Bệnh giao mùa ở trẻ em: 12 Bệnh phổ biến khi giao mùa thu đông

Bệnh giao mùa ở trẻ em thường lan truyền nhanh chóng, gây lo lắng cho nhiều bậc phụ huynh. Hãy cùng Mytour tìm hiểu về các loại bệnh giao mùa, nhận biết dấu hiệu, phương pháp điều trị và cách phòng tránh.

Bệnh giao mùa ở trẻ em là gì?

Bệnh giao mùa, hay còn được gọi là bệnh mùa đông, là căn bệnh thường xuất hiện khi chuyển mùa, do các vi khuẩn, virus tồn tại trong mùa giao mùa gây ra.

Hệ miễn dịch của trẻ em thường còn non nớt, chưa đủ mạnh mẽ để đối phó với sự biến đổi thời tiết bất thường, cộng thêm sự xâm nhập và tấn công của các loại vi khuẩn, virus gây ra các căn bệnh giao mùa.

Tại sao trẻ em thường dễ mắc bệnh khi chuyển mùa?

Biến đổi khí hậu thường xuyên khiến hệ thống miễn dịch không thể đối phó kịp thời, dẫn đến việc trẻ em dễ nhiễm bệnh giao mùa. Ngoài ra, khí hậu ẩm ướt, độ ẩm cao cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và lây lan của virus, vi khuẩn, nấm trong môi trường.

Bệnh giao mùa ở trẻ em gây ra nhiều lo lắng cho các bậc phụ huynh

12 Căn bệnh giao mùa thường gặp ở trẻ em

Tình hình dịch bệnh mùa đông đang phức tạp, đặc biệt là đối với trẻ em - với hệ miễn dịch vẫn còn non yếu, chúng là nhóm nguy cơ dễ mắc bệnh giao mùa. Dưới đây là 12 căn bệnh mùa đông thường gặp ở trẻ em:

Bệnh sốt xuất huyết

• Đặc điểm nhận biết: Triệu chứng nhẹ của sốt xuất huyết thường bao gồm sốt cao kéo dài, có thể lên đến 40 độ C, đau đầu nghiêm trọng, nổi mẩn, phát ban. Khi bệnh trở nặng, trẻ em có thể bị đau bụng, buồn nôn, chân tay lạnh, nôn hoặc ói máu.
• Giải pháp điều trị: Hiện chưa có loại thuốc đặc trị cho bệnh sốt xuất huyết. Bệnh được xếp vào nhóm nguy hiểm của các bệnh giao mùa, có khả năng phát triển nhanh chóng và lan rộng thành dịch bệnh.
• Cách phòng tránh: Hiện nay chưa có vắc xin ngừa bệnh sốt xuất huyết, do đó biện pháp phòng tránh tốt nhất là tiêu diệt muỗi, côn trùng và bọ cắn, loại bỏ nơi chúng sinh sống, bảo vệ trẻ em khỏi muỗi bằng cách mặc quần áo dài, ngủ dưới lưới ngăn muỗi, sử dụng kem chống muỗi và các biện pháp khác.

Tình hình bệnh giao mùa ở trẻ em đang có diễn biến khó lường

Bệnh tay chân miệng

• Đặc điểm nhận biết: Trẻ em mắc bệnh tay chân miệng thường xuất hiện các nốt phỏng nước trên da và loét ở niêm mạc miệng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể trở nặng với các triệu chứng như khó thở, nôn mửa, co giật và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm cơ tim, viêm phổi. Trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong.
• Giải pháp chữa trị: Hiện chưa có thuốc chữa trị đặc hiệu cho bệnh tay - chân - miệng. Phương pháp điều trị hiện tại nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm ở trẻ em.
• Cách ngăn ngừa: Hiện chưa có vắc xin ngừa bệnh này, các biện pháp phòng tránh bao gồm hạn chế tiếp xúc với người bệnh, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và theo dõi các triệu chứng để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Bệnh viêm da dị ứng

• Đặc điểm nhận biết: Dấu hiệu đặc trưng của bệnh thường bao gồm da nổi mẩn đỏ, ngứa, có thể phát ban và phù nề. Một số trẻ em có thể bị ho, sốt, chán ăn và giảm cân.
• Giải pháp chữa trị: Mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và điều trị đúng cách, hiệu quả.
• Cách ngăn ngừa: Để phòng tránh viêm da dị ứng ở trẻ em, cần làm sạch nhà cửa, giường gối và đồ chơi của trẻ em, tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng, duy trì độ ẩm cho da, bảo vệ trẻ khi ra ngoài, cung cấp dinh dưỡng tốt để tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ em.

