Bí mật gây sốc: Elon Musk không phải là người sáng lập Tesla, sau khi đầu tư vào công ty này, ông đã loại bỏ hầu hết các nhân sự chủ chốt và đảm nhận vị trí Chủ tịch kiêm CEO

Siêu anh hùng Elon Musk thực ra không phải là người sáng lập 'công ty ô tô quan trọng nhất thế giới' Tesla.

Ford, công ty ô tô khởi nghiệp thành công nhất trong 111 năm qua. Còn với Tesla, một công ty mới thành lập gần đây đã đạt được sự nổi tiếng và tăng trưởng vượt bậc. Với giá trị thị trường gần 1.000 tỷ USD, Tesla đã được Morgan Stanley mô tả là 'Công ty ô tô quan trọng nhất thế giới', và một cuộc khảo sát rộng lớn năm 2014 cũng xác định rằng mẫu xe Model S của họ là 'Chiếc xe được yêu thích nhất tại Mỹ'.

Vậy làm sao mà Tesla có thể phát triển mạnh mẽ trong một thị trường mà nhiều đối thủ đã gục ngã?

Mọi người đều nghĩ rằng CEO tài ba Elon Musk, người cộng sáng lập PayPal, là người sáng lập Tesla. Nhưng thực tế lại là khác. Tesla là kết quả của sự sáng tạo từ một nhóm kỹ sư ở thung lũng Silicon.

XE CÔNG NGHỆ CAO ĐẦU TIÊN

Vào mùa hè năm 2004, Malcolm Smith, một nhà thiết kế sản phẩm, nhận được một cuộc gọi từ Martin Eberhard – người mà ông từng làm việc cùng. 'Tôi không thể nói cho bạn biết chúng ta đang làm gì. Nhưng tại sao bạn không đến và xem chiếc xe ô tô mà tôi đã tạo ra', Eberhard nói.

Sau đó, Smith đã ghé thăm văn phòng nhỏ của Eberhard tại Menlo Park, California. Tại đây, Eberhard và các đồng nghiệp đã thảo luận về một kế hoạch kinh doanh mạo hiểm và một số chi tiết kỹ thuật độc đáo cho chiếc xe ô tô mà họ định xây dựng. Đó là một chiếc xe ô tô chạy bằng điện.

Smith tỏ ra hoài nghi, nhưng cũng hơi chế nhạo và hứng thú. Anh nhận ra rằng Eberhard và Tarpenning đã không phải phát minh ra các công nghệ vật lý mới mẻ mà chỉ cần kết hợp các công nghệ có sẵn để đạt được sự tiến bộ.

'Ồ, hãy thử lái xem sao'. Smith lên xe cùng Eberhard trên chiếc xe màu vàng lạ và nói rằng có cảm giác như chiếc xe được làm thủ công.

Trên thân xe có chữ 'tzero', biểu tượng của chữ 'to' – một khái niệm toán học thường dùng để chỉ sự khởi đầu trong một hệ thống.

Khi họ đi xe trên con đường nổi tiếng Sand Hill Road, Eberhard giảm tốc độ và bảo Smith 'hãy thử chạm vào bảng điều khiển điện'. Sau đó Smith nhận xét rằng 'Đây không phải là một trải nghiệm khoa học nhỏ. Nó là một chiếc xe công nghệ cao'.

Cuối cùng, Smith trở thành một trong 20 nhân viên đầu tiên của công ty xe hơi dưới sự lãnh đạo của Eberhard. Vị trí của anh là phó chủ tịch kỹ thuật cho Tesla Motors.

XUẤT XỨ

Dòng xe thể thao Roadster của Tesla đã gây bão khi ra mắt vào năm 2008. Tiếp theo, mẫu xe Model S được giới thiệu vào năm 2013 và được công nhận là 'Xe hơi của năm'. Trong cùng năm đó, Model S đã vượt qua Mercedes-Benz S-Class, BMW 7 Series và nhiều mẫu xe hạng sang khác để trở thành mẫu xe bán chạy nhất.

Tuy nhiên, Tesla chỉ thực sự bắt đầu hoạt động từ năm 1990.

