Buzz
(Mytour) Bát hương phong thủy đóng vai trò như thế nào trên bàn thờ tổ tiên? Làm thế nào để chọn lựa và bố trí bát hương hợp phong thủy, giúp gia đình đón nhận tài lộc, may mắn? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
1. Tầm quan trọng của bát hương trong thờ cúng
Bát hương phong thủy là vật phẩm chủ yếu trên bàn thờ, có ý nghĩa rất lớn trong việc kết nối giữa thế giới trần gian và cõi âm. Đây là nơi ngự trị của các bậc tiền nhân, là cầu nối tâm linh giữa con cháu và tổ tiên.
Vì vậy, việc lựa chọn bát hương với các yếu tố như kích thước, màu sắc, chất liệu phù hợp... cũng như những vật phẩm cần đặt trong bát hương là những vấn đề rất được mọi người chú ý.
2. Các loại bát hương thường gặp trên bàn thờ
Bát hương trên bàn thờ Phật
Bát hương đặt trên bàn thờ Phật thể hiện lòng thành kính, tôn thờ các vị thần Phật và thể hiện tâm hướng thiện của con người.
Người thắp hương cầu mong Đức Phật phù hộ, dẫn dắt con đường đúng đắn, gia đình được bình an, sức khỏe dồi dào, vượt qua khó khăn, tai nạn hóa nguy thành an.
Khi bàn thờ Phật được tách biệt với bàn thờ gia tiên, thường thì người ta sẽ đặt một bát hương trang trọng ngay chính giữa bàn thờ. Nơi thờ cúng cần phải yên tĩnh và trang nghiêm, là không gian linh thiêng trong ngôi nhà.
Bát hương trên bàn thờ gia tiên
Bát hương trên bàn thờ gia tiên là nơi ngự của các vị thổ công, tổ tiên ông bà trong gia đình, mang ý nghĩa thiêng liêng tưởng nhớ nguồn cội, con cháu mong được tổ tiên phù hộ, ban phát điều tốt đẹp.
Vậy bàn thờ gia tiên có bao nhiêu bát hương? Số lượng bát hương trên bàn thờ có thể khác nhau tùy thuộc vào từng gia đình: có thể chỉ có một, ba hoặc năm bát hương.
3. Số lượng bát hương trên bàn thờ gia tiên
Bàn thờ có một bát hương
Thông thường, bàn thờ chỉ có một bát hương sẽ là bàn thờ ông Táo, Thần Tài – Thổ Địa hoặc bàn thờ Phật. Bát hương này đóng vai trò tập hợp linh khí từ trời đất, giúp gia chủ cầu mong được sự phù hộ, bảo vệ, làm ăn phát đạt, gia đình an lành.
Lựa chọn bát hương cho bàn thờ này không cần quá cầu kỳ, nhưng gia chủ vẫn cần chú ý đến việc chọn kích thước và màu sắc sao cho phù hợp, đồng thời tránh việc di chuyển bát hương một cách thường xuyên.
Bàn thờ có hai bát hương
Theo phong tục dân gian, việc thờ cúng thường liên quan đến các con số lẻ, tuy nhiên vẫn có những gia đình chọn đặt hai bát hương trên bàn thờ. Một bát dùng để thờ thần linh, bát còn lại dành cho tổ tiên, ông bà.
Bàn thờ có hai bát hương thường xuất hiện ở những gia đình trung niên, hoặc những trường hợp tương tự như khi chỉ có một bát hương.
Bàn thờ có ba bát hương
Đây là số lượng bát hương phổ biến trong các gia đình Việt Nam. Bàn thờ có ba bát hương được cho là hoàn hảo và đầy đủ nhất. Ba bát hương trên bàn thờ bao gồm:
- Bát hương lớn nhất đặt ở giữa, tại vị trí trang trọng nhất, dùng để thờ cúng thần Phật và các vị thần linh, thổ địa trong gia đình.
- Bát hương bên trái thường được dùng để thờ bà Cô và ông Mãnh. Những người này là những người mất trẻ, chưa lập gia đình. Theo tục lệ truyền thống, họ được coi là những linh hồn rất linh thiêng.
- Bát hương bên phải được sử dụng để thờ cúng gia tiên, tổ tiên ông bà và những người đã qua đời, nhằm thể hiện lòng hiếu kính, nhớ đến cội nguồn của con cháu.
Bàn thờ có bốn bát hương
Tương tự như việc đặt hai bát hương, bốn bát hương là số chẵn và thường không được khuyến khích trên bàn thờ. Người ta thường tránh đặt số bát hương này.
Theo các chuyên gia phong thủy, việc đặt bốn bát hương trên bàn thờ có thể gây ra những điều không may mắn, bởi nó đi ngược lại với nguyên lý ngũ hành, và việc bố trí cũng gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, đối với các gia đình Phật tử, số bát hương này khá phổ biến.
Bàn thờ có năm bát hương
Bàn thờ với năm bát hương thường được các gia đình có không gian thờ rộng rãi lựa chọn, vì số năm hay số ba đều là những con số mang ý nghĩa tốt đẹp trong phong thủy thờ cúng. Cách bài trí bát hương trên bàn thờ với năm bát cũng tương tự như cách sắp xếp ba bát hương.
Bát hương lớn nhất, đặt ở vị trí trung tâm, dùng để thờ cúng các thần linh, các vị thần Phật.
Bên cạnh là bát hương thờ tổ tiên, bà Cô, ông Mãnh của hai bên nội và ngoại, thể hiện lòng biết ơn và nhớ đến tổ tiên.
4. Màu sắc bát hương phong thủy
Theo phong thủy, màu sắc của bát hương có thể giúp cân bằng và điều hòa tài lộc, sức khỏe, cũng như mang đến may mắn cho gia chủ. Vì vậy, việc chọn màu sắc bát hương hợp mệnh gia chủ là điều vô cùng quan trọng. Cụ thể như sau:
- Gia chủ mệnh Kim nên chọn bát hương màu trắng. Ngoài ra, có thể bổ sung thêm các vật phẩm cúng, đồ phong thủy có màu sắc tương sinh như vàng hoặc nâu để tạo sự hài hòa cho không gian thờ cúng.
- Gia chủ mệnh Mộc nên sử dụng bát hương màu xanh lá cây. Đồng thời kết hợp với các đồ vật thờ cúng có màu sắc tương sinh như xanh biển hoặc đen để thu hút thêm may mắn.
- Gia chủ mệnh Thủy nên lựa chọn bát hương màu xanh dương hoặc đen. Bên cạnh đó, có thể kết hợp với các vật phẩm thờ cúng màu trắng hoặc ánh kim để mang lại tài lộc cho gia đình.
- Gia chủ mệnh Hỏa thích hợp với bát hương màu đỏ hoặc tím. Nếu gia chủ mệnh Hỏa, nên dùng thêm các đồ vật cúng bái màu xanh lục để cầu bình an và may mắn.
- Gia chủ mệnh Thổ nên chọn bát hương có màu vàng, cam hoặc nâu. Ngoài ra, có thể sử dụng các vật phẩm thờ cúng có màu hồng hoặc đỏ để tăng cường sự hòa hợp phong thủy.
5. Chất liệu bát hương
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại bát hương với chất liệu và kiểu dáng đa dạng như đồng, vàng, gỗ, đá… Tuy nhiên, ở Việt Nam, bát hương làm bằng gốm sứ hoặc đồng vẫn được ưa chuộng nhất.
Theo nguyên lý phong thủy, bàn thờ cần phải đảm bảo đủ đầy ngũ hành, gồm:
- Kim – đỉnh thờ dùng để đốt trầm hương, hạc thờ bằng đồng, đèn thờ bằng đồng, mâm ngũ quả…
- Mộc - bàn thờ làm từ gỗ
- Thủy - nước đựng trong đài thờ, ly nước
- Hỏa - ngọn đèn dầu, nén nhang đang cháy
- Thổ - bát hương làm từ gốm sứ.
Do đó, có thể thấy rằng bát hương bằng gốm sứ là sự lựa chọn phù hợp nhất để bày trí trên bàn thờ.
Bát hương bằng đồng được ưa chuộng nhờ vào hoa văn, họa tiết tinh xảo. Tuy nhiên, vì bát hương đồng thuộc mệnh Kim, nếu dùng một mình sẽ thiếu yếu tố Mộc. Vì vậy, gia chủ có thể bổ sung đôi bình hoa bằng gốm sứ để tạo sự cân bằng ngũ hành cho bàn thờ.
6. Kích thước bát hương phong thủy
Chọn bát hương có kích thước hợp lý không chỉ giúp không gian thờ cúng thêm trang trọng, mà còn mang lại tài lộc, thịnh vượng cho gia đình.
