Bầu trợ lực chân không là gì? Hướng dẫn kiểm tra và bảo dưỡng bầu trợ lực chân không hiệu quả

Bầu trợ lực chân không là một phần quan trọng trong hệ thống phanh ô tô, giúp nâng cao trải nghiệm lái xe, đồng thời làm cho việc phanh trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả và an toàn hơn. Vì vậy, bạn nên thường xuyên bảo dưỡng bộ phận này để đảm bảo xe luôn vận hành tốt và an toàn. Khi nào cần bảo dưỡng? Cách bảo dưỡng ra sao? Tất cả sẽ được giải đáp dưới đây.

Bầu trợ lực chân không là gì?

Bầu trợ lực chân không, hay còn được gọi là bầu trợ lực phanh, giúp tăng cường lực đạp chân phanh, làm cho quá trình phanh ô tô trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn. Nhờ có bộ phận này, việc phanh xe sẽ dễ dàng hơn rất nhiều so với các dòng xe cũ, bạn không cần phải sử dụng nhiều sức lực để nhấn phanh.

Cấu tạo, vị trí lắp đặt và nguyên lý hoạt động của bầu trợ lực chân không

Các bộ phận của xe ô tô, đặc biệt là hệ thống phanh, sẽ dần bị hao mòn theo thời gian. Vì vậy, việc bảo dưỡng định kỳ, bao gồm cả bầu trợ lực chân không, là điều cần thiết. Để thực hiện việc này hiệu quả, bạn cần hiểu rõ về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của chúng. Chi tiết sẽ được giải thích ngay dưới đây:

Cấu tạo

Các bầu trợ lực chân không của ô tô thế hệ mới thường có cấu tạo giống nhau. Một bầu trợ lực bao gồm các bộ phận như sau:

• Cần điều khiển van.
• Van điều khiển.
• Buồng áp suất thay đổi.
• Buồng áp suất cố định.
• Lò xo màng.
• Piston trợ lực.
• Thanh điều khiển van không khí.
• Cần đẩy.
• Thân bộ trợ lực.
• Màng ngăn.
• Thân van.
• Đĩa phản lực.
• Bộ lọc khí.
• Phớt thân bộ trợ lực.
• Van một chiều.

Ngoài những bộ phận cơ bản trên, một số loại bầu trợ lực phanh cao cấp có thể bổ sung thêm các linh kiện khác. Tuy nhiên, khi bảo dưỡng, bạn chỉ cần chú ý đến các chi tiết đã được liệt kê ở trên.

Vị trí lắp đặt của bầu trợ lực chân không

Bầu trợ lực chân không được lắp đặt giữa bàn đạp phanh và xy lanh phanh chính. Mục đích là để giảm bớt lực phản kháng từ bàn đạp phanh khi sử dụng, giúp người lái có thể dễ dàng điều khiển phanh mà không tốn quá nhiều sức.

Nguyên lý hoạt động

Bầu trợ lực chân không hoạt động dựa trên sự chênh lệch giữa áp suất khí quyển và chân không trong động cơ. Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của bầu trợ lực phanh, hãy tham khảo các tình huống dưới đây:

Khi phanh không được kích hoạt

Khi phanh chưa được kích hoạt, van không khí sẽ kết nối với cần điều khiển van. Lò xo sẽ kéo van không khí về phía bên phải, trong khi van điều chỉnh bị kéo về phía bên trái. Do đó, không khí từ bên ngoài không thể vào được buồng thay đổi áp suất.

Lúc này, van điều chỉnh sẽ tách khỏi van chân không, tạo ra một lối thông khí giữa lỗ A và B. Nhờ vậy, buồng áp suất biến đổi và buồng áp suất không đổi đều duy trì trạng thái chân không. Lò xo màng sẽ ngừng piston đẩy về phía bên phải.

Khi đạp phanh

Khi bạn đạp phanh, van điều khiển sẽ mở ra, tạo ra một đường dẫn cho không khí đi qua nhờ sự tác động của lò xo hồi vị. Đồng thời, lò xo van điều chỉnh sẽ đẩy van không khí sang phía trái.

Các chuyển động của các bộ phận này sẽ làm cho rãnh thông gió giữa buồng A và B bị đóng lại. Lúc này, van không khí sẽ tiếp tục di chuyển sang trái, cho phép không khí từ bên ngoài xâm nhập vào buồng áp suất biến đổi. Sự chênh lệch áp suất giữa buồng áp suất biến đổi và không đổi sẽ giúp khuếch đại lực nén của lò xo và gia tăng áp lực lên piston, làm cho việc đạp phanh trở nên nhẹ nhàng hơn.

