Vào năm 2019, các nhà khoa học đã chứng kiến một hiện tượng kỳ lạ khi một ngôi sao khổng lồ với độ sáng gấp 2,5 triệu lần Mặt Trời đột nhiên biến mất một cách bí ẩn. Vào thời điểm đó, không ai có thể giải thích được hiện tượng này.
Nằm cách Trái Đất khoảng 75 triệu năm ánh sáng trong Thiên hà lùn Kinman, ngôi sao này thuộc loại Sao biến quang xanh siêu khổng lồ (LBV), với độ sáng ước tính gấp 2,5 triệu lần Mặt Trời. Các nhà khoa học đã quan sát nó từ năm 2001 đến 2011.
Ảnh 3D cho thấy ngôi sao LBV này nằm trong Thiên hà lùn Kinman, với độ sáng gấp 2,5 triệu lần Mặt Trời. Tuy nhiên, vào năm 2019, nó đột ngột 'biến mất' khi được quan sát bằng kính viễn vọng.
Các nhà thiên văn học đã sử dụng Kính thiên văn cực lớn (VLT) để quan sát ngôi sao này vào năm 2019, nhằm tìm hiểu thêm về cách mà những ngôi sao khổng lồ sẽ chết.
Các nhà khoa học vẫn đang bối rối về nguyên nhân và cách mà ngôi sao sáng nhất trong thiên hà biến mất một cách bí ẩn vào năm 2019. Các nỗ lực quan sát và tìm kiếm dấu vết của nó đều không mang lại kết quả.
Thông thường, khi một ngôi sao LBV hoặc các ngôi sao lớn hơn Mặt Trời gấp nhiều lần đến cuối vòng đời, chúng thường tạo ra vụ nổ siêu tân tinh lớn. Với lượng năng lượng lớn đó, chúng tạo ra các hiện tượng quan sát rõ ràng và dễ nhận biết trên khắp không gian.
Sau các vụ nổ siêu tân tinh, phần lõi đặc chứa vật liệu còn sót lại từ ngôi sao 'đã chết' có thể tạo thành hố đen hoặc sao neutron - hai vật thể có lực hấp dẫn mạnh mẽ nhất vũ trụ. Tuy nhiên, ngôi sao LBV không để lại bức xạ như vậy, mà chỉ đơn giản biến mất một cách bí ẩn.
Tinh vân Con cua là dấu vết của vụ nổ siêu tân tinh. Với lượng năng lượng lớn, vụ nổ siêu tân tinh này tạo ra vết khí gas ion hóa và lượng bức xạ lớn trải dài tới vài năm ánh sáng, dễ quan sát trên khắp không gian.
Hố đen có thể hình thành với khối lượng ước tính từ 85-120 lần Mặt Trời.
Nhóm nghiên cứu tại Đài quan sát miền nam Châu Âu đã phát hiện ngôi sao LBV trải qua đợt bùng phát cực mạnh trong 7 năm, tỏa ra lượng lớn vật chất với tốc độ nhanh hơn thường. Các đợt bùng phát như vậy có thể đã xảy ra nhiều lần, khiến độ sáng đạt cực đại. Theo nhóm nghiên cứu, đợt bùng phát cuối có thể xảy ra sau năm 2011.
Dù có thể giải thích tại sao ngôi sao sáng chói trong quan sát ban đầu, các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu lý do ngôi sao đột ngột biến mất.
Theo một giả thuyết được công bố trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, ngôi sao LBV có thể đã mờ đi sau một đợt bùng phát. Hoặc nó có thể bị che khuất bởi một đám mây bụi vũ trụ, khiến ngôi sao này trở nên 'vô hình' khi quan sát từ Trái Đất. Nếu giả thuyết này đúng, LBV có thể sẽ xuất hiện trở lại trong tương lai.
Những ngôi sao biến quang xanh lớn thường phát nổ trong vụ nổ siêu tân tinh, trước khi sụp đổ thành sao neutron hoặc hố đen vào cuối vòng đời.
Một giả thuyết khác cho rằng sao LBV không phát nổ thành hố đen như thông thường, mà tự sụp đổ thành một hố đen.
Với khối lượng ước tính trước khi biến mất, ngôi sao LBV có thể biến thành hố đen nặng gấp 85 - 120 lần Mặt Trời. Nếu giả thuyết này được xác minh, nó sẽ thay đổi hiểu biết của chúng ta về cách ngôi sao khổng lồ 'kết thúc cuộc đời'.
'Chúng ta có thể đã tìm thấy một trong những ngôi sao sáng nhất trong vũ trụ mà bị thôi thúc vào hố đen', Jose Groh, nhà thiên văn học tại Đại học Trinity, Dublin, Ireland, cho biết.
'Đây có thể là phát hiện trực tiếp đầu tiên về một ngôi sao khổng lồ kết thúc cuộc đời theo cách kỳ lạ nhất', nhà thiên văn học Andrew Allan, trưởng nhóm nghiên cứu tại Đài quan sát miền nam Châu Âu nói.
Tham khảo Live Science