Bệnh sởi

• Phân biệt: Các dấu hiệu nhận biết sởi bao gồm sốt, sổ mũi, ho khan, phát ban, viêm kết mạc. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể phát triển nặng, gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm mắt, viêm não, viêm tai giữa, viêm phổi.
• Giải pháp: Cho trẻ em nghỉ ngơi ở nơi thoáng đãng, đủ ánh sáng và giữ răng miệng sạch sẽ. Bổ sung nước và dinh dưỡng cần thiết vào chế độ ăn uống của trẻ, đồng thời ưu tiên thức ăn dạng lỏng.
• Phòng tránh: Bệnh sởi lây lan rất nhanh, do đó tiêm phòng đúng lịch và đủ mũi là biện pháp phòng tránh đơn giản nhưng hiệu quả nhất, bảo vệ trẻ em, gia đình và cộng đồng.

Bệnh viêm não Nhật Bản

• Phân biệt: Trẻ em mắc bệnh viêm não Nhật Bản không thể nhận biết bất kỳ triệu chứng nào ở giai đoạn ủ bệnh. Khi bắt đầu xuất hiện, trẻ em sẽ có sốt cao từ 39 – 40 độ C hoặc cao hơn, kèm theo đau đầu, đau bụng, buồn nôn, thậm chí là rối loạn nhãn cầu, mất ý thức.
• Giải pháp: Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm não Nhật Bản. Khi phát hiện triệu chứng, hãy đưa trẻ em đi khám để tránh các biến chứng nguy hiểm như phù não, co giật và các vấn đề về hệ hô hấp và tim mạch.
• Phòng tránh: Để ngăn ngừa bệnh viêm não Nhật Bản cho trẻ em, Bộ Y tế khuyến cáo phải tiêm phòng đúng lịch và đủ mũi, đồng thời giữ sạch môi trường sống và xung quanh, đảm bảo cho trẻ mặc quần áo dài và che mũ vào ban đêm để tránh bị muỗi đốt và lây nhiễm bệnh.

Bệnh giao mùa có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời

Bệnh cảm cúm

• Phân biệt: Triệu chứng của bệnh cúm thường bị nhầm lẫn với triệu chứng của cảm lạnh thông thường, khiến nhiều người không nhận ra được dấu hiệu ban đầu. Khoảng 2 ngày sau tiếp xúc với virus gây ra căn bệnh cúm, trẻ em có thể xuất hiện sốt, cảm lạnh, đau cơ bắp, chóng mặt và mệt mỏi.
• Giải pháp chữa trị: Tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ, kết hợp với việc trẻ em nghỉ ngơi, uống nước đầy đủ và cung cấp chất dinh dưỡng tăng cường hệ miễn dịch.
• Phòng tránh: Xây dựng thói quen rửa tay bằng xà phòng, che miệng khi hoặc hắt hơi, đeo khẩu trang y tế khi đi đến nơi công cộng như siêu thị, bệnh viện.

Bệnh hen suyễn

• Phân biệt: Triệu chứng đặc trưng của hen suyễn bao gồm cơn ho kéo dài và tái phát nhiều lần. Cơn ho thường trở nên nặng hơn vào ban đêm hoặc sáng sớm, đặc biệt là trẻ em có thể gặp khó khăn trong việc thở khi chuyển mùa.
• Giải pháp chữa trị: Hiện tại, chưa có giải pháp điều trị triệt để cho hen suyễn. Các biện pháp chữa trị chủ yếu nhằm kiểm soát cơn ho và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Do đó, việc theo dõi triệu chứng là rất quan trọng.
• Phòng tránh: Tránh tiếp xúc trẻ em với môi trường ô nhiễm, đầy khói bụi hoặc thuốc lá. Bổ sung dinh dưỡng đúng cách và tránh những thực phẩm có thể kích thích cơn ho ở trẻ em có tiền sử hen suyễn.

Bệnh nhiễm trùng hệ hô hấp

• Phân biệt: Triệu chứng của nhiễm trùng hô hấp ở trẻ em rất đa dạng, bao gồm sốt cao, ho, thở nhanh, tiếng thở rít, da tái vành môi, từ chối bú hoặc ăn. Một số trẻ có thể phát triển các triệu chứng khác như nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, khó thở và quấy khóc.
• Giải pháp chữa trị: Hiện nay, các phương pháp chữa trị nhằm giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm ở trẻ em.
• Phòng tránh: Các biện pháp phòng tránh bao gồm việc làm sạch môi trường sống của trẻ, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch và tiêm phòng đầy đủ theo lịch trình khuyến nghị, giúp trẻ phòng tránh nhiễm trùng hô hấp cũng như các bệnh giao mùa khác.

