Buzz
I. Tác giả
1. Tiểu sử
- Sơn Nam, tên thật Phạm Minh Tài, ông sinh năm 1926 tại Kiên Giang và qua đời năm 2008 tại thành phố Hồ Chí Minh.
- Ông học ở quê nhà và sau đó tiếp tục học trung học tại Cần Thơ.
- Năm 1945, ông tham gia Thanh niên Tiền Phong, hội Văn hóa Cứu Quốc, sau đó làm việc tại Phòng Chính trị Quân khu và Phòng văn nghệ ban tuyên huấn xứ ủy Nam Bộ.
- Năm 1955, ông chuyển đến Sài Gòn làm việc với nhiều tờ báo lớn.
- Từ năm 1960 đến 1961, ông bị bắt giam bởi chính quyền Việt Nam Cộng Hòa.
- Sau khi ra tù, ông tiếp tục công việc viết báo, sáng tác văn học và nghiên cứu về vùng Nam Bộ.
- Năm 1975, ông tiếp tục hoạt động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật và tham gia Hội nhà văn Việt Nam.
2. Sự nghiệp sáng tác
a. Phong cách sáng tác
- Sơn Nam được biết đến là một nhà văn, nhà nghiên cứu tài hoa về miền Nam của Việt Nam. Ông được gọi là “ông già Nam Bộ”, “nhà văn của Nam Bộ”.
- Phong cách viết đậm chất Nam Bộ; cách xây dựng câu chuyện kịch tính; nhân vật sống động, giàu tình cảm và đầy dũng cảm, kiên định.
b. Các tác phẩm chính
Sơn Nam đã sáng tác trên nhiều thể loại và để lại nhiều tác phẩm độc đáo, như: Chuyện cổ tích xưa; Hương rừng Cà Mau
II. Tác phẩm
1. Tóm tắt
Nghe nói có ao cá sấu khủng khiếp ở ngọn rạch Cái Tàu, ông Năm Hên – một thợ già bắt cá sấu lâu năm, ngay lập tức đến giúp dân làng. Khi đến nơi, ông bơi xuồng dọc theo rạch và hát bài ca giải oan cho những linh hồn hi sinh vì mảnh cơm manh áo nơi rừng xanh nước đỏ. Chiếc xuồng của ông chỉ có một ít nhang trầm và một hũ rượu. Ông bắt cá sấu không vì tiền bạc, giàu sang mà vì muốn giúp dân làng và trả thù cho người anh trai đã bị cá sấu bắt mất. Dân làng biết ông là người tài năng nên đón tiếp ông một cách thân thiện và tôn trọng. Buổi sáng, Tư Hoạch – một dân làng, dẫn ông đến ao cá sấu và buổi chiều mang tin vui cho dân làng với 45 con cá sấu theo sau thuyền. Tư Hoạch kể lại cách ông Năm Hên bắt sấu, ai nghe cũng kính phục và gọi ông là “bậc thánh xứ”.
2. Tìm hiểu chung
- Tác phẩm này được in trong tập sách Hương rừng Cà Mau (1986)
3. Tìm hiểu chi tiết
a. Thiên nhiên và con người U Minh Hạ
* Thiên nhiên U Minh Hạ: Rộng lớn, thú vị nhưng cũng hoang sơ, bí ẩn và đầy nguy hiểm
- Kênh rạch nối liền nhau, dòng sông lớn mênh mông và màu nước đỏ, rừng tràm bao quanh,...
- Có nhiều loài thú dữ như heo rừng, hổ, cá sấu,....
- Số lượng cá sấu lớn và rất nguy hiểm: “Cá sấu xuất hiện dày đặc” và “đầy như trái mơ chín đậu xuống”
* Con người U Minh Hạ: Có những người tài năng và mang những phẩm chất tốt.
- Con người sống mạnh mẽ: kiên trì, bền bỉ và gắn bó lâu dài với vùng đất nguy hiểm này.
- Con người có tình cảm sâu sắc, biết quý trọng tình nghĩa: Năm Hên bắt cá sấu để trả thù và giúp đỡ người dân, những người dân biết ơn, kính trọng Năm Hên, nhớ đến những người đã mất,...
- Can đảm, gan dạ, kiên trung: “Làng này không thiếu trai tráng từng dùng bẫy bắt hổ, săn heo rừng”, ông Năm Hên bắt sấu,...
- Ông Năm Hên - một biểu tượng cho phẩm chất và tính cách của người dân U Minh Hạ: Sống với tình cảm, tự do và rất tài năng
+ Ông chỉ với một chiếc xuồng, một hũ rượu, và ít nhang trầm, ông bơi xuồng và hát “tâm hồn lang thang”
+ Kỹ năng bắt cá sấu thông minh, khéo léo như một nghệ sĩ khiến mọi người phải ngưỡng mộ.
b. Tìm hiểu về nhân vật ông Năm Hên
* Tính cách và tài năng của ông Năm Hên:
- Tính cách:
+ Tự do, đơn giản, mộc mạc: chỉ cần một chiếc xuồng, một hũ rượu, và ít nhang trầm
+ Khiêm nhường: “Tôi không phải là ai đặc biệt, chỉ biết một chút mưu mẹo”
+ Tình cảm, trung hiếu: “nghề bắt cá sấu có thể làm giàu, nhưng tôi không quan trọng điều đó” bắt cá sấu để trả thù và giúp đỡ dân làng, không vì tiền bạc, giàu có.
+ Can đảm, tài năng: bắt được nhiều con cá sấu cùng một lúc
- Tài năng:
+ Bắt cá sấu thông minh, gan dạ: sử dụng lửa đốt để dồn sấu ra khỏi ao, đào một con đường để sấu đi, cản sấu lại bằng một khúc gỗ, cắt đứt gân đuôi để không bị tấn công, sử dụng dây cá kèn trói sấu, giữ hai chân sau và để hai chân trước để sấu bơi theo xuồng
+ Được cộng đồng công nhận và kính trọng: “Kỳ diệu! Kỳ diệu! Thực sự là bậc thánh xứ này”.
* Tiếng hát mang nhiều ý nghĩa sâu xa:
- Tiếng hát là biểu hiện của tấm lòng nhân ái, thể hiện sự tiếc nuối trước những sự hy sinh, mất mát của người lao động.
- Tiếng hát là cách giải tỏa cho những linh hồn bất hạnh, những người đã chết vì “mảnh cơm manh áo” trong rừng xanh nước đỏ.
c. Giá trị nội dung
- Thiên nhiên hoang sơ, vĩ đại và bí ẩn. Đồng thời mang nhiều khó khăn, nguy hiểm cho con người.
- Con người tự do, giản dị, sống đầy tình cảm. Đồng thời cũng là những người thông minh, tài năng, dũng cảm và can đảm.
d. Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn, sử dụng góc nhìn của người dân địa phương.
- Ngôn ngữ sống động, truyền cảm.
