Bẫy giá (Bear trap và Bull trap) là gì? Cách nhận biết và tránh

Thị trường luôn đầy bất ngờ và khó dự đoán, khi tâm lý nhà đầu tư bi quan, tiêu cực đến mức cực độ và bán tháo tất cả cổ phiếu đang nắm giữ, thị trường bắt đầu tăng. Khi tất cả các nhà đầu tư đều lạc quan và tin tưởng vào triển vọng tương lai, đầy hưng phấn quyết liệt mua vào, thì thị trường lại bắt đầu giảm điểm và nhà đầu tư bị xoáy trong vòng xoáy mua bán đó.

Trong quá trình hình thành đáy tăng, sẽ có các giai đoạn giảm điểm khi tiếp cận vùng hòa vốn. Tại điểm này, nhóm nhà đầu tư bắt đáy thành công bắt đầu có lời và nhóm nhà đầu tư đang lỗ sẽ bán ra gây ra những điều chỉnh, trong đó cũng có sự can thiệp của các nhà tạo lập để tạo ra những Bear Trap.

Trong quá trình hình thành đỉnh sẽ có các giai đoạn cổ phiếu tăng cao vượt qua mọi sự kháng cự và đạt đỉnh cao lịch sử, nhưng ngay sau đó giá sẽ giảm đi, suy yếu và bắt đầu điều chỉnh tạo ra các Bull Trap.

Bear trap và Bull trap trong giao dịch chứng khoán là gì?

Làm thế nào để nhận biết và tránh được những bẫy giá này?

Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.

Bear trap (bẫy giảm giá) là tín hiệu đảo chiều giảm giá trong thị trường đồng thời đang có xu hướng tăng.

Khi giá cổ phiếu bắt đầu giảm và vượt qua các ngưỡng hỗ trợ cũng như các đường trung bình di động (MA), nhà đầu tư thường sẽ cảm thấy rằng cổ phiếu đang bị đẩy xuống dưới điểm cắt lỗ và bắt đầu bán ra để bảo toàn vốn, điều này làm giảm giá sâu hơn (Break out giả). Tuy nhiên, sau đó cổ phiếu lại đảo chiều và tiếp tục theo xu hướng tăng đã hình thành trước đó, khiến cho những nhà đầu tư không có kinh nghiệm bán ra và không giữ lại cổ phiếu nữa.

Trong xu hướng tăng: Cổ phiếu giảm giá và nhà đầu tư bán cắt lỗ tin rằng xu hướng tăng đã kết thúc và chuẩn bị chuyển sang xu hướng giảm, đây chính là bẫy giảm giá – Bear Trap.

Các nguyên nhân gây ra Bear Trap

• Bẫy giảm giá thường xuất hiện khi các nhà đầu tư lớn bắt đầu thao túng thị trường, họ thường tạo ra những giao dịch mua bán giả liên tục để tạo ra các xu hướng giả. Mục đích của họ là đẩy giá cổ phiếu xuống thấp nhất có thể. Họ cũng kết hợp với các thông tin tiêu cực để lôi kéo các nhà đầu tư không có kinh nghiệm và bị mắc bẫy, sau đó họ sẽ mua vào với giá thấp và bán ra với giá cao.
• Bear Trap cũng xảy ra khi có quá nhiều nhà đầu tư muốn chốt lời. Hiệu ứng điều chỉnh giá tạm thời cũng được hình thành do đó. Vào những dịp lễ hoặc Tết, thị trường thường không mở cửa giao dịch, điều này khiến cho nhiều nhà đầu tư bán ra. Sau khi kết thúc giai đoạn hiệu ứng này, giá sẽ quay trở lại với mức giá hợp lý.

Bull Trap là gì?

Trên thị trường giảm: Cổ phiếu tăng giá và nhà đầu tư mua vào với hy vọng xu hướng tăng bắt đầu, nhưng sau đó giá tiếp tục giảm điều đó là bẫy tăng giá – Bull Trap.

Bull Trap và Bear Trap là những rủi ro không thể tránh khỏi khi tham gia đầu tư chứng khoán, đặc biệt là đối với những nhà đầu tư mới và chưa có kinh nghiệm.

Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến Bull Trap:

Các sự kiện hoặc tin tức bất ngờ: Khi có những tin tức bất ngờ, đặc biệt là về vấn đề chính trị không thể dự đoán trước, các nhà đầu tư thường mua vào số lượng lớn dẫn đến tăng giá tạm thời.

Hiệu ứng tăng giá: Khi nhiều nhà đầu tư cùng thực hiện lệnh mua vào, có thể tạo ra hiệu ứng đẩy giá lên. Tuy nhiên, đây chỉ là tín hiệu tạm thời và giá có thể giảm mạnh khi giai đoạn mua bán này kết thúc.

Cách nhận biết bull trap, bear trap

Việc nhận biết được một đợt phá vỡ có phải là bẫy giá hay thực sự là tín hiệu breakout tích cực là rất quan trọng để nhà đầu tư có thể tận dụng cơ hội lợi nhuận hoặc phòng tránh rủi ro.

Có nhiều phương pháp và công cụ để nhận biết bẫy giá, và trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu một số phương pháp phổ biến như Fibonacci, các tín hiệu hội tụ/phân kỳ từ các chỉ báo và price action.

Các bước chung để nhận diện một sự phá vỡ có phải là bẫy giá hay là breakout thật:

• Bước 1: Xác định các vùng giá quan trọng, các mức hỗ trợ/kháng cự.
• Bước 2: Khi giá bắt đầu phá vỡ mức hỗ trợ/kháng cự, sử dụng các công cụ nhận diện để xác định liệu giá có đảo chiều hay không.

Lưu ý: Giá có thể phá ngưỡng và quay đầu trong cùng một phiên giao dịch hoặc có thể phá ngưỡng, sau đó vài phiên mới quay trở lại.

1. Fibonacci

Fibonacci là một trong những công cụ hỗ trợ rất tốt trong việc nhận diện bẫy giá. Khi giá phá vỡ mức hỗ trợ hay kháng cự, tín hiệu breakout này có thể là bẫy bull trap hoặc bear trap nếu giá dừng lại tại một trong các mức Fibonacci quan trọng.

Giá phá vỡ đường hỗ trợ bằng một cây nến giảm mạnh càng củng cố lòng tin của các nhà đầu tư rằng giá sẽ breakout và đảo chiều giảm. Nhưng sau khi phá vỡ, giá chỉ dừng lại ở mức Fibonacci 0.382 và sau đó quay ngược lên trên. Việc giá dừng lại ở một tỷ lệ quan trọng của Fibonacci và quay đầu chứng tỏ xu hướng tăng ban đầu vẫn còn rất mạnh, khả năng đảo chiều là không thể xảy ra và tín hiệu phá vỡ này là giả, đây là bear trap.

Giá phá vỡ trendline bằng một cây nến tăng mạnh, đồng thời xu hướng downtrend phía trước có độ dốc khá lớn và kéo dài trong thời gian khá lâu. Cả 3 yếu tố đó tạo điều kiện để củng cố thêm lòng tin để các nhà đầu tư bắt đầu mua vào với kỳ vọng xu hướng giảm đã kiệt quệ, thị trường sẽ đảo chiều tăng. Nhưng sau khi giá tăng lên thì bắt đầu chững lại và dừng ngay tại tỷ lệ 0.5 quan trọng của Fibonacci, dự báo giá sẽ hồi lại sau đợt tăng này và kết quả chính xác là như thế. Đây chỉ là một bẫy bull trap chứ không phải tín hiệu đảo chiều tăng.

2. Phân kỳ/hội tụ giữa chỉ báo và giá

Các chỉ báo được sử dụng để nhận diện bull trap hay bear trap thường là MACD, RSI, Stochastic… Trong bài viết này, chúng tôi sẽ lấy ví dụ minh họa về chỉ báo MACD và RSI.

Giá phá vỡ đường xu hướng đóng vai trò là một mức hỗ trợ, dự báo khả năng thị trường đảo chiều giảm. Tuy nhiên, lúc này lại xuất hiện tín hiệu hội tụ giữa giá và đường MACD, RSI, đồng thời, một cây nến tăng mạnh với chiều dài lớn hơn cả cây nến phá vỡ giảm phía trước cho thấy khả năng đảo chiều rất khó xảy ra, nhà đầu tư có thể xác định đây chỉ là bẫy bear trap để tránh việc bán ra cổ phiếu trong trường hợp này.

3. Price action

Giá 2 lần phá vỡ đường trendline đang đóng vai trò như một ngưỡng hỗ trợ. Nếu vội vàng, nhà đầu tư sẽ rất dễ bán ra cổ phiếu vì cho rằng giá sẽ thật sự phá vỡ ngưỡng hỗ trợ này và giảm mạnh xuống, đảo chiều xu hướng. Nhưng ngay sau đó, mô hình Bullish Engulfing được thiết lập và giá đã nhanh chóng đi lên lại. Đây chính là bear trap.

Nếu đường giá giảm đi kèm theo thanh khoản giảm đáng kể, thì có thể xu hướng giảm giá sẽ không kéo dài lâu. Mức thanh khoản thấp cho thấy bên bán đang không thể thực hiện được ý đồ của mình. Điều này dẫn đến lực bán sẽ suy yếu trong tương lai gần. Đây là một trong những dấu hiệu để nhận ra bear trap. Để kiểm tra thanh khoản của cổ phiếu, bạn có thể nhìn vào khối lượng giao dịch (volume) trên biểu đồ kỹ thuật.

Vậy thì làm sao để hạn chế sập bẫy nhất có thể?

Câu trả lời duy nhất và khả thi nhất chính là tích lũy kiến thức và kinh nghiệm.

Kiến thức về price action, về phân tích kỹ thuật, về phân tích cơ bản, trau dồi thêm những kiến thức nâng cao khác khi đã vững về cơ bản.

1. Đừng tiến hành giao dịch mua breakout khi chưa thật sự hiểu được hành vi của giá.

Giao dịch đột phá ở các mức giá đang bứt phá là rất rủi ro. Cho nên, nếu là một nhà đầu tư nghiệp dư, bạn không nên giao dịch tại điểm đột phá mà nên chọn giao dịch thuận xu hướng để giảm thiểu rủi ro cho mình.

Nếu như muốn giao dịch break-out, nhà đầu tư nên đợi tín hiệu giá kiểm tra lại đường kháng cự lần nữa và có sự xác nhận tín hiệu từ khối lượng giao dịch, các chỉ báo và mô hình nến.

2. Có kiến thức phân tích thị trường

Tiếp theo nhà đầu tư cần phải trang bị cho mình thật tốt về kiến thức phân tích thị trường. Khi đã có kiến thức phân tích, đánh giá thị trường, bạn sẽ dễ dàng nhìn ra động thái của cá mập – dòng tiền lớn. Ngoài ra, với vốn kiến thức của mình bạn có thể phân tích được sự kiện sắp tới sẽ ảnh hưởng như thế nào đến giá cả để hạn chế tối đa sự ảnh hưởng từ bull trap.

Sử dụng thành thạo các công cụ chỉ báo kỹ thuật: MACD, RSI, Fibonaci,…

3. Luôn đặt cắt lỗ, chốt lời

Cắt lỗ, chốt lời là chiến lược phòng ngừa rủi ro hiệu quả nhất mà bất cứ nhà đầu tư nào cũng phải nhớ. Đặc biệt với giao dịch nhiều rủi ro như Bull Trap thì cắt lỗ chốt lời lại càng cần thiết. Khi này dù bạn có nhận định sai thị trường và dính bẫy Bull Trap cũng không thua lỗ quá nhiều.

- Đặt điểm cắt lỗ chặt chẽ ngay trong lúc vào lệnh mua một cách cụ thể và rõ ràng; không nên để một vị thế lỗ quá 10%/ 1 vị thế

- Hãy bình tĩnh, chờ tín hiệu xác nhận từ khối lượng thanh toán giao dịch lớn mới vào. Không nên “tất tay” vì như thế độ rủi ro rất cao.

- Phân tích kỹ mô hình breakout ở vùng kháng cự và mô hình nến phải mạnh.

- Chờ thanh nến tiếp theo xuất hiện sau thời điểm phá vùng kháng cự để đảm bảo không xảy ra Bull Trap.

- Nghiên cứu về khối lượng giao dịch hoặc chỉ báo OBV (On Balance Volume - chỉ báo khối lượng cân bằng) bởi nó sẽ giúp bạn tăng tỷ lệ đúng cao.

- Tránh đặt tỷ lệ đòn bẩy quá cao dễ dẫn đến rủi ro bị âm vốn quá nhiều. Có thể chia nhỏ vị thế ra giải ngân từng phần và gia tăng thêm vị thế khi giá đi đúng xu hướng mình dự đoán.

4. Quan sát hành động giá

Các nhà giao dịch có thể tránh bẫy tăng giá bằng cách quan sát hành động giá. Hành động giá đề cập đến hành vi thực sự của giá tại bất kỳ thời điểm nào.

Trong khi theo dõi một đợt tăng giá tiếp cận mức kháng cự, nhà giao dịch nên lưu ý những gì giá hoạt động. Ví dụ như:

• Các chân nến ngắn hơn bắt đầu hình thành khi giá chạm vào vùng kháng cự. Tại thời điểm này, không có khối lượng cũng như động lực để hỗ trợ giao dịch.
• Nếu nến giảm dài hơn được hình thành, được bổ sung bởi nến tăng ngắn, đây là dấu hiệu cho thấy phe gấu đang chiếm lấy hướng đi của thị trường. Không thực hiện các giao dịch mua.
• Nếu các chân nến tại vùng kháng cự có bấc dài ở phía trên, điều đó có nghĩa là phe gấu đang kìm hãm giá không tăng cao hơn nữa. Nếu các giao dịch mua được mở ở đây, chúng sẽ chỉ có lợi nhuận trong một thời gian ngắn trước khi bị đẩy xuống mức thấp hơn và bị mắc kẹt.

Tóm lại, hành động giá là cách chắc chắn nhất để đọc thị trường và tránh bẫy tăng giá khi chúng hình thành.

5.  Hiểu được tâm lý thị trường và có độ “lì” nhất định

Ngay cả những nhà đầu tư có kinh nghiệm cũng có thể rơi vào bẫy Bull Trap nếu không kiềm chế được sự sợ hãi cá nhân. Ngoài việc hiểu về tâm lý thị trường, nhà đầu tư cần có quan điểm rõ ràng, kiểm soát chiến lược và sẵn sàng đương đầu khi giá bắt đầu giảm.

Tổng hợp về các khái niệm Bear Trap, Bull Trap và cách nhận biết, phòng tránh trong giao dịch chứng khoán. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn trang bị thêm cho chiến lược đầu tư thành công trên thị trường.

Chúc bạn luôn thành công!