Bệnh giao mùa gây mệt mỏi cho trẻ

Bệnh viêm phổi

• Phân biệt: Triệu chứng thở nhanh thường là dấu hiệu đầu tiên của viêm phổi ở trẻ em, tiếp đó là sốt, ho, tắc nghẽn mũi, đau bụng, đau ngực, nôn mửa.
• Giải pháp chữa trị: Trong trường hợp nhẹ, trẻ em cần được kiểm tra và theo dõi tại nhà, với sự hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, nếu trẻ em có các triệu chứng thở nhanh, mệt mỏi, sốt cao không phản ứng với thuốc, cần đưa vào viện ngay lập tức.
• Phòng tránh: Viêm phổi là một bệnh nguy hiểm nhưng có thể ngăn ngừa được thông qua tiêm phòng vắc xin đúng lịch trình, bổ sung dinh dưỡng và tránh xa nguồn lây nhiễm để đạt hiệu quả phòng tránh tốt nhất.

Bệnh quai bị

• Phân biệt: Trẻ em không thể nhận biết bất kỳ triệu chứng nào ở giai đoạn ủ bệnh. Khi bắt đầu xuất hiện, trẻ em có thể có sốt cao từ 38 – 39 độ C, cảm thấy mệt mỏi, mất khẩu vị, đau họng, tuyến mang thai to và đau nhức.
• Giải pháp chữa trị: Hiện chưa có loại thuốc chữa trị đặc hiệu, các biện pháp chữa trị chủ yếu nhằm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc dân gian chữa trị cho trẻ em vì có thể gây nhiễm trùng, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm và có thể gây tử vong.
• Phòng tránh: Tiêm vắc xin là biện pháp phòng tránh hiệu quả nhất. Chủ động cho trẻ em tiêm phòng vắc xin ngừa quai bị là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng nguy hiểm như viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm tụy cấp tính, viêm cơ tim, viêm màng não.

Sốt phát ban

• Phân biệt: Triệu chứng đặc trưng của sốt phát ban ở trẻ em là sốt cao, có thể đạt đến 39 – 39,5 độ C và xuất hiện các nốt đỏ trên da, thậm chí có thể làm sưng da. Một số triệu chứng khác bao gồm sưng mí mắt, mất khẩu vị, tiêu chảy.
• Giải pháp chữa trị: Khi phát hiện dấu hiệu bệnh, các bậc phụ huynh cần đưa trẻ em đến cơ sở y tế để được kiểm tra và loại trừ các bệnh lý khác và được hướng dẫn chăm sóc trẻ em tại nhà. Tuy nhiên, những trường hợp bệnh nặng, cần đưa trẻ em vào viện ngay lập tức để được điều trị kịp thời.
• Phòng tránh: Hiện chưa có vắc xin phòng tránh sốt phát ban cho trẻ em, do đó phòng tránh tốt nhất là tránh xa trẻ em khỏi các nguồn bệnh. Cách ly trẻ em khi có trường hợp nhiễm bệnh, rửa tay sạch sẽ để ngăn ngừa virus và cung cấp chất dinh dưỡng để cơ thể trẻ khỏe mạnh.

Sốt phát ban thường xuất hiện ở trẻ em

Bệnh tiêu chảy

• Phân biệt: Bệnh tiêu chảy bắt đầu với các triệu chứng như sốt, đau bụng, tiêu chảy và nôn mửa. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ em có thể mất nước từ nhẹ đến nặng, đồng thời tăng nguy cơ tử vong.
• Giải pháp chữa trị: Các trường hợp tiêu chảy nhẹ có thể tự khỏi sau vài ngày. Trường hợp nặng, trẻ cần được đưa ngay đến cơ sở y tế để bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn chữa trị bằng cách bù nước, điện giải, sử dụng thuốc kháng sinh hoặc theo phác đồ điều trị khác.
• Phòng tránh: Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, chỉ sử dụng nguồn nước sạch, duy trì môi trường sống sạch sẽ và cho trẻ em tiêm phòng vắc xin ngừa bệnh tiêu chảy theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Cách chăm sóc khi trẻ mắc bệnh giao mùa

Khi trẻ mắc bệnh giao mùa thường xuất hiện dấu hiệu sốt, ho, nôn mửa và tiêu lỏng. Khi đó, mẹ cần:

