Buzz
Vào đầu thế kỷ 20, một nhà khí tượng học tên là Alfred Wegener đã phát hiện ra sự tương đồng đáng kinh ngạc giữa bờ biển Châu Phi và Nam Mỹ. Phát hiện này đã thúc đẩy ông đưa ra một giả thuyết gây tranh cãi: “Có thể các lục địa đã từng hợp nhất để tạo ra một lục địa khổng lồ duy nhất”. Lý thuyết về sự di chuyển của các lục địa của Wegener đã làm xao lạc cộng đồng khoa học với quan điểm rằng các lục địa trên Trái đất không thay đổi và ổn định trong hàng triệu năm.Ngày nay, chúng ta đã khám phá được nhiều điều thú vị hơn, Pangea, siêu lục địa từng tồn tại trong thời kỳ Đại Trung Sinh khoảng 300 triệu năm trước, là siêu lục địa mới nhất trong chuỗi lịch sử hình thành các siêu lục địa trên Trái Đất. Tuy nhiên, không ai dám khẳng định rằng Pangea sẽ là siêu lục địa cuối cùng.
Lý thuyết về sự di chuyển lục địa của Alfred Wegener đã mở ra cánh cửa cho lý thuyết hiện đại của chúng ta về kiến tạo mảng. Theo lý thuyết này, vỏ Trái đất được hình thành từ nhiều mảng kiến tạo lớn di chuyển trên một lớp đá nóng chảy được gọi là lớp phủ. Những mảng này di chuyển với tốc độ khoảng từ 2,5 đến 10 cm mỗi năm. Để dự đoán khi nào một siêu lục địa mới sẽ hình thành, chúng ta cần phải dự đoán hướng di chuyển của các mảng này và tìm cách xác định hiệu quả nhất bằng cách quan sát sự di chuyển của các lục địa từ quá khứ đến hiện tại.Việc đánh giá niên đại của hóa thạch và so sánh chúng với hồ sơ hóa thạch toàn cầu có thể giúp chúng ta xác định các khu vực từng kết nối với nhau. Điều tương tự cũng áp dụng cho các đặc điểm như vết nứt và biến dạng khác trên vỏ Trái Đất. Sử dụng các phương tiện này, các nhà khoa học đã tái tạo lịch sử di chuyển của các mảng kiến tạo và mô phỏng quá trình này kéo dài hàng trăm triệu năm. Điều mà ngày nay được biết đến là Chu trình Wilson dự đoán cách các lục địa chia rẽ và hợp lại.
Các nhà khoa học cũng dự đoán rằng siêu lục địa tiếp theo sẽ hình thành trong khoảng từ 50 đến 250 triệu năm tới. Chúng ta không thể biết chắc về hình dạng và kích thước của nó sẽ như thế nào, nhưng chắc chắn rằng những thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến sự sống trên toàn cầu.Trong quá khứ, sự di chuyển của các mảng kiến tạo đã gây ra những biến động lớn về môi trường. Khi siêu lục địa Rodinia trong thời kỳ Đại Tân Nguyên Sinh vỡ ra vào khoảng 750 triệu năm trước, nó đã khiến những vùng đất rộng lớn bị ảnh hưởng nặng nề. Mưa liên tục đã khiến lượng CO2 bị ngấm vào đá nhiều đến mức làm giảm lượng CO2 trong khí quyển khiến nhiệt độ Trái Đất giảm mạnh tạo ra kỷ băng hà. Theo thời gian, hoạt động của núi lửa đã giải phóng đủ CO2 để làm tan chảy lớp băng này, nhưng quá trình đó phải mất 4 đến 6 triệu năm sau.
Trong khi đó, khi siêu lục địa tiếp theo hình thành, nhiều khả năng mọi thứ sẽ nóng lên. Các mảng kiến tạo dịch chuyển và va chạm với nhau có thể gây ra các vết nứt trên lớp vỏ Trái đất, có khả năng giải phóng một lượng lớn carbon và metan vào khí quyển. Những loại khí nhà kính này sẽ nhanh chóng làm nóng hành tinh, có thể gây ra sự tuyệt chủng hàng loạt. Kích thước khổng lồ của những vết nứt này lớn đến mức chúng ta không có cách nào có thể bịt lại được.
May mắn thay, chúng ta có ít nhất 50 triệu năm để tìm ra giải pháp và có thể chúng ta sẽ tìm ra cách nào đó khả thi. Ở Iceland, các thử nghiệm được tiến hành gần đây có thể lưu trữ carbon trong đá bazan, nhanh chóng biến các khí này thành đá. Vì vậy, có khả năng một mạng lưới đường ống toàn cầu có thể chuyển hướng khí thoát ra thành các mỏ đá bazan, giảm thiểu một số lượng khí thải hiện nay và bảo vệ tương lai của nhân loại.
Tham khảo: TED-Ed
