Bị bỏng phải làm gì? 6 biện pháp sơ cứu và điều trị bỏng tại nhà hiệu quả

Bỏng là một tai nạn phổ biến mà nhiều người gặp phải. Để biết cách sơ cứu khi bị bỏng, hãy cùng Mytour tìm hiểu nhé!

Trong công việc và cuộc sống, đôi khi bạn có thể gặp phải bỏng vì sơ suất. Trong những tình huống đó, việc biết cách sơ cứu là quan trọng để tránh các hậu quả nghiêm trọng. Hãy tìm hiểu nguyên nhân và cách sơ cứu kịp thời cùng Mytour qua bài viết sau!

Nguyên nhân gây bỏng (phỏng)

Có 4 loại bỏng phổ biến, bao gồm: bỏng do nhiệt độ, bỏng điện, bỏng hóa chất và bỏng do tác động vật lý. Trong đó:

• Bỏng do nhiệt độ thường chia thành bỏng khô (do lửa, bếp, tia lửa điện,...) và bỏng ướt (do dầu nóng, nước sôi, hơi nước,...).
• Bỏng điện xảy ra khi bị điện giật, sét đánh.
• Bỏng hóa chất gồm axit (HNO3, H2SO4, HCl,...) và bazơ (KOH, NaOH, Ca(OH)2,..).
• Bỏng do tác động vật lý như tia UV, tia hồng ngoại, tia X,... ít gặp trong cuộc sống hàng ngày.

Các cấp độ của vết bỏng

Tình trạng bỏng được phân loại thành 3 mức độ: bỏng bề mặt, bỏng một phần da và bỏng toàn bộ các lớp da.

Mức độ 1: Bỏng bề mặt

Bỏng bề mặt là khi bị bỏng ở phần lớp da ngoài cùng. Lúc này, vùng da bị ửng đỏ và có cảm giác đau nhức nhưng không quá nghiêm trọng. Vết bỏng này có thể lành chỉ sau khoảng 3 ngày.

Mức độ 2: Bỏng một phần da

Khi bị bỏng một phần da, lớp biểu bị tổn thương cùng với một phần lớp chân bì và tạo ra các túi phỏng nước. Nếu các túi này bị vỡ, sẽ làm lộ ra phần da màu hồng và gây đau đớn.

Vết bỏng sẽ tự lành sau khoảng từ 1 đến 4 tuần nếu được giữ sạch và không bị nhiễm trùng.

Mức độ 3: Bỏng toàn bộ các lớp da

Đây là loại bỏng nghiêm trọng nhất khi toàn bộ các lớp da đều bị tổn thương.

Khi bị bỏng ở mức độ này, vết bỏng sẽ có màu trắng lợt hoặc xám, khô cứng nhưng không có cảm giác đau, thường dễ bị nhiễm trùng và mất nhiều thời gian để lành hoàn toàn, thậm chí để lại sẹo.

 Bị bỏng phải làm gì? Biện pháp sơ cứu khi bị bỏng

Biện pháp cấp cứu cho vết bỏng do nhiệt độ

Bước 1 Loại trừ nguy cơ tiếp xúc với nguồn nhiệt như đưa nạn nhân ra khỏi ngọn lửa, dập tắt ngọn lửa trên cơ thể,... và tiến hành cấp cứu toàn diện khi nạn nhân mắc phải suy hô hấp do bỏng đường hô hấp, đa chấn thương,...

Bước 2 Rửa vết bỏng sạch bằng nước sạch ngay sau khi xảy ra, càng sớm càng tốt, nên rửa sạch trước 30 phút kể từ khi xảy ra vết bỏng để rửa sạch hiệu quả.

Bước 3 Che phủ tạm thời vết bỏng bằng gạc y tế, khăn mặt, khăn tay,... sạch sẽ và tránh quấn quá chặt.

Bước 4 Bổ sung nước và điện giải sau vết bỏng bằng cách uống nước Oresol nếu nạn nhân vẫn tỉnh táo, không buồn nôn hay đau bụng. Ngoài ra, có thể cho uống trà đường ấm, nước cháo lỏng, nước trái cây ép,...

Bước 5 Đưa nạn nhân nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất. Trong trường hợp bỏng nặng, cần vận chuyển bằng cáng hoặc ô tô. Nếu có chấn thương, gãy xương, cần cố định tạm thời trước khi di chuyển.

