Bệnh gì khiến người thường xuyên chóng mặt? Những điều quan trọng cần nhớ

1. Chóng mặt là dấu hiệu của bệnh gì?

Chóng mặt và đau đầu thường không phải là các bệnh mà chúng ta gọi là bệnh, mà thường được coi là các triệu chứng hoặc hội chứng của một bệnh lý nào đó xuất hiện ở bệnh nhân. Điều này có thể do não không nhận đủ lượng máu cần thiết để hoạt động, làm cho các tế bào thần kinh thiếu oxy và dưỡng chất cần thiết.

Chóng mặt xảy ra khi não không nhận đủ máu, dẫn đến thiếu oxy và dưỡng chất cho các tế bào thần kinh

Mặc dù chỉ là những dấu hiệu nhỏ, nhưng người bệnh cần kiểm tra toàn diện về sức khỏe, bao gồm thần kinh, nội khoa, tai mũi họng,... và thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân gây ra triệu chứng này.

Ngày nay, nhiều người gặp phải triệu chứng này kèm với ù tai và đau đầu đột ngột. Thường, họ có thói quen tự mua thuốc và tự chữa trị tại nhà hoặc chờ đến khi tình trạng nặng mới đến bệnh viện kiểm tra.

Đây là biểu hiện của một số bệnh như huyết áp thấp, thiếu máu, rối loạn tiền đình,... Ngoài ra, cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh như biến dạng mạch máu, u não, tổn thương tai biên,...

2. Phân loại

Dựa vào mô tả cụ thể về triệu chứng của bệnh nhân, có thể phân loại thành các nhóm sau:

• Chóng mặt kiểu xoay vòng: bệnh nhân cảm thấy mọi thứ xung quanh đều xoay tròn hoặc họ cảm thấy mình đang xoay tròn, dễ dẫn đến té ngã. Triệu chứng này có thể xuất hiện dần dần hoặc đột ngột, gây lo lắng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Chóng mặt kiểu xoay vòng khiến bệnh nhân khó giữ thăng bằng và dễ té ngã.

• Chóng mặt kiểu choáng váng: đây là loại chóng mặt có thể gây ngất ngây, thường liên quan đến nhiều bệnh lý hơn so với chóng mặt kiểu xoay vòng đã nói ở trên.

• Chóng mặt kiểu mất thăng bằng: loại này thường đi kèm với sự suy giảm khả năng giữ thăng bằng của bệnh nhân. Họ không thể đi vững vàng như bình thường, thậm chí còn gặp khó khăn khi đứng yên.

Nếu bệnh nhân mô tả chi tiết về tình trạng họ gặp phải, điều này sẽ giúp bác sĩ phân loại và xác định nguyên nhân đằng sau để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Một bệnh nhân có thể trải qua một hoặc nhiều loại chóng mặt khác nhau trong các lần bùng phát bệnh không đồng nhất.

3. Nguyên nhân gây ra tình trạng này

Hội chứng này có nhiều nguyên nhân, liên quan đến nhiều cơ quan như tim mạch, hệ thần kinh, và sự bất thường trong quá trình chuyển hóa của cơ thể. Lâm sàng, khi làm việc với bệnh nhân, các bác sĩ chia thành 2 nhóm chính là chóng mặt ngoại biên và chóng mặt trung ương dựa vào nguyên nhân.

3.1. Chóng mặt ngoại biên

Nhóm này không liên quan đến những bất thường trong hệ thần kinh trung ương như não và tủy sống, nhưng thường nằm ở hệ tiền đình ốc tai ở vị trí tai trong. Hệ thống ống bán khuyên ở tai trong định hướng vị trí đầu và truyền tín hiệu cho não để duy trì cân bằng cơ thể.

Khi cơ thể phát sinh các rối loạn do viêm, virus, sỏi,... thì hệ tiền đình không thể hoạt động bình thường. Bệnh nhân sẽ cảm thấy hoa mắt và mất thăng bằng. Một số bệnh lý gây ra tình trạng này bao gồm:

• Viêm tai trong: ống tai trong chứa nhiều thành phần của hệ tiền đình bên ngoài bao gồm ống bán khuyên, thụ thể thần kinh ốc tai giúp duy trì thăng bằng. Nếu vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai trong, bệnh nhân sẽ gặp phải các triệu chứng như hoa mắt chóng mặt, giảm thính lực, ù tai, và sốt.

Viêm tai trong xảy ra khi virus hoặc vi khuẩn xâm nhập vào cơ quan này.

• Viêm dây thần kinh sọ não số 8: dây thần kinh sọ não số VIII, hay còn gọi là dây tiền đình ốc tai, có nhiệm vụ duy trì thăng bằng cho cơ thể.

• Chóng mặt do tư thế: đây là nguyên nhân phổ biến khiến người bệnh thường xuyên gặp phải. Họ có thể cảm thấy hoa mắt khi chuyển từ tư thế ngồi sang đứng hoặc từ nằm sang đứng. Tình trạng này thường kéo dài từ vài giây đến vài phút và đi kèm với buồn nôn, nôn mửa.

• Bệnh Meniere: tình trạng hiếm gặp ở tai trong. Triệu chứng này thường nặng nề, kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, kèm theo buồn nôn và giảm thính lực kéo dài.

3.2. Chóng mặt trung ương

Tương phản với nhóm trước, nhóm chóng mặt trung ương bao gồm các bệnh do bất thường trong não bộ, đặc biệt là tiểu não, cơ quan giữ thăng bằng cho cơ thể. Một số bệnh cụ thể gây ra tình trạng này bao gồm:

• Đau đầu vận mạch hoặc đau đầu Migraine: bệnh này thường gặp ở người trẻ tuổi, phụ nữ mắc nhiều hơn nam giới. Triệu chứng bao gồm đau nửa đầu cực kỳ mạnh hoặc đau như bị đập vào.

• U não hoặc u tiểu não gây ra rối loạn chức năng khiến cơ thể không thể di chuyển bình thường.

• U thần kinh: khối u ở dây thần kinh thính giác nối từ tai đến não, có yếu tố di truyền.

• Tai biến mạch máu não: nguyên nhân rất nguy hiểm, cần loại trừ ngay khi có triệu chứng ở người cao tuổi có yếu tố như hút thuốc, cao huyết áp, rung nhĩ,...

Tai biến mạch máu não được xem là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất thường gặp ở người lớn tuổi.

4. Những điều cần chú ý

Kết hợp với việc sử dụng thuốc điều trị, bệnh nhân cần lưu ý những điều sau đây trong sinh hoạt và ăn uống hàng ngày để giảm tần suất và cường độ của hội chứng chóng mặt:

• Không đổi tư thế đột ngột, chuyển từ nằm sang ngồi hoặc đứng phải từ từ để cơ thể thích nghi.

• Tránh lái xe hoặc vận hành máy móc khi có triệu chứng này.

• Tránh sử dụng rượu, thuốc lá và chất kích thích.

Bệnh nhân cần hạn chế sử dụng rượu, thuốc lá và chất kích thích.

• Uống đủ nước và bổ sung rau xanh mỗi ngày.

• Tránh ăn uống quá mặn hoặc quá ngọt.

• Thư giãn, nghỉ ngơi trong môi trường thoải mái, không để đầu óc căng thẳng.

Triệu chứng chóng mặt có thể được cải thiện nếu bệnh nhân đến khám sớm và điều trị kịp thời. Khi gặp phải tình trạng này, người bệnh cần nghỉ ngơi, thư giãn và hạn chế hoạt động để tránh nguy cơ té ngã.