Nếu bàn thờ quá nhỏ mà bát hương lại quá lớn, không gian thờ cúng sẽ trở nên chật chội. Điều này do bàn thờ còn phải chứa nhiều vật phẩm thờ cúng khác ngoài bát hương.
Ngược lại, nếu bàn thờ rộng nhưng bát hương lại quá nhỏ, sẽ tạo cảm giác thiếu sự cân đối, khiến không gian thờ cúng trông thưa thớt và thiếu sự ấm cúng.
6.1 Đối với bàn thờ nhỏ
Dành cho những gia chủ có bàn thờ nhỏ hoặc các cơ sở kinh doanh có bàn thờ Thần Tài, việc chọn bát hương có kích thước nhỏ là hợp lý. Cụ thể:
Đường kính bát hương | Cung | Ý nghĩa |
11 cm | Cung Vượng – Thêm Phúc | May mắn, phúc lộc dồi dào |
14 cm | Cung Khổ – Kiếp Tài | Tránh dùng (cung xấu) |
16 cm | Cung Nghĩa – Đại Cát | Nhiều may mắn, thuận lợi |
18 cm | Cung Nghĩa – Lợi Ích | Lợi ích trong công danh |
Trong đó, các kích thước bát hương 16 và 18 thường được ưa chuộng, vì chúng không chỉ phù hợp về mặt phong thủy mà còn đảm bảo tính thẩm mỹ cho không gian thờ cúng.
6.2 Đối với bàn thờ lớn
Bát hương có kích thước lớn thường được sử dụng cho các bàn thờ có diện tích rộng như bàn thờ tổ tiên hoặc bàn thờ gia đình. Gia chủ có thể tham khảo các kích thước bát hương phù hợp dưới đây:
Đường kính bát hương | Cung | Ý nghĩa |
20 cm | Cung Quan – Phú Quý | Giàu có, danh vọng |
22 cm | Cung Quan – Tài Lộc | Tài lộc tăng lên |
24 cm | Cung Tử – Ly Hương | Xa quê hương |
28 cm | Cung Hưng – Đăng khoa | Con cái học giỏi, đỗ đạt |
30 cm | Cung Hưng – Thêm Đinh | Sinh quý tử |
7. Cách đặt bát hương đúng phong thủy
Việc sắp xếp và bố trí bát hương trên bàn thờ gia tiên phải được thực hiện một cách trang nghiêm và tuân theo những quy tắc nhất định. Vị trí bát hương cần phải ổn định, tránh di chuyển hoặc xê dịch.
Việc đặt bát hương sẽ khác nhau tùy thuộc vào kích thước và kiểu dáng của bàn thờ, như bàn thờ treo tường hoặc bàn thờ đặt dưới sàn.
Đối với bàn thờ treo tường, bát hương thường được đặt ở vị trí chính giữa, cách mép ngoài khoảng 15cm để thuận tiện khi thắp hương.
Với bàn thờ đứng, bát hương sẽ được đặt lùi vào phía trong, cách mép bàn thờ khoảng 15cm, tạo không gian cho các vật phẩm thờ cúng khác và mâm lễ.
Ngoài ra, cách bố trí bát hương cũng sẽ thay đổi tùy theo số lượng bát hương trên bàn thờ. Cụ thể:
Bàn thờ có 1 bát hương
Bàn thờ chỉ có một bát hương thường được lựa chọn cho các gia đình nhỏ, gia đình con thứ, hoặc những căn hộ có diện tích hạn chế. Việc sắp đặt bát hương này khá đơn giản và không chiếm nhiều không gian.
Đối với bàn thờ treo, bạn nên đặt bát hương cách mép ngoài bàn thờ khoảng 15cm để thuận tiện khi thắp hương. Nếu bàn thờ có diện tích lớn, bạn có thể đặt bát hương lùi vào trong và để thêm các vật phẩm thờ cúng khác ra ngoài.
Với bàn thờ đứng, hãy đặt bát hương ở vị trí chính giữa mép trong của bàn thờ, cách tường khoảng 15cm.
Bàn thờ có 2 bát hương
Với 2 bát hương, một bát thờ thần linh và một bát thờ tổ tiên. Khi sắp xếp, gia chủ cần chú ý đến những nguyên tắc sau:
Đặt hai bát hương theo chiều dọc, khoảng cách từ mép trong của bàn thờ là 15cm. Bát hương thờ thần linh sẽ được đặt phía sau, nâng cao khoảng 10cm so với mặt bàn thờ.
