Buzz
Chắc chắn bạn đã thấy những bức tượng độc đáo trên đảo Phục Sinh (Easter Island). Những bức tượng này, gọi là moai, được xây dựng bởi cư dân địa phương từ năm 1250 đến 1500. Có người tin rằng chúng có nguồn gốc ngoài hành tinh. Dưới đây là những sự thật thú vị về moai có thể khiến bạn bất ngờ.
Đảo Phục Sinh, còn được biết đến với tên gọi địa phương là Rapa Nui và cư dân địa phương gọi mình là Rapa Nui. Với diện tích 163,6 km2, đỉnh cao nhất lên đến 507 m so với mực nước biển, đây là một trong những hòn đảo có dân cư xa xôi nhất trên thế giới. Nằm ở phía nam Thái Bình Dương, cách bờ biển miền Trung Chile khoảng 3700 km và cách đảo có dân cư gần nhất là đảo Pitcairn khoảng 2000 km. Để đến thăm đảo Phục Sinh, bạn cần bay từ Chile đến đảo, hành trình mất khoảng 5 tiếng. Thống kê năm 2017 cho thấy có khoảng 7750 người sinh sống trên đảo Phục Sinh, tất cả đều có quốc tịch Chile do đảo này thuộc quyền kiểm soát của Chile từ năm 1888.
Kể từ khi loài người đầu tiên đặt chân đến đảo Phục Sinh vào thế kỷ 9 hoặc 12, nơi này đã trở thành một điểm đến sôi động với một cộng đồng dân cư phồn thịnh. Văn hóa của họ được thể hiện qua hàng trăm tượng đá moai to lớn. Sự tiếp xúc đầu tiên với người châu Âu diễn ra vào ngày Chủ Nhật Phục Sinh năm 1722, khi nhà thám hiểm Hà Lan Jacob Roggeveen đặt chân đến đảo và đặt tên là Paasch-Eyland - Đảo Phục Sinh.Câu chuyện về tượng moai không chỉ dừng ở phần đầu!
Những tượng này không chỉ đặc trưng bởi vẻ ngoài của phần đầu mà còn bởi sự kỳ diệu của phần thân. Dù nhiều bức tượng có phần thân bị chôn vùi dưới đất, nhưng nhìn chung chúng vẫn là biểu tượng của sức mạnh và văn minh của dân tộc Rapa Nui. Với chiều cao trung bình khoảng 4 mét và trọng lượng 13 tấn, những tượng moai là biểu tượng của sức mạnh và tài năng điêu khắc của người dân địa phương.
El Gigante, một tượng moai lớn đang được điêu khắc, nếu hoàn thành sẽ cao tới 21 mét, rộng từ 5,5 đến 7 mét, nặng từ 160 đến 182 tấn.
Phần thân của tượng moai được tạc đơn giản với 2 cánh tay nổi bật, khép vào thân ở nhiều tư thế khác nhau. Bàn tay và ngón tay thon dài đối lập ở phần khóa. Lưng được thiết kế đơn giản, không có nhiều đặc điểm giải phẫu nhưng một số tượng có các hoa văn mô tả phần khóa hoặc vòng tròn ở eo, mông. Hầu hết các tượng không có chân rõ ràng. Do đó, moai là tượng gần như toàn thân thay vì chỉ là phần đầu như nhiều người nghĩ. Nhiều tượng được chôn vùi đến vai và các nhà nghiên cứu đã phát hiện dấu vết cho thấy việc chôn thân tượng để chống lại sự xói mòn.
