Bí mật phong thủy ẩn sau kiến trúc tinh tế của Tử Cấm Thành

Tử Cấm Thành thu hút du khách với vẻ đẹp kiến trúc tuyệt vời và ý nghĩa sâu sắc từng chi tiết.

Du khách đổ về Tử Cấm Thành (Bắc Kinh, Trung Quốc) để trải nghiệm kiến trúc lộng lẫy và ý nghĩa sâu sắc ẩn sau từng đường nét. Điều đó là nhờ vào nghệ thuật phong thủy đã tồn tại hàng thế kỷ.

Năm 1402, Minh Thành Tổ chấp nhận việc xây dựng cung điện ở Bắc Kinh, mặc dù điều này trái ngược với truyền thống của gia tộc. Ông muốn tích hợp nhiều yếu tố kiến trúc để củng cố quyền lực của mình.

Điều này có nghĩa là cung điện được lên kế hoạch để Minh Thành Tổ có vị thế như một hoàng đế được thần linh chọn lựa và theo đuổi. Do đó, Hoàng đế đã sai người xuống phía Nam để chọn lựa các bậc thầy phong thủy và nghệ nhân tài năng, mang về Bắc Kinh để thực hiện dự án xây dựng cung điện. Trong số họ, Nguyễn An - một người Việt được giao nhiệm vụ làm tổng công trình sư và kiến trúc sư trưởng của Tử Cấm Thành (cùng với Sái Tín).

Yin và Yang

Trong triết học cổ đại Trung Quốc, thế giới bắt đầu với hai yếu tố cơ bản là Yin và Yang. Thiên là Yang, Đất là Yin. Mặt trời là Yang, Mặt trăng là Yin. Hoàng đế Vĩnh Lạc đã yêu cầu các bậc thầy phong thủy tạo ra mô hình thiết kế ba tầng: tầng ngoại cùng là vòng tròn với bốn đàn tế, tầng giữa là tường thành, và tầng trong cùng là cung điện. Nhìn vào bản đồ cổ đại Bắc Kinh, có thể nhận thấy bên ngoài tường thành là các đền thờ Trời, Đất, Mặt trăng và Mặt trời, tạo nên không gian hình tròn.

Tử Cấm Thành đặt tại trung tâm của Bắc Kinh xưa, với dáng đứng của núi Vạn Niên phía sau (núi Vạn Niên) và sông chảy phía trước (sông Kim Thủy). Sông Kim Thủy được tạo ra thông qua công trình đào kênh. Núi Vạn Niên cũng là một công trình nhân tạo, được xây dựng từ đất đào sông và đá từ cung điện của triều Nguyên. Núi Vạn Niên được xây ở phía bắc của cung điện mới, với nhiệm vụ chống lại sự xâm nhập của linh hồn xấu.

Bức tranh sống động của Sông Kim Thủy trong lòng Tử Cấm Thành. Hình ảnh: Klook.

Sông Kim Thủy và núi Vạn Niên đóng vai trò quan trọng trong Tử Cấm Thành, liên kết năng lượng âm dương từ núi Thiên Thọ, Diêm Sơn, Thái Hành và Côn Lôn. Do đó, núi Vạn Niên trở thành “đỉnh rồng” – nơi năng lượng sống tập trung mạnh mẽ. Trái ngược, núi Thiên Thọ là đầu “lưu vực rồng”, tạo nên dòng chảy suôn sẻ và mạnh mẽ. Năng lượng từ cung điện có thể truyền qua hệ thống sông và núi này mà không gặp trở ngại gì, lan tỏa đến tận núi Côn Lôn và hòa mình vào năng lượng của trời.

Trục chính của Tử Cấm Thành chạy từ phía bắc xuống phía nam, phân chia cung điện thành hai phần: phần phía Đông tượng trưng cho sự tích cực, phần phía Tây tượng trưng cho âm. Tất cả các sảnh theo trục chính này đều hướng về phía nam, bên trái là dương – nơi mặt trời mọc, bên phải là âm – nơi mặt trời lặn. “Đỉnh rồng” nằm tại điện Giao Thái. Từ đây, chúng ta có thể quan sát núi cuồn cuộn ở xa và dòng sông chảy vào cung điện, mang theo năng lượng từ trời vào Tử Cấm Thành.

Khái niệm âm và dương được xem là nguồn gốc của sự sống, từ thời Tần Thủy Hoàng, mỗi thế hệ vua đều khao khát đất nước thịnh vượng. Các kiến trúc hậu cung của Tử Cấm Thành được xây dựng theo triết lý này, bao gồm cung Càn Thanh, điện Giao Thái và cung Khôn Ninh.

Ba cung điện này hình thành một vòng tròn kín đáo. Cung Càn Thanh là nơi hoàng đế cư trú, còn cung Khôn Ninh dành cho hoàng hậu, điện Giao Thái ở giữa biểu tượng cho sự yên bình và sự tồn tại, mối liên kết giữa trời và đất, sự hòa quyện của năng lượng âm dương, sự đồng thuận của mọi thứ trên thế giới. Trên ngai vàng trong điện Giao Thái, chiếc gương Hiên Viên (chòm sao chống mưa dông và sấm chớp) tượng trưng cho sự giao thoa giữa trời và đất, âm và dương. Ngũ hành

Học thuyết về ngũ hành là một phần quan trọng trong tri thức cổ xưa Trung Quốc, bao gồm kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tại khắp nơi trong Tử Cấm Thành, du khách có thể phát hiện những chi tiết đặc sắc của các yếu tố ngũ hành này.

