Bệnh Lồng Ruột Ở Trẻ Em - Không Thể Bỏ Qua!

1. Kiến Thức Cơ Bản về Bệnh Lồng Ruột

Theo khảo sát, đến 90% các trường hợp lồng ruột xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, đặc biệt các bé từ 5 - 9 tháng tuổi có nguy cơ cao nhất. 

Các chuyên gia y tế cho rằng, nguyên nhân có thể xuất phát từ việc trong quá trình phát triển của thai nhi trong bụng mẹ, manh tràng và đại tràng ở phần đầu của ruột già sẽ được cố định ở thành bụng, nhưng ruột non thì không. Nếu đại tràng và manh tràng không dính vào thành bụng, sự chênh lệch kích thước kết hợp với nhu động mạnh có thể làm ruột bị chui vào phần ruột dưới hoặc ngược lại.

90% các trường hợp lồng ruột xảy ra ở trẻ nhỏ

Khi các phần ruột bị lồng vào nhau, mao mạch máu sẽ bị cuốn theo dẫn đến tắc nghẽn, gây tắc ruột và xuất huyết dần dần. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, đoạn ruột này có thể nhanh chóng bị hoại tử, tăng nguy cơ nhiễm trùng máu, viêm phúc mạc và tử vong ở trẻ.

Lồng ruột là nguyên nhân chính gây tắc ruột. Mọi lứa tuổi đều có nguy cơ, nhưng thường ít hơn ở người lớn (2 - 5%) và đa phần là ở trẻ nhỏ (90%), trong đó biến chứng tắc ruột xảy ra ở 5% trường hợp. Các bé trai dễ bị hơn so với bé gái, đặc biệt là những bé có thể chất bụ bẫm, tỷ lệ là khoảng 2:1.

2. Phân Tích Nguyên Nhân Gây Lồng Ruột

Hiện vẫn chưa xác định chắc chắn nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Ở người lớn, 90% các trường hợp chủ yếu là do xuất hiện khối u, polyp ruột trong ruột non và đại tràng, số còn lại do túi thừa Meckel, manh tràng di động, viêm hạch mạc treo hoặc viêm hồi manh tràng mạn tính.

Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 302 trẻ dưới 1 tuổi mắc lồng ruột trên 100.000 trẻ. Theo Bộ Y tế, các nguyên nhân gây lồng ruột ở trẻ em có thể bao gồm:

• Tỷ lệ trẻ bị lồng ruột thường tăng trong mùa dịch các bệnh đường tiêu hóa và hô hấp, đặc biệt là trong thời gian dịch Rotavirus, loại virus gây bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ;

• Trẻ trong giai đoạn chuyển từ bú sữa sang ăn dặm có thể gặp sự thay đổi lớn trong sự co bóp của ruột;

• Các đoạn ruột của trẻ em có kích thước không đồng đều, dễ dẫn đến tình trạng lồng ruột;

• Ruột có cấu trúc bẩm sinh bất thường;

• Trẻ đã từng mắc lồng ruột trước đó;

• Trẻ mắc hội chứng suy giảm miễn dịch.

3. Cha mẹ cần nhận biết sớm các triệu chứng của lồng ruột

Biểu hiện ban đầu:

• Trẻ bất ngờ đau bụng dữ dội, bỏ bú, khóc toàn cơn và kèm nôn nhiều lần;

• Trẻ từ chối ăn, khóc thét và da xanh tái cảnh báo rằng các đoạn ruột đã bắt đầu lồng vào nhau;

• Sau đó, trẻ có thể tạm thời im lặng, ăn uống và chơi lại bình thường. Nhưng khi đau trở lại, trẻ sẽ uốn người, khóc lóc, từ chối ăn;

• Sau vài giờ, trẻ mệt mỏi, da xanh tái, tím tái.

Cha mẹ cần chú ý những dấu hiệu không bình thường ở trẻ để phòng tránh nguy cơ lồng ruột

Sau 6 - 12 giờ:

• Trẻ đi phân kèm máu tươi, da và mô khô tái, mắt sụp, cơ thể lạnh lẽo;

• Tình trạng này kéo dài đến 24 giờ mà không được can thiệp kịp thời, trẻ sẽ tiếp tục nôn mửa, hô hấp nhanh, nhịp tim tăng, hơi thở hấp hối, ruột sẽ bị tổn thương.

Khi phát hiện dấu hiệu lồng ruột ở trẻ và có nghi ngờ, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức để được xử lý kịp thời. Trước 48 giờ cấp cứu, tỷ lệ hoại tử ruột chỉ khoảng 2,5%. Nhưng sau 72 giờ, tỷ lệ này đã tăng lên đến 80%.

4. Cách xử lý khi trẻ bị lồng ruột

Khi trẻ có dấu hiệu lồng ruột, cha mẹ không được lơ là mà phải đưa ngay trẻ đi cấp cứu tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế. Điều trị càng trễ, tỷ lệ tử vong càng cao:

• Đưa trẻ đi viện sớm: Sử dụng máy X-quang để tháo lồng bằng hơi. Bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị để tháo lồng ruột bằng cách bơm hơi vào ruột già;

• Trường hợp cấp cứu muộn (> 6 giờ): Phẫu thuật ngay để tháo lồng ruột;

• Trường hợp cấp cứu muộn (> 24 giờ): Đoạn ruột lồng đã bị chui sâu vào, gây sưng nề và tắc nghẽn mạch máu, hoặc hoại tử. Do đó, phải phẫu thuật để loại bỏ đoạn ruột bị hoại tử. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, có nguy cơ di chứng nặng nề và tử vong do suy kiệt sức khỏe và viêm phổi nặng.

Vì vậy, để tăng cơ hội sống và phục hồi cho trẻ, cha mẹ cần đưa trẻ đến cấp cứu ngay khi phát hiện những dấu hiệu nghi ngờ của lồng ruột.

5. Cách phòng ngừa bệnh lồng ruột ở trẻ

Do chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra bệnh lồng ruột, nên chưa có phương pháp đặc hiệu để phòng tránh. Vì vậy, việc quan sát sát sao trẻ là cách tốt nhất để phát hiện và xử lý kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần thực hiện những biện pháp sau để đảm bảo sức khỏe của trẻ sau khi điều trị lồng ruột:

• Tuân theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc cho trẻ hoặc ngừng dùng thuốc mà chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ;

• Thực hiện tái khám theo lịch hẹn để kiểm tra sức khỏe và theo dõi tiến triển của bệnh.

Sau khi trẻ điều trị lồng ruột, hãy đưa trẻ đi tái khám theo đúng lịch hẹn để kiểm soát các nguy cơ của bệnh một cách hiệu quả.