Một kỹ sư tên Marc Tarpenning đang làm việc cho tập đoàn Textron tại Ả Rập Xê Út. Trong một chuyến về nhà ở California, anh gặp lại người bạn cũ Greg Renda, người đang làm việc cho Wyse Technology tại San Jose. Renda thuyết phục Tarpenning ghé qua văn phòng của mình để xem các thiết bị đầu cuối của Wyse đang phát triển.

Tại đây, Tarpenning gặp Martin Eberhard và họ nhanh chóng trở thành bạn. Dựa trên cuộc gặp gỡ và trò chuyện cùng nhau, Eberhard và Tarpenning nảy ra ý tưởng hợp tác kinh doanh. Họ bắt đầu tư vấn cho một số công ty từ quán cà phê với những thiết bị máy tính và điện thoại cơ bản.

Vào thời điểm đó, thiết bị di động đang trở nên phổ biến và nhu cầu về thời lượng pin lâu dần tăng lên. Tarpenning nảy ra ý tưởng về việc sử dụng loại pin có thể sạc lại sau mỗi 10 năm thay vì phải sạc lại sau mỗi 18 tháng như hiện nay. Họ bắt đầu nghiên cứu các ý tưởng kinh doanh liên quan: liệu việc kéo dài thời lượng pin có lợi ích gì cho người dùng và công ty nào có thể hưởng lợi từ điều này?

Lúc đó, Tarpenning cũng nảy ra ý tưởng về sách điện tử tiện lợi. Vào ngày 15/4/1997, công ty NuvoMedia được thành lập và vào cuối năm 1998, họ giới thiệu Rocket eBook và bán được hơn 20.000 chiếc trong năm 1999. Đến năm 2000, công ty đã bán Rocket eBook với giá 187 triệu USD.

Vào thời điểm đó, Eberhard ly hôn. Anh nói: 'Tôi nghĩ việc sở hữu một chiếc xe thể thao giống như bất kỳ người đàn ông nào khác, nhưng tôi không thể chi trả cho xăng dầu'. Một lựa chọn tốt hơn là các chiếc xe điện, nhưng chúng không tồn tại. Ý tưởng về xe điện bắt đầu từ đó. Sau nhiều nỗ lực, chiếc 'tzero' ra đời.

Eberhard cân nhắc việc mở công ty riêng. Nhưng anh nghĩ rằng tại sao ngành công nghiệp ô tô vẫn chưa nghĩ đến ý tưởng này đến giờ. Tuy nhiên, trước đó, GM đã thực hiện dự án sản xuất dòng xe EV-1 vào năm 2006, như được mô tả trong bộ phim tài liệu 'Ai đã giết chết xe điện'. The Washington Post cho biết GM đã bỏ ra hơn 1 tỷ USD cho dự án này nhưng vẫn thất bại.

Tin vào đội ngũ kỹ sư và nghiên cứu về xe điện, Tarpenning đã được thuyết phục để cùng Eberhard thành lập một công ty ô tô điện vào năm 2003.

Tháng 2/2004, Elon Musk đã đầu tư vào vòng huy động vốn Series A của Tesla và gia nhập ban điều hành với tư cách chủ tịch. Mục tiêu hàng đầu của Musk từ khi còn là sinh viên đại học là thương mại hóa phương tiện điện, bắt đầu với các mẫu xe thể thao cao cấp đến với những người tiêu dùng đầu tiên và sau đó mở rộng ra các dòng sedan và xe phổ thông.

Tháng 12/2007, Ze'ev Drori trở thành CEO và chủ tịch. Tháng 1/2008, Tesla đã sa thải một số nhân viên chủ chốt từ những ngày đầu tiên của công ty sau khi CEO mới giới thiệu. Theo Musk, để kiểm soát chi phí, Tesla đã cắt giảm 10% lực lượng lao động, vấn đề mà họ đã mất kiểm soát từ năm 2007. Vòng huy động vốn thứ 5 vào tháng 2/2008 tăng thêm 40 triệu USD. Musk đóng góp 70 triệu USD vào công ty trong đợt này. Tháng 10/2008, Musk trở thành CEO của Tesla Motors, trong khi Drori trở thành phó chủ tịch (nhưng sau đó anh ta rời khỏi Tesla vào tháng 12).

