Buzz
Tuatara là một loài bò sát cổ xưa và đặc biệt, được gọi là 'hóa thạch sống' của New Zealand. Đây là loài duy nhất còn lại của bộ Rhynchocephalia, một nhóm bò sát từng rất phong phú trong kỷ khủng long.
Vườn thú Chester ở Anh đã đạt được một cột mốc quan trọng trong việc bảo tồn: việc sinh sản thành công loài Tuatara, một loài bò sát cổ với đặc điểm nổi bật là 'ba mắt'. Tuatara là một trong những loài động vật sống sót lâu dài nhất, đã hiện diện hơn 200 triệu năm, từ trước kỷ khủng long đến hiện tại. Thành tựu này không chỉ cung cấp cơ hội quý báu để tìm hiểu thêm về loài bò sát này, mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn các sinh vật đang bị đe dọa bởi biến đổi môi trường và các loài xâm lấn.
Bí ẩn về con mắt thứ ba của Tuatara
Tuatara (Sphenodon punctatus) không chỉ là loài bò sát cổ đại mà còn mang một đặc điểm sinh học kỳ lạ: 'con mắt thứ ba'. Điều này có thể gây ngạc nhiên, nhưng không chỉ riêng Tuatara, mà còn nhiều loài động vật khác cũng có cơ quan nhạy sáng này. Mắt đỉnh, hay còn gọi là con mắt thứ ba, có mặt ở một số loài thằn lằn, ếch, và cá. Dù có cấu trúc giống như mắt thật với giác mạc, thủy tinh thể và võng mạc, mắt đỉnh không có khả năng nhìn như mắt thường. Võng mạc của mắt đỉnh chỉ là phiên bản đơn giản, giúp nó chỉ phát hiện sự thay đổi ánh sáng chứ không phải hình ảnh rõ ràng.
Chức năng chính xác của mắt đỉnh vẫn còn là một bí ẩn đối với các nhà khoa học. Một số giả thuyết cho rằng nó có thể giúp động vật định vị bằng cách sử dụng ánh sáng Mặt Trời, trong khi những giả thuyết khác cho rằng mắt đỉnh có thể giúp điều chỉnh nhịp sinh học, hỗ trợ các loài này thích nghi với chu kỳ ngày đêm.
Tuatara: Chứng nhân sống từ kỷ tiền sử
Tuatara được xem là một trong những 'kỳ quan thiên nhiên vĩ đại nhất'. Loài này đã vượt qua nhiều kỷ nguyên biến động của Trái Đất, chứng kiến sự xuất hiện và tuyệt chủng của khủng long, và vẫn tồn tại đến ngày nay. Dù vẻ ngoài có vẻ khiêm tốn, Tuatara ẩn chứa những thông tin quý báu về sự tiến hóa của các loài bò sát.
Hiện tại, Tuatara chỉ còn sinh sống trong tự nhiên tại New Zealand. Tuy nhiên, vườn thú Chester đã trở thành địa điểm đầu tiên bên ngoài New Zealand thành công trong việc nhân giống loài bò sát này. Đây là một thành công lớn đối với các nhà bảo tồn và những người yêu động vật. Karen Lambert, người quản lý khoa Ectotherms tại vườn thú Chester, cho biết: 'Tuatara là một kỳ quan vĩ đại của thiên nhiên và cung cấp cái nhìn tuyệt vời vào quá khứ tiền sử của hành tinh chúng ta. Việc chúng tồn tại trong khoảng 200 triệu năm chứng tỏ sự thích nghi và khả năng sống sót tuyệt vời của loài này'.
Những nỗ lực bảo tồn và thử thách
Mặc dù đã tồn tại qua hàng trăm triệu năm, Tuatara hiện đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong tự nhiên. Các loài xâm lấn như chuột và mèo đã xuất hiện trên các đảo nhỏ nơi Tuatara sinh sống, đe dọa nghiêm trọng đến sự sống còn của chúng. Hơn nữa, biến đổi khí hậu cũng đang làm thay đổi môi trường sống của Tuatara, gây khó khăn trong việc duy trì quần thể tự nhiên.
Những thách thức này dấy lên câu hỏi: Tại sao một loài đã sống sót từ thời kỳ khủng long lại cần đến sự can thiệp của con người? Câu trả lời nằm ở sự thay đổi quá nhanh của môi trường sống tự nhiên, mà Tuatara đã thích nghi qua hàng triệu năm. Khi môi trường thay đổi quá nhanh, như trong trường hợp biến đổi khí hậu hoặc sự xâm lấn của loài ngoại lai, khả năng thích nghi của Tuatara có thể không đủ để bảo đảm sự tồn tại của chúng.
Vườn thú Chester: Một tia sáng hy vọng cho Tuatara
Những nỗ lực bảo tồn tại vườn thú Chester đã mang đến hy vọng mới cho tương lai của Tuatara. Sau gần bốn thập kỷ nghiên cứu và thử nghiệm, vườn thú đã thành công trong việc nhân giống loài này, với một số lứa nở thành công vào năm 2017 và 2020. Thành công này là kết quả của sự cống hiến và nỗ lực không ngừng của các chuyên gia tại vườn thú, đồng thời mở ra cơ hội để nghiên cứu sâu hơn về loài bò sát này.
Các cá thể Tuatara mới tại vườn thú Chester không chỉ đánh dấu một thành công khoa học mà còn đóng vai trò quan trọng trong giáo dục. Sự hiện diện của chúng tại vườn thú có thể nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn loài động vật cổ xưa này, cùng những thách thức mà chúng đang đối mặt trong môi trường tự nhiên.
Tuatara, một loài bò sát với lịch sử hàng trăm triệu năm và con mắt thứ ba bí ẩn, là một trong những sinh vật kỳ diệu nhất của hành tinh chúng ta. Mặc dù đã sống sót qua nhiều biến động lớn trong lịch sử Trái Đất, Tuatara hiện đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do hoạt động của con người. Thành công trong việc nhân giống Tuatara tại vườn thú Chester không chỉ là một bước tiến quan trọng trong công tác bảo tồn mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm của chúng ta trong việc bảo vệ những loài sinh vật quý hiếm và cổ xưa này.
Hy vọng rằng, nhờ vào những nỗ lực bảo tồn không ngừng, Tuatara sẽ tiếp tục tồn tại và trở thành biểu tượng của sự sống sót và khả năng thích nghi trong thế giới tự nhiên, mang lại cảm hứng và kiến thức quý giá cho các thế hệ tương lai.