Khi giữ phanh

Nếu bạn giữ phanh trong khi chỉ đạp nhẹ, cần điều khiển và van không khí sẽ không hoàn toàn di chuyển sang bên trái. Tuy nhiên, piston vẫn sẽ được đẩy một phần sang trái. Điều này ngăn không khí từ bên ngoài xâm nhập vào buồng áp suất biến đổi. Áp suất trong buồng vẫn ổn định vì van điều khiển tiếp tục di chuyển sang trái và duy trì tiếp xúc. Sự chênh lệch áp suất giữa các buồng áp suất biến đổi và không đổi giúp duy trì trợ lực phanh.

Các loại bầu trợ lực phanh

Trên thị trường hiện nay, xe ô tô sử dụng một trong hai loại bầu trợ lực phanh sau đây:

Bầu trợ lực chân không

Bầu trợ lực chân không là một bộ phận sử dụng sự chênh lệch áp suất giữa không khí bên ngoài và bên trong buồng áp suất. Điều này giúp tăng cường lực phanh, giảm bớt lực đạp phanh. Đây là loại bầu trợ lực phanh phổ biến nhờ hiệu quả cao, dễ bảo trì và sửa chữa.

Bầu trợ lực thủy lực

Bầu trợ lực thủy lực cũng dựa vào sự chênh lệch áp suất không khí. Tuy nhiên, loại trợ lực này tạo ra sự chênh lệch áp suất bằng cách bơm dầu thủy lực từ trong xi lanh. Khi đạp phanh, dầu sẽ nén không khí lại, làm tăng áp suất trong các buồng áp suất biến đổi và không biến đổi. Mặc dù nguyên lý hoạt động tương tự như bầu trợ lực chân không, nhưng cách thức vận hành lại có sự khác biệt.

Khi nào cần kiểm tra bầu trợ lực chân không?

Trong quá trình sử dụng, bầu trợ lực chân không sẽ dần bị hao mòn theo thời gian. Bạn cần phải kiểm tra và bảo dưỡng xe ngay khi phát hiện những dấu hiệu dưới đây:

Pedal phanh ô tô trở nên nặng hơn bình thường

Nếu bạn cảm thấy phanh nặng hơn bình thường, đó có thể là dấu hiệu buồng áp suất gặp sự cố. Áp suất trong buồng áp suất biến đổi và không biến đổi không ổn định, khiến lực đạp phanh không được khuếch đại như bình thường. Do đó, bạn sẽ phải dùng nhiều lực hơn để thắng xe.

Khi bạn đạp phanh, van điều khiển vẫn di chuyển sang trái, kết hợp với không khí và đĩa phản lực. Hệ thống phanh vẫn hoạt động bình thường nhờ vào sự tác động trực tiếp của piston xi lanh lên phanh. Tuy nhiên, cảm giác phanh sẽ rất nặng vì không còn sự trợ lực.

Cần phải sử dụng lực phanh nhiều hơn

Nếu phanh không ăn, bạn phải dùng nhiều lực hơn và phải đợi lâu mới giảm tốc được, điều này chứng tỏ bầu trợ lực chân không đã bị hỏng. Các bộ phận không còn ăn khớp, van điều khiển không thể di chuyển, dẫn đến piston xi lanh không hoạt động chính xác, không tác động trực tiếp lên phanh.

Pedal phanh cao hơn bình thường

Chú ý đến vị trí của bàn đạp phanh, nếu nó cao hoặc thấp hơn bình thường, đó là dấu hiệu bầu trợ lực chân không cần bảo dưỡng. Lúc này, hệ thống trợ lực có thể bị lỏng hoặc bị vướng vật cản bên trong, khiến bàn đạp bị thay đổi vị trí. Việc cố gắng sử dụng phanh trong tình trạng này có thể gây nguy hiểm vì phanh sẽ không ăn hoặc bầu trợ lực có thể bị hư hỏng nếu sử dụng quá sức.

Động cơ hoạt động không ổn định

Khi phanh không ăn, xe bị giật hay rung lắc, đó là dấu hiệu màng ngăn không khí đã bị hỏng, có thể bị rách hoặc biến dạng, làm không khí xâm nhập vào buồng áp suất. Lúc này, áp suất trở nên không ổn định, hệ thống phanh khó hoạt động hoặc hoạt động kém hiệu quả.

Các bước kiểm tra bầu trợ lực phanh

Kiểm tra hoạt động của bầu trợ lực phanh

Bước 1: Tắt máy và đạp phanh vài lần để xả hết áp suất trong hệ thống.