Tất cả các moai đều không có chân ngoại trừ một tượng đặc biệt có tên là Tukuturi. Moai này có đôi chân rõ ràng và được điêu khắc ở tư thế quỳ, đầu hơi ngước lên và có cả râu cằm. Tượng này được cho là mô tả một ca sĩ cổ đại đang thực hiện tư thế quỳ và hát trong lễ hội Riu.Moai là những tượng đá vô cùng đặc biệt
Moai không chỉ đơn thuần là những tượng đá mà chúng còn là biểu tượng văn hóa sâu sắc của dân tộc Rapa Nui. Chúng được chế tác từ tro cứng của núi lửa, tạo nên vẻ đẹp mê hoặc và sức hút đầy bí ẩn. Qua hàng thế kỷ, vẻ đẹp của Moai vẫn là nguồn cảm hứng bất tận cho nghệ nhân và nhà nghiên cứu lịch sử.Bí ẩn về đôi mắt của Moai
Khi nhìn vào bức tượng moai, ta cảm nhận được vẻ bí ẩn từ những hốc mắt sâu thẳm và ánh nhìn kỳ lạ. Thực tế, các moai có mắt hai tròng rõ ràng, được chế tạo để đặt vào hốc mắt hình bán cầu hoặc hình elip, làm từ san hô màu sắc hoặc đá scoria. Có lẽ những moai này chỉ được đặt trên các ahu và tại những địa điểm cụ thể trong các nghi lễ quan trọng. Điều này cho thấy sự tổ chức và phân cấp xã hội của người Rapa Nui trong quá khứ.Hầu hết các bức tượng moai được đặt sao cho lưng hướng ra biển, tạo nên một cảnh quan độc đáo và lạ mắt.
Ahu là những bệ đá phẳng hoặc bàn đá dùng để đặt các tượng moai. Trên toàn đảo, đã tìm thấy 313 ahu, trong đó có 125 ahu được trang trí với các bức tượng moai. Ahu lớn nhất là Ahu Tongariki, có chiều dài lên đến 220 mét và chứa đựng 15 bức tượng moai cao nhất từng được phát hiện.
Cùng nhìn về phía biển, bảo vệ sự an ninh của hòn đảo, moai trở thành bức tượng linh thiêng của người Rapa Nui.Mô hình của sự thần bíMoai cất giữ kiến thức?
Một số moai được đặt trên đỉnh của cấu trúc gọi là pukao, giống như mũ hoặc búi tóc, được chế tạo từ đá scoria đỏ lấy từ Puna Pau. Người ta tin rằng pukao được tạo ra vào khoảng thế kỷ 15 và 16, sau đó được đặt lên các moai. Vẫn chưa rõ tại sao pukao được tạo ra, có giả thuyết cho rằng nó là biểu tượng thể hiện quyền lực của cá nhân mà moai đại diện. Một giả thuyết khác cho rằng pukao được sử dụng để phân biệt giữa các bức tượng, moai đội pukao biểu thị sự uy nghi và quan trọng hơn. Một giả thuyết khác là pukao chỉ đơn giản là tượng trưng cho mái tóc vì theo phong tục địa phương, đàn ông có địa vị sẽ để tóc dài và buội cao trên đỉnh đầu.Moai được vận chuyển như thế nào?
Theo kết quả khảo sát của nhà khảo cổ Van Tilburg vào năm 1989, có 887 bức tượng moai đã được xác định, trong đó 397 moai vẫn nằm tại trung tâm chế tác là vùng núi lửa Rano Raraku, 288 moai đã được vận chuyển thành công đến các bệ đá ahu. 92 moai đang trong quá trình vận chuyển, trong đó có 47 moai nằm tại nhiều vị trí trên những con đường hoặc đường ray đã được chuẩn bị sẵn bên ngoài khu vực Rano Raraku.
Các nhà khoa học đã lập nhiều giả thuyết về cách vận chuyển bức tượng nặng hàng chục tấn ra bệ đá ahu. Có người tin rằng người ngoài hành tinh đã di chuyển chúng. Nghiên cứu ban đầu cho thấy sức người, dây thừng và ván trượt có thể đã được sử dụng.Theo truyền thống, người dân Rapa Nui cho rằng các bức tượng moai có thể 'đi bộ' bằng năng lượng mana. Thử nghiệm năm 2011 của Terry Hunt và Carl Lipo đã chỉ ra rằng bức tượng nặng 4,4 tấn có thể di chuyển được 100 m trong chưa đầy 1 giờ.Xem thêm tại: PBS; Wikipedia
