Berachain: “Cuộc vui của những chú gấu” hay những trí óc ẩn sâu xuất sắc?

Berachain – blockchain của “những chú gấu” có thực sự tệ, hay đây là một dự án có tiềm năng và cần để mắt đến trong lĩnh vực NFT?

Bắt đầu với nền văn hóa meme…

BeraChain bắt đầu với một bộ sưu tập NFT được gọi là Bong Bears, bao gồm 101 chú gấu phát hành trên Ethereum vào cuối năm 2021.

Xuất phát điểm của Bong Bears giống như một trò đùa hơn là một dự án hoàn hảo, hấp dẫn và chuyên nghiệp mà các nhà đầu tư thường mong đợi trong thị trường tài chính: Twitter đầy những bài post ngắn, đôi khi là những cụm từ vô nghĩa, những hình ảnh chế, hoặc những gợi ý về kế hoạch tương lai của dự án, nhưng không có bất kỳ thông tin rõ ràng nào về những gì họ đã, đang, và sẽ làm trong tương lai.

Tuy vậy, dự án vẫn thu hút được sự quan tâm lớn từ cộng đồng nhờ vào việc được “quảng bá” trên Discord của OlympusDAO – kênh Olympus Off Topic, và sau đó, các nhân vật nổi tiếng trong thị trường như người sáng lập OlympusDAO là Zeus, Fiskantes, thành viên của Zee Prime Capital, DCF God,… đã liên tục “rầm rộ”, đẩy giá của NFT lên cao ngất ngưởng mặc dù chưa có thông tin rõ ràng nào về kế hoạch của dự án ngoại trừ việc những người nắm giữ Bong Bears sẽ nhận được một NFT mới từ mỗi bộ sưu tập sau này. Mỗi vài tuần/ mỗi vài tháng, dự án sẽ phát hành một bộ sưu tập mới và các hodler của bộ sưu tập trước đó sẽ nhận được một NFT từ các bộ sưu tập mới. Dự kiến sẽ có 7 đợt phát hành bộ sưu tập mới, làm tăng tổng số 'gấu' trong cộng đồng này lên 9,311. Hiện tại, dự án đã phát hành 5 đợt rebase, gồm Bond Bears, Boo Bears, Baby Bears, Band Bears và Bit Bears.

Quay lại với BeraChain, vào tháng 3 năm nay, cộng đồng OlympusDAO đã thông qua một đề xuất đầu tư 500 nghìn USD vào dự án này, chiếm 1% tổng cung token ban đầu của dự án non trẻ khi ấy là 50 triệu USD; 1% số token còn lại sẽ được chia cho OlympusDAO với tư cách là đối tác chiến lược, nâng tổng số token mà OlympusDAO sở hữu lên mức 2%. 

Tuy nhiên, khi nghe tới “Berachain”, chúng ta thường nghĩ đến một từ… không mấy khích lệ trong cộng đồng nhà đầu tư tài chính – Bear (gấu), nghĩa là Bear Chain.

Vậy chúng ta có thể kỳ vọng điều gì từ một Layer-1 “gấu” như vậy?

Berachain giải quyết vấn đề gì?

Trước hết, hãy tìm hiểu một chút về công nghệ của nền tảng Layer-1 mới này: Nó được xây dựng dựa trên giao thức Tendermint của Cosmos và tương thích với máy ảo Ethereum (EVM).

Berachain sử dụng cơ chế chống mạo nhận (Sybil resistance) gọi là Proof-of-Liquidity để giải quyết vấn đề thanh khoản mà những blockchain Layer-1 khác đang đối mặt: Trong bối cảnh thị trường xấu, nếu các khoản vay trong các dự án DeFi không được thanh toán kịp thời, chúng sẽ bị thanh lý – điều này có nghĩa là một lượng lớn token (thường là token cầm cố tài sản) sẽ được “bán ra” trên các sàn DEX, không chỉ làm giảm giá trị của token mà còn gây ra tình trạng giảm giá nghiêm trọng. Vào giữa tháng 6, nền tảng cho vay lớn nhất trên Solana – Solend, đã gặp phải một thách thức lớn khi phải đối mặt với một khoản vay lớn từ một ví cá voi, mà nếu không được giải quyết kịp thời, có thể làm giảm TVL của Solend một cách nghiêm trọng và ảnh hưởng đến các sàn DEX trên Solana nói chung.

- Xem thêm: Solend đề xuất giành quyền kiểm soát “ví cá voi” để tránh bị thanh lý 108 triệu USD SOL 

Proof-of-Liquidity sẽ giải quyết vấn đề này bằng cách cho phép người dùng đặt cược token từ các nền tảng Layer-1 khác (ngoài BERA) như wETH, wSOL, wAVAX), hoặc wBTC, stablecoins hoặc thậm chí là token của các dự án DeFi để cung cấp nguồn thanh khoản cho dự án trở nên phong phú và dồi dào hơn.

Tổng số token từ các nền tảng blockchain Layer-1 được sử dụng để đặt cược và nhận phần thưởng sẽ chiếm 80%, stablecoins chiếm 15% và phần còn lại là token của các dự án DeFi. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể thay đổi sau này nếu có đề xuất và biểu quyết từ cộng đồng khi Berachain được ra mắt và hoạt động.

Ngoài ra, khi người dùng đặt cược token thông qua các validators, Berachain sẽ liên kết những token này với stablecoin HONEY của dự án trên các sàn DEX, giúp người dùng không chỉ nhận được phần thưởng vì đóng góp vào tính bảo mật của Berachain mà còn thu được doanh thu từ phí giao dịch của các AMM.

Các lợi ích của mô hình Proof-of-Liquidity bao gồm (i) dự án DeFi trên Berachain sẽ có nguồn thanh khoản dồi dào hơn, giúp thúc đẩy thanh khoản cho token dự án dễ dàng hơn, (ii) các chủ sở hữu token sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn và (iii) mở ra cơ hội cho Chiến tranh về Đường cong mới khi các dự án DeFi cạnh tranh nhau để tăng tỷ lệ tokens được sử dụng làm tài sản đặt cược trên Berachain.

Tokenomics

Berachain đặt ra một hệ thống token với ba loại chính là BERA, BGT, và HONEY.

BERA

Đây là token cơ bản dùng để trả phí gas và thưởng cho validators. Tất cả token sử dụng cho phí gas sẽ bị đốt, và hiện tại, BERA dự kiến có mức lạm phát 10% hàng năm.

Khi stake BERA, người dùng cũng nhận được BGT, token quản trị của dự án. Khoản thời gian stake càng dài, họ sẽ nhận được nhiều BGT hơn. Nếu unstake BERA, họ sẽ mất BGT tương ứng.

BGT

BGT là tên viết tắt của Bera Governance Token, token quản trị của Berachain, dùng để quyết định tỉ lệ phần thưởng cho mỗi loại tài sản staking và quyết định loại token nào sẽ tham gia staking cho dự án.

Đây là một NFT không thể chuyển nhượng, vì vậy hodlers của BGT cũng được hưởng một phần doanh thu từ phí giao dịch trên Berachain dưới dạng stablecoin HONEY.

HONEY

Đây là stablecoin của toàn bộ hệ sinh thái của Berachain.

HONEY được tạo ra thông qua việc thế chấp vượt mức 150% giá trị tài sản. Token này đóng vai trò quan trọng như một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái của Berachain. Các loại tài sản staking sẽ được ghép đôi với HONEY để tăng cường thanh khoản trên các sàn DEX và cũng sẽ được sử dụng để trả phí funding trên các sàn giao dịch vĩnh cửu.

Hệ sinh thái

Hệ sinh thái của Berachain bao gồm các dự án nền tảng được phát triển trên nền tảng này cùng với một số dự án cross-chain/multi-chain có kế hoạch mở rộng sang blockchain này.

Dự án nền tảng

Một số dự án nền tảng đáng chú ý sẽ được ra mắt trên Berachain bao gồm:

Crocswap: Đây sẽ là một trong những sàn giao dịch phi tập trung (DEX) đầu tiên trên Berachain. Điểm đặc biệt của Crocswap là (i) chỉ sử dụng một hợp đồng thông minh duy nhất (thay vì nhiều hợp đồng thông minh như những sàn DEX khác) với mỗi pool thanh khoản được lưu trữ theo cấu trúc dữ liệu gọn nhẹ giúp tiết kiệm phí gas và (ii) hoạt động theo mô hình Constant Function Market Maker (CFMM) như Uniswap V2 đối với các giao dịch nhỏ lẻ nhưng cũng đồng thời cho phép người dùng cung cấp thanh khoản theo những khoảng giá nhất định như Uniswap V3.

HoneyPool: Dự án về tiết kiệm thưởng, tức lãi suất cho khoản tiền tiết kiệm mà người dùng gửi vào sẽ được phân bổ theo kiểu xổ số (thay vì phân bổ với một mức lãi suất cố định theo kì hạn gửi). HoneyPool sẽ sử dụng khoản tiền mà người dùng gửi vào giao thức này để gửi tiếp vào những giao thức DeFi khác như AAVE, thu về lãi suất rồi bốc thăm để tìm người trúng thưởng.

Hibernation: Dự án về yield-farming trên Berachain

Ngoài ra cũng còn một số dự án khác đang hoàn thiện tài liệu/whitepaper như BeraCreek (dự án về cho vay), BeraMarket (dự án về NFTFi), Beramuda Finance (dự án về yield-farming), Green Bera (dự án “ponzi nhất mà bạn từng được biết trong cuộc đời degen của mình” – theo mô tả từ chính nhà sáng lập, nhưng nhìn chung thì đây cũng là một dự án về yield-farming thông qua việc kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá, từ MEV, từ việc đánh thuế lên những người bán token dự án và từ việc farming HONEY)…

Dự án multi-chain

Synapse: Giao thức Synapse sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối Berachain với 18 blockchain khác nằm ngoài hệ sinh thái Cosmos như Ethereum, Avalanche, Polygon, Cronos,…

dAMM Finance: Dự án cho vay phi tập trung, dự kiến sẽ ra mắt trên Avalanche, Arbitrum, Polygon và Berachain trong Q4 năm 2022

Reacted Cartel: Như đã đề cập ở trên, mô hình tokenomics của Berachain có thể tạo ra một thị trường “hối lộ” (bribe market) khi một cuộc chiến tương tự Curve Wars xảy ra và vì vậy, Redacted Cartel có thể triển khai dịch vụ Hidden Hand của mình trên Berachain để tham gia vào cuộc chiến này, giống như cách họ đã từng hỗ trợ Balancer, Frax Finance và Floor DAO

Ngoài OlympusDAO, TempleDAO cũng là một cái tên khác từng nhắc tới việc đầu tư vào Berachain vào tháng 5 vừa qua và cũng dự định mở rộng sang hệ sinh thái này. Tuy nhiên, TempleDAO sẽ không công bố chính thức gì cho đến khi Berachain chính thức ra mắt.

Nhận định

Về mặt công nghệ, do dự án vẫn chưa công bố litepaper hoặc whitepaper chính thức nên rất khó để đánh giá được tính khả thi của những ý tưởng mới như Proof-of-Liquidity mà Berachain đã đề xuất.

Bên cạnh đó, mặc dù các dự án được xây dựng trên Berachain được cho là sẽ hưởng lợi nhiều hơn từ cơ chế thu hút thanh khoản thông qua tài sản staking đa dạng của Proof-of-Liquidity, nhưng câu hỏi đặt ra là, làm thế nào để toàn bộ hệ sinh thái Berachain có thể duy trì động lực để thu hút người dùng tiếp tục gửi tiền vào nền tảng của họ? Đến một thời điểm nào đó, dòng tiền sẽ dần rời khỏi Berachain để tìm một điểm đến mới – có thể là những dự án DeFi hoặc Layer-1, Layer-2 khác – hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, về mặt thương hiệu, Berachain đã thành công trong việc xây dựng cho mình một phong cách khá đặc biệt, khác biệt so với các blockchain Layer-1 khác: có phần mạnh mẽ, hài hước, và đầy tính tự tin. Mặt này sẽ giúp tạo ra sự hứng thú và thu hút sự chú ý từ cộng đồng, nhưng đồng thời cũng có thể tạo ra ấn tượng không tích cực về cách làm việc của nhóm dự án. Người sáng lập của Berachain, Dev Bear và Smokey The CosmoBera, cũng đã công nhận điều này. Do đó, trong tương lai, khi Berachain hoàn thiện hơn về mặt công nghệ và bắt đầu hoạt động chính thức, dự án cần điều chỉnh lại phong cách của mình theo hướng nghiêm túc và chuyên nghiệp hơn để không tạo ra ấn tượng tiêu cực với người dùng mới sau này.

Mai Phan

• Tìm hiểu về ZK-EVM – Sự kết hợp giữa “tính minh bạch” và “quyền riêng tư”
• Account Abstraction – Khi ví crypto và smart contract kết hợp với nhau