Bệnh sởi ở trẻ sơ sinh: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Bệnh sởi ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có tốc độ lây lan nhanh và dễ gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được chữa trị kịp thời. Vì thế, việc hiểu rõ về bệnh sởi, các dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp các bậc phụ huynh bảo vệ sức khỏe con cái một cách hiệu quả.

Dấu hiệu nhận biết bệnh sởi ở trẻ sơ sinh

Bệnh sởi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não hay suy dinh dưỡng trầm trọng. Do đó, khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu của bệnh sởi, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị đúng cách.

Bệnh da liễu

• Ban đỏ: Ban đỏ do bệnh sởi thường xuất hiện sau 3-5 ngày kể từ khi trẻ bắt đầu có triệu chứng như sốt và ho. Ban này thường bắt đầu từ sau tai, sau đó lan dần ra mặt, cổ và toàn thân. Ban có màu đỏ hồng, nổi cộm trên da, và có thể hợp lại thành mảng lớn khi bệnh trở nặng. Sau vài ngày, ban sẽ chuyển sang màu sẫm hơn và có thể bong vảy khi lành lại.

Đốm Koplik: Đây là một dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt bệnh sởi với các bệnh phát ban khác. Đốm Koplik là các chấm trắng nhỏ, viền đỏ xung quanh, xuất hiện trong miệng, đặc biệt là ở hai má. Đốm Koplik thường xuất hiện trước khi ban ngoài da, là tín hiệu cảnh báo sớm của bệnh sởi.

Hệ tiêu hóa

• Rối loạn tiêu hóa: Trẻ sơ sinh mắc bệnh sởi thường gặp phải các vấn đề về tiêu hóa, dễ bị tiêu chảy. Điều này làm trẻ dễ mất nước, đặc biệt nguy hiểm vì cơ thể trẻ nhỏ nhạy cảm hơn với tình trạng mất nước và mất cân bằng điện giải.
• Biếng ăn: Trong thời gian mắc bệnh, trẻ có thể không muốn ăn hoặc ăn rất ít, dẫn đến suy nhược cơ thể nhanh chóng. Biếng ăn kéo dài có thể khiến trẻ mất sức và chậm hồi phục sau bệnh.

Những triệu chứng khác

• Sốt cao kéo dài: Sốt là triệu chứng đầu tiên của bệnh sởi, có thể lên tới 39-40 độ C và kéo dài trong vài ngày. Trẻ thường bị sốt cao ngay cả khi đã xuất hiện ban đỏ trên da. Sốt liên tục có thể khiến trẻ mệt mỏi và gây ra các biến chứng nếu không được điều trị đúng cách.
• Ho và viêm đường hô hấp: Trẻ bị sởi thường ho khan kéo dài, kèm theo chảy nước mũi và mắt đỏ. Các triệu chứng này giống cảm cúm thông thường nhưng kéo dài và nặng hơn, gây khó chịu lớn cho trẻ.
• Mắt đỏ và nhạy cảm với ánh sáng: Viêm kết mạc do sởi khiến mắt trẻ đỏ, sưng, dễ kích ứng và nhạy cảm với ánh sáng, khiến trẻ thường nhắm mắt hoặc quấy khóc khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.

Nguyên nhân gây bệnh sởi ở trẻ sơ sinh

Bệnh sởi ở trẻ sơ sinh do virus Morbillivirus thuộc họ Paramyxoviridae gây ra, lây truyền chủ yếu qua không khí. Trẻ sơ sinh, đặc biệt là những bé dưới 12 tháng tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ nên dễ bị nhiễm virus khi tiếp xúc với người bệnh qua các giọt bắn từ ho, hắt hơi hoặc nước bọt. Ngoài ra, virus sởi có thể tồn tại trên các bề mặt hoặc vật dụng bị nhiễm trong vài giờ, làm tăng khả năng lây nhiễm khi trẻ tiếp xúc. Nếu mẹ chưa tiêm phòng hoặc chưa từng mắc sởi, trẻ sẽ không nhận được đủ kháng thể qua sữa mẹ, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Thêm vào đó, nếu trẻ chưa đủ tuổi để tiêm vắc xin hoặc không sống trong môi trường sạch sẽ, an toàn, khả năng bệnh sởi lây lan và bùng phát sẽ cao hơn.