Lưu ý
- Cần ngâm trong nước sạch có nhiệt độ từ 16-20 độ C. Có thể sử dụng nước sạch ở hiện trường, có thể là nước đun sôi để làm nguội, nước máy, nước mưa, nước giếng khoan,...
- Tuyệt đối không sử dụng nước đá hoặc nước ấm có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ của cơ thể nạn nhân vì nước đá có thể làm nạn nhân lạnh, còn nước ấm ít có tác dụng hạ nhiệt và giảm đau.
- Vùng bị bỏng có thể ngâm rửa dưới vòi nước hoặc chậu nước, cũng có thể sử dụng khăn ướt đắp lên vết bỏng và thay khăn thường xuyên để làm dịu vùng bị bỏng.
- Ngâm trong khoảng 15 - 30 - 45 phút cho đến khi không còn cảm giác đau rát. Trong quá trình ngâm không nên làm rách các nốt bỏng để tránh nguy cơ nhiễm trùng.

Biện pháp cấp cứu cho vết bỏng do điện

Nhanh chóng tắt nguồn điện hoặc dùng dụng cụ cách điện đẩy nạn nhân ra xa khỏi nguồn điện nhưng cần lưu ý không sử dụng tay không.

Khi nạn nhân không thở và tim ngừng đập, cần thực hiện cấp cứu ngay tại chỗ bằng cách thực hiện nhịp tim nhân tạo cùng với hô hấp nhân tạo. Sơ cứu khi nạn nhân hồi phục hô hấp và nhịp tim. Sau đó, che phủ tạm thời vết bỏng và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Biện pháp cấp cứu cho vết bỏng do hóa chất

Các biện pháp cấp cứu tương tự như với vết bỏng do nhiệt độ. Ngoài ra, cần trung hòa chất gây bỏng (nếu là bỏng kiềm thì sử dụng axit nhẹ như dung dịch đường, nước cốt chanh, giấm ăn,…; nếu là bỏng axit thì sử dụng kiềm nhẹ như xà phòng, Natri Bicarbonate 2-3%, nước vôi,...) sau khi đã ngâm rửa vết bỏng bằng nước sạch.

Cách sơ cứu vết bỏng do xăng dầu

Gặp phải vết bỏng do xăng dầu đòi hỏi các biện pháp sơ cứu cẩn thận và quan trọng hơn. Dưới đây là các bước cần nhớ để sơ cứu người bị bỏng do xăng dầu:

Bước 1 Giữ bình tĩnh, lấy một tấm khăn lớn ướt hoặc chăn, ga để đặt lên vị trí bị cháy hoặc có thể dùng tay, chân đập mạnh lên vùng cháy nếu lửa không lan rộng.

Hãy chú ý không dập lửa bằng nước vì xăng nhẹ hơn nước, sẽ nổi lên trên mặt nước và tiếp tục cháy lan ra.

Bước 2 Sau khi lửa đã tắt, rót nước lạnh lên vết bỏng trong khoảng thời gian 30-60 phút liên tục. Không nên cắt quần áo dính vào vết bỏng.

Bước 3 Sử dụng gạc vô trùng hoặc miếng vải sạch để bao phủ vết bỏng.

Bước 4 Chuyển người bị thương đến bệnh viện.

6 phương pháp trị bỏng tại nhà an toàn

Rửa bằng nước lạnh

Khi bị bỏng ở tay, trước tiên bạn nên rửa tay bằng nước lạnh trong khoảng 15-20 phút. Sử dụng thêm xà phòng giúp vết thương sạch và da nhanh chóng phục hồi.

Bôi thuốc mỡ kháng sinh

Hãy sử dụng thuốc mỡ kháng sinh để bôi lên vết bỏng nếu vết bỏng đã vỡ và nổi bọng nước, bị hở. Loại thuốc này sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và kích thích vết thương lành nhanh hơn.

Các loại thuốc mỡ kháng sinh như Neosporin và Bacitracin, bạn có thể dùng trực tiếp lên vết bỏng và sử dụng băng gạc vô trùng để băng bó.

Chườm đá lạnh

Sử dụng khăn ướt hoặc túi đá lạnh để chườm lên vết bỏng giúp làm giảm sưng và đau. Hãy chườm trong khoảng thời gian từ 5-15 phút.