• Nếu trẻ sốt khi bị bệnh giao mùa: Mẹ nên cho trẻ mặc quần áo thoải mái, uống đủ nước, lau khăn làm mát cho trẻ và đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế.
• Nếu trẻ ho khi mắc bệnh giao mùa: Để giảm ho cho trẻ, đối với trẻ dưới 12 tháng, nên vệ sinh mũi họng của trẻ bằng nước muối sinh lý. Đối với trẻ trên 12 tháng, có thể cho trẻ uống nửa muỗng cà phê mật ong trước khi đi ngủ 30 phút, giúp giảm ho và dễ ngủ hơn.
• Nếu trẻ nôn ói và tiêu chảy khi mắc bệnh giao mùa: Nguyên nhân thường là do viêm dạ dày ruột do vi khuẩn gây ra, còn được biết đến là tiêu chảy cấp. Tình trạng nôn ói sẽ cải thiện trong vòng 5 - 7 ngày đầu, tiêu chảy sẽ khá hơn. Nếu thấy trẻ nôn và tiêu chảy ngày càng nặng, nên đưa trẻ đến bác sĩ.

Cách phòng tránh bệnh giao mùa cho trẻ em

Mytour chia sẻ những cách phòng tránh nhiễm bệnh giao mùa cho trẻ em:

Cân bằng chế độ dinh dưỡng

Việc duy trì một chế độ ăn cân đối là vô cùng quan trọng đối với trẻ em để tránh mắc bệnh giao mùa. Mẹ nên chú ý đến việc cung cấp đủ protein và các dưỡng chất. Riêng kẽm và sắt là hai dưỡng chất quan trọng cần thiết, chúng có nhiều trong thịt bò, gà, cá, trứng và hải sản.

Ngoài ra, mẹ nên cho bé ăn nhiều rau củ, uống nước ép trái cây có màu vàng, cam, đỏ như: Cam, cà rốt, cà chua, để cung cấp đủ vitamin A, nhóm vitamin B, vitamin C, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch cho con và phòng tránh bệnh giao mùa.

Thay đổi lối sống cho trẻ em

• Cần giữ ấm cho trẻ em: Mẹ cần chú ý lựa chọn quần áo cho trẻ phù hợp để giữ ấm cơ thể, đặc biệt vào ban đêm, hãy chú ý phần cổ, tay, chân.
• Cần chú ý vệ sinh cho trẻ em: Bên cạnh việc giữ gìn vệ sinh môi trường, việc vệ sinh cá nhân cho trẻ cũng quan trọng, bao gồm cắt móng tay chân cho trẻ, thường xuyên rửa tay cho trẻ bằng xà phòng chống khuẩn để tránh bệnh giao mùa.
• Cần đảm bảo trẻ em ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Hãy đảm bảo rằng con bạn được ngủ đủ 9 - 12 tiếng mỗi ngày tùy theo độ tuổi. Phòng ngủ của trẻ phải có ánh sáng, thông thoáng và duy trì độ ẩm phù hợp, giúp trẻ không gặp khó khăn khi thở.
• Hạn chế tiếp xúc của trẻ em với động vật: Những sợi lông từ chó, mèo hay từ chăn gối, vỏ đệm, nếu không làm sạch có thể gây ra ho, hen suyễn cho trẻ em.

Tiêm phòng đầy đủ cho trẻ em

Để ngăn ngừa bệnh giao mùa, trẻ em cần tiêm phòng đúng lịch, đủ mũi theo hướng dẫn của Bộ Y tế, bao gồm tiêm vắc xin cúm, đặc biệt quan trọng ở nhóm tuổi trên 6 tháng và uống vắc xin ngừa tiêu chảy cấp do Rotavirus.

Trẻ được tiêm ngừa khi nhiễm cúm có thể trải qua bệnh nhẹ hơn và thời gian mắc bệnh giao mùa ngắn hơn so với trẻ không được tiêm ngừa.

Về tiêu chảy cấp do Rotavirus, thường xuyên gây ra tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, liều đầu tiên thường được uống khi trẻ 2 tháng tuổi.

Lời nhắn từ Mytour

Bệnh giao mùa ở trẻ em khá phổ biến, mẹ nên cẩn thận trong việc chăm sóc bé để tránh nhiễm bệnh. Với các biện pháp phòng tránh và điều trị đã được đề cập, Mytour tin rằng mẹ sẽ giúp bé tránh khỏi bệnh giao mùa.

Linh Linh tổng hợp