Trẻ sơ sinh bị sởi có nguy hiểm không?

Trẻ sơ sinh mắc sởi có thể gặp nhiều rủi ro vì hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, dễ bị tổn thương trước tác động của virus sởi. Ngoài những triệu chứng cấp tính như sốt cao, ho và phát ban đỏ lan rộng, trẻ sơ sinh bị sởi có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng nguy hiểm. Một trong những biến chứng thường gặp là viêm phổi, xuất hiện ở khoảng 5% trẻ mắc sởi, và trẻ sơ sinh là nhóm dễ gặp phải nhất. Mặc dù viêm não ít gặp hơn, nhưng nếu xảy ra, có thể để lại hậu quả nghiêm trọng như điếc hoặc tổn thương trí tuệ. Thêm vào đó, sởi có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của trẻ, khiến cơ thể trẻ dễ mắc thêm các bệnh khác. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính hàng nghìn trẻ em tử vong mỗi năm do biến chứng của bệnh sởi, phần lớn trong số đó là trẻ dưới 5 tuổi. Do đó, bệnh sởi là bệnh rất nguy hiểm và cần được phòng ngừa kịp thời để bảo vệ sức khỏe của trẻ.

Bệnh sởi có lây không?

Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan nhanh chóng. Virus gây bệnh sởi lây chủ yếu qua đường hô hấp, qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Ngoài ra, virus còn có thể lây qua tiếp xúc với các bề mặt hoặc đồ vật bị nhiễm, vì nó có thể tồn tại trong không khí và trên các bề mặt trong vài giờ.

Người bị bệnh sởi có thể truyền nhiễm cho người khác từ khoảng 4 ngày trước khi xuất hiện phát ban cho đến 4 ngày sau khi phát ban lặn. Trẻ sơ sinh, trẻ chưa tiêm vắc xin hoặc người có hệ miễn dịch suy yếu là các đối tượng dễ bị nhiễm nhất. Vì vậy, bệnh sởi có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng nếu không có biện pháp phòng ngừa và cách ly hợp lý.

Cách điều trị bệnh sởi cho trẻ sơ sinh

Việc điều trị bệnh sởi cho trẻ sơ sinh chủ yếu là giảm nhẹ các triệu chứng và hỗ trợ hệ miễn dịch của trẻ, vì hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho virus sởi.

Giảm sốt và giảm đau nhức

Khi trẻ bị sốt cao, ba mẹ có thể sử dụng thuốc hạ sốt an toàn cho trẻ sơ sinh như acetaminophen (theo chỉ định của bác sĩ). Ngoài ra, việc lau người trẻ bằng khăn ấm, cho trẻ mặc quần áo thoáng mát và tạo điều kiện nghỉ ngơi là những biện pháp hữu hiệu giúp giảm nhiệt độ cơ thể.

Chăm sóc dinh dưỡng và bổ sung nước

Bệnh sởi có thể khiến trẻ bị sốt cao hoặc tiêu chảy, dẫn đến nguy cơ mất nước. Mẹ cần cho trẻ bú thường xuyên hơn nếu đang bú mẹ, hoặc cho trẻ uống dung dịch điện giải phù hợp (ORS) khi trẻ đã trên 6 tháng tuổi, theo hướng dẫn của bác sĩ, giúp cơ thể trẻ duy trì lượng nước và chất điện giải cần thiết.

Vệ sinh mũi họng và mắt cho trẻ

Trẻ sơ sinh bị sởi thường gặp tình trạng ho và chảy nước mũi. Ba mẹ nên dùng khăn mềm để lau nhẹ nhàng và giữ gìn vệ sinh cho bé. Ngoài ra, có thể rửa mắt cho trẻ bằng nước muối sinh lý (theo chỉ định của bác sĩ) để giảm viêm đỏ và ngăn ngừa nhiễm trùng mắt.

