Buzz
Chánh Niệm thường được hiểu là 'tập trung vào khoảnh khắc hiện tại...', nhưng liệu điều đó đã đúng? Hãy khám phá sâu hơn về 'chánh niệm' qua bài viết của tác giả Nghệ dưới đây.
Hôm nay, chúng ta sẽ nói về khả năng định nghĩa: nếu định nghĩa sai, hành động sẽ sai. Tôi sẽ liên tục nhắc nhở về năng lực này để chúng ta có thêm luyện tập. Hãy áp dụng thói quen mới, đặt câu hỏi liệu mình đã định nghĩa đúng và hiểu đúng về mọi thứ chưa.
Bạn có thực sự hiểu đúng về “Chánh Niệm” chưa?
Chánh Niệm: Sự Hồi Tưởng Hay Tập Trung vào Hiện Tại?
Chánh Niệm, trong tiếng Trung là 正 念, tiếng Pali là sammā – sati, trong đó, chữ ‘sati’ hay ‘niệm’ chính là việc nhớ lại, hoặc tập trung vào hiện tại.
Dù là tiếng Anh dịch chữ niệm là ‘mindfulness’, có vẻ rộng lớn hơn, nhưng tôi thích dịch là ‘đặt tâm vào hiện tại’.
Cho dù là bằng ngôn ngữ nào, nhưng cốt lõi chỉ có một định nghĩa, vì vậy hiểu sai sẽ dẫn đến hành động sai. Tôi đã quan sát lâu, xem mọi người thường định nghĩa 2 chữ ‘chánh niệm’ như thế nào, và đa phần đều dẫn đến những cách hiểu sau đây:
Các định nghĩa trên không phải sai, nhưng chỉ đúng 1/2, và khi chỉ áp dụng 1/2, kết quả có thể trở nên không đúng 50/50. Tại sao vậy?
Khi còn ở Việt Nam, một buổi sáng, tôi đang đi bộ dọc bờ sông thì nhìn thấy 2 thanh niên đang thực hiện một cách 'chánh niệm' nào đó, và nhìn kỹ hơn, tôi nhận ra họ đang sử dụng ma túy.
Dù đứng xa, tôi cảm nhận được sự tập trung cao độ vào giây phút hiện tại của hai người này, gần như không bị ảnh hưởng bởi dòng người đi qua liên tục... nhưng họ vẫn duy trì 'tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến'.
Nếu chỉ hiểu 'chánh niệm' là 'tâm ở đâu, thân ở đó' hoặc 'tập trung vào giây phút hiện tại', thì ngoài các Thiền sư đắc đạo, chẳng ai có thể trải qua sự ổn định trong hiện tại bằng những thanh niên trong hội mai-thúy.
Tiếp theo, có một lần tôi đặt câu hỏi cho một số bạn trong nhóm tu tập, 'Vậy nếu các bạn tham gia vào cướp giật hoặc ăn trộm, liệu có áp dụng chánh niệm không?'...
Không chỉ áp dụng mà còn tập trung rất cao, vì chỉ cần lệch vài giây hoặc mắc một chút lỗi trong động tác thì cơ hội giật cắp sẽ mất. Nếu bị người dân bắt gặp, phải tập trung siêu cao để lái xe thoát khỏi tình huống và tránh va chạm với bất kỳ ai.
Nếu bạn vẫn thực hành nguyên tắc 'thân ở đâu, tâm ở đó', bạn chỉ đúng một nửa về định nghĩa, vì thực tế có hai loại chánh niệm: chánh niệm 'this' và chánh niệm 'that'.
Tóm lại, chánh niệm là gì?
Nếu hiểu chánh niệm là việc tập trung vào hiện tại, có thể bạn đang rơi vào 'tà niệm' - vẫn tập trung nhưng làm những điều trái với tự nhiên. Ví dụ, những người yêu thiền định thường tham gia để an trú trong hiện tại, đặt mình trong trạng thái đắc thần thông hoặc chứng đắc một tầng thiền định nào đó, điều này có thể dẫn đến 'tà niệm'. Vậy chánh niệm thực sự là gì?
Chánh niệm đồng nghĩa với việc tập trung vào hiện tại, ghi nhớ hiện tại và hiểu rõ những gì đang diễn ra với ý định thực hiện những hành động đúng tự nhiên, tuân thủ quy luật của vũ trụ.
Chánh niệm đích thực bao gồm việc tập trung vào hiện tại cùng với động cơ phù hợp với tự nhiên vũ trụ.
'Chánh niệm' chính là 'Right mindfulness' khi được dịch sang tiếng Anh. Từ 'Right' ở đây nghĩa là đúng, tốt, thiện lành. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu xa hơn: 'đúng tốt' và 'thiện lành' là gì.
Vì trên thế gian, có những hành động mà chúng ta thường xuyên đánh giá là thiện lành, nhưng nếu nhìn kỹ, đôi khi bản chất đằng sau lại không chút lành mạnh.
Ở mọi thời đại, có nhiều người lợi dụng danh nghĩa 'cái tốt' để tiêu diệt hoặc giải phóng 'cái xấu', nhưng thực tế, họ chưa hiểu rõ cái nào thực sự là tốt, cái nào thực sự là xấu.
Đối với tôi, việc thực hành chữ 'niệm' trong 'chánh niệm' không khó bằng việc thực hành chữ 'chánh'.
Khi tập trung vào hiện tại, sau một khoảng thời gian luyện tập, bạn sẽ phát triển niệm lực và định lực ở một mức độ cụ thể ngay lập tức...
Để hiểu rõ cái gì thực sự là 'chánh', chúng ta cần có 'chánh kiến', một loại trí tuệ nhìn thấu bản chất và hiện tượng của mọi sự vụ. Nhưng để đạt được chánh kiến, đôi khi không chỉ trong một đời người là đủ... Hãy chú ý đến điều này.
Nếu chưa xác định được điều gì là 'chánh', thậm chí khi tập trung vào hiện tại, khả năng cao vẫn sẽ bị lạc vào tâm phóng dật như thường. Bạn thấy đấy, chỉ là hai chữ thôi nhưng có thể dễ dàng gây nhầm lẫn... Vì vậy, hãy xem xét lại tất cả những định nghĩa trong tâm trí của bạn và đặt câu hỏi về bao nhiêu phần trăm là đúng!?
Đăng bởi: Nông Thắng
Từ khoá: Chánh niệm thực sự là gì? Liệu bạn đã hiểu đúng?
