Buzz
Gần đây, có nhiều trường hợp mắc bệnh quai bị trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Vậy quai bị là gì, có triệu chứng ra sao và cách phòng bệnh như thế nào. Hãy cùng Mytour tìm hiểu ngay nhé!
Bệnh quai bị là gì?
Quai bị là một loại bệnh nhiễm trùng, do virus quai bị gây ra. Mặc dù bệnh quai bị cũng khiến tuyến nước bọt bị sưng to, nhưng nó không có liên quan tới virus gây bệnh thủy đậu, mà bị tác động bởi virus Parotitis.
Virus quai bị được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1958 tại châu Phi. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, các chuyên gia y tế chưa tìm ra được cách mà nó gây bệnh cho loài người. Căn bệnh này cũng thường được bắt gặp ở các loài linh trưởng và các loài gặm nhấm, điển hình như sóc và chuột.
So với bệnh cúm mùa, khả năng lây lan và mức độ nghiêm trọng của bệnh quai bị là ít hơn. Và Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ cũng chỉ ra rằng, căn bệnh này cũng ít lây lan hơn so với COVID-19.
Trong một số trường hợp, sức khỏe của người mắc bệnh quai bị có thể bị tàn phá nặng nề, đặc biệt là với trẻ em dưới 8 tuổi, phụ nữ mang thai và những người bị ức chế miễn dịch.
Một người có thể nhiễm quai bị nếu có tiếp xúc trong thời gian dài với động vật hoặc người nhiễm bệnh. Quai bị chủ yếu lây lan thông qua đường hô hấp, các vết thương và dịch cơ thể. Sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh, có thể mất khoảng 6-13 ngày để các triệu chứng đầu tiên xuất hiện.
Theo CDC, các loại vaccine được sử dụng cho bệnh quai bị có thể có hiệu quả chống lại bệnh quai bị. Vậy nên, trong trường hợp tiếp xúc với nguồn gây bệnh, sử dụng các loại thuốc trên chính là biện pháp an toàn và tối ưu nhất.
Bệnh quai bị chủ yếu lây qua đường hô hấp. Ảnh: News-Medical
Bệnh quai bị lây qua đường nào?
Virus gây quai bị lưu hành phổ biến ở các loài động vật có vú nhỏ ở Châu Phi. Bệnh quai bị có thể truyền từ người qua người thông qua:
- Bất kỳ bộ phận nào của cơ thể tiếp xúc với mụn nước hoặc vảy quai bị (kể cả khi nắm tay, ôm ấp, hôn hay quan hệ tình dục).
- Tiếp xúc với quần áo, khăn tắm, ga trải giường của người mắc bệnh.
- Sự khuếch tán những cơn ho, hắt xì của nguồn bệnh khi có tiếp xúc gần.
Ở các vùng phía Tây và Trung Phi, bệnh quai bị cũng có thể bị lây nhiễm từ các loài gặm nhấm chứa nguồn bệnh nếu:
- Bị chúng cắn.
- Chạm vào da, lông, máu, dịch cơ thể, vảy, vết phồng rộp của chúng.
- Ăn thịt các loài động vật trên mà chưa được nấu chín kỹ.
Đậu mùa khỉ lây nhiễm từ người sang người. Ảnh: North Edinburgh News
Dấu hiệu của bệnh đậu mùa khỉ
Oladele A. Ogunseitan - Tiến sĩ, Giáo sư về sức khỏe dân số và bệnh tật tại Đại học California, Irvine cho biết: Triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ ở trẻ em và người lớn là giống nhau. Các dấu hiệu chính của căn bệnh này là tình trạng tổn thương trên da. Một khi virus xâm nhập vào cơ thể, người bệnh sẽ bị sốt, nhức đầu, sưng hạch bạch huyết, đau cơ và thiếu năng lượng.
Theo Pierrette Mimi Poinsett, MD, bác sĩ nhi khoa và chuyên gia tư vấn cho Mom Loves Best: Ban đầu, tình trạng phát ban sẽ đặc trưng bởi những nốt phẳng, tiếp theo là những nốt mụn nước chứa đầy dịch. Một thời gian sau, các vết thương này sẽ loét ra kèm theo mủ trắng vàng, rồi cuối cùng đóng vảy, khô, và rụng.
Bên cạnh đó, tiến sĩ Poinsett cũng lưu ý rằng, người mắc bệnh đậu mùa khỉ sẽ có khả năng lây nhiễm cho người khác kể từ khi họ xuất hiện các triệu chứng ban đầu cho đến khi các nốt đậu đóng vảy hoàn toàn.
Theo báo cáo của CDC, các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ thường kéo dài từ 2 - 4 tuần và tự biến mất mà không cần sự can thiệp của y tế.
Sốt là dấu hiệu chính của bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Today
Cách điều trị bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Bệnh đậu mùa khỉ thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và hầu hết các trường hợp tự khỏi trong vài tuần mà không cần điều trị đặc biệt. Người bị bệnh sẽ phải tuân thủ quy trình cách ly theo chỉ dẫn y tế.
Tuy nhiên, nếu có các triệu chứng nghiêm trọng, người bệnh có thể cần điều trị tại bệnh viện, đặc biệt là đối với người cao tuổi, trẻ em, người có bệnh lý hoặc đang dùng thuốc ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của họ.
Hiện nay, có một số loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh đậu mùa khỉ như: thuốc kháng virus Cidofovir, thuốc Vrincidofovir (CMX001) đang được nghiên cứu, thuốc Tecovirimat,... Những loại thuốc này ban đầu được sử dụng để điều trị bệnh đậu mùa trên khỉ. Tuy nhiên, chưa có thuốc đặc trị nào được sử dụng rộng rãi trong các vùng dịch bệnh.
Cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ
Mặc dù nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ hiện nay rất thấp, nhưng ba mẹ cần thực hiện một số biện pháp sau để giảm thiểu khả năng lây nhiễm:
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc các dung dịch sát khuẩn có cồn.
- Tạm ngừng quan hệ tình dục và tiếp xúc thân mật nếu có các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ, cho đến khi được bác sĩ thăm khám và cho biết không còn nguy cơ truyền bệnh.
- Nhận biết các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ nếu đang có hoạt động tình dục.
- Không dùng chung giường, khăn tắm với những người có nguy cơ nhiễm bệnh.
- Không tiếp xúc gần (trong vòng 1 mét) với những người có thể bị bệnh.
- Không đến gần các loài động vật hoang dã, dù chúng đã chết hoặc có vẻ không khỏe khi đi du lịch Tây và Trung Phi.
- Không ăn, chạm trực tiếp vào thịt của các loài động vật hoang dã khi đi du lịch Tây và Trung Phi.
Cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Vogue
Một số câu hỏi liên quan đến bệnh đậu mùa khỉ
Bệnh đậu mùa khỉ có gây tử vong không?
Bệnh đậu mùa khỉ mặc dù khó lây lan giữa người với người nhưng vẫn là một căn bệnh rất nguy hiểm. Nó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng máu, viêm não, viêm phổi, nhiễm trùng mắt, mất thị lực và thậm chí là tử vong.
Trước đây, tỷ lệ tử vong do đậu mùa khỉ thường dao động trong khoảng 11% so với số người mắc bệnh. Đặc biệt là trẻ em có tỷ lệ tử vong cao hơn người lớn. Gần đây, tỷ lệ tử vong đã giảm xuống còn từ 3% đến 6%.
Trẻ nhỏ có khả năng mắc bệnh đậu mùa khỉ hay không?
Hầu hết các trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ tập trung ở các khu vực phía Trung và Tây Phi. Tuy nhiên, có thể xảy ra các trường hợp ở những vùng khác. Hiện nay, bệnh đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Việt Nam cũng đã ghi nhận trường hợp mắc đậu mùa khỉ đầu tiên.
Scott Pangonis, MD, MS, FAAP, chuyên gia nhi khoa bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Nhi Akron cho biết: Hiện tại, nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ ở trẻ nhỏ là rất thấp. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là trẻ em không thể mắc bệnh, vì phần lớn các trường hợp đậu mùa khỉ ở Châu Phi là ở trẻ em.
Có vaccine phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ không?
Hiện đã có vaccine phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Theo các nghiên cứu, một loại vaccine mới có tên MVA-BN đã được phát triển để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Loại vaccine này đã được phê duyệt để phòng ngừa căn bệnh đậu mùa khỉ.
Hiện tại, vaccine phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ không được khuyến cáo tiêm ngừa rộng rãi mà chỉ dành cho những đối tượng có nguy cơ tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ.
Có bệnh nhân từng mắc đậu mùa khỉ có bị tái nhiễm không?
Tình trạng tái nhiễm đậu mùa khỉ phụ thuộc vào hệ thống miễn dịch của người mắc bệnh. Người có miễn dịch tốt thì khả năng tái nhiễm rất thấp, nhưng vẫn cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh để tránh tái nhiễm.
Nếu bạn từng mắc bệnh đậu mùa khỉ và trong gia đình có người cũng mắc, hãy chăm sóc họ vì bạn đã có miễn dịch hơn so với người chưa mắc bệnh.
Một vài lời từ Mytour
Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh nhiễm trùng hiếm gặp và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu có các triệu chứng nghiêm trọng. Hi vọng những thông tin trên đã giúp ba mẹ hiểu về bệnh đậu mùa khỉ và sự nguy hiểm của nó. Vì thế, ba mẹ hãy nghiêm túc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe gia đình nhé!
Các bài viết của Mytour/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Ngọc Thanh tổng hợp thông tin