Thêm vitamin A vào chế độ dinh dưỡng

Việc bổ sung vitamin A có thể giúp giảm nguy cơ các biến chứng khi trẻ bị sởi. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ mắc sởi cần bổ sung vitamin A, tuy nhiên liều lượng chính xác cần được bác sĩ hướng dẫn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.

Theo dõi và đưa trẻ đến bệnh viện khi cần thiết

Phụ huynh cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe của trẻ. Nếu thấy trẻ gặp khó khăn khi thở, có dấu hiệu tiêu chảy nặng, co giật hoặc sốt kéo dài, nên nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Biện pháp phòng ngừa bệnh sởi cho trẻ

Để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bệnh sởi, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa là rất cần thiết. Sởi có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, nhất là ở trẻ chưa được tiêm vắc xin hoặc có sức đề kháng yếu. Do đó, ba mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh hiệu quả nhằm hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho trẻ. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa sởi cho trẻ sơ sinh mà phụ huynh cần chú ý.

Tiêm vắc xin sởi theo đúng lịch

Vắc xin sởi là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi bệnh, thường được tiêm lần đầu khi trẻ đạt 9 tháng tuổi và mũi tiêm nhắc lại vào 18 tháng tuổi. Vắc xin này giúp cơ thể trẻ tạo ra kháng thể, tăng cường sức đề kháng và phòng tránh các biến chứng nguy hiểm do virus sởi.

Đảm bảo miễn dịch cho mẹ và gia đình

Nếu mẹ chưa có miễn dịch tự nhiên với sởi hoặc chưa được tiêm vắc xin sởi, nên tiêm phòng trước khi mang thai để bảo vệ sức khỏe cho bé ngay từ khi sinh. Ngoài ra, cần đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong gia đình và những người tiếp xúc gần với trẻ đều đã tiêm phòng đầy đủ, giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho trẻ sơ sinh chưa đủ tuổi tiêm vắc xin.

Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh

Vì sởi lây truyền qua không khí, nên cần tránh cho trẻ tiếp xúc với những người có dấu hiệu sốt, ho, phát ban, đặc biệt trong mùa dịch hoặc khi có sự bùng phát. Khi đưa trẻ ra nơi công cộng, cần giữ khoảng cách an toàn với những người có triệu chứng bệnh.

Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Hãy luôn rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi chăm sóc trẻ, để giữ vệ sinh tay sạch sẽ. Ngoài ra, việc vệ sinh đồ chơi, dụng cụ ăn uống và các vật dụng của trẻ cũng rất quan trọng, giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm virus từ môi trường xung quanh.

Tăng cường dinh dưỡng cho trẻ

Cho trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu giúp tăng cường sức đề kháng và cung cấp kháng thể bảo vệ trẻ khỏi nhiều loại bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả sởi. Đối với trẻ lớn hơn, chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất rất quan trọng để củng cố hệ miễn dịch tự nhiên của trẻ.

Theo dõi các triệu chứng nghi ngờ sớm

Mặc dù đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa, nhưng ba mẹ vẫn cần theo dõi các dấu hiệu của bệnh sởi ở trẻ như sốt, ho, phát ban, đặc biệt là sự xuất hiện của đốm Koplik (đốm trắng trong miệng). Nếu phát hiện triệu chứng, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra và điều trị kịp thời, đồng thời cách ly trẻ để hạn chế sự lây lan của bệnh.

Tổng kết

Bệnh sởi ở trẻ sơ sinh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Việc phát hiện kịp thời các triệu chứng sẽ giúp ba mẹ chủ động hơn trong việc điều trị và chăm sóc. Để phòng tránh bệnh, tiêm vắc xin sởi đúng lịch là biện pháp hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, duy trì vệ sinh cá nhân và hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người bệnh cũng rất quan trọng. Để biết thêm thông tin về lịch tiêm phòng sởi, ba mẹ hãy ghé thăm Mytour Blog để cập nhật những thông tin chính xác và hữu ích nhé!