Buzz
1. Tổng quan về bệnh bạch biến
1.1. Giới thiệu về bệnh bạch biến
Bạch biến là một bệnh da liễu liên quan đến việc phá hủy các tế bào sắc tố da, dẫn đến sự thay đổi màu sắc của da. Biểu hiện của bệnh là các vùng da mất sắc tố so với da xung quanh, không gây ngứa, không nổi mụn và có ranh giới rõ ràng. Đây là một loại bệnh không nguy hiểm, không lây lan nhưng ảnh hưởng đến vẻ ngoài của người bệnh.
Bạch biến là một bệnh da liễu liên quan đến việc hủy hoại các tế bào sắc tố da
Ở Mỹ, tỷ lệ mắc bệnh chỉ khoảng 1%. Có ghi nhận rằng bệnh này có yếu tố gia đình với tỷ lệ 30% trong số bệnh nhân. Phần lớn người mắc bệnh đều khỏe mạnh, nhưng có một số bệnh lý tự miễn khác như bệnh tuyến giáp, tiểu đường, hoặc thiếu máu. Vì vậy, ngoài vấn đề về thẩm mỹ, cần chú ý đến các bệnh liên quan.
Tại Việt Nam, hiện chưa có con số thống kê chính xác về tỷ lệ mắc bệnh. Bạch biến có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và giới tính, nhưng thường gặp nhất ở độ tuổi từ 10 đến 30, với khoảng 50% người mắc bệnh dưới 20 tuổi.
Người mắc bệnh thường sống ở các vùng nhiệt đới và có màu da đậm. Mặc dù bệnh này có yếu tố gia đình, nhưng chưa có nghiên cứu nào kết luận về tính di truyền của nó.
Bệnh ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tâm lý của bệnh nhân, đặc biệt là sự phức tạp của tác nhân gây bệnh và khó khăn trong quá trình điều trị.
1.2. Phân loại bệnh
Bệnh được phân loại thành hai dạng chính: khu trú và lan rộng.
Dạng khu trú:
Bạch biến địa phương: có 1 hoặc nhiều vùng da mất sắc tố tại một khu vực.
Bạch biến dạng vòng cung: có 1 hoặc nhiều vùng da mất sắc tố theo đường dây thần kinh, thường xuất hiện ở trẻ em.
Bạch biến niêm mạc: chỉ xuất hiện trên niêm mạc.
Dạng lan rộng:
-
Bạch biến ở các vùng cực: tổn thương xuất hiện ở ngón tay, ngón chân và các khe tự nhiên trên mặt.
Bạch biến thông thường: các mảng da mất sắc tố riêng biệt, phân tán rộng khắp cơ thể.
Bạch biến hỗn hợp: tổn thương xảy ra ở các vùng cực và phân tán trên toàn thân.
Bạch biến toàn thể: giảm sắc tố da trên toàn bộ hoặc gần như toàn bộ cơ thể, kèm theo các triệu chứng nội tiết. Đây là dạng phổ biến nhất.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Hiện nay nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có thể khẳng định rằng bệnh này bắt nguồn từ việc giảm số lượng và chất lượng của các tế bào sắc tố da tại các vùng da mắc bệnh. Một số giả thuyết cho rằng, căn bệnh này có thể do tác động của cơ chế tự miễn hoặc di truyền, có liên quan đến các biến đổi gen DR4, B13 hoặc BW35 của HLA.
Giảm số lượng và chất lượng tế bào sắc tố da là nguyên nhân gây bệnh
Những kháng thể coi tế bào sắc tố là mục tiêu và tấn công chúng, phá hủy tế bào sắc tố và làm giảm sản xuất melanin. Khoảng 20 - 30% bệnh nhân có kháng thể tự phản ứng với tế bào ở tuyến giáp, tuyến thượng thận, sinh dục và gan tụy, điều này có nghĩa là một số bệnh nhân có thể gặp các vấn đề liên quan đến các cơ quan này.
3. Triệu chứng của bệnh
Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh bạch biến là các dấu hiệu trắng có ranh giới rõ ràng, da mất sắc tố so với da xung quanh do tế bào sắc tố da tại đó bị thiếu hoặc không hoạt động. Các vùng da thường xuất hiện các dấu hiệu trắng thường là các vùng da phơi nhiễm ánh sáng mặt trời như tay, chân, mặt và môi.
Khu vực da bị ảnh hưởng vẫn giữ nguyên trạng, không bị co, không bong tróc, cảm giác da vẫn bình thường, không có cảm giác ngứa hoặc tê. Lông tại vùng da bị ảnh hưởng cũng có màu trắng.
Tùy thuộc vào dạng bệnh mà các vùng da bị ảnh hưởng sẽ biểu hiện khác nhau
Tùy thuộc vào loại bệnh bạch biến như đã được mô tả ở trên, các vùng da mất sắc tố sẽ biểu hiện khác nhau và việc tiến triển của bệnh có thể không đồng đều và khó dự đoán. Một số trường hợp có thể tự giữ ở dạng khu trú mà không cần điều trị. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp, các vùng da mất sắc tố sẽ lan rộng. Do bệnh thuộc nhóm bệnh mãn tính, nó có thể trở nặng hơn vào mùa hè và giảm nhẹ vào mùa đông.
Người bệnh càng trẻ thì tiên lượng càng tốt và có thể rút ngắn thời gian mắc bệnh, có hy vọng hồi phục nhanh chóng hơn. Ngược lại, người bệnh càng già thì thời gian mắc bệnh có thể kéo dài, và kết quả điều trị khó đạt được như mong đợi.
4. Phương pháp chẩn đoán bệnh
Việc chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa trên thông tin về tiền sử và các triệu chứng lâm sàng. Tiến trình này giúp bác sĩ loại trừ các bệnh lý khác như viêm da, vảy nến. Sau đó, bác sĩ sử dụng đèn UV để chiếu lên da nhằm xác định xem bạn có mắc bệnh hay không.
Sử dụng đèn UV để xác định xem bạn có mắc bệnh hay không
Ngoài ra, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm bổ sung để đưa ra kết luận chính xác như:
Lấy mẫu da để sinh thiết ở vùng bị tổn thương.
Lấy máu để kiểm tra xem có bất kỳ vấn đề tự miễn nào như thiếu máu hoặc tiểu đường không.
5. Phương pháp điều trị bệnh bạch biến
Y học vẫn chưa đưa ra kết luận cụ thể về nguyên nhân gây bệnh nên không có phương pháp điều trị đặc hiệu, chỉ giải quyết các triệu chứng. Bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp dựa trên tình trạng sức khỏe và bệnh lý cụ thể của từng người.
5.1. Thuốc
Có các loại thuốc tăng cường cảm ứng với ánh sáng cho toàn bộ cơ thể hoặc tại chỗ, kết hợp với việc chiếu tia cực tím có bước sóng ngắn hoặc dài lên vùng da bị tổn thương.
Thuốc uống chống nắng: Dành cho những người có tình trạng suy giảm nặng về chất lượng và số lượng tế bào sắc tố, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng bảo vệ của cơ thể trước tác động của ánh nắng mặt trời. Bên cạnh việc sử dụng kem chống nắng bôi lên da, người bệnh cũng cần sử dụng thuốc uống để giảm thiểu nguy cơ cháy nắng tại vùng da bị tổn thương.
Việc sử dụng kem chống nắng giúp giảm thiểu sự tương phản màu sắc giữa vùng da bình thường và vùng da bị tổn thương, từ đó tránh mất thẩm mỹ và ngăn chặn hiện tượng Koebner gây tổn thương da.
5.2. Hỗ trợ tâm lý
Bệnh nhân thường gặp vấn đề tâm lý như tự ti, tránh xa giao, và trở nên tự lập. Hỗ trợ tâm lý là rất quan trọng đối với họ, giúp họ nhận ra rằng bệnh chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài, không ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Hỗ trợ tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bệnh nhân duy trì tinh thần ổn định, từ đó đạt được kết quả điều trị tốt nhất
5.3. Cấy tế bào sắc tố da
Đây là phương pháp mới trong điều trị, nhưng chi phí cao và kỹ thuật phức tạp nên chưa phổ biến rộng rãi.
Bạch biến là bệnh da liễu không nguy hiểm, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính. Nếu có thành viên trong gia đình mắc bệnh, hãy hỗ trợ họ, an ủi và giúp duy trì tinh thần lạc quan để đạt kết quả điều trị tốt nhất.
