Buzz
Matterhorn, một ngọn núi danh tiếng tọa lạc tại biên giới Thụy Sĩ và Ý, nổi bật với hình dáng kim tự tháp độc đáo và là thử thách không nhỏ đối với những nhà leo núi. Thế nhưng, ẩn sau vẻ đẹp hùng vĩ đó là một câu chuyện địa chất thú vị, kết nối hai lục địa theo cách bất ngờ: phần đỉnh của ngọn núi lừng lẫy này thực ra thuộc về châu Phi.
Matterhorn, với độ cao 4.478 mét, đã hình thành từ hàng triệu năm trước trong một sự kiện địa chất vĩ đại. Khoảng 30 triệu năm trước, hai lục địa khổng lồ - Gondwana (chứa châu Phi) và Laurasia (chứa châu Âu) - bắt đầu va chạm. Quá trình này là một phần trong sự kiến tạo của dãy Alps, tạo ra không chỉ dãy Alps mà còn nhiều dãy núi lớn khác như Pyrenees, Carpathians và Hy Mã Lạp Sơn.
Khi hai lục địa từ từ di chuyển và va vào nhau, một phần lớp đá châu Phi được nâng lên và lắng đọng trên đỉnh Matterhorn. Đặc biệt, 1.000 mét trên cùng của ngọn núi chứa đá gneiss, một loại đá biến chất có nguồn gốc từ mảng châu Phi, trong khi phần còn lại của Matterhorn nằm trên nền đá châu Âu.
Điều này không chỉ khiến Thụy Sĩ có biên giới với các nước châu Âu lân cận mà còn 'chia sẻ' một phần đỉnh núi với châu Phi. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy hành tinh của chúng ta luôn chuyển động, và các quá trình địa chất kéo dài hàng triệu năm có thể tạo ra những hiện tượng kỳ thú và hấp dẫn như vậy.
Lịch sử địa chất phức tạp của Matterhorn kéo dài hàng trăm triệu năm, với đỉnh kim tự tháp bao gồm các loại đá cổ Paleozoi từ mảng châu Phi nằm trên nền đá trẻ hơn Mesozoi có nguồn gốc châu Âu. Cấu trúc độc đáo này, hình thành trong quá trình kiến tạo sơn Kainozoi Alps, đã được điêu khắc thành hình dạng mang tính biểu tượng của nó bởi hoạt động băng hà và phong hóa trong thời kỳ Đệ tứ gần đây.
Hình dáng hiện tại của Matterhorn
Trong suốt hàng triệu năm, sau khi được nâng lên bởi các lực kiến tạo, Matterhorn đã trải qua quá trình bào mòn và tác động của dòng sông băng. Những quá trình này đã loại bỏ các lớp đá mềm hơn, chỉ để lại lớp gneiss châu Phi cứng cáp ở đỉnh núi. Đây là lý do Matterhorn có hình dáng kim tự tháp đặc trưng như chúng ta thấy hôm nay.
Ngoài ra, bốn mặt của ngọn núi gần như thẳng hàng với các hướng chính, tạo nên một biểu tượng địa lý hoàn hảo không chỉ về hình thức mà còn về sự đối xứng tự nhiên.
Đỉnh Matterhorn bắt nguồn từ mảng kiến tạo châu Phi.
Những thử thách và hiểm nguy trên đỉnh Matterhorn
Dù vẻ đẹp hùng vĩ, Matterhorn được biết đến là một trong những ngọn núi nguy hiểm nhất thế giới. Từ lần chinh phục đầu tiên vào năm 1865, ngọn núi này đã cướp đi sinh mạng của hơn 500 người leo núi. Đặc biệt, chuyến leo núi lịch sử năm 1865 kết thúc bi thảm khi bốn trong số bảy người leo núi thiệt mạng trong quá trình xuống núi.