Bát hương thờ tổ tiên sẽ được đặt ở phía trước, cách bát thờ thần linh từ 10 đến 15cm.
Bàn thờ có 3 bát hương
Đối với bàn thờ thông thường, bát hương lớn nhất dành để thờ thần linh nên đặt ở giữa và cao hơn hai bát hương còn lại.
Bát hương thờ gia tiên và ông Mãnh bà Cô sẽ nhỏ hơn và được đặt ở hai bên. Tùy vào hướng của người thắp hương, bát thờ gia tiên sẽ nằm bên phải, còn bát thờ ông Mãnh bà Cô sẽ ở bên trái.
Lưu ý không nên đặt các bát hương quá gần nhau để tránh tàn hương bay vào nhau hoặc các nén hương bắt lửa. Khoảng cách lý tưởng giữa các bát hương là từ 10 đến 15cm.
Với kiểu bàn thờ tam cấp, các bát hương được sắp xếp theo chiều dọc, trong đó bát hương thờ thần linh sẽ được đặt ở vị trí cao nhất, còn hai bát hương thờ gia tiên và ông Mãnh, bà Cô sẽ được đặt ở tầng dưới.
Trong bố trí này, bát hương thờ gia tiên và thần linh sẽ được đặt thẳng hàng với nhau, còn bát hương thờ ông Mãnh sẽ được đặt bên phải bát thờ gia tiên.
Bàn thờ có 4 bát hương
Với các gia đình Phật tử, bàn thờ thường sẽ có tới bốn bát hương để thờ cúng đầy đủ các đối tượng linh thiêng.
Khi bố trí 4 bát hương trên bàn thờ, bạn có thể tham khảo một số cách sắp xếp sau đây:
Bát hương thờ Phật nên được đặt ở vị trí cao nhất, ở chính giữa, cách mép trong bàn thờ khoảng 15cm.
Các bát hương còn lại, bao gồm bát thờ thần linh, gia tiên, và ông Mãnh bà Cô, có thể được xếp theo hàng ngang hoặc hàng dọc, cách sắp xếp này tương tự như cách bố trí ba bát hương đã nêu ở trên.
Bàn thờ có 5 bát hương
Gia đình có cả vợ và chồng đều là con trưởng và đã ra ở riêng thường chọn bàn thờ với 5 bát hương. Các bát hương được sắp xếp và mang ý nghĩa như sau:
- Bát hương thờ thần linh: Thường có kích thước lớn nhất, được đặt ở vị trí cao nhất, cách mép bàn thờ khoảng 20cm và nằm ở trung tâm của bàn thờ.
- Bát hương thờ gia tiên bên nội: Được đặt ở bên phải và nâng cao khoảng 10-15cm.
- Bát hương thờ gia tiên bên ngoại: Đặt ở bên trái, có độ cao tương đương với bát hương thờ gia tiên bên nội.
- Bát hương thờ bà Cô – ông Mãnh bên nội: Được đặt gần bát hương gia tiên bên nội, cách khoảng 10-15cm.
- Bát hương thờ bà Cô – ông Mãnh bên ngoại: Đặt cạnh bát hương gia tiên bên ngoại, khoảng cách cũng là 10-15cm.
8. Những lưu ý khi chọn mua bát hương
Khi chọn mua bát hương, bạn nên chú ý đến màu sắc và kích thước sao cho phù hợp, đảm bảo bát hương nguyên vẹn, không bị nứt hoặc mẻ. Hãy ưu tiên các bát hương có họa tiết long phụng, hạn chế chọn bát có hoa văn chữ Hán.
Nên tránh mua bát hương màu vàng hoặc đỏ đồng cho bàn thờ gia tiên, vì những màu này thường được dùng trong các đền, miếu thờ phụng vương tướng.
Trước khi đặt bát hương lên bàn thờ, bạn cần làm sạch bát theo nghi thức “thanh tẩy”: rửa bát hương bằng nước sạch pha gừng, muối và một chút rượu. Bạn cũng có thể cho thêm vài cánh hoa hồng hoặc hoa nhài để khử mùi bát hương.
Sau khi bát hương đã khô, tiến hành bốc bát hương. Khi bát hương đã được bốc, đặt lên bàn thờ và thắp hương ngay. Lần đầu tiên, mỗi bát hương thắp 3 nén hương, những lần sau chỉ cần 1 nén là đủ.
Bát hương thờ cúng men rạn đắp nổi, sản phẩm thủ công tinh xảo từ làng nghề Bát Tràng