Tháng 7/2009, Tesla thông báo họ đã có khoảng 1 triệu USD doanh thu từ tổng doanh thu 20 triệu USD. Lợi nhuận chủ yếu đến từ mẫu xe thể thao Roadster 2010, mẫu xe cao cấp nhất của Tesla.

Morgan Stanley đã từng mô tả đây là 'Công ty ô tô quan trọng nhất trên thế giới'

Vào ngày 29/6/2010, Tesla Motors đã bắt đầu niêm yết công khai cổ phiếu lần đầu trên sàn NASDAQ. Đợt IPO đã huy động được 226 triệu USD cho công ty. Điều này làm cho Tesla trở thành hãng ô tô Mỹ đầu tiên IPO kể từ Ford Motor Company vào năm 1956. Suốt tháng 11/2013, giá cổ phiếu của Tesla đã giảm hơn 20%, sau khi có tin tức về chiếc Model S thứ 3 bị cháy. Mặc dù vậy, Tesla vẫn là một trong những công ty phát triển hàng đầu trong chỉ số Nasdaq 100 index năm 2013. Và cho đến bây giờ, không còn nghi ngờ gì nữa, Tesla chính là nhà sản xuất ô tô có giá trị lớn nhất trên thế giới.

Vào ngày 1/10/2014, Elon Musk đã tweet rằng đến lúc giới thiệu dòng xe 'D' và một số mẫu khác. Tesla đã đáp ứng đúng lời hứa về một dòng xe tiện dụng hơn và giá cả hợp lý hơn so với Roadster trước đó. Lễ ra mắt cuối cùng được tổ chức tại sân bay Hawthorne Municipal ở Los Angeles vào ngày 9/10.

Báo chí đã bàn tán sôi nổi về sự kiện này và về các bước tiến của Musk. Công ty phân tích mạng xã hội Crimson Hexagon cho biết có hơn 7.500 tweet về sự kiện này với các chủ đề như 'Xe Model D', 'Mẫu xe Tesla mới D' và 'Elon Musk'. Ngoài ra, có hơn 377 bài báo về sự kiện này trong ngày.

Thậm chí một số người nói rằng: 'Cảm giác về sự kiện này giống như một buổi hòa nhạc hơn là một lễ ra mắt sản phẩm'. Musk tự tin xuất hiện trên sân khấu giới thiệu về dòng xe mới với sự chờ đợi của khán giả.

Musk đã khẳng định rằng mẫu xe Tesla D sẽ chính thức ra mắt vào tháng 2/2015.

TƯƠNG LAI RA SAO?

Từ đó, đã có nhiều công ty tham gia thị trường xe điện, từ các startup nhỏ đến những ông lớn trong ngành. Tờ Bloomberg nhận định, cuộc đua xem ai sẽ kiểm soát tương lai của ngành công nghiệp xe hơi sắp trở nên thú vị hơn rất nhiều.

Tesla - là người tiên phong trong cuộc chiến này, đã thống trị giai đoạn đầu của kỷ nguyên năng lượng mới, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư với tầm nhìn về thế hệ xe tiếp theo như thế nào. Họ đang chiếm ưu thế trong thị trường ô tô hoàn toàn chạy bằng điện, một thị trường còn rất trẻ.

Ở phía bên kia là những gã khổng lồ theo nghĩa đen về quy mô: Volkswagen AG và Toyota Motor là hai nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới. Với mỗi chiếc ô tô Tesla tạo ra trong năm qua, VW và Toyota đã bán được khoảng 10 hoặc 11 chiếc. Cả hai công ty đều nhận ra rằng kỷ nguyên của các phương tiện chạy bằng pin đang hiện hữu và đang nỗ lực để dẫn đầu.

Trong vòng năm ngày của tháng trước, những nhà sản xuất ô tô hàng loạt này đã cam kết chi khoảng 170 tỷ USD trong những năm tới để duy trì vị thế của họ trong một ngành công nghiệp mà họ đã thống trị trong nhiều thập kỷ.