Bước 2: Kiểm tra độ cao của bàn đạp phanh. Đảm bảo rằng vị trí của bàn đạp không có sự thay đổi bất thường.

Bước 3: Đạp phanh một lần nữa rồi khởi động động cơ để kiểm tra chức năng của bầu trợ lực.

Bước 4: Kiểm tra lại bàn đạp phanh. Nếu bàn đạp phanh bị chìm xuống sâu hơn bình thường, nghĩa là bầu trợ lực vẫn còn hoạt động tốt.

Kiểm tra chân không

Bước 1: Trước hết, hãy khởi động động cơ của xe.

Bước 2: Sau đó, tắt máy nhưng vẫn giữ chân đạp phanh trong khoảng 30 giây.

Bước 3: Kiểm tra lại độ cao của bàn đạp phanh. Nếu nó không thay đổi, nghĩa là van hút chân không đang hoạt động bình thường.

Kiểm tra độ kín khí

Bước 1: Đầu tiên, khởi động động cơ và giữ xe nổ máy trong khoảng 1 đến 2 phút trước khi tắt máy.

Bước 2: Tiếp theo, hãy đạp bàn đạp phanh và kiểm tra độ di chuyển tự do của nó. Nếu hành trình tự do tăng lên mỗi khi bạn đạp phanh thì có thể khẳng định bầu trợ lực phanh vẫn còn kín khí, không bị rò rỉ và hoạt động bình thường.

Cách bảo dưỡng bầu trợ lực phanh hiệu quả

Để bảo dưỡng bầu trợ lực phanh một cách hiệu quả, bạn cần đưa xe đi kiểm tra và bảo trì thường xuyên. Mặc dù chi phí có thể không nhỏ nhưng điều này sẽ bảo vệ sự an toàn cho bạn và gia đình khi lái xe, đồng thời mang lại trải nghiệm lái xe mượt mà hơn.

Để bảo vệ hệ thống trợ lực phanh khỏi hao mòn và hư hại, bạn cần biết cách điều khiển xe đúng cách. Khi cần đánh lái gấp, bạn nên giảm tốc độ bằng cách phanh trước, rồi mới xoay vô lăng. Cách này giúp giảm tối đa độ bám giữa bánh xe và mặt đường, giảm tải cho hệ thống và giảm nhiệt độ sinh ra do ma sát. Nhờ vậy, tuổi thọ của bầu trợ lực phanh và các bộ phận khác sẽ được kéo dài, ít bị hư hỏng.

Khi nhận thấy các dấu hiệu của bầu trợ lực chân không bị hư hỏng hoặc hao mòn, bạn nên đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng uy tín. Quan trọng là sử dụng linh kiện, phụ tùng chính hãng để thay thế. Các phụ tùng này được thiết kế chuyên biệt cho xe của bạn, đảm bảo chất lượng và hiệu suất tối ưu, giúp bảo vệ xe của bạn lâu dài.

Các câu hỏi liên quan đến bầu trợ lực chân không

Bên cạnh việc tìm hiểu cách bảo dưỡng bầu trợ lực chân không, cũng có một số câu hỏi thường gặp mà nhiều người quan tâm dưới đây:

Bầu trợ lực chân không tạo ra chân không từ đâu?

Bầu trợ lực chân không tạo ra chân không bằng cách sử dụng các buồng áp suất. Không khí khi lọt vào sẽ bị màng lọc ngăn lại, loại bỏ hoàn toàn bụi bẩn và các vật thể lạ. Nhờ đó, không khí bên trong bầu trợ lực sẽ sạch và tạo ra môi trường chân không, đảm bảo rằng buồng áp suất không chứa bất kỳ tạp chất nào, dù là nhỏ nhất.

Khi động cơ ô tô tắt máy, động cơ chân không sẽ làm việc như thế nào?

Theo khuyến cáo của các nhà sản xuất, bầu trợ lực chân không chỉ hoạt động khi động cơ đang nổ máy. Nếu động cơ không chạy, bạn vẫn có thể đạp phanh nhưng lực phanh sẽ rất nặng vì không còn sự trợ giúp. Nói một cách chính xác, bầu trợ lực phanh không có tác dụng khi xe tắt máy.

Đây là một biện pháp giúp nhà sản xuất bảo vệ xe khỏi nguy cơ bị trộm hoặc trẻ nhỏ nghịch ngợm. Ngoài ra, xe còn được trang bị phanh tay (phanh phụ), dùng để cố định xe khi tắt máy hoặc đậu xe.

Tóm lại