thống này thường sử dụng chiêu thức liên châu pháo trong giao chiến gần, với sức mạnh mạnh mẽ như cung tên, sấm sét, và đầy bất ngờ, khai thác tối đa từ các đòn nắm tay, cùi chỏ, đầu gối và đầu. Những tinh hoa công phu của Bát Cực Quyền bao gồm Bát Cực Nội Công với 64 thế thủ, 24 thức, 8 đỉnh, 12 đề, 108 chiêu biến hóa tấn công, và Lục Hợp Đại Thương Mật Phổ. Với tính chất thực dụng và kỹ thuật đơn giản nhưng hiệu quả, môn võ này rất phổ biến ở Bắc Trung Quốc và được nhiều người, đặc biệt là thanh niên, theo học. Tuy nhiên, do khó luyện tập và yêu cầu sự cần cù, ít người đạt được trình độ cao. Các bài võ chính bao gồm: Bát Cực Tiểu Giá, Bát Cực Quyền (hay Bát Cực Đối Tiếp), Sáu Đầu Khuỷu, Bát Cực Giá Mới, Bát Cực Cương Kình, Bát Cực Hai Trục, Bát Trận Quyền, và các khí giới như Lục Hợp Đại Thương và Đâm Nhau Đại Lục Hợp.

Danh Nhân

Trong triều đại Khang Hy thời nhà Thanh, quyền sư Đinh Phát Tường, người chuyên luyện Bát Cực Quyền tại Mạnh Thôn, đã đánh bại hai đại lực sĩ người Nga tự xưng là vô địch thiên hạ, những người đã hạ gục nhiều cao thủ Trung Quốc. Nhờ thành tích này, Đinh Phát Tường được vua Khang Hy phong tặng danh hiệu 'thiết tráng sĩ võ hiệp'. Sau đó, nhiều danh nhân trong môn phái Bát Cực Quyền đã nổi danh, như Bắc phương thần thương thủ Ngô Chung, Lý Thư Văn, Đinh Ngọc Lâm, Ngô Tú Phong, và Mã Hiển Đạt. Hiện tại, người kế thừa và phát triển Bát Cực Quyền tại Mạnh Thôn là võ sư Đinh Nhuận Hoa, hậu duệ đời thứ 13 của Đinh Phát Tường. Ông là chủ tịch Hiệp hội võ thuật khu tự trị dân tộc Hồi tỉnh Hồ Bắc và là Chủ nhiệm Võ quán Tinh anh Bát Cực Quyền với hơn 3000 môn đồ. Nhiều học trò của Nhuận Hoa đã thành danh, bao gồm 13 trọng tài võ thuật cấp quốc gia, 35 võ sĩ từng đoạt giải cao trong các giải Wushu toàn quốc, và 125 huấn luyện viên Wushu cao cấp. Đặc biệt, võ sĩ Lý Chiếm Hoa, học trò của Đinh Nhuận Hoa, đã tham gia đoàn Wushu Trung Quốc biểu diễn Bát Cực Quyền tại nhiều quốc gia và nhận được sự khen ngợi cao.

Văn hóa đại chúng

Bát Cực Quyền còn nổi tiếng qua văn hóa đại chúng nhờ vào các sản phẩm truyện tranh (manga) và trò chơi điện tử Nhật Bản. Trong số đó, bộ truyện tranh Keni (ở Việt Nam được biết đến với tên Quyền nhi Phương Thế Ngọc) của tác giả Matsuda Ryuchi và họa sĩ Fujiwara Yoshihide kể về Goh Kenji (Cương Quyền Nhi), một võ sinh người Nhật đam mê Bát Cực Quyền, được truyền thụ từ ông nội. Sau nhiều chuyến giao lưu và học hỏi từ các cao thủ võ lâm, Goh Kenji đã hoàn thiện trình độ Bát Cực Quyền và đánh bại Tony Đàm, một thành viên Hội Tam Hoàng và võ sinh lão luyện trong nhiều môn võ. Trò chơi điện tử Bloody Roar (Đấu trường đẫm máu) cũng có nhân vật võ sư Shin Long với nhiều chiêu thức Bát Cực Quyền.

• Võ thuật
• Võ Thiếu Lâm
• Võ Đang phái
• Nga Mi Võ Phái
• Tượng hình quyền
• Trường quyền
• Nam quyền
• Hồng Gia quyền
• Bạch Mi quyền
• Vịnh Xuân quyền
• Ngũ Mai
• Phương Thế Ngọc

• Nguyễn Tường, Bát Cực Quyền, môn võ công bí truyền, đăng trên Ngôi sao Võ thuật, tập san của Báo Thể thao ngày nay do Sở Thể dục Thể thao Hà Nội phát hành, số tháng 7 năm 2005.

Chú thích

Liên kết ngoài

• 武壇
• Hiệp hội Bát Cực Quyền Trung Hoa Dân Quốc Lưu trữ ngày 08-12-2003 tại Wayback Machine
• Trung tâm Võ Thuật Bát Cực Mantis Nhật Bản
• Trang web Bát Cực của Ngô Liên Chí
• Phim tài liệu Bát Cực Quyền Bắc Thiếu Lâm
• Phim tài liệu Bát Cực Quyền Võ Thuật Trung Quốc Hiện Đại
• Phim tài liệu Bát Cực Quyền Võ Thuật Trung Quốc Hiện Đại
• Phim tài liệu Bát Cực Quyền Võ Đang