Sử dụng gel lô hội

Công dụng của gel lô hội bao gồm giúp tăng cường tuần hoàn máu, kháng khuẩn, và ngăn ngừa viêm nhiễm. Vì vậy, gel lô hội có thể được sử dụng để điều trị các vết bỏng nhẹ từ cấp độ 1 đến cấp độ 2. Khi sử dụng, bạn có thể bôi một lớp mỏng gel lô hội lên vết bỏng.

Sử dụng mật ong

Mật ong có khả năng kháng viêm và kháng nấm rất hiệu quả, được các chuyên gia đánh giá cao trong việc điều trị vết bỏng để ngăn ngừa nhiễm trùng. Bôi một lớp mỏng mật ong lên miếng gạc và đắp lên vết bỏng sẽ giúp làm dịu vết thương một cách đáng kể.

Sử dụng thuốc giảm đau

Nếu bạn vẫn cảm thấy đau do vết bỏng, hãy sử dụng thuốc giảm đau như Naproxen và Ibuprofen - đây là những loại thuốc giảm đau có thể sử dụng mà không cần đơn thuốc.

Bị bỏng cần ăn gì? Kiêng gì?

Khi bị bỏng, bạn cần bổ sung một lượng nước lớn bởi người bị bỏng cần được bổ sung nước gấp 2-3 lần người bình thường.

Ngoài ra, bạn nên ăn thực phẩm có hàm lượng vitamin C, vitamin A và Acid béo cao như cam, quýt, cải xoong, cà rốt, bơ sữa, khoai tây, cá hồi, cá thu,...

Mọi người luôn lo lắng về việc để lại sẹo từ những vết bỏng. Nhưng hãy yên tâm, những đồ ăn hàng ngày sẽ ảnh hưởng tới việc hình thành sẹo.

Để tránh để lại sẹo, bạn nên kiêng những món như trứng, đồ nếp, thịt gà, rau muống, thịt bò, hải sản,... Những loại thực phẩm này có thể làm da khó phục hồi, không đồng đều màu, và gây ngứa rát.

Lưu ý khi sơ cứu và điều trị vết bỏng tại nhà

Khi nào cần đưa bệnh nhân bị bỏng đến bệnh viện?

Những dấu hiệu sau nếu xuất hiện ở bệnh nhân bị bỏng thì cần đến bệnh viện:

• Bệnh nhân chưa tiêm vắc xin ngừa uốn ván.
• Bệnh nhân bị bỏng ở những chỗ như mông, vùng háng, mặt, tay.
• Bị sốt.
• Vết bỏng bị đau rát, ngứa và có mùi.
• Vết bỏng rộng với đường kính hơn 7,5cm

Khi có các dấu hiệu trên, hãy ngay lập tức đưa bệnh nhân tới bệnh viện để điều trị vết bỏng, cấm việc tự trị vết bỏng tại nhà khi thấy vết bỏng nặng cấp độ 3, có các dấu hiệu trên.

Làm gì khi quần áo bị dính vào vết bỏng?

Với trường hợp quần áo bị dính vào vết bỏng, bạn không nên tự mình bóc lớp quần áo đó ra, mà hãy ngay lập tức tới cơ sở y tế gần đó để được chữa trị.

Không nên làm gì khi sơ cứu bỏng?

• Một trong những việc tai hại mà người dân thường làm khi sơ cứu vết bỏng đó là bôi kem đánh răng, kem trị bỏng, mỡ trăn trực tiếp lên phần mới bị bỏng. Việc này khiến vết bỏng tệ hơn, làm gia tăng khả năng viêm nhiễm hơn.
• Tránh để bệnh nhân bị sốc, hoảng loạn khi bị bỏng bởi như vậy sẽ khiến vết bỏng tệ hơn, va quẹt vào vết thương.
• Không được dùng đá lạnh chườm trực tiếp lên vết bỏng bởi sẽ gây ra tình trạng biểu bì co rút, vết bỏng khó lành hơn.
• Trong trường hợp vết bỏng nghiêm trọng và có diện tích lớn, bạn không nên cắt bỏ quần áo trên vùng da đó.
• Đặc biệt là không nên làm vỡ các nốt phỏng vì có thể làm vết bỏng bị nhiễm trùng.

Trên đây là các bước sơ cứu khi bị bỏng kèm với những điều cần lưu ý mà Mytour muốn chia sẻ với các bạn! Hãy luôn cẩn thận trong mọi việc để tránh bị bỏng nhé!

Nguồn: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Mytour.com