Hình ảnh “Thổ” được hiển thị ở cả khu vực điện trước và sau (được xây trên hai nền lớn tạo thành chữ thổ trong chữ Hán). Bên cạnh đó, màu vàng, biểu tượng của đất, là màu cao quý nhất. Vì vậy, mái của các công trình trong khu vực điện trước và sau trong Tử Cấm Thành đều được lợp bằng ngói màu vàng – đánh dấu sự quan trọng và là trung tâm của đất nước.

Các cung điện trong Tử Cấm Thành nổi bật với mái ngói màu vàng lấp lánh. Hình ảnh: Tripsavyy.

Năng lượng “hỏa” tọa lạc tại hướng Nam, cổng Ngọ Môn đẹp như năm chú phượng hoàng. Năm cây cầu đá ngoại vi của cổng đều trang trí họa tiết lửa tinh xảo.

Phía Bắc mang đậm bản sắc của yếu tố “thủy” kết hợp với truyền thuyết về Huyền Vũ (rùa đen). Cổng Huyền Vũ (sau này được biết đến như Thần Vũ) là biểu tượng của thần nước, nắm giữ sự sống và cái chết, cũng như có khả năng xua đuổi tà ma. Do đó, các căn phòng ở phía Đông và phía Tây của cung điện Tần An đều được trải lớp ngói màu đen.

Yếu tố “kim” xuất hiện ở hướng Tây. Theo lý thuyết phong thủy, kim sinh ra từ hỏa, vì vậy dòng sông quanh cung điện bắt đầu từ phía Bắc (đó là lý do tại sao nó được gọi là sông Kim Thủy).

Cuối cùng, “mộc” tỏa sáng ở hướng Đông, biểu tượng của sự sống và sự biến đổi của mọi sinh linh. Hướng Đông là nơi rất giàu năng lượng, lý tưởng cho việc xây dựng những nơi ở cho các hoàng tử. Màu sắc của hành mộc là xanh lục, vì vậy những căn nhà ở của các hoàng tử đều được lợp bằng ngói màu xanh – thể hiện ước nguyện rằng các hoàng tử sẽ luôn khỏe mạnh và có tiềm năng không giới hạn.

Tự cảnh Quốc Thanh ở Hà Nội, Việt Nam. Hình: Jootix.

Theo quan niệm của người Việt cổ xưa, một kiến trúc hoàn hảo phải hài hòa giữa trời và đất. Nói một cách khác, bản đồ các vì sao sẽ phản ánh lên bề mặt trái đất, tạo nên một hệ thống mang đặc điểm biểu tượng. Họ tin rằng Sao Bắc Đẩu là trung tâm, các ngôi sao còn lại chia thành ba khu. Thiên thần sống tại trung tâm, xung quanh đó là các chòm sao Long Thạch, Hổ Bạch, Tước Chu, Vũ Huyền và 28 chòm sao khác, hình thành một bản đồ vũ trụ.

Quốc Thanh được thiết kế theo bản đồ sao, mô phỏng vị trí của chúng trên bầu trời một cách thông minh hơn. Đầu tiên, compa được sử dụng để xác định vị trí Bắc Đẩu, từ đó xác định hướng nam, sau đó đến trục chính đi qua đó. Tiếp theo, “tổ rồng” được xác định (ở đền Giao Thái trong cung Càn Thanh). Đây là điểm xuất phát cho quá trình thiết kế và xây dựng toàn bộ khu đô thị, cũng là điểm mà Sao Bắc Đẩu phản ánh lên mặt đất.

Các khu phong ở trong cung Càn Thanh, đền Giao Thái, cung Khôn Ninh và sáu cung khác đại diện cho thiên đàng, tam hậu đền đại diện cho khu trung tâm nơi dành cho Thiên thần. Điều này tạo nên ấn tượng “Thiên thần sống trên thiên đình, Thiên sứ sống tại Quốc Thanh”. Sông Vàng Nước cũng được coi là biểu tượng của sông Ngân Hà.

Kiến trúc của Tử Cấm Thành là sự hòa quyện của bản đồ sao, cũng như các yếu tố âm dương, ngũ hành. Tất cả được thể hiện qua từng chi tiết nhỏ, từ vị trí hậu điện, tên cổng, hướng cổng, đến các con kênh dẫn nước… Mọi thứ hòa quyện và kết nối, biến Tử Cấm Thành thành một trong những kiến trúc phong thủy đặc sắc nhất mọi thời đại.

Bắc Kinh tráng lệ nhìn từ trên cao. Sự hòa quyện giữa vẻ đẹp của Thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc) với các công trình cổ kính và hiện đại được Trey Ratcliff thể hiện đầy đủ thông qua flycam, thu hút 1,6 triệu người theo dõi trên mạng xã hội.

Người đăng: Nguyễn Minh Tuấn

Từ khoá: Bí mật về phong thủy trong kiến trúc của Tử Cấm Thành