Tuyến đường leo phổ biến nhất, sườn núi Hörnli, mặc dù được coi là ít khó khăn nhất về kỹ thuật, vẫn yêu cầu sự cẩn trọng và kỹ năng đáng kể. Ngay cả trong mùa leo núi cao điểm, sườn núi này cũng thường xuyên bị quá tải, làm gia tăng nguy cơ tai nạn. Thêm vào đó, các mặt khác của Matterhorn như mặt phía bắc và phía tây tiếp tục thách thức những nhà leo núi với độ khó và nguy hiểm cực kỳ lớn. Mặt phía bắc chỉ được chinh phục vào năm 1931, và mặt phía tây, mặt cao nhất, phải chờ đến năm 1962 mới bị khuất phục hoàn toàn.
Mặc dù nguy hiểm, Matterhorn vẫn thu hút hàng ngàn người leo núi mỗi năm. Họ đến đây không chỉ để thử thách bản thân mà còn để trải nghiệm cảm giác đứng trên đỉnh cao của một ngọn núi mang trong mình dấu ấn của hai lục địa.
Sự kiện leo núi đầu tiên lên đỉnh Matterhorn vào năm 1865 đã kết thúc đầy bi thảm khi bốn trong số bảy thành viên đoàn thám hiểm mất mạng trong quá trình xuống núi. Vụ tai nạn này đã góp phần làm tăng thêm vẻ bí ẩn và nguy hiểm của ngọn núi. Người dân địa phương quanh Matterhorn vẫn truyền tai nhiều câu chuyện và truyền thuyết về ngọn núi này. Họ tin rằng Matterhorn là nơi cư trú của các vị thần và linh hồn, và những ai dám chinh phục đỉnh núi sẽ phải đối mặt với những hiểm nguy khó lường.
Phòng thí nghiệm tự nhiên của khoa học địa chất
Không chỉ là điểm đến lý tưởng cho các nhà leo núi, Matterhorn còn là đối tượng nghiên cứu quý giá cho giới khoa học. Các nhà địa chất đang tiếp tục khảo sát đá và cấu trúc của ngọn núi để khám phá thêm về quá trình kiến tạo sơn, sự trôi dạt của các lục địa, và cách hình thành các dãy núi. Với thành phần địa chất đặc biệt, Matterhorn như một phòng thí nghiệm tự nhiên, cung cấp những thông tin quan trọng về lịch sử địa chất của Trái đất.
Sự kết hợp giữa đá châu Phi và châu Âu trên cùng một đỉnh núi không chỉ là câu chuyện về quá khứ xa xôi của hành tinh, mà còn là minh chứng cho những quá trình địa chất vẫn đang diễn ra. Các lực kiến tạo không ngừng định hình Trái đất, và những ngọn núi như Matterhorn là minh chứng sống động cho sự chuyển động không ngừng của các mảng lục địa.
Có nhiều báo cáo về những hiện tượng kỳ lạ quanh Matterhorn, như ánh sáng lạ, âm thanh bí ẩn, và thậm chí là những hình ảnh ma quái. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học nào xác thực cho những câu chuyện này. Ngoài ra, cũng tồn tại nhiều truyền thuyết về những kho báu khổng lồ chôn giấu trong lòng Matterhorn, nhưng cho đến nay, chưa ai tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào về chúng.
Matterhorn không chỉ là một đỉnh núi biểu trưng cho châu Âu, mà còn là biểu tượng cho sự kết nối giữa hai lục địa. Đỉnh núi này, với phần đá châu Phi nổi bật trên nền châu Âu, là minh chứng hùng hồn cho quá trình địa chất kéo dài hàng triệu năm. Hình dạng đặc trưng, lịch sử khắc nghiệt, và giá trị nghiên cứu địa chất của Matterhorn khiến nó trở thành một trong những ngọn núi hấp dẫn nhất thế giới, không chỉ cho các nhà leo núi mà còn cho những nhà khoa học và những người yêu thích thiên nhiên.
