Bệnh Celiac: Nên và không nên ăn gì?

Celiac - Một loại bệnh ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa phức tạp và khó chẩn đoán. Người mắc bệnh Celiac nên ăn như thế nào? Nên và không nên ăn gì? Hãy tìm hiểu ngay nhé.

Bệnh Celiac là một rối loạn miễn dịch liên quan đến hệ tiêu hóa. Bệnh sẽ phát triển khi cơ thể tiếp xúc với thức ăn chứa gluten. Bệnh Celiac khó chẩn đoán và gây nhiều vấn đề trong cuộc sống hàng ngày. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh Celiac và chế độ dinh dưỡng phù hợp cho người mắc bệnh này.

Bệnh Celiac - một căn bệnh gì?

Trước hết, cần phải hiểu rằng bệnh Celiac khác với tình trạng không dung nạp gluten hoặc nhạy cảm với gluten. Mặc dù có sự tương đồng trong triệu chứng, nhưng việc chẩn đoán và quản lý hai căn bệnh này lại có sự khác biệt.

Theo thông tin từ bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour, Celiac là một tình trạng viêm ở phần trên của ruột non, thường do cơ thể không thể tiếp nhận gluten. Trong khi đó, tình trạng không dung nạp gluten là thuật ngữ sử dụng rộng rãi hơn để mô tả tất cả các trường hợp nhạy cảm hoặc không dung nạp gluten. Mặc dù có điểm tương đồng về triệu chứng, nhưng việc chẩn đoán và quản lý hai bệnh này lại khác nhau.

Bệnh Celiac không gây ra tình trạng viêm và không tạo ra các kháng thể. Các bác sĩ cũng không thể sử dụng các phương pháp kiểm tra để chẩn đoán tình trạng không dung nạp gluten giống như khi chẩn đoán bệnh Celiac.

Bệnh Celiac hoặc tình trạng không dung nạp gluten thường yêu cầu chế độ ăn không chứa gluten là biện pháp hiệu quả nhất để điều khiển bệnh. Đặc biệt, đối với bệnh Celiac, việc ngăn chặn viêm và tổn thương đường ruột quan trọng hơn việc kiểm soát việc tiêu thụ gluten.

Nguyên nhân gây ra bệnh Celiac

Bệnh Celiac có yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh Celiac, tỷ lệ người khác trong gia đình bạn có thể mắc bệnh là 1/10.

Celiac thường không hiện triệu chứng nếu không có yếu tố gây bệnh. Nếu gặp các yếu tố sau đây, có nghĩa là bệnh đang phát triển:

• Khi tiêu thụ thức ăn chứa gluten như lúa mì, lúa mạch, hệ thống miễn dịch sẽ tấn công, gây tổn thương cho màng lót ruột non.
• Mắc căng thẳng tinh thần.
• Bị nhiễm trùng ở đường ruột.
• Mang thai hoặc phẫu thuật.

Ngoài ra, bệnh Celiac thường xuất hiện ở người thuộc cộng đồng người Mỹ gốc Á Châu và những người mắc các bệnh như hội chứng Down, bệnh Addison, viêm khớp, tiểu đường type 1, hội chứng Turner.

Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh Celiac?

Các triệu chứng phổ biến thường gặp ở người mắc bệnh Celiac bao gồm:

• Táo bón, tiêu chảy, phân màu xám và thường có bọt.
• Cảm giác đầy hơi, đau bụng, chướng bụng.
• Cơ thể có thể cảm thấy yếu đuối, mệt mỏi, hoặc xanh xao.
• Loét miệng.
• Mụn hoặc phát ban.
• Co cơ hoặc chuột rút.
• Đau xương hoặc đau khớp.
• Thiếu máu.
• Ở trẻ nhỏ, có thể xuất hiện tình trạng sụt cân, phát triển chậm chạp.

Người lớn thường ít triệu chứng hơn so với trẻ em, thường được chẩn đoán thông qua xét nghiệm máu. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào đã nêu trên hoặc gặp vấn đề về đường ruột kéo dài hơn 2 tuần, hãy đến cơ sở y tế sớm để kiểm tra và nhận điều trị kịp thời nếu phát hiện mắc bệnh.

Bệnh Celiac có nguy hiểm không?

Bệnh Celiac được coi là rất nguy hiểm vì có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng sau:

• Ung thư (ung thư ở ruột non và ung thư lympho ở ruột).
• Hiện tượng vô sinh hoặc sảy thai.
• Không thể tiêu hóa lactose.
• Tổn thương răng men.
• Suy dinh dưỡng.
• Ảnh hưởng đến hệ thần kinh (gồm co giật, mất cảm giác ở các chi,...).
• Những vấn đề liên quan đến tụy.
• Loãng xương.

Người mắc bệnh Celiac: Nên và không nên ăn gì?

Khi mắc bệnh Celiac, người bệnh có thể gặp nguy cơ thiếu chất dinh dưỡng và phát triển nhiều bệnh khác. Những người này thường thiếu hụt nhiều loại vitamin như vitamin B12, vitamin D,...; và các khoáng chất cần thiết như sắt, kẽm, axit folic,... (chất giúp cơ thể tạo ra năng lượng).

Theo trang thông tin của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour, trường hợp nghiêm trọng nhất của bệnh nhân mắc bệnh Celiac là không thể hấp thụ và tiêu hóa chất béo, dẫn đến hiện tượng tiêu chảy dầu mỡ, mất cân nhanh và suy dinh dưỡng. Vì thế, việc lập kế hoạch dinh dưỡng cho những người này cần phải cẩn thận, tỉ mỉ vì việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa gluten sẽ gây ra vấn đề sức khỏe.

Những thực phẩm nên ăn cho người mắc bệnh Celiac gồm:

• Hoa quả, rau xanh (ví dụ như rau bó xôi, bông cải xanh,...)
• Các loại hạt
• Thịt, cá tươi (chưa qua chế biến), trứng
• Các sản phẩm sữa (như sữa chua, sữa không đường, phô mai,...)
• Cơm, ngô, bột khoai tây, bột báng, đậu nành
• Socola đen, nước cam

Người mắc bệnh Celiac cần tránh xa các loại thực phẩm chứa gluten như:

• Lúa mì, lúa mạch
• Mạch nha (như sữa mạch nha, chiết xuất mạch nha, giấm mạch nha)
• Men bia
• Tinh bột mì, bánh mì, mì ống
• Món tráng miệng (như bánh ngọt, bánh quy)
• Đồ ăn nhanh (như khoai tây chiên, xúc xích chiên,...)

Nên lưu ý rằng một số sản phẩm chế biến sẵn cũng chứa gluten, vì vậy hãy kiểm tra kỹ bao bì trước khi mua. Để đảm bảo an toàn, hãy chọn những sản phẩm có ghi “không chứa gluten” trên bao bì.

Hãy cẩn trọng với các nguồn có thể chứa gluten tiềm ẩn như thuốc, son môi, vitamin và các sản phẩm thực phẩm chức năng, nước súc miệng,...

Celiac không chỉ khó chẩn đoán mà đến nay y học vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh này. Duy nhất có thể áp dụng là bệnh nhân tuân thủ chế độ ăn không chứa gluten một cách nghiêm túc và khoa học.

Hy vọng rằng bài viết trên đã cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết về bệnh Celiac cũng như những gợi ý thực đơn để bổ sung chất dinh dưỡng cho người bệnh một cách hiệu quả.

